Ο Μέγας Βασίλειος πρότυπο πραγματικού ηγέτη!

 

Η Εκκλησία μας γιορτάζει την πρώτη κάθε έτους την μνήμη ενός μεγάλου, του αγίου Βασιλείου, αρχιεπισκόπου Καππαδοκίας. Λαοφίλητος και πολυαγαπημένος άγιος, έχει ταυτιστεί με το θρύλο και την παράδοση του κατ'εξοχήν φιλελεήμονος πατέρα και ιερωμένου αλλά και εμπραγμάτως τέτοιος πολιτεύτηκε και τέτοιος υπήρξε.  Οι παιδαγωγοί τον διεκδικούν για δικό τους, οι ασκητές τον θεωρούν υπογραμμό, οι ελεήμονες υπόδειγμα, οι ρήτορες και οι ποιητές τον αντιγράφουν,οι ιερείς τον έχουν παράδειγμα, οι αδικημένοι σύμμαχο, οι επιστήμονες ομοτράπεζο και διδάσκαλο, οι ιατροί καθηγητή και οι ασθενείς ιατρό,οι φιλόσοφοι κανόνα, ο λαός πατέρα, ηγέτη και προστάτη εν πάσι.

O Mέγας Βασίλειος, γόνος πλουσίας και αριστοκρατικής οικογένειας, πούλησε όλα τα υπάρχοντα του και τα διαμοίρασε στους φτωχούς. Δεν αναλώθηκε λοιπόν σε απλά κοινωνιστικά και στηλιτευτικά κηρύγματα προς τον άδικο πλούτο,την εκμετάλλευση του φτωχού και του αδικημένου και τις όποιες κοινωνικές ανισότητες(γιατί ο λόγος του περιστρέφεται συχνά γύρω από τα κοινωνικά αυτά προβλήματα με θάρρος, παρρησία και καίρια), αλλά έκαμε την ζωή του ζωντανό ευαγγελικό κήρυγμα και έμπρακτη αγάπη και τον εαυτό του παρανάλωμα αυτοθυσίας και ανακούφισης και του πιό ελάχιστου αδελφού.

Υπερασκητικός ο ίδιος, με μόνη περιουσία πλέον ένα τριμμένο ράσο και λίγα βιβλία, με προσωπική διακονία στον φτωχό,τον άρρωστο,τον αδικημένο, ανήγειρε πλήθος κοινωφελών ιδρυμάτων, την γνωστή "Βασιλειάδα". Και μπορεί, ακόμα και για τα σημερινά δεδομένα , η ανέγερση ενός νοσοκομείου ή ξενώνα ή φιλανθρωπικού ιδρύματος από έναν επίσκοπο -δεσπότες τους λέμε σήμερα- ή έναν κοινωνικό λειτουργό-σήμερα λέγονται άρχοντες και αφεντικά και σε ένα παραλήρημα κολακείας ηγέτες- να μην φαντάζει τόσο σπουδαία υπόθεση, αλλά η ανέγερση ενός πλήρους εξοπλισμένου νοσοκομείου, η ίδρυση συσιτίων και πτωχοκομείων ήταν κάτι πρωτοφανές για την εποχή, ακόμα και για το ρωμαϊκό χριστιανικό κράτος. Και όλα αυτά διωκόμενος για την ορθοδοξία, κακουχούμενος, ασθενής εμπύρετος και απολύτως νήστις και ακτήμων.Βασιλείς εστηλίτευσε,απειλές δέχτηκε,κολακείες απέκρουσε,τις αιρέσεις εφίμωσε,τον φτωχό διακόνησε.

Το παράδειγμα του αγίου Βασιλείου μας γεννά κάποιες επίκαιρες σκέψεις και ουσιαστικούς άμεσους προβληματισμούς. Η χριστιανικη διδασκαλία θέλει τους εκκλησιαστικούς ηγέτες, αλλά και τους πολιτικούς άρχοντες, εκλεγμένους και μη, διορισμένους από τον Θεό, στα μέτρα των αρχομένων, ακόμα και αυτούς τους αθέους ή εκκλησιομάχους άρχοντες. Αυτό όμως αποτελεί ευθύνη τεράστια στους ώμους τους. Είναι εδώ για να διακονήσουν  πένητες τους συμπένητες και ασθενείς τους ομοιοπαθείς και όχι για να διακονηθούν καταδυναστευτικά και με συβαριστισμό. Είναι εδώ για να επιλύσουν προβλήματα και όχι να τα περιπλέξουν ή να δημιουργήσουν άλλα. Οι άρχοντες ημών χρέος έχουν να αποκτήσουν παρρησία και θάρρος απέναντι στις προκλήσεις,τις παρεμβάσεις των ξένων παραγόντων, όπως ο Βασίλειος έναντι του Μόδεστου και του Ουάλη και του Ιουλιανού του Παραβάτη. Οι άρχοντες μας είναι εδώ για να μοιραστούν το ψωμί τους με τον νηστικό και αν μπορούν να μείνουν οι ίδιοι νηστικοί για να εξασφαλίσουν το απαραίτητο σε αυτόν που ζεί σε ένδεια.Καλούνται να φορέσουν τον τρίβωνα και τον σάκκο γιατί ανάμεσα μας ζούν οι γυμνοί και να βαδίσουν πεζοί και με σεμνότητα γιατί πλάι μας επιβιώνουν οι ανάπηροι και οι ταπεινοί.

Ο Μέγας Βασίλειος "πήρε πάνω του την ανημπόρια όλου του κόσμου" , όπως θα έλεγε ο προφήτης της ρωμηοσύνης Οδυσσέας Ελύτης. Πίστεψε βαθιά στον ευαγγελικό λόγο της απέραντης αγάπης. Θεώρησε πως δεν είχε το δικαίωμα να θεωρεί τον εαυτό του ευτυχισμένο,καθησυχασμένο, ΑΥΤΑΡΚΗ και το χειρότερο δυνάστη , δεσπότη και ανώτερο των όλων. Γι'αυτό και έδωσε την σάρκα και το αίμα του για να ζήσουν οι άσαρκοι και οι οι άναιμοι και οι ενδεείς, όπως ο Δεσπότης Χριστός πέθανε στον σταυρό για να αναστηθούν οι νεκροί και οι απεγνωσμένοι.

Γι'αυτό το τέλος του Μεγάλου Βασιλείου ήταν πρόωρο. Κοιμήθηκε σε ηλικία 49 ετών από τις κακουχίες και κυρίως από την ΑΥΤΟΠΡΟΣΦΟΡΑ την ανύσταχτη και την ανιδιοτελή. ΠΕΘΑΝΕ ΣΤΙΣ ΕΠΑΛΞΕΙΣ! ΕΚΕΙ ΑΦΗΝΟΥΝ ΤΗΝ ΠΝΟΗ ΤΟΥΣ ΟΙ ΗΓΕΤΕΣ ΟΙ ΑΛΗΘΙΝΟΙ ΚΑΙ ΟΙ ΗΡΩΕΣ. 

Καλούνται λοιπόν οι εκκλησιαστικοί και πολιτικοί άρχοντες να πάρουν επιτέλους την ευθύνη στις πλάτες τους, αντι να καταδυναστεύουν τον λαό και να μεταθέτουν τις ευθύνες ηθικές και υλικές στους απλούς,τους πολλούς και τους αδύναμους.

Κύριοι της εξουσίας καλείστε από τον ΛΑΟ του Θεού να ΠΕΘΑΝΕΤΕ ΣΤΙΣ ΕΠΑΛΞΕΙΣ.Καλείστε να αναλάβετε την πλήρη ευθύνη της κρίσεως, οικονομικής και ηθικής, να ματώσετε και να παραδώσετε το πνεύμα στην μάχη ή να πεθάνετε. Φτάνει πια η μετάθεση ευθύνης και των βαρέων στους πολλούς. Αν δειλιάζεται μπροστά στον Γολγοθά να ΠΑΤΕ ΣΠΙΤΙΑ σας , για να παραλάβει το άροτρο και τα ηνία ο πιό άξιος. Ο πραγματικός ηγέτης πεθαίνει για τον λαό του, δεν επιβιώνει πάνω στο πτώμα του λαού του, δεν κτίζει μια ζωή υπεροχής πάνω στις πλάτες των εξουθενημένων και κυρίως ματώνει και αυτοαναλώνεται γι'αυτούς. Όποιος ηγέτης δεν μπορέσει κάτι τέτοιο ας θεωρείται αποτυχημένος, καθαιρετέος και απόβλητος.

Ο Μέγας Βασίλειος ας αποτελεί παράδειγμα για όλους μας.

Καλή φώτιση.


π Παντελεήμων Κρούσκος
Πρωτοχρονιά 2012

 

Ἀπ' τὴν ἀνατολὴ ὡς τὸ βασίλεμμα τοῦ ἥλιου θυμᾶμαι πὼς εἶχες κάποτε σάρκα καὶ ὀστὰ γιὰ μένα.

ν . καρούζος, απολέλυσαι της ασθενείας σου

Φώτης Κόντογλου - Ὁ χρόνος, ὁ φθονερὸς γέρων

Ιησούς Χριστός, χθες και σήμερον ο αυτός

Ὁ καιρὸς εἶναι ἕνα πρᾶγμα ἄπιαστο καὶ κατὰ βάθος ἀκατανόητο. Τὸ μυαλό μας κ᾿ ἡ καρδιά μας τὸν νοιώθουνε ἀπὸ τὶς ἀλλαγὲς ποὺ γίνονται στὸν κόσμο. Μὰ κάποιες ἀλλαγὲς μπορεῖ νὰ γίνουνε πολὺ γρήγορα, ἀπὸ μιὰ μέρα σὲ ἄλλη, ὅπως ἡ παραμόρφωση τοῦ ἄνθρωπου ποὺ γίνεται ἀπὸ τὴν ἀρρώστεια, ἢ ἕνας ξαφνικὸς θάνατος ποὺ μέσα σὲ μιὰ στιγμὴ κάνει τὸν ἄνθρωπο ἕνα ἀγνώριστο κουφάρι. Τὸν καιρὸ τὸν νοιώθουμε πιὸ δυνατὰ ἀπὸ τὸ πάλιωμα κι ἀπὸ τὸ γῆρας, ποὺ ἀλλάζουνε τὰ νεαρὰ καὶ τὰ ζωντανὰ πλάσματα, κι αὐτὴ τὴν ἀλλαγὴ τὴν καταλαβαίνουμε σκληρά. Τὸν νοιώθουμε κι ἀπὸ τὴν καινούργιεψη τοῦ κόσμου, μὰ πιὸ δυνατὰ τὸν νοιώθουμε ἀπὸ τὴ φθορά· καὶ τὸν νοιώθουμε ἀπ᾿ αὐτὴ πιὸ δυνατά, γιατὶ πονᾶμε, κι ὁ πόνος εἶναι πιὸ βαθὺς ἀπὸ τὴ χαρά.
Γι᾿ αὐτὸ στεκόμαστε περίφοβοι μπροστὰ στὸν καινούργιο χρόνο, μπροστὰ σ᾿ ἕνα τεχνητὸ χώρισμα, ποὺ βάλαμε στὸ πέλαγος τοῦ καιροῦ ἐμεῖς οἱ ἄνθρωποι, σὰν νὰ μὴν εἶναι ἡ κάθε μέρα ἀρχὴ καινούργιου χρόνου. Σ᾿ αὐτὸν τὸν ἀτελείωτον ὠκεανὸν δὲν ὑπάρχει μήτε νησί, μήτε στεριὰ γιὰ νὰ ἀράξεις. Τὰ ρεύματα σέρνουνε τὸ καράβι σου μέρα-νύχτα καὶ τὸ πᾶνε παραπέρα, εἴτε θέλεις εἴτε δὲν θέλεις, ὣς ποὺ νὰ σὲ πετάξουνε ἀπάνω σὲ μιὰ ξέρα, ἢ νὰ σὲ πᾶνε σ᾿ ἕνα λιμάνι ἀπ᾿ ὅπου δὲν θὰ ξαναβγεῖς πιά.

*

Ὁ καιρὸς ἄρχισε μὲ τὴ δημιουργία τοῦ κόσμου. Πρὶν νὰ γίνει ὁ κόσμος μπορεῖ νὰ μᾶς φαίνεται πὼς θὰ ὑπῆρχε ὁ καιρός, ἀλλὰ αὐτὸ εἶναι μιὰ ἀπάτη τοῦ μυαλοῦ μας, γιατὶ ἀφοῦ δὲν ὑπῆρχε τίποτα ποὺ νὰ ἀλλάζει κ᾿ ἔτσι νὰ φαίνεται πῶς περνᾷ ὁ καιρός, πῶς ὑπῆρχε ὁ καιρός; Στὸ τίποτα δὲν ὑπάρχει καιρός. Πρὶν ἀπὸ τὴ δημιουργία ἤτανε «σκότος ἐπάνω τῆς ἀβύσσου» (Γένεσις α´, 2). Σκότος κι ἄβυσσος εἶναι ἔννοιες ποὺ φανερώνουνε τὸ τίποτα, τὴν ἀνυπαρξία. Παρακάτω εἶναι γραμμένο, στὸ βιβλίο τῆς Γενέσεως: «Καὶ διεχώρισεν ὁ Θεὸς ἀναμέσον τοῦ φωτὸς καὶ ἀναμέσον τοῦ σκότους. Καὶ ἐκάλεσεν ὁ Θεὸς τὸ φῶς ἡμέραν, καὶ τὸ σκότος ἐκάλεσε νύκτα. Καὶ ἐγένετο ἑσπέρα, καὶ ἐγένετο πρωὶ ἡμέρα μία» (Γένεσ. α´, 4-5). Μόλις ἔγινε τὸ φῶς ἄρχισε κι ὁ καιρός, «ἐγένετο πρωῒ ἡμέρα μία».
Ἡ θρησκεία μας αὐτὸν τὸν κόσμο ποὺ βλέπουμε τὸν λέγει «παρόντα αἰῶνα». Σ᾿ αὐτὸν τὸν «αἰῶνα» ὑπάρχει ὁ χρόνος, ἐνῷ στὸν «μέλλοντα αἰῶνα» δὲν θὰ ὑπάρχει, ἀλλὰ θὰ καταργηθεῖ, ἂν καὶ λέγεται «αἰώνας». Ὁ ἀπόστολος Παῦλος λέγει: «Σοφίαν δὲ λαλοῦμεν ἐν τοῖς τελείοις, σοφίαν δὲ οὐ τοῦ αἰῶνος τούτου, οὐδὲ τῶν ἀρχόντων τοῦ αἰῶνος τούτου, τῶν καταργουμένων» (Α´ Κορινθ. β´, 6). Δηλαδή, τοῦτος ὁ κόσμος κι ὅσοι τὸν πιστεύουνε, ἤγουν οἱ σαρκικοὶ ἄνθρωποι, «καταργοῦνται», φθείρονται καὶ ἀπὸ τὸν χρόνο πεθαίνουνε. Ἐνῶ στὸν «μέλλοντα αἰῶνα» οἱ δίκαιοι θὰ γίνουνε ἄφθαρτοι κατὰ τὴν Δευτέρα Παρουσία. Ὁ ἴδιος θεόπνευστος ἀπόστολος λέγει τοῦτα τὰ φοβερὰ λόγια, γι᾿ αὐτὴ τὴν ἀλλαγή: «Ἰδού, μυστήριον ὑμῖν λέγω. Πάντες μὲν οὖν κοιμηθησόμεθα, πάντες ἀλλαγησόμεθα, ἐν ἀτόμῳ, ἐν ριπῇ ὀφθαλμοῦ, ἐν τῇ ἐσχάτῃ σάλπιγγι (Α´ Κορινθ. ιε´, 51). Μιλώντας γιὰ τὴν καταστροφὴ τούτου τοῦ κόσμου, γράφει: «Εἴτε προφητεῖαι καταργηθήσονται, εἴτε γλῶσσαι, παύσονται, εἴτε γνῶσις καταργηθήσεται. Ἐκ μέρους γὰρ γινώσκομεν καὶ ἐκ μέρους προφητεύομεν· ὅταν δὲ ἔλθη τὸ τέλειον, τότε τὸ ἐκ μέρους καταργηθήσεται» (Α´ Κορινθ. ιγ´, 8). Τὸ «τέλειον» θὰ εἶναι ἄφθαρτο, κ᾿ ἡ ἀφθαρσία καταργεῖ τὸν χρόνο. Στὸν «μέλλοντα αἰῶνα» δὲν ὑπάρχει οὔτε γέννα, οὔτε θάνατος.
Γιὰ τοὺς πολλοὺς ἀνθρώπους αὐτὰ εἶναι ἀσύστατες φαντασίες, ποὺ τὶς πιστεύουνε μοναχὰ «οἱ πτωχοὶ τῷ πνεύματι». Μὰ αὐτοὶ ποὺ τὰ λένε αὐτὰ εἶναι γιὰ λύπη, κατὰ τὸν ἀπόστολο Παῦλο: «Ἂν ἐλπίζουμε, λέγει, μοναχὰ σὲ τούτη τὴ ζωή, εἴμαστε οἱ πιὸ ἐλεεινοὶ ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους». Γιατὶ μὲ ὅποια ἐλπίδα κι ἂν ξεγελασθοῦμε, καὶ μὲ ὅση ἀδιαφορία κι ἂν ἀρματωθοῦμε, θά ῾ρθει μιὰ μέρα ποὺ θὰ δοῦμε, θέλοντας καὶ μὴ θέλοντας, τὴ φθορὰ ποὺ μᾶς ζώνει σὰν πλημμύρα ἀπὸ παντοῦ, καὶ θὰ τρομάξουμε.

*

Γύρω μας τὰ πάντα ἀλλάζουνε, μέρα μὲ τὴν μέρα. Τὰ πρόσωπα παραμορφώνουνται, τὰ κορμιὰ σακατεύουνται, τὰ μάτια θολώνουνε, ὅλα βουλιάζουνε μέσα σ᾿ ἕνα βουβὸ χάος. Ἡ φθορά! Καὶ πιὸ ζωηρὰ μᾶς χτυπᾶ αὐτὸ τὸ ξέφτισμα τοῦ κόσμου καὶ μᾶς κάνει νὰ συλλογισθοῦμε τὴ ματαιότητά μας στὴν ἀρχὴ τοῦ καινούργιου χρόνου.
Οἱ Ρωμαῖοι παριστάνανε τὸν πρῶτο μήνα μὲ τὴ ζωγραφιὰ τοῦ Ἰανοῦ ποὺ εἶχε δυὸ πρόσωπα, ὁποὺ ἤτανε γυρισμένα ἀπὸ τὶς δυὸ μεριές, (κι ἀπ᾿ αὐτό, τὸν βγάλανε Ἰανουάριο). Τὸ ἕνα πρόσωπο ποὺ παρίστανε τὸν περασμένο χρόνο ἤτανε γερασμένο, καὶ τ᾿ ἄλλο ποὺ παρίστανε τὸν καινούργιο χρόνο ἤτανε νεαρό. Οἱ πιὸ πολλοὶ ποὺ μιλᾶνε γιὰ τὴν πρωτοχρονιά, σᾶς δείχνουνε τὸ νεαρὸ πρόσωπο. Ἐγὼ σᾶς δείχνω τὸ γέρικο. Δὲν τὸ κάνω γιὰ νὰ σᾶς κακοκαρδίσω, ἀλλὰ γιατὶ πιστεύω πὼς ὁ ἄνθρωπος ποὺ δὲν ξεγελιέται, ἀλλὰ ποὺ βλέπει τὴν ἀδυναμία του καὶ τὴν ματαιότητα τοῦ κόσμου, εἶναι κερδισμένος, ἐπειδὴ γίνεται πιὸ χριστιανός, δὲν παραδίνεται στὶς ἡδονὲς ποὺ χαλᾶνε τὴν ψυχή του, λιγοστεύει τὸν ἐγωισμό του, συμπονᾶ τοὺς δυστυχισμένους, ταπεινώνεται, συντρίβεται, ἀποζητᾶ προστασία κι ἁπλώνει τὰ χέρια του στὸν Χριστὸ ποὺ εἶναι ὁ Ἄφθαρτος, ποὺ δίνει τὴν ἀφθαρσία, (Α´ Τιμοθ. α´ 17), ὁ Βράχος (Α´ Κορινθ. ι´, 4), ὁ Πρῶτος καὶ ὁ Ἔσχατος (Ἄποκαλ. β´, 8), ὁ Ῥυόμενος (Ρωμ. ια´, 26), χθὲς καὶ σήμερον ὁ αὐτὸς καὶ εἰς τοὺς αἰῶνες (Ἑβρ. ιγ´, 8), καὶ ποὺ εἶπε: «Ἐγὼ εἰμὶ ἡ ὁδὸς καὶ ἡ ἀλήθεια καὶ ἡ ζωή» (Ἰω. ιδ´, 6), «Ἐγὼ εἰμὶ ἡ ἀνάστασις καὶ ἡ ζωή». (Ἰω. ια´, 25). «Ἐγὼ εἰμὶ τὸ Α καὶ τὸ Ω, ἀρχὴ καὶ τέλος» (Ἀποκαλ. α´, 8), « Ἐδόθη μοι πᾶσα ἐξουσία ἐν οὐρανῷ καὶ ἐπὶ γῆς» (Ματθ. κη´, 18), «Ὁ πιστεύων εἰς ἐμὲ κἂν ἀποθάνῃ, ζήσεται» (Ἰω. ια´, 26).

το υπόλοιπο εδώ

Χριστούγεννα των ρήξεων και της απελευθέρωσης - Θανάσης Ν. Παπαθανασίου

Πώς, άραγε, ο ίδιος ο Χριστός προσδιόρισε τη σάρκωσή του και την είσοδό του στην ανθρώπινη ιστορία; Το ευαγγέλιο του Λουκά μας πληροφορεί ότι ο Ιησούς ξεκίνησε τη δημόσια δράση του αναγγέλοντάς την ως αποστολή απελευθερωτική. Βρισκόταν στη συναγωγή της Ναζαρέτ και, όπως συνήθιζαν οι συναγμένοι Ιουδαίοι, διάβασε φωναχτά ένα απόσπασμα της Γραφής. Επρόκειτο για κείμενο του προφήτη Ησαΐα, το οποίο ο Λουκάς παραθέτει ως εξής: 

"Το Πνεύμα του Κυρίου με κατέχει, γιατί ο Κύριος με έχρισε και μ' έστειλε ν' αναγγείλω το χαρμόσυνο μήνυμα στους φτωχούς, να θεραπεύσω τους τσακισμένους ψυχικά· στους αιχμαλώτους να κηρύξω λευτεριά και στους τυφλούς ότι θα βρουν το φως τους· να φέρω λευτεριά στους τσακισμένους, να αναγγείλω του καιρού τον ερχομό που ο Κύριος θα φέρει τη σωτηρία στο λαό του." [1]

Ευθύς μόλις ανέγνωσε το χωρίο, ο Ιησούς το συνέδεσε απερίφραστα με τον εαυτό του: "Σήμερα", τους είπε, "βρίσκει την εκπλήρωσή της η προφητεία που μόλις ακούσατε".

Καθαυτή η επιλογή του κειμένου είχε πολύ σημαντικά συμφραζόμενα. Μιλώντας για την ανατολή μιας εποχής απελευθέρωσης, παρέπεμπε σε έναν πολύτιμο και ριζοσπαστικό ιουδαϊκό θεσμό, το Ιωβηλαίο έτος. Κατ' εντολή του Θεού, κάθε πενήντα χρὀνια η υποθηκευμένη για χρέη περιουσία επιστρεφόταν στους ιδιοκτήτες της και ελευθερώνονταν οι δούλοι (Λευιτ. 25: 8-34). Επρόκειτο, δηλαδή, για μια ασφαλιστική δικλείδα κατά της συσσώρευσης πλούτου, κατά της τοκογλυφικής οικονομίας, κατά της απανθρωπιάς, κατά της κοινωνικής αδικίας. Έτσι, ο Χριστός δηλώνει ότι αυτό που εγκαινιάζει είναι μια στάση ζωής προεχόντως αλληλεγγύης. Η σύνταξη με το μέρος των οδυνομένων γίνεται σημάδι ότι η Βασιλεία, ο νέος κόσμος του Θεού ξεμύτισε.

Στο σημείο αυτό, ωστόσο, υπάρχει άλλο ένα ζήτημα, εξαιρετικής σπουδαιότητας. Το κείμενο που παραθέτει ο Λουκάς, δεν είναι στην πραγματικότητα ατόφιο απόσπασμα του Ησαΐα, αλλά μια σύνθεση! Ολόκληρο είναι ειλημμένο από το το 61ο κεφάλαιο του προφητικού βιβλίου (στ. 1-2), πλην της φράσης "να φέρω λευτεριά στους τσακισμένους". Αυτήν ο Λουκάς την πρόσθεσε στο απόσπασμα, προφανώς εμπνεόμενος από άλλο σημείο του Ησαΐα (τρία κεφάλαια παραπάνω), όπου διευκρινίζεται ποια είναι η αυθεντική νηστεία, η οποία και ευχαριστεί τον Θεό [2].  Η αυθεντική νηστεία, λέει εκεί ο Ησαΐας, δεν έγκειται στην τήρηση εξωτερικών λατρευτικών τύπων: "Μ' αυτό τον τρόπο που προσεύχεστε, δεν πρόκειται να εισακουστεί η προσευχή σας. Η νηστεία, όπως εγώ τη θέλω [λέει ο Θεός δια γραφίδος Ησαΐα], δεν είναι να κακουχείστε για μια μέρα, και το κεφάλι κάτω να το σκύβετε, καθώς το βούρλο, με ρούχα πένθιμα να κάθεστε στη στάχτη". Αντιθέτως, η αυθεντική νηστεία έγκειται σε δράση απελευθερωτική: "Να σπάτε των αδικημένων τα δεσμά, να λύνετε τα φορτία που τους βαραίνουν, τους καταπιεσμένους ν' απελευθερώνετε και να συντρίβετε κάθε ζυγό" (58: 5-6). Με τη σύνθεση, λοιπόν, που πραγματοποίησε ο Λουκάς, υπογραμμίζεται ακόμη εντονότερα το απελευθερωτικό πρόταγμα. 

Ο ιωβηλαίος θεσμός αφορούσε την πράξη. Όχι κάποιον ανιστορικό εσωτερισμό. Και η σάρκωση δεν αποτελεί χημεία (δηλαδή απλώς την ανάκραση δυο υλικών - της θείας και της ανθρώπινης ουσίας), αλλά το αντάμωμα του ζείδωρου Θεού με την ανθρώπινη πληρότητα, άρα και με την ευθύνη, και με την πράξη, και με τις σχέσεις. Η διακήρυξη του Χριστού (διακήρυξη που αντανακλάται σε πλήθος σημεία του ευαγγελίου του, όπως η συγκλονιστική αντίθεσή του προς τον Μαμωνά και τη μετατροπή του ναού σε χρηματιστήριο) προσκαλεί τους Χριστιανούς σε πράξη που αλλάζει τον κόσμο, που απελευθερώνει, που έρχεται σε ρήξη με τις δυνάμεις οι οποίες λεηλατούν την ανθρώπινη ζωή και αξιοπρέπεια. Από τη δεκαετία του 1970, η διακήρυξη αυτή έγινε αφετηριακό σημείο της θεολογίας της απελευθέρωσης [3], η οποία όρισε ως ευαγγελικό καθήκον και ως αποστολή της  Εκκλησίας την καταπολέμηση των κοινωνικών δομών που παράγουν αδικία και εξαθλίωση. Ωστόσο, η οπτική αυτή έχει τα ριζώματα της στην ίδια την εκκλησιαστική παράδοση - άσχετα αν οι ίδιοι οι εκκλησιαστικοί άνθρωποι συχνά την θέτουν σε καταστολή ή αγανακτούν μόνον όταν θιγεί η ατομική τους ευμάρεια, κι όχι επειδή η πλουτοκρατία είναι ακραιφνής ειδωλολατρία και σε καλούς και σε κακούς καιρούς! Ήδη τον 14ον αιώνα ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς επικαλέστηκε ακριβώς το περί νηστείας και συντριβής των ζυγών χωρίο του Ησαΐα, για να συνηγορήσει υπέρ της πράξης εκείνης, η οποία  ταυτόχρονα αποτελεί κορυφαία πνευματική στάση. Και κατέληγε:

"Οι άρπαγες και οι άδικοι δεν θα αναστηθούν για να έρθουν πρόσωπο με πρόσωπο με τον Χριστό και να κριθούν, αλλά ευθύς για να καταδικαστούν [...], διότι και στην εδώ ζωή ποτέ δεν είχαν έρθει πραγματικά πρόσωπο με πρόσωπο με τον Χριστό [...]. Οι τεράστιες περιουσίες είναι στην πραγματικότητα κοινές, αφού προέρχονται από τα κοινά ταμεία της φύσης που έφτιαξε ο Θεός [...]. Κανείς δεν θα μπορέσει να αποφύγει την ποινή, αν δεν δεχτεί στη ζωή του τους φτωχούς"[4]

Μήπως η χριστιανική συμμετοχή σε ένα παγκόσμιο κίνημα διαγραφής των καταχρηστικών και τοκογλυφικών χρεών δεν είναι τίποτα παραπάνω από απαίτηση του ίδιου του μυστηρίου της πίστης; Αποστολή των Χριστιανών (αν αυτοί αντέχουν το βάρος της ταυτότητάς τους) είναι να μαρτυρήσουν με λόγο και πράξη στον δημόσιο χώρο αυτό που ο σαρκωμένος Θεός τους το πρωτοανήγγειλε σε μια συναγωγή. Ο ίδιος τους ζήτησε ακροτελευτίως να γίνουν μάρτυρές του "ως τα πέρατα της γης" (Πράξ. 1:8). 

Θανάσης Ν.  Παπαθανασίου

Σημειώσεις

¹ Λουκ. 4: 18-19. Οι μεταφράσεις είναι από τις εκδόσεις Η Καινή Διαθήκη. Το πρωτότυπο κείμενο με μετάφραση στη δημοτική, και Η Παλαιά Διαθήκη. Μετάφραση από τα πρωτότυπα κείμενα, εκδ. Ελληνικής Βιβλικής Εταιρίας, Αθήνα 1989 και 1997 αντίστοιχα.

² Βλ. Jacques Matthey, "Luke 4: 16-30. The Spirit's mission manifesto: Jesus' hereneutics and Luke's editorial", στο: Internalional Review of Miasion 352 (2000), σσ. 3-11.

³ Λ.χ. Gustavo Gutierrez, The God of Life, εκδ. Orbis Books, Maryknoll, New York 1991, σσ. 6-9.

⁴ Γρηγόριος Παλαμάς, PG 151, 161C-165B. Βλ. Θανάσης Ν. Παπαθανασίου, Κοινωνική δικαιοσύνη και Ορθόδοξη θεολογία, εκδ. Ακρίτας, Αθήνα ³2006, σσ. 42-46.

πηγή: Aντίφωνο, πρωτοδημοσιεύθηκε στη "Χριστιανική", 22 Δεκεμβρίου 2011

εγω από δω

ΤΗ ΚΣΤ΄ ΤΟΥ ΑΥΤΟΥ ΜΗΝΟΣ Η ΣΥΝΑΞΙΣ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ

Αἷμα καὶ πῦρ, καὶ ἀτμίδα Καπνοῦ, τέρατα γῆς, ἃ προεῖδεν Ἰωήλ, αἷμα τὴν Σάρκωσιν· πῦρ τὴν Θεότητα· ἀτμίδα δὲ καπνοῦ, τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον, τὸ ἐπελθὸν τῇ Παρθένῳ, καὶ κόσμον εὐωδιάσαν. Μέγα τὸ μυστήριον, τῆς σῆς ἐνανθρωπήσεως, Κύριε δόξα σοι  

αγίου Ανατολίου (485 μ Χ περίπου)

Για τον Γέροντα Εφραίμ αντί σχολίου

Παιδίον Νέον ο προ αιώνων Θεός...

Ἡ παρθένος σήμερον * τὸν ὑπερούσιον τίκτει,
καὶ ἡ γῆ τὸ σπήλαιον * τῷ ἀπροσίτῳ προσάγει·
ἄγγελοι μετὰ ποιμένων * δοξολογοῦσι,
μάγοι δὲ μετὰ ἀστέρος * ὁδοιποροῦσι·
δι᾿ ἡμᾶς γὰρ * ἐγεννήθη
παιδίον νέον, * ὁ πρὸ αἰώνων Θεός.

Τὴν Ἐδὲμ Βηθλεὲμ * ἤνοιξε, δεῦτε ἴδωμεν·
τὴν τρυφὴν ἐν κρυφῇ * ηὕραμεν, δεῦτε λάβωμεν
τὰ τοῦ παραδείσου * ἐντὸς τοῦ σπηλαίου·
ἐκεῖ ἐφάνη * ῥίζα ἀπότιστος * βλαστάνουσα ἄφεσιν,
ἐκεῖ ηὑρέθη * φρέαρ ἀνόρυκτον,
οὗ πιεῖν Δαυὶδ * πρὶν ἐπεθύμησεν·
ἐκεῖ παρθένος * τεκοῦσα βρέφος
τὴν δίψαν ἔπαυσεν εὐθὺς * τὴν τοῦ Ἀδὰμ καὶ τοῦ Δαυίδ·
διὰ τοῦτο πρὸς τοῦτο * ἐπειχθῶμεν ποῦ ἐτέχθη
παιδίον νέον, * ὁ πρὸ αἰώνων Θεός.

Ὁ πατὴρ τῆς μητρὸς * γνώμῃ υἱὸς ἐγένετο,
ὁ σωτὴρ τῶν βρεφῶν * βρέφος ἐν φάτνῃ ἔκειτο·
ὃν κατανοοῦσα * φησὶν ἡ τεκοῦσα·
«Εἰπέ μοι, τέκνον, * πῶς ἐνεσπάρης μοι * ἢ πῶς ἐνεφύης μοι·
ὁρῶ σε, σπλάγχνον, * καὶ καταπλήττομαι,
ὅτι γαλουχῶ * καὶ οὐ νενύμφευμαι·
καὶ σὲ μὲν βλέπω * μετὰ σπαργάνων,
τὴν παρθενίαν δὲ ἀκμὴν * ἐσφραγισμένην θεωρῶ·
σὺ γὰρ ταύτην φυλάξας * ἐγεννήθης εὐδοκήσας
παιδίον νέον, * ὁ πρὸ αἰώνων Θεός.

Ἡ Παναγία σήμερα στὸν κόσμο φέρνει ὡς ἄνθρωπο τὸν Ἄκτιστο Θεό,
καὶ ἡ γῆ τὸ Σπήλαιο στὸν Ἀπροσπέλαστο παρέχει.
ἄγγελοι μὲ τοὺς βοσκοὺς δοξολογοῦνε
καὶ μάγοι ἔρχονται στὸ δρόμο μὲ τ᾿ ἀστέρι.
ἀφοῦ πρὸς χάρι μας γεννήθηκε
Νέο Παιδί, ὁ Ἄχρονος Θεός.

Ἡ Βηθλεὲμ ἄνοιξε τὸν Παράδεισο, ἐλᾶτε νὰ δοῦμε.
τὴν ἀπόλαυσι κρυμμένη βρήκαμε, ἐλᾶτε νὰ πάρουμε
τοῦ παραδείσου τὰ δῶρα μέσα στὸ Σπήλαιο.
ἐκεῖ ἐφανερώθηκε δέντρο Ὑπερφυσικὸ ποὺ προσφέρει ἄφεσι,
ἐκεῖ μέσα εὑρέθηκε πηγάδι ἀχειροποίητο,
ἀπ᾿ ὅπου ὁ Δαβὶδ παλιὰ ἐπιθύμησε νὰ πιῆ.
ἐκεῖ μέσα βρίσκεται Κόρη ποὺ ἐγέννησε Βρέφος
καὶ σταμάτησεν ἀμέσως τὴ δίψα τοῦ Ἀδὰμ καὶ τοῦ Δαβίδ.
γιὰ τοῦτο πρὸς τὸ Σπήλαιο ἂς τρέξουμε, ἐκεῖ ποὺ ἐγεννήθη
Νέο Παιδί, ὁ Ἄχρονος Θεός.

Ὁ Δημιουργός της μητέρας Γιός της θέλησε κι ἔγινε.
ὁ προστάτης τῶν βρεφῶν Βρέφος στὴ φάτνη πλαγίαζε.
καὶ προσπαθώντας νὰ τὸν καταλάβη Τοῦ ᾿λεγεν ἡ Μητέρα Του:
«Πές μου, παιδί μου, πῶς μέσα μου ἦρθες;
Σὲ κοιτάζω, Σπλάχνο μου, καὶ μένω κατάπληκτη,
γιατὶ Σὲ θηλάζω καὶ γάμο δὲν ἔκανα.
κι ἐνῶ Σὲ βλέπω σπαργανωμένο
τὴν παρθενίαν μου ἀκόμα ἀπείραχτην θωρῶ.
γιατὶ Ἐσὺ τὴν ἐφύλαξες ποὺ διάλεξες κι ἔγινες
Νέο Παιδί, ὁ Ἄχρονος Θεός.

Κοντάκιο στην Γέννηση του αγίου Ρωμανού Μελωδού με μετάφραση π. Ανανία Κουστένη και καταγραφή στο διαδίκτυο κ. Νεκταρίου Μαμαλούγκου, ολόκληρο εδώ

Στον Χριστό, στο Κάστρο-Αλεξ. Παπαδιαμάντης

 

Ὁ ναὸς τῆς Χριστοῦ Γεννήσεως ἦτο ἡ παλαιὰ μητρόπολις τοῦ φρουρίου. Ὁ ναΐσκος, πρὸ ἑκατονταετηρίδων κτισθείς, ἵστατο ἀκόμη εὐπρεπὴς καὶ δχὶ πολὺ ἐφθαρμένος. Ὁ παπα-Φραγκούλης καὶ ἡ συνοδεία τοῦ φθασαντες εἰσηλθον τέλος εἰς τὸν ναὸν τοῦ Χριστοῦ, καὶ ἡ καρδία τῶν ἠσθανθη θάλπος καὶ γλυκύτητα ἄφατον. Ὁ ἱερεὺς ἐψιθυρισε μετ᾿ ἐνδομύχου συγκινήσεως τὸ «Εἰσελεύσομαι εἰς τὸν οἶκον σου», κι ἡ θειὰ τὸ Μαλαμῶ, ἀφοῦ ἤλλαξε τὴν φ᾿στάνα της τὴν βρεγμενην κι ἐφόρεσεν ἄλλην, στεγνήν, καὶ τὸ γ᾿νάκι της τὸ καλό, τὰ ὁποῖα εὐτυχῶς εἰχεν εἰς ἀβασταγὴν καλῶς φυλαγμένα ὑπὸ τὴν πρῷραν τῆς βάρκας, ἔδεσε μέγα σάρωθρον ἐκ στοιβῶν καὶ χαμόκλαδων καὶ ἤρχισε νὰ σαρώνῃ τὸ ἔδαφος τοῦ ναοῦ, ἐνῷ αἱ γυναῖκες αἱ ἄλλαι ἤναπταν ἐπιμελῶς τὰ κανδηλια, καὶ ἤναψαν μέγα πλῆθος κηρίων εἰς δυὸ μανουάλια, καὶ παρεσκεύασαν μεγάλην πυρὰν μὲ ξηρὰ ξύλα καὶ κλάδους εἰς τὸ προαύλιον τοῦ ναοῦ, ὅπου ἐσχηματίζετο μακρὸν στένωμα παράλληλον τοῦ μεσημβρινοῦ τοίχου, κλειόμενον ὑπὸ σῳζόμενου ὀρθοῦ τοιχίου γείτονος οἰκοδομῇς, κι ἐγέμισαν ἄνθρακας τὸ μέγα πύραυνον, τὸ σῳζόμενον ἐντὸς τοῦ Ἱεροῦ Βήματος, καὶ ἔθεσαν τὸ πύραυνον ἐν τῷ μέσῳ τοῦ ναοῦ, ρίψασαι ἄφθονον λίβανον εἰς τοὺς ἄνθρακας. Καὶ ὠσφράνθη Κύριος ὁ Θεὸς ὀσμὴν εὐωδίας.

Ἔλαμψε δὲ τότε ὁ ναὸς ὅλος, καὶ ἤστραψεν ἐπάνω εἰς τὸν θόλον ὁ Παντοκράτωρ μὲ τὴν μεγάλην κι ἐπιβλητικὴν μορφήν, καὶ ἠκτινοβόλησε τὸ ἐπίχρυσον καὶ λεπτουργημενον μὲ μυρίας γλυφὰς τέμπλον, μὲ τὰς περικαλλεῖς τῆς ἀρίστης Βυζαντινῆς τέχνης εἰκόνας του, μὲ τὴν μεγάλην εἰκόνα τῆς Γεννήσεως, ὅπου «Παρθένος καθέζεται τὰ Χερουβεὶμ μιμουμένη», ὅπου θεσπεσίως μαρμαίρουσιν αἱ μορφαὶ τοῦ Θείου Βρέφους καὶ τῆς ἀμώμου Λεχοῦς, ὅπου ζωνταναι παρίστανται αἱ ὄψεις τῶν ἀγγέλων, τῶν μάγων καὶ τῶν ποιμένων, ὅπου νομίζει τὶς ὅτι στιλβει ὁ χρυσός, εὐωδιάζει ὁ λίβανος καὶ βαλσαμώνει ἡ σμύρνα, καὶ ὅπου, ὡς ἐὰν ἡ γραφικὴ ἐλαλει, φαντάζεται τὶς ἐπὶ μίαν στιγμὴν ὅτι ἀκούει τὸ «Δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ»!

Ἐν τῷ μέσῳ δὲ κρεμαται ὁ μέγας ὀρειχάλκινος καὶ πολυκλαδος πολυέλεος, καὶ ὁλόγυρα ὁ κρεμαστὸς χορός, μὲ τὰς εἰκόνας τῶν Προφητῶν καὶ Ἀποστόλων, ὑφ᾿ ὃν ἐτελοῦντο τὸ πάλαι οἱ σεμνοὶ γάμοι τῶν χριστιανῶν ἀνδρογύνων. Καὶ ὁλόγυρα αἱ μορφαὶ τῶν Μαρτύρων, Ὁσιων καὶ Ὁμολογητῶν. Ἵστανται ἐπὶ τῶν τοίχων ἠρεμοῦντες, ἀπαθεῖς, ὁποῖοι ἐν τῷ Παραδείσῳ, εὐθὺ καὶ κατὰ πρόσωπον βλέποντες, ὡς βλέπουσι καθαρῶς τὴν Ἁγίαν Τριάδα. Μόνος ὁ Ἅγιος Μερκούριος, μὲ τὴν βαρεῖαν περικεφαλαίαν του, μὲ τὸν θώρακα, τὰς περικνημίδας καὶ τὴν ἀσπίδα, φαίνεται ὀλίγόν τι ἐγκαρσίως βλέπων καὶ κινούμενος καὶ ὁρῶν, εἰς τὰ δεξιὰ του ναοῦ, ἐκεῖ ὅπου διατρυπᾷ μὲ τὸ δόρυ του τὸν ἐπὶ θρόνου καθήμενον ὠχρὸν Παραβάτην. Πελιδνὸς ὁ παράφρων τύραννος, μὲ τὸ βλέμμα σβῆνον, μὲ τὸ στῆθος αἱμάσσον, μάτην προσπαθεῖ ν᾿ ἀποσπάσῃ ἀπὸ τὸ στέρνον του τὸν ὀξὺν σίδηρον, καὶ ἐξεμεῖ μετὰ τῆς τελευταίας βλασφημίας καὶ τὴν μιαρὰν ψυχήν του. Γείτων τῆς τρομακτικῆς ταύτης σκηνῆς παρίσταται γλυκεῖα καὶ συμπαθεστάτη εἰκών, ὁ Ἅγιος Κήρυκος, τριετίζον παιδιον, κρατούμενον ἐκ τῆς χειρὸς ὑπὸ τῆς μητρός του, τῆς Ἅγιας Ἰουλιττης. Δία δώρων καὶ θυσιῶν ἐζητει ὁ διώκτης Ἀλέξανδρος νὰ ἑλκύση τὸ παιδιον, καὶ διὰ τοῦ παιδιοῦ τὴν μητέρα. Ἀλλ᾿ ὁ παῖς, καλῶν τὴν μητέρα του καὶ ὑποψελλίζων τοῦ Χριστοῦ τὸ ὄνομα, ἔπτυσε τὸν τύραννον κατὰ πρόσωπον, καὶ ἐκεῖνος ἐξαγριωθεὶς ἐκρήμνισε τὸ παιδίον ἀπὸ τῆς μαρμαρίνης κλίμακος, ὅπου συνέτριψε τὸ τρυφερὸν καὶ διὰ στεφάνους πλασθὲν κρανίον.

εικών Κόρδης

Καὶ εἰς τὴν χηβαδα τοῦ Ἱεροῦ Βήματος, ὑψηλά, ἐφαινετο στεφανουμενη ὑπὸ ἀγγέλων ἡ τῶν Οὐρανῶν Πλατυτέρα. Καὶ κατωτερω, περὶ τὸ θυσιαστήριον, ἵσταντο, ἄρρητον.σεμνότητα ἀποπνεουσαι, αἱ μορφαι τῶν μεγάλων Πατέρων, τοῦ Ἀδελφοθεου, τοῦ Βασιλείου, τοῦ Χρυσοστόμου καὶ τοῦ Θεολόγου, καὶ ἐφαινοντο ὡς νὰ ἐχαιρον διότι ἐμελλον ν᾿ ἀκούσωσι καὶ πάλιν τὰς εὐχας καὶ τοὺς ὕμνους τῆς Εὐχαριστίας, οὖς αὐτοὶ ἐν Πνεύματι συνέθεσαν. Πέριξ δέ, καὶ ἐντὸς καὶ ἐκτός, εἰκονιζετο περιτεχνως ὅλον τὸ Δωδεκαορτον καὶ τὰ τάγματα τῶν ἀγγέλων, καὶ ἡ βρεφοκτονία, καὶ οἱ κόλποι τοῦ Ἀβραὰμ καὶ ὁ λῃστὴς ὁ ἐπὶ τοῦ σταυροῦ ὁμολογήσας.

Ὅταν ἔφθασαν εἰς τὸ Κάστρον καὶ εἰσηλθον εἰς τὸν ναὸν τοῦ Χριστοῦ, τόσον θάλπος ἐθώπευσε τὴν ψυχήν των, ὥστε, ἂν καὶ ἦσαν κατάκοποι, ἂν καὶ ἐνυσταζον τινὲς αὐτῶν, ἠσθανθησαν τόσον τὴν χαράν του νὰ ζωσι καὶ τοῦ νὰ ἐχωσι φθάσει αἰσίως εἰς τὸ τέρμα τῆς πορείας των, εἰς τὸν ναὸν τοῦ Κύριου, ὥστε τοὺς ἔφυγε πᾶσα νύστα καὶ πᾶσα κόπωσις. Οἱ αἰπόλοι, εὑρόντες ἐνασχόλησιν καὶ πρόφασιν ὅπως καπνιζωσι καθήμενοι, καὶ ἐνίοτε ὅπως ἐξαπλωνωνται καὶ κλεπτωσιν ἀπὸ κανέναν ὕπνον τυλιγμένοι μὲ τὲς καππες τῶν παρὰ τὸ πῦρ, εἶχον ἀνάψει ἔξω δυὸ πυρσούς, τὸν ἕνα ἔμπροσθεν τοῦ Ἱεροῦ Βήματος, τὸν ἄλλον πρὸς τὸ βόρειον μέρος. Ἐντὸς τοῦ ναοῦ ἡ θερμότης ἦτο λίαν εὐάρεστος, τὴ βοήθεια τῶν ἔσωθεν καὶ ἔξωθεν πυρῶν. Καὶ εἶχον σωρεύσει πάμπολλας δέσμας ξηρῶν ξύλων καὶ κλάδων οἱ ἐκεῖ καταφυγοντες αἰπόλοι, μὲ τὰς ὀλιγας αἶγας καὶ τὰ ἐρίφιά των, ὅσα δὲν εἶχον ψοφήσει ἀκόμη ἀπὸ τὸν βαρὺν χειμῶνα τοῦ ἔτους ἐκεινοῦ, οἱ τραχεῖς αἰπόλοι, οἵτινες εἶχον σώσει καὶ τοὺς δυὸ ὑλοτόμους ἐκ τοῦ ἀποκλεισμοῦ τῆς χιονος. Καὶ εἰτα ὁ ἱερεὺς ἔβαλεν εὐλογητὸν καὶ ἐψάλη ἡ λιτὴ τῆς μεγαλοπρεποῦς ἑορτῆς, μεθ᾿ ὃ ὁ κὺρ Ἀλεξανδρὴς ἤρχισε τὰς ἀναγνώσεις, καὶ ὅσοι ἦσαν νυστασμενοι, ἀπεκοιμήθησαν σιγὰ εἰς τὰ στασίδιά των (ἄ! ἐμελλον ἄρα τοῦ Προφητάνακτος οἱ θεσπέσιοι ὕμνοι ἀπὸ ψαλμῶν νὰ καταντήσωσιν ἀνάγνωσις νυστακτική, καὶ ὡς ἀνάγνωσις νὰ παραλείπωνται ὅλως, ὡς φορτικόν τι καὶ παρέλκον!), βαυκαλιζόμενοι ἀπὸ τὴν ἔρρινον καὶ μονότονον ἀπαγγελίαν τοῦ κὺρ Ἀλεξανδρῆ. Ὁ ἀγαθὸς γέρων ἦτο ἐκ τοῦ ἀμίμητου ἐκείνου τύπου τῶν ψαλτῶν, ὧν τὸ γένος ἐξελιπε δυστυχῶς σήμερον. Ἔψαλλε κακῶς μέν, ἀλλ᾿ εὐλαβῶς καὶ μετ᾿ αἰσθήματος. Κανὲν σχεδὸν κῶλον δὲν ἔλεγεν ὀρθῶς, οὔτε μουσικῶς, οὔτε γραμματικῶς. Πότε ἣν καὶ ἥμισυ κῶλον τὰ ἥνου εἰς ἕν, πότε δυὸ καὶ ἥμισυ τὰ διήρει εἰς τέσσαρα. Ἀλλὰ προκριτωτέρα ἡ ἀμάθεια τῆς δοκησισοφίας...

Ἀλλ᾿ ὀτε ὁ ἱερεὺς ἐξελθων ἔψαλε τὸ «Δεῦτε ἴδωμεν, πιστοί, ποὺ ἐγεννηθη ὁ Χριστός», τότε αἱ μορφαὶ τῶν Ἅγίων ἐφανησαν ὡς νὰ ἐφαιδρυνθησαν εἰς τοὺς τοίχους. «Ἀκολουθησωμεν λοιπὸν ἔνθα ὁδεύει ὁ ἀστήρ», καὶ ὁ κὺρ Ἀλεξανδρὴς ἐνθουσιῶν ἔλαβε τὴν ὑψηλὴν καλάμην καὶ ἔσεισε τὸν πολυέλεον μὲ τὰς λαμπάδας ὅλας ἀνημμένας. «Ἄγγελοι ὑμνοῦσιν ἀκαταπαύστως ἐκεῖ», καὶ ἐσεισθη ὁ ναὸς ὅλος ἀπὸ τὴν βροντώδη φωνὴν τοῦ παπα-Φραγκούλη μετὰ πάθους ψάλλοντος: «Δόξα ἐν ὑψιστοις λέγοντες τῷ σήμερον ἐν σπηλαιῳ τεχθεντι», καὶ οἱ ἄγγελοι οἱ ζωγραφιστοί, οἱ περικυκλοῦντες τὸν Παντοκράτορα ἄνω εἰς τὸν θόλον, ἔτειναν τὸ οὖς, ἀναγνωρισαντες οἰκεῖον αὐτοὶς τὸν ὕμνον.

Καὶ εἰτα ὁ ἱερεὺς ἐπῆρε καιρὸν καὶ ἤρχισε νὰ προσφέρῃ τῷ Θεῷ θυσίαν αἰνέσεως.

ολόκληρο εδώ

και τόπος ην ουδείς τω καταλύματι

 

Μέσα στον όρθρο τον βαθύ, πριν να χαράξει
ήρθ’ ελαφρά η χριστουγεννιάτικη καμπάνα
να με ξυπνήσει απ’ τ’ όνειρο- ταξίδι στον παλιό καιρό
κι ευλογημένο, στη Λευκοπηγή μου, την αγαπημένη
όπου απαλά θα μ’ έντυνε το χάδι της μητέρας
πριν φύγω για την εκκλησιά. Στο δρόμο
θα μ’ έραινε με χιόνια ή μ’ αστέρια
η θεία Νύχτα. Με τους χωριανούς μου αντάμα
θ’ άκουγα το Χριστός γεννάται από γέροντα
ψάλτη, που να χει ξεφυτρώσει από γνήσια
σελίδα του Παπαδιαμάντη. Και στο τέλος
θα κοινωνούσα, με την παιδική συνείδηση
ξαλαφρωμένη στου πνευματικού το πετραχήλι…
Μ’ αλίμονο και τούτη τη χρονιά,
μονάχα η φαντασία θα με φέρει στα παλιά.
Τα βήματά μου χάνονται στους άδειους
δρόμους της νέας Βαβυλώνας. Οι βιτρίνες
δεν ανασταίνουν τίποτε απ’ τον παράδεισο μου,
αφού δεν έχουν ουτ’ ένα χαμόγελο
για έναν ξένο, που γιορτάζει τόσο μόνος,
με δάκρυα μόνο, στην Αθήνα, τα Χριστούγεννα…
Λέω, να τελειώσει ο δρόμος με τις φωτισμένες
 βιτρίνες και τις πολυκατοικίες που με πνίγουν
 να βρω ένα σπίτι φτωχικό, καλύβα έρημη,
ή κάποιο μικρό σπήλαιο, με καπνούς από φωτιές
 ποιμένων στολισμένο, να καθίσω συντροφιά
με τα όνειρά μου και τον φύλακ’ άγγελό μου,
να ψάλουμε τον ύμνο τον εόρτιο,
αρχίζοντας απ το τροπάρι της έρημου
και τόπος ην ουδείς τω καταλύματι….

(Π. Β. Πάσχος, «Μυστικόν Έαρ», Εκδόσεις των Φίλων, Αθήνα)


ΠΗΓΗ

Μυστήριο παράξενο και παράδοξο αντικρύζω

 Μυστήριο παράξενο και παράδοξο αντικρύζω. Βοσκών φωνές φτάνουν στ' αυτιά μου. Δεν παίζουν σήμερα με τις φλογέρες τους κάποιον τυχαίο σκοπό. Τα χείλη τους ψάλλουν ύμνο ουράνιο.
Οι άγγελοι υμνολογούν, οι αρχάγγελοι ανυμνούν, ψάλλουν τα Χερουβείμ και δοξολογούν τα Σεραφείμ. Πανηγυρίζουν όλοι, βλέποντας το Θεό στη γη και τον άνθρωπο στους ουρανούς.
Σήμερα η Βηθλεέμ μιμήθηκε τον ουρανό: Αντί γι' αστέρια, δέχτηκε τους αγγέλους· αντί για ήλιο, δέχτηκε τον Ήλιο της δικαιοσύνης. Και μη ζητάς να μάθεις το πώς. Γιατί όπου θέλει ο Θεός, ανατρέπονται οι φυσικοί νόμοι.
Εκείνος λοιπόν το θέλησε. Και το έκανε. Κατέβηκε στη γη κι έσωσε τον άνθρωπο. Όλα συνεργάστηκαν μαζί Του γι' αυτόν το σκοπό.
Σήμερα γεννιέται Αυτός που υπάρχει αιώνια, και γίνεται αυτό που ποτέ δεν υπήρξε. Είναι Θεός και γίνεται άνθρωπος! Γίνεται άνθρωπος και πάλι Θεός μένει!

Βλέπω εκείνη που γέννησε. Βλέπω κι Εκείνον που γεννήθηκε. Αλλά τον τρόπο της γεννήσεως δεν μπορώ να τον καταλάβω. Όπου θέλει, βλέπετε, ο Θεός, νικώνται οι φυσικοί νόμοι. Έτσι έγινε κι εδώ: Παραμερίστηκε η φυσική τάξη και ενέργησε η θεία θέληση.
Πόσο ανέκφραστη είναι η ευσπλαχνία του Θεού!
Ο προαιώνιος Υιός του Θεού, ο άφθαρτος και αόρατος και ασώματος, κατοίκησε μέσα στο φθαρτό και ορατό σώμα μας. Για ποιό λόγο; Να, όπως ξέρετε, εμείς οι άνθρωποι πιστεύουμε περισσότερο σ' ό,τι βλέπουμε παρά σ' ό,τι ακούμε. Στα ορατά πιστεύουμε. Στ' αόρατα όχι. Έτσι δεν πιστεύαμε στον αόρατο αληθινό Θεό, αλλά λατρεύαμε ορατά είδωλα με μορφή ανθρώπων.
Δέχτηκε λοιπόν ο Θεός να παρουσιαστεί μπροστά μας με ορατή μορφή ανθρώπου, για να διαλύσει μ' αυτόν τον τρόπο κάθε αμφιβολία για την ύπαρξή Του. Κι ύστερα, αφού μας διδάξει με την αισθητή και αναμφισβήτητη παρουσία Του, να μας οδηγήσει εύκολα στην αληθινή πίστη, στ' αόρατα και υπερφυσικά.
Κατάπληξη με γεμίζει το θαύμα!
Παιδί βλέπω τον προαιώνιο Θεό!
Σε φάτνη αναπαύεται, Αυτός που έχει θρόνο τον ουρανό!
Χέρια ανθρώπινα αγγίζουν τον απρόσιτο κι ασώματο!
Με σπάργανα είναι σφιχτοδεμένος, Αυτός που σπάει τα δεσμά της αμαρτίας!
Όμως... τούτο είναι το θέλημά Του: Την ατιμία να μεταβάλει σε τιμή· με δόξα να ντύσει την ευτέλεια· και την προσβολή σ' αρετή να μεταπλάσει.
Πήρε το σώμα μου. Μου προσφέρει το Πνεύμα Του. Μου χαρίζει το θησαυρό της αιώνιας ζωής, παίρνοντας αλλά και δίνοντάς μου: Παίρνει τη σάρκα μου για να με αγιάσει· μου δίνει το Πνεύμα Του για να με σώσει.
«Να, η παρθένος θα μείνει έγκυος» (Ησ. 7:14).
Τα λόγια είναι της συναγωγής, μα το απόκτημα της Εκκλησίας.

άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος

Εις έτη πολλά και εν Χριστώ ευλογημένα

εικόνα Γεννήσεως από Χριστό Καλύμνου

Θεός το τεχθέν ἡ δέ μήτηρ παρθένος· Τί μεῖζον ἄλλο καινόν εἶδεν ἡ κτίσις;

 Ὁ Πατὴρ εὐδόκησεν, ὁ Λόγος σάρξ ἐγένετο, καὶ ἡ Παρθένος ἔτεκε, Θεὸν ἐνανθρωπήσαντα, Ἀστὴρ μηνύει· Μάγοι προσκυνοῦσι· Ποιμένες θαυμάζουσι, καὶ ἡ κτίσις ἀγάλλεται. 

Ευχές πολλές ότι Χριστός ετέχθη!

Το μήνυμα του Αρχιεπισκόπου Αλβανίας Αναστάσιου για τα Χριστούγεννα του 2011

«Υπέρβαση του ανθρωπίνως αδυνάτου “Θεός ἐφανερώθη ἐν σαρκί” (Α΄ Τιμ. 3:16)

H υπέρβαση του ανθρωπίνως αδυνάτου είναι βασικό μήνυμα της σημερινής μεγάλης εορτής του χριστιανικού κόσμου. Ακόμη και ο πιο τολμηρός νους δεν είχε ποτέ υποπτευθεί ότι ο Ίδιος ο απρόσιτος και ακατάληπτος Θεός θα προσελάμβανε την ανθρώπινη φύση και θα ἐφανερώνετο “ἐν σαρκί”,. Για την κλασική λογική, κάτι τέτοιο ανήκει στη σφαίρα του αδυνάτου. Αυτήν ακριβῶς την υπέρβαση του ανθρωπίνως αδυνάτου πανηγυρίζουμε σήμερα. Και καλούμεθα να τη χαρούμε, παρά τη σκληρή πραματικότητα την οποία βιώνουμε. Ο Υιός και Λόγος του Θεού έγινε ἄνθρωπος, εισήλθε στην ανθρώπινη Ιστορία.
Το “ἐφανερώθη” υπαινίσσεται την προηγούμενη αΐδιο ζωή του Λόγου. “Θεός ὤν καί Θεοῦ υἱός, καί ἀόρατον ἔχων τήν φύσιν, δῆλος ἅπασιν ἐνανθρωπήσας ἐγένετο” (Θεοδώρητος, ἐπίσκοπος Κύρου). Η ελευθερία του Θεού δεν γνωρίζει όριο. Όπως καί η αγάπη Του, που είναι τό ουσιαστικό ιδίωμά Του “Καί ὁ Λόγος σάρξ ἐγένετο καί ἐσκήνωσεν ἐν ἡμῖν” (Ἰω. 1:14). Προσλαμβάνοντας το ανθρώπινο σώμα, ο Υιός και Λόγος του Θεού φανέρωσε ταυτόχρονα την απέραντη αξία και τη μοναδική σημασία που έχει το υπέροχο αυτό δημιούργημά Του. Και αποκάλυψε ότι τελικός σκοπός του ανθρώπου είναι να γἰνει κατοικητήριο του Θεού. Με την ενανθρώπησή Του, ο Χριστός έδειξε την ασύλληπτη στον ανθρώπινο νου δυναμική της ελευθερίας και της αγάπης του προσωπικού Θεού.
Τοποθέτησε σε νέα βάση τις ανθρώπινες σχέσεις μαζί Του. * * Όσοι με πίστη και αγάπη προσβλέπουμε στόν ενανθρωπήσαντα Υιό και Λόγο του Θεού, γνωρίζουμε ότι Αὐτός παραμένει, τελικά, η οδός (Ἰω. 14:6) που οδηγεί, με τρόπο θαυμαστό, σε διεξόδους ζωής. Και πολλοί έχουμε προσωπική εμπειρία, ότι εκεί που όλα εφαίνοντο κλειστά και ζοφερά, άνοιξε δρομους λυτρωτικούς. Η υπέρβαση του ανθρωπίνως αδυνάτου, την οποία αποκαλύπτουν τα Χριστούγεννα, δεν γίνεται με μεγαλοπρεπείς δημόσιες εξαγγελίες και υποσχέσεις.
Οι παρεμβάσεις του Θεού παραμένουν διαχρονικά αθόρυβες και μυστικές. Τις χαρακτηρίζει η απλότητα και η ταπείνωση, ενῶ συγχρόνως διατηρούν μια εξαιρετική πρωτοτυπία. Και οι επεμβάσεις αυτές συνεχίζονται διά μέσου τών αἰώνων. Οι νόμοι της φύσεως που διέπουν τον κόσμο δεν αποκλείουν την παρέμβαση του Δημιουργού, Νομοθέτου και Προνοητού Θεού. Με την ελευθερία και την αγάπη Του, δεν έπαυσε να ενεργεί, όταν Εκείνος κρίνει, για την υπέρβαση του ανθρωπίνως αδυνάτου, με τρόπους θαυμαστούς. Όταν, βεβαίως, δεν υπάρχει η πίστη προς τον αγαπώντα και ελεύθερο πάσης αναγκαιότητος Θεό, ο άνθρωπος αρνείται τη δυνατότητα του θαύματος. Ο πιστός χριστιανός, εν τούτοις, δέχεται ταπεινά την αδυναμία της ανθρωπίνης φύσεως και ζητεί από Εκείνον, ο Οποίος είναι άπειρος και παντοδύναμος, να του χαρίσει την υπερλογική δυνατότητα και τον φωτισμό να αποδεχθεί και να βιώσει το θαύμα. Τον τελευταίο καιρό, οι σκληρές συνθήκες που έχει προκαλέσει η γενικότερη ηθική και οικονομική κρίση έχουν δημιουργήσει πληθώρα αδιεξόδων.
Σ᾽ αυτή την ομιχλώδη και πνιγηρή ατμόσφαιρα, η εορτή των Χριστουγέννων έρχεται να προσφέρει παρήγορο φως. Να βεβαιώσει ότι ο Υιός του Θεού έγινε άνθρωπος για να μείνει εσαεί “μεθ᾽ ἡμῶν”. Ο Θεός δεν μας εγκαταλείπει, έστω και αν συχνά Τον λησμονούμε και συμπεριφερόμαστε σαν να μην υπάρχει. Ο Χριστός καταργεί, με τρόπους θαυμαστούς, τα ανθρωπίνως αδύνατα. “Ὅτι οὐκ ἀδυνατίσει παρά τῷ Θεῷ πᾶν ῥῆμα” (Λουκ. 1:37). Δεν είναι όμως “ο από μηχανής θεός” της αρχαίας τραγωδίας. Σέβεται την ελευθερία μας και αναμένει και από εμάς να χρησιμοποιήσουμε τις δυνατότητες που έχει χαρίσει στην ανθρώπινη φύση μας. Υπάρχουν πολλά που συνήθως ονομάζουμε “αδύνατα”, τα οποία καλούμεθα με τη χάρη Του να υπερβούμε. Αρχίζοντας από τα άμεσα και προσωπικά. Εκ πρώτης ὄψεως, μοιάζει σχεδόν αδύνατο να απαλλαγούμε από τα πάθη μας, τη φιλαυτία, την πλεονεξία, τη φιληδονία• την ταση να λέμε ψέμματα, να αδιαφορούμε για τη δικαιοσύνη, τη νομιμότητα, την αλληλεγγύη. Ακόμη, παράλληλα, δηλώνουμε ότι μας είναι “αδύνατο” να αναλάβουμε, για το ευρύτερο κοινωνικό σύνολο, πρωτοβουλίες που απαιτούν θυσίες.
Αντίθετα, η πίστη και η προσωπική σχέση με τον Χριστό, αποδεσμεύουν και ενεργοποιούν κρυμμένες μέσα μας δυνάμεις για την υπέρβαση των ανθρωπίνως αδυνάτων Μεταγγίζουν συγχρόνως εκπληκτική ζωτικότητα στην ανθρώπινη ψυχή, για να αντέχει και στις πιο αντίξοες συνθήκες στερήσεως, κατατρεγμού, πιέσεων• και να συνεχίζει να δρα με αισιοδοξία δημιουργική. Την εμπειρία αυτή συμπυκνώνει η μαρτυρία του Αποστόλου Παύλου: “Πάντα ἰσχύω ἐν τῷ ἐνδυναμοῦντί με Χριστῷ” (Φιλιπ. 4:13).
Οι εορτές της Εκκλησίας μας καλούν να αναθεωρήσουμε τη ζωή μας. Να συνέλθουμε από την ταραχή και την κατάθλιψη. Να ανανεώσουμε την πίστη και τη βεβαιότητά μας ότι ο Χριστός, του Οποίου την έλευση στόν κόσμο εορτάζουμε, παραμένει “μεθ᾽ ἡμῶν”• ότι ῍τά ἀδύνατα παρά ἀνθρώποις δυνατά παρά τῷ Θεῷ ἐστιν” (Λουκ. 18:27). Να αλλάξουμε τρόπο σκέψεως και συμπεριφοράς.
Να συντονίσουμε τη ζωή μας με το θέλημα το δικό Του. Και η προσωπική αυτή αλλαγή αντανακλά πάντοτε ευεργετικά στο ευρύτερο κοινωνικό σύνολο• τονώνει την αντοχή, την αλληλεγγύη, την ειρήνη, τη δημιουργικότητα, με τρόπους που συχνά παραμένουν αθέατοι αλλά που είναι ουσιαστικοί. * * “Θεός ἐφανερώθη ἐν σαρκί”. Ἡ υπέρβαση του ανθρωπίνως αδυνάτου παραμένει κεντρικό μήνυμα των Χριστουγέννων και προσωπική εμπειρία εκείνων που ζουν εν Χριστῷ. Εύχομαι εκ καρδίας, η πεποίθηση αυτή να δυναμώσει μέσα μας κατά την εορταστική αυτή περίοδο, να μας παρηγορεί και να μας στηρίζει στο έτος που έρχεται. Ευλογημένα Χριστούγεννα. Με γαλήνια καρτερία ο νέος χρόνος.

+ Ἀναστάσιος Ἀρχιεπίσκοπος Tιράνων, Δυρραχίου καί πάσης Ἀλβανίας»

Σήμερον γεννάται ἐκ Παρθένου

Σήμερον γεννᾶται ἐκ Παρθένου, ὁ δρακὶ τὴν πᾶσαν ἔχων κτίσιν

     Ῥάκει καθάπερ βροτὸς σπαργανοῦται, ὁ τῇ οὐσίᾳ ἀναφής.

   Θεὸς ἐν φάτνῃ ἀνακλίνεται, ὁ στερεώσας τοὺς οὐρανούς πάλαι κατ' ἀρχάς.

   Ἐκ μαζῶν γάλα τρέφεται, ὁ ἐν τῇ ἐρήμῳ Μάννα ὀμβρίσας τῷ Λαῷ.

  Μάγους προσκαλεῖται, ὁ Νυμφίος τῆς Ἐκκλησίας.

Δῶρα τούτων αἴρει, ὁ Υἱὸς τῆς Παρθένου.

Προσκυνοῦμέν σου τὴν Γένναν Χριστέ

Δεῖξον ἡμῖν καὶ τὰ θεῖά σου Θεοφάνεια.

(από τις Μεγάλες ώρες των Χριστουγέννων, πού στην Κάλυμνο η λαϊκή ευσέβεια ονομάζει "οι ώρες της Παναγιάς μας", υποννοώντας τον χρόνο ωδινών πρίν την γέννα, πού έχει κάθε μητέρα σε κάθε φυσιολογική γέννηση ανθρώπου! Αυτό θυμίζει κάπως και τα Θρακιώτικα Κάλαντα. Όταν η λαϊκή ευσέβεια είναι αγνή και άδολη και τα θεολογικά λάθη συγχωρούνται. Άλλωστε όλα αυτά είναι συγκινητικώς συγκινητικά και όμορφα.Καλά Χριστούγεννα!)

Βλέποντας λοιπὸν τὸ σπήλαιο...

Βλέποντας λοιπὸν τὸ σπήλαιο στὸ ὁποῖον ἐγεννήθη ὁ Δεσπότης, φέρε στὸν νοῦ σου τὸν σκοτεινὸν καὶ ὑπόγειον βίο τῶν βίο τῶν ἀνθρώπων, στὸν ὁποῖον ἔρχεται αὐτὸς ποὺ φανερώνεται στοὺς «ἐν σκότει καὶ σκιᾷ θανάτου καθημένους». Καὶ περιτυλίσσεται σφιχτὰ μὲ σπάργανα αὐτὸς ποὺ ἔχει φορέσει τὰ δεσμὰ τῶν ἰδικῶν μας ἁμαρτιῶν. Ἡ δὲ φάτνη εἶναι ὁ σταῦλος τῶν ἀλόγων ζώων. Σ᾿ αὐτὴν γεννᾶται ὁ Λόγος, ὥστε νὰ «γνωρίσῃ ὁ βοῦς τὸν κτησάμενον (τὸν ἰδιοκτήτην του) καὶ ὄνος τὴν φάτνην τοῦ κυρίου αὐτοῦ». Βοῦς εἶναι αὐτὸς ποὺ εὑρίσκεται στὸν ζυγὸν τοῦ Νόμου, καὶ ὄνος τὸ ἀχθοφόρον ζῶο ποὺ εἶναι φορτωμένο μὲ τὴν ἁμαρτία τῆς εἰδωλολατρίας. Ἀλλὰ ἡ κατάλληλος γιὰ τὰ ἄλογα τροφὴ καὶ ζωὴ εἶναι τὸ χόρτο. «Ὁ ἑξανατέλλων χόρτον τοῖς κτήνεσι», λέγει ὁ Προφήτης. Ἐνῶ τὸ λογικὸν ζῶον τρέφεται μὲ ἄρτον. Γι᾿ αὐτὸ λοιπὸν «ὁ ἐξ οὐρανοῦ καταβὰς ἄρτος τῆς ζωῆς», τοποθετεῖται στὴν φάτνη, ποὺ εἶναι ἡ ἑστία τῶν ἀλόγων ζώων, ὥστε καὶ τὰ ἄλογα νὰ γευθοῦν τὴν λογικὴν τροφή, καὶ νὰ γίνουν ἔλλογα. Μεσιτεύει λοιπὸν στὴν φάτνη μεταξύ του βοὸς καὶ τοῦ ὄνου ὁ Κύριος καὶ τῶν δύο, «ἵνα τὸ μεσότοιχον τοῦ φραγμοῦ λύσας, τοὺς δύο κτίσῃ ἐν ἐαυτῷ εἰς ἕναν καινὸν ἄνθρωπον», ἐλευθερώνοντας τὸν ἕνα ἀπὸ τὸν βαρὺ ζυγὸ τοῦ Νόμου καὶ ἀπαλλάσσοντας τὸν ἄλλον ἀπὸ τὸ φορτίον τῆς εἰδωλολατρίας. Ἀλλὰ ἂς ὑψώσωμε τὸ βλέμμα στὰ οὐράνια θαύματα. Κοίτα, δὲν μᾶς εὐαγγελίζονται μόνο Προφῆτες καὶ ἄγγελοι αὐτὴν τὴν χαράν, ἀλλὰ καὶ οἱ οὐρανοὶ ἀνακηρύττουν μὲ τὰ ἰδικὰ τοὺς θαύματα τὴν δόξαν τοῦ Εὐαγγελίου.

άγιος Γρηγόριος Νύσσης

Ενδιαφέρον μήνυμα στην Χριστουγεννιάτικη κάρτα της Αποστολικής Διακονίας

Η Γέννησις του Χριστού
Φορητή εικών 19ου αι.
Εκ του Σκευοφυλακίου της Ιεράς Μονής Ασωμάτων - Πετράκη 

Εύχομαι μέσα απ' την καρδιά μου τα φετεινά Χριστούγεννα να γνωρίσουμε τον Θεό καλλιεργώντας μια σχέση και όχι ένα νόημα, την αγάπη και όχι την επιβολή κτιστών θελήσεων, την απλότητα και όχι τον μετασχηματισμό.

Καλή Χρονιά με υγεία, κάθε ευλογία, χαρά και ειρήνη.

Με αγάπη και βαθύτατη εκτίμηση.

Ο Φαναρίου Αγαθάγγελος
Γενικός Διευθυντής Αποστολικής Διακονίας της Εκκλησίας της Ελλάδος

Φώτης Κόντογλου: οἱ ἑλληνικές γιορτές καί τά ἁγνά ἔθιμά μας

 

Τα Χριστούγεννα, τα Φώτα, η Πρωτοχρονιά, κι άλλες γιορτές, για πολλούς ανθρώπους δεν είναι καθόλου γιορτές και χαρούμενες μέρες, αλλά μέρες που φέρνουνε θλίψη και δοκιμασία. Δοκιμάζονται οι ψυχές εκείνων που δεν είναι σε θέση να χαρούνε, σε καιρό που οι άλλοι χαίρουνται. Παρεκτός από τους ανθρώπους που είναι πικραμένοι από τις συμφορές της ζωής, τους χαροκαμένους, τους αρρώστους, οι περισσότερο, πικραμένοι, είναι εκείνοι που τους στενεύει η ανάγκη να γίνουνε τούτες τις χαρμόσυνες μέρες ζητιάνοι, διακονιαρέοι. Πολλοί απ’ αυτούς μπορεί να μη δίνουνε σημασία στη δική τους ευτυχία, μα γίνουνται ζητιάνοι για να δώσουνε τη χαρά στα παιδιά τους και στ’ άλλα πρόσωπα που κρέμουνται απ’ αυτούς. Οι τέτοιοι κρυφοκλαίνε από το παράπονό τους κι’ αυτοί είναι οι πιο μεγάλοι μάρτυρες, που καταπίνουνε την πίκρα τους μέρα νύχτα, σαν το πικροβότανο.

Ίσα-ίσα αυτές τις αγιασμένες μέρες που θα’πρεπε να σμίξουνε πιο κοντά οι άνθρωποι συναμεταξύ τους, «να περιπτυχθώσιν αλλήλους», ίσια ίσια αυτές τις μέρες αποξενώνουνται περισσότερο ο ένας από τον άλλον, χωρίζουνται σε δύο στρατόπεδα ολότελα ξένα τόνα στ’ άλλο, σχεδόν εχθρικά. Από τη μια μεριά είναι οι ευτυχισμένοι οι καλοπερασμένοι, οι καλότυχοι, κι από την άλλη μεριά είναι οι δυστυχισμένοι κι οι παραπεταμένοι. Αναμεσά τους «χάσμα μέγα εστήρικται» κατά τις γιορτές. Κανένα γεφύρι δεν ενώνει τις δυο ακροποταμιές, ενώ τις άλλες μέρες έρχουνται σε περισσότερη συνάφεια. Οι πλούσιοι κι όσοι έχουνε τον τρόπο τους κάνουνε, αλλοίμονο! το παν για να επιδείξουνε τα πλούτη και τα αγαθά τους στους λιμασμένους. Κι’ αυτό γίνεται στ’ όνομα του Χριστού, που γεννήθηκε πάμφτωχος μέσα στο παχνί! Για την γέννηση του φτωχού Χριστού δεν γιορτάζουνε οι φτωχοί σαν και Κείνον, μα γιορτάζουνε οι πλούσιοι, που παίρνουνε για αφορμή την πτώχεια του για να δείξουνε τα πλούτη τους. Μα άραγε, ανάμεσα σε δυστυχισμένους μπορεί να νοιώση κανένας ευτυχισμένον τον εαυτό του;
Μονάχα ένας αναίσθητος μπορεί να νοιώσει τέτοια ευτυχία. Όσο για κείνον που θέλει να επιδείξη στον πεινασμένον και στον στερημένον την ελεεινή του αυτή ευτυχία, αυτός είναι αληθινό κτήνος. Και μ’ όλα ταύτα, υπάρχουνε πολλοί τέτοιοι ανάμεσά μας, στα χρόνια μας, ένω ήτανε σπάνιοι στα παλαιότερα. Είναι κι’ αυτό ένα από τα ωραία που μας έφερε ο μέγας πολιτισμός από τα μεγάλα κέντρα!
Οι γιορτές οι δικές μας σταθήκανε πάντα θρησκευτικές, και γι’ αυτό είχανε κάποιον άλλο χαρακτήρα από τις γιορτές που γιορτάζουνε άλλα έθνη, προπάντων σήμερα, που χωρίς κάποιες αυτοσχεδιασμένες σκηνοθεσίες χωρίς καμμιά σημασία για το πνεύμα του ανθρώπου. Σ’ αυτές τις ψευτογιορτές ξαμολούνται όλα τα βάρβαρα και εγωιστικά πάθη του ανθρώπου, που κυττάζει μονάχα την ευχαρίστηση της σάρκας. Ενώ οι δικές μας γιορτές, επειδή, όπως είπα, έχουνε τη ρίζα τους στη θρησκεία, ήτανε σεμνές, πνευματικές, ώστε να μη σκανδαλίζουνε τους φτωχούς, όσο είναι μπορετό σε σαρκικούς ανθρώπους. Οι πλούσιοι κι οι νοικοκυραίοι αποφεύγανε να πληγώσουνε τους φτωχότερους, και νοιώθανε την ανάγκη να τους ζεστάνουνε και κείνους, στέλνοντας κρυφά στα σπίτια τους διάφορα δώρα, με τρόπο, ώστε να μη τους ταπεινώσουνε, κι έτσι η διαφορά να φαίνεται όσο μπορούσε λιγότερη.

Έτσι μορφωθήκανε τα έμορφα και αγνά έθιμά μας, με ψαλμωδίες που τις λένε ακόμα τα παιδιά στους δρόμους και στα σπίτια, με καμπάνες, με έμορφα αισθήματα, με σεμνές διασκεδάσεις, με εύχροστη συναναστροφή, που δένουνε μεταξύ τους τους ανθρώπους περισσότερο, παρά που τους χωρίζουνε. Μα ο υλισμός κι ο λύκος της αναισθησίας μολεύει σιγά σιγά αυτές τις καλές γιορτές μας, που πολύ έμορφα τις παρομοιάζανε οι αρχαίοι πρόγονοί μας με σταθμούς για να ξεκουραζόμαστε στον μονότονο δρόμο της ζωής μας, λέγοντας: «Βίος ανεόρταστος μακρά οδός απανδόκευτος», που θα πη, «Ζωή δίχως γιορτή, είναι σαν τον μακρύ τον δρόμο τον δρόμο που δεν έχει πανδοχείο να ξεκουραστής».
Κάποιοι μοντερνοποιημένοι κάνουνε τον βαρύ και τον θετικό, τον κύριο που δεν έχει αισθηματολογίες, και λένε πως αυτά είναι αναχρονισμοί κι αδιαφόρετα πράγματα. Αυτοί για μένα είναι ξερίχια ψυχικά, παγωμένες ερημιές, δίχως αγάπη, δίχως χαρά, μα δίχως πόνο. Γιατί χαρά και πόνος είναι δεμένα. Οι τέτοιες ψυχές είναι πάντα νεκρά βουνά του φεγγαριού. Ωστόσο, κάτι τέτοιοι «ορθολογιστές» και «θετικισταί», ξετρελλαίνονται για κάποιες ανόητες ξενόφερτες φέστες και για κάτι μοντέρνα γλέντια που ρεζιλεύουνε τον άνθρωπο, φτάνει που γίνονται κατά το κοσμοπολίτικο μοντέλο που βρίσκεται στα «μεγάλα κέντρα του εξωτερικού». Αυτοί δεν θέλουνε τίποτα από τα δικά μας, που τα λένε όλα «βλάχικα, φτωχικά, ανάξια για ανθρώπους που ξέρουνε τον κόσμο». Τίποτα ελληνικό δεν βρίσκει έλεος στα μάτια αυτών των κουφιοκέφαλων, ακατάδεχτων κι όπως πρέπει κυρίων, που χοτροπηδάνε, ωστόσο, σαν τρελλοί, με τα τσέρκια στο λαιμό, φτάνει που ήρθανε απ’ έξω, από κεί «που ξέρει ο κόσμος να απολαμβάνη τη ζωή»! Τι να πούμε κι εμείς οι άλλοι, τα βλαχάκια, τα φτωχαδάκια, που μας νανούριζε η μάνα μας με τα παραπονετικά τραγούδια της στην κούνια μας, και τώρα δακρύζουμε σαν ακούμε τα τροπάρια και τα κάλαντα, που μας ενώνουνε με τους αγαπημένους μας που περάσανε από τον τόπο μας πριν από μας;
Αδέρφια μου. Φυλάξτε τα ελληνικά συνήθεια μας, γιορτάστε όπως γιορτάζανε οι πατεράδες σας, και μη ξεγιελιώσατε με τα ξένα κι άνοστα πυροτεχνήματα. Οι δικές μας οι γιορτές αδελφώνουν τους ανθρώπους, τους ενώνει η αγάπη του Χριστού. Μην κάνετε επιδείξεις.«Ευφρανθήτε εορτάζοντες». Ακούστε τι λένε τα παιδάκια που λένε τα κάλαντα: «Και βάλετε τα ρούχα σας, εύμορφα ενδυθήτε, στην εκκλησίαν τρέξετε, με προθυμίαν μπήτε, ν’ ακούσετε με προσοχήν όλην την υμνωδίαν, και με πολλήν ευλάβειαν την θείαν λειτουργίαν. Και πάλιν σαν γυρίσετε εις το αρχοντικόν σας, ευθύς τραπέζι στρώσετε, βάλτε το φαγητόν σας. Και τον σταυρόν σας κάνετε, γευθήτε, ευφρανθήτε. Δόστε και κανενός φτωχού «όστις να υστερήται». Αθάνατη ελληνική φυλή! Φτωχή μα αρχοντομαθημένη, βασανισμένη, μα χαρούμενη και καλόκαρδη περισσότερο από τους ευτυχισμένους της γης, που τους μαράζωσε η καλοπέραση.
Ναι, αδερφοί μου Έλληνες, χαίρετε μαζί με κείνους που χαίρουνται και κλαίτε μαζί με κείνους που κλαίνε, και σ’ αυτή μονάχα θα βρήτε ανακούφιση. Δίνετε στους άλλους απ’ ό,τι έχετε. Το παραπάνω απ’ ότι έχει κανένας ανάγκη, το κλέβει από τον άλλον. «Μακάριον το διδόναι μάλλον, ή λαμβάνειν».
Πολλοί από σας θα’χουνε ίσως περισσότερο από μένα το δικαίωμα να μου πούνε αυτά που λέγω εγώ σε σας. Δεν είμαι «ο ποιήσας και διδάξας», αλλοίμονό μου! Μα για να μη σκανδαλισθή κανένας πως τα λόγια μου είναι ολότελα κούφια, στενεύομαι να πω πως προσπαθώ να μην είμαι ολότελα «ο δάσκαλος που δίδασκε και νόμο δεν εκράτει».
Δεκέμβριος 1958
(Φώτης Κόντογλου, “ ΤΟ ΦΟΒΕΡΟΝ ΜΥΣΤΗΡΙΟΝ”)

 

 http://kathariotisa.blogspot.com/2011/12/blog-post_18.html

Πίστη ζυμωμένη με αίμα (11)

 

16 Δεκεμβρίου: Κοιμάται εν Κυρίω η αγία Θεοφανώ η βασίλισσα, πού μαρτύρησε με την συνείδηση της και έζησε την έσχατη φτώχεια και ταπείνωση του Χριστού μέσα σε ένα παλάτι. Πραγματικά αγία των φτωχών, ντυμένη τον φιλοσοφικό τρίβωνα κάτω από την αλουργίδα, έζησε με ελεημοσύνες,νηστείες, προσευχές και χαμαικοιτία. Λέγεται ότι η βασίλισσα αυτή αποκαλούσε και τον πιο ταπεινό δούλο κύριο, νικώντας την φαντασία και υπερηφάνεια του κόσμου.

18 Δεκεμβρίου: Μαρτύριο του αγίου Σεβαστιανού, προστάτου των φτωχών. Αφού επεβίωσε του τοξοβολισμού από τους στρατιώτες του διώκτη Διοκλητιανού, έπειτα μαστιγώθηκε μέχρι θανάτου.Ο άγιος Μόδεστος, ιατρός των κτηνών και ανθρώπων , επίσκοπος Ιεροσολύμων, αφού μαρτυρεί διά καυτού μολύβδου, έπειτα αποκεφαλίζεται.

21 Δεκεμβρίου: Η αγία Ιουλιανή η παρθένος αρνείται τον επίγειο μνηστήρα για τον Νυμφίο Χριστό και διώκεται.Έπειτα αφού την καίνε με καυτά σίδηρα, την μαστιγώνουν άγρια. Ομολογεί μειδιώντας την ανάσταση των νεκρών και αποκεφαλίζεται.500 άνδρες και 130 γυναίκες πού πίστεψαν απ'αυτήν μαρτυρούν διά ξίφους.

22 Δεκεμβρίου:Η αγία των φυλακισμένων Αναστασία,σύζυγος σκληρού ειδωλολάτρη συλλαμβάνεται , για την διακονία των μαρτύρων. Έπειτα βασανίζεται σκληρά και παραδίνεται στην φωτιά.

26 Δεκεμβρίου: Ο άγιος Ευθύμιος ο ομολογητής, ένας εκ των Πατέρων της Ζ΄Οικουμενικής Συνόδου, συλλάμβάνεται για την ομολογία του στις Ιερές Εικόνες.Κλείνεται σε ζοφερή φυλακή, όπου μαστιγώνεται σκληρα με βούνευρα. Σε λίγο υποκύπτει στις φρικτές πληγές του  και ζεί εν Κυρίω.

29 Δεκεμβρίου: Την ίδια ημέρα πού η Εκκλησία τιμά τα Άγια Νήπια πού σφάχτηκαν από τον Ηρώδη, θυμάται και όλους εκείνους τους αδελφούς μας, πού πέθαναν από τον φρικτό Ηρώδη της αδιαφορίας μας. Δηλαδή εκείνους πού πέθαναν από πείνα,ψύχος,δίψα και άδικο μαχαίρι.

30 Δεκεμβρίου: Η νεαρή θαρραλέα Ανυσία φτύνει τον βλάσφημο στρατιώτη πού την έσυρε με βία στον ειδωλολατρικό βωμό και διαπερνάται τα πλευρά διά ξίφους.

Ο Θεός της Αγάπης και της Ελπίδας θα έλθει και φέτος...

του Ανδρέα Χ. Αργυρόπουλου

Ο Χριστός θα έλθει όχι σαν Θεός - κριτής και εξουσιαστής των ανθρώπων αλλά σαν φίλος και σωτήρας

Πριν λίγα χρόνια, ο Αντώνης Σαμαράκης σε μια συνέντευξή του σε καθημερινή εφημερίδα των Αθηνών, ανέφερε με το δικό του ξεχωριστό τρόπο, πως ο Χριστός φέτος δεν θα έλθει, γιατί μπούχτισε πλέον με αυτά που συμβαίνουν στον κόσμο. Όμως ΟΧΙ. Δεν θα τους κάνει τη χάρη o Χριστός. Θα έλθει και φέτος. Κάποιος που αγαπάει θεϊκά, δεν μπουχτίζει, η αγάπη Του δεν έχει όρια. Και θα έλθει όπως πάντα μέσα στη φάτνη Του, όχι σε έπαυλη, όχι εν μέσω των επισήμων, αλλά εν μέσω απλών ανθρώπων. Θα κάνει πάλι αυτή την επιλογή, γιατί ξέρει καλά πως δεν έρχεται για να υπηρετηθεί, αλλά για να υπηρετήσει.

«Ο Υιός του ανθρώπου ουκ ήλθε διακονηθήναι αλλά διακονήσαι», λέει η Γραφή. Η άφιξή Του, όπως και τότε, θα προκαλέσει όλους αυτούς που βλέπουν τα πράγματα διαφορετικά. Αυτούς που έχουν μάθει να εκμεταλλεύονται και να καταδυναστεύουν τους λαούς και τις κοινωνίες. Το πολιτικό, κοινωνικό και θρησκευτικό κατεστημένο, όλους αυτούς που από νήπια τον αντιμετώπισαν και τον αντιμετωπίζουν σαν ξένο. («Τον εκ βρέφους ως ξένον ξενωθέντα εν κόσμω»), σαν περίεργο θα λέγαμε, και τον κυνήγησαν σε όλη τη δημόσια δράση Του, καταφέρνοντας στο τέλος να τον θανατώσουν. «Ο Χριστός», γράφει μια μεγάλη μορφή της σύγχρονης Ορθοδοξίας, ο Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας Αναστάσιος, «παραμένει ξένος στις άδικες επιλογές που καθορίζουν την πορεία του κόσμου, βάσει των δεδομένων “δογμάτων” της διεθνούς οικονομίας, της πολιτικής σκοπιμότητας, των ιδιοτελών στόχων των εκάστοτε ισχυρών». Ο Χριστός θα έλθει όχι σαν Θεός - κριτής και εξουσιαστής των ανθρώπων, αλλά σαν φίλος και σωτήρας. «Ουκ ήλθον ίνα κρίνω τον κόσμον, αλλ’ ίνα σώσω τον κόσμον» (Δεν ήλθα για να καταδικάσω τον κόσμο, αλλά για να τον σώσω). Θα έλθει ως απελευθερωτής, για να λυτρώσει τους ανθρώπους από κάθε μορφή δουλείας (πνευματική, κοινωνική, θρησκευτική), να τους απελευθερώσει από δεισιδαιμονίες, προλήψεις, ανασφάλειες, προκαταλήψεις και στερεότυπα.
Όπως είπε ο ίδιος, στάλθηκα «για να αναγγείλω το χαρμόσυνο μήνυμα στους φτωχούς, να θεραπεύσω τους τσακισμένους ψυχικά, στους αιχμαλώτους να κηρύξω τη λευτεριά και στους τυφλούς ότι θα βρουν το φως τους» (Λουκ. 4, 18). Ο Χριστός θα έλθει και φέτος, για να ταρακουνήσει τη βολεμένη θρησκευτικότητά μας και τον υποκριτικό καθωσπρεπισμό μας.Δεν θα έλθει για τους λίγους, τους εκλεκτούς, αλλά για όλους, ιδιαίτερα γι’ αυτούς που δεν έχουν κανένα. Ο Χριστός ήλθε για ολόκληρη την Οικουμένη, για όλους τους λαούς. Όπως αναφέρει ο Απόστολος Παύλος, επιθυμία του Χριστού είναι «να σωθούν όλοι οι άνθρωποι και να λάβουν γνώση της αλήθειας». Αιώνες πριν τον ερχομό του Χριστού, ο Ψαλμωδός τονίζει προφητικά: «Και ενευλογηθήσονται εν αυτώ πάσαι αι φυλαί της γης, πάντα τα έθνη μακαριούσιν αυτόν και πληρωθήσεται της δόξης αυτού πάσα η γη» (…Και θα απολαύσουν τις ευλογίες Του όλες οι φυλές της γης και όλα τα έθνη θα Τον επευφημούν και θα Τον μακαρίζουν…ας πληρωθεί από τη δόξα Του όλη η γη», (Ψαλμ. 71: 17, 19).
Σε μια εποχή παράξενη και απρόβλεπτη σαν τη δική μας, που η ξενοφοβία και ο ρατσισμός απλώνονται παντού, έρχεται ο Χριστός, για να θυμίσει ότι δεν αποτελεί ιδιοκτησία κάποιων και μάλιστα ανάξιων, αλλά προσφορά σε όλους. Θα έλθει και, πριν καλά - καλά προλάβει να κάνει τα πρώτα βήματα στη ζωή, θα αναγκαστεί να μεταναστεύει, όπως χιλιάδες συνάνθρωποι μας στις μέρες μας. Απ’ τη Βηθλεέμ που γεννήθηκε, φυγαδεύτηκε αμέσως στην Αίγυπτο, γυρνάει στη Ναζαρέτ, όπου και μεγαλώνει. Ο Υιός του Ανθρώπου θα φτάσει στο σημείο να μην έχει «που την κεφαλήν κλίναι», (που να γύρει το κεφάλι), όπως ακριβώς στις μέρες μας η φτωχολογιά του τρίτου κόσμου, τα εκατομμύρια πρόσφυγες, οι εγκαταλελειμμένοι, οι μοναχικοί, οι περιθωριακοί, οι άνεργοι. Θα έλθει, λοιπόν, για να δώσει χαρά και ελπίδα σ’ όλους αυτούς που, όπως ο Θεός τους, δεν έχουν «πού να γύρουν το κεφάλι τους». «Τω ονόματι αυτού τα έθνη ελπιούσι», γράφει ο Ματθαίος (στο όνομά Του ελπίζουν όλα τα έθνη).
Έρχεται ο Θεός της ελπίδας και της χαράς. Το ερώτημα είναι πώς Τον περιμένουμε. Είναι αλήθεια ότι στις μέρες μας το νόημα των Χριστουγέννων έχει χαθεί για τους περισσότερους. Έτσι εξηγείται, ίσως, γιατί έχει χαθεί και η ανθρωπιά.Αξίες της παράδοσής μας, που κατ’ εξοχήν βιώνονται αυτές τις μέρες, όπως η αδελφοσύνη, η αλληλεγγύη, η συντροφικότητα, έχουν μπει στο περιθώριο. Τη θέση τους έχουν πάρει η καταναλωτική μανία και η επίδειξη. Ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος μας θυμίζει ότι ο εορτασμός των Χριστουγέννων δεν πρέπει να γίνεται με τρόπο που να φροντίζει ο ένας να ξεπεράσει σε σπατάλη τον άλλον και, μάλιστα, αυτό να γίνεται τη στιγμή που άλλοι άνθρωποι πεινούν και έχουν ανάγκες. Ο Θεός της ΑΓΑΠΗΣ και της ΕΛΠΙΔΑΣ θα έλθει και φέτος και ο ερχομός Του θα είναι ακόμα πρόκληση και πρόκληση. Αν θέλετε να τον συναντήσετε, μην ψάξετε στα εορταστικά shows των τηλεοπτικών καναλιών ούτε στα γυαλιστερά περιοδικά για νεογιάπηδες. Σας περιμένει στους στενούς δρόμους γύρω απ’ την Ομόνοια, στους καταυλισμούς των προσφύγων, στα στρατόπεδα των αιχμαλώτων, στα ορφανοτροφεία, στις σελίδες του Παπαδιαμάντη, του Κόντογλου, του Ντοστοφιέφκσι, στη Λειτουργία το πρωί των Χριστουγέννων.Η μέρα της χαράς, της ελπίδας και της χαμένης μας ανθρωπιάς, πλησιάζει.«Χριστός γεννάται, δοξάσατε!»

πηγη

Ο Λόγος Σαρξ εγένετο

παναγία του αλμπατζίν

Κατά την δημιουργία της προμήτορος Εύας ο Θεός πήρε την έμψυχη πλευρά του Αδάμ και την ολοκλήρωσε σε γυναίκα, γι' αυτό δεν εμφύσησε σ' αυτήν πνοή ζωής καθώς και στον Αδάμ, αλλά το μέρος που έλαβε από την σάρκα του το τελειοποίησε σε ολόκληρο σώμα γυναικός, την δε απαρχή του πνεύματος που έλαβε μαζί με την έμψυχη σάρκα την τελειοποίησε σε ψυχή ζωντανή δημιουργώντας με τα δυο μαζί έναν άλλον άνθρωπο.

Κατά τον ίδιο ακριβώς τρόπο ο πλαστουργός και κτίστης Θεός πήρε από την Αγία Μαρία έμψυχη σάρκα σαν ζύμη και μικρή απαρχή από το φύραμα της φύσεώς μας - δηλαδή από την ψυχή και το σώμα μαζί - και την ένωσε με την δική του ακατάληπτη και απρόσιτη Θεότητα. Ή μάλλον ένωσε πραγματικά όλη την υπόσταση της Θεότητός του με την δική μας φύση, την έσμιξε άμικτα μ' αυτή και την έκανε άγιο ναό του. Έτσι ο ποιητής του Αδάμ έγινε ατρέπτως και αναλλοιώτως τέλειος άνθρωπος.

Όπως ακριβώς λοιπόν από την πλευρά του Αδάμ έπλασε την γυναίκα, έτσι, αφού δανείστηκε την σάρκα από την θυγατέρα του Αδάμ την αειπάρθενο και Θεοτόκο Μαρία και την έλαβε χωρίς σπορά, γεννήθηκε κατά τον ίδιο τρόπο με τον πρωτόπλαστο. Ώστε όπως ακριβώς ο Αδάμ με την παράβαση έγινε η αρχή της γεννήσεως μας στην φθορά και στον θάνατο, έτσι και ο Χριστός και Θεός μας με την εκπλήρωση κάθε δικαιοσύνης έγινε η απαρχή της αναγεννήσεώς μας στην αφθαρσία και την αθανασία.

Αυτό εννοεί ο θείος Παύλος όταν λέει: «Ο πρώτος άνθρωπος πλάστηκε από τη γη χοϊκός. Ο δεύτερος άνθρωπος, δηλαδή ο Κύριος, είναι επουράνιος. Ό,τι λογής ήταν ο χοϊκός τέτοιοι είναι και όλοι οι χοϊκοί και ό,τι λογής είναι ο επουράνιος τέτοιοι είναι και όλοι όσοι γίνονται επουράνιοι δι' αυτού.» (Α' Κορινθίους 15:47-48). Και πάλι: «Η απαρχή είναι ο Χριστός, έπειτα όσοι είναι του Χριστού.» (Α' Κορινθίους 15:23).

Επειδή λοιπόν ο Χριστός έγινε τέλειος άνθρωπος κατά την ψυχή και το σώμα, όμοιος με μας σε όλα εκτός από την αμαρτία, μας μεταδίδει την Θεότητά του λόγω της πίστης μας σ' αυτόν και μας καθιστά συγγενείς του κατά την φύση και την ουσία της Θεότητάς του. Πρόσεξε το νέο και παράδοξο μυστήριο: Ο Θεός Λόγος έλαβε από μας σάρκα, που δεν είχε εκ φύσεως και έγινε άνθρωπος, που δεν ήταν. Από τότε μεταδίδει στους πιστούς την Θεότητά του - την οποία κανείς από τους αγγέλους ή τους ανθρώπους δεν είχε αποκτήσει - και μ' αυτόν τον τρόπο γίνονται θεοί κατά χάρη και θέση, που δεν ήταν. Έτσι χαρίζει σ' αυτούς την εξουσία να γίνονται τέκνα Θεού (κατά Ιωάννην 1:12) γι' αυτό και έγιναν και πάντοτε θα γίνονται και ποτέ δεν θα πάψουν να γίνονται. Άκουσε και τον θείο Παύλο που παρακινεί σ' αυτό: «Όπως φορέσαμε την εικόνα του γήινου, ας φορέσουμε και την εικόνα του επουράνιου.» (Α' Κορινθίους 15:49).

Ο Θεός λοιπόν του παντός με την σωματική του παρουσία στην γη ήλθε για να αναπλάσει και να ανακαινίσει τον άνθρωπο και να ευλογήσει όλη την κτίση που επέσυρε επάνω της την κατάρα εξαιτίας του ανθρώπου. Και πρώτα ζωοποίησε την ψυχή που έλαβε και αφθαρτώντας την την θέωσε, ενώ το άχραντο σώμα του, αν και το θέωσε, όμως το κρατούσε ακόμη φθαρτό και υλικό. Γιατί το σώμα που τρώει και πίνει, κοπιάζει και ιδρώνει, δένεται και σέρνεται, υψώνεται στον σταυρό και καρφώνεται, είναι βέβαια φθαρτό και υλικό, αφού μάλιστα πέθανε και τοποθετήθηκε νεκρό στο μνημείο. Μετά δε την ανάστασή του συνανέστησε και το σώμα του άφθαρτο, πνευματικό, όλο θείο και άυλο, γι' αυτό και δεν συνέτριψε τις σφραγίδες του μνήματος, εισερχόταν δε και εξερχόταν ελεύθερα μέσα από τις κλειστές πόρτες.

άγιος Συμεων Νέος Θεολόγος

Θεός το τεχθέν, η δε μήτηρ Παρθένος! Τι γάρ μείζον άλλο καινόν είδεν η κτίσις;

Αρχιμ. ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΧΑΤΖΗΝΙΚΟΛΑΟΥ (νύν Μητροπολίτου Μεσογαίας & Λαυρεωτικής)

Σε όλες σχεδόν τις προφητείες, στα πολλά αποστολικά αναγνώσματα που διαβάζονται στις Ώρες των Χριστουγέννων και στον Εσπερινό, διακρίνουμε δύο κεντρικές θεολογικές αλήθειες, δύο αλήθειες που συνδέονται η μία με το γεγονός και η δεύτερη με τον τρόπο του μυστηρίου. Η πρώτη κρύβεται πίσω από την εικόνα του βρέφους και η δεύτερη επιβεβαιώνεται από τα χαρακτηριστικά της Θεοτόκου. Ας τις δούμε προσεκτικά.

Η μία είναι ότι ο Θεός γίνεται άνθρωπος. Δηλαδή, αυτό το βρέφος που αντικρίζουμε ταπεινωμένο, περιφρονημένο, σ’ αυτή την εξευτελιστική, κενωτική, θα λέγαμε, κατάσταση, μέσα στο σπήλαιο, μέσα στη φάτνη, μέσα στο κρύο, με συντροφιά τα άλογα ζώα, αυτό το βρέφος είναι ο τέλειος Θεός. Δεν είναι ένας απλός άνθρωπος, δεν είναι κάποιος προφήτης, δεν είναι ένας απεσταλμένος του Θεού, δεν είναι κάποιος σχεδόν Θεός, δεν είναι ένας Θεός· είναι ο Θεός. Αυτό λέγουν τα τροπάρια. Αυτό υπογραμμίζουν τα αναγνώσματα. Αυτό είναι το δόγμα της ενανθρωπήσεως του Θεού. Αυτό είναι η πρώτη αλήθεια. Αυτήν τιμούμε κατά την ήμερα των Χριστουγέννων.

Υπάρχει όμως και μία δεύτερη μεγάλη δογματική αλήθεια· η αλήθεια ότι η κόρη αυτή που εμφανίζεται στην εικονογραφία, στην υμνογραφία, στα ευαγγελικά αναγνώσματα, είναι παρθένος. Δηλαδή ο Κύριος γεννάται, ο Θεός έρχεται σ’ αυτόν τον κόσμο μέσα από παρθενική μήτρα. Δεν έρχεται δια της φυσιολογικής οδού, όπως ο κάθε άνθρωπος, δε συλλαμβάνεται «εκ σπέρματος ανδρός», αλλά έρχεται μ’ έναν «ξένον» τρόπο· ασπόρως και παρθενικώς.

Όσο κι αν η ορθολογισμένη σκληροκαρδία της εποχής μας σκανδαλίζεται από αυτό το γεγονός, η αλήθεια είναι ότι ο Κύριος «ετέχθη εκ Παρθένου Μητρός». Για ποιόν όμως λόγο να γεννηθεί εκ παρθένου; Την ίδια απορία που ίσως ταπεινώς κι εμείς έχουμε, την ίδια απορία διατυπώνει και η Εκκλησία. Γι’ αυτό συχνά στους ύμνους τονίζεται αυτός ο θαυμασμός, αυτή η έκπληξη. «Ό αχώρητος παντί πως εχωρήθη εν γαστρί;», «Μυστήριον ξένον ορώ και παράδοξον» κ.ο.κ. οι ύμνοι παλεύουν με την ιδέα της παρθενικής Γεννήσεως. η Εκκλησία, ενώ απορεί με το μυστήριο, δεν το αμφισβητεί. Πιστεύει μόνο σ’ αυτό. Αυτή η πίστη γεννά και σαφείς απαντήσεις, τόσο ισχυρές, που θα μας έλεγε ότι δεν ήταν δυνατόν να γεννηθεί ο Κύριος από μη παρθενική μήτρα. Δεν υπήρχε άλλος τρόπος. Ας δούμε ορισμένους λόγους που επιβεβαιώνουν αυτή τη θεολογική αλήθεια.

Ο πρώτος είναι ο μυστηριακός λόγος. Έπρεπε ο Θεός να έλθει όχι με τους νόμους της φύσεως, αλλά με υπερφυσικούς τρόπους. «Νενίκηνται της φύσεως οι όροι». Σίγουρα θα μπορούσε να ερχόταν ο Θεός χωρίς να δημιουργήσει τη θεϊκή υποψία. Ερχόμενος όμως μέσα από την παρθενική μήτρα, ερχόταν μ’ έναν τρόπο που σήμαινε ότι το πρώτο στοιχείο που έκανε είναι να καταργεί εντελώς τους νόμους της φύσεως. Ανακαινίζει τα πάντα. Γεννά ελπίδες σε όλα τα επίπεδα. Δεν ήλθε με φυσικό τρόπο. Συνεπώς δημιουργεί τη θεολογική υποψία ότι κάτι γίνεται. Παρά ταύτα, ο ίδιος ο Ιωσήφ δεν αντιλαμβάνεται το γεγονός, όπως βεβαιώνει το Ευαγγέλιο (Ματθ. α’ 19). «Κατεπλάγη Ιωσήφ το υπέρ φύσιν θεωρών», επαναλαμβάνει ο υμνογράφος. η ίδια η Παναγία δεν το υποψιάστηκε τη στιγμή του ευαγγελισμού (Λουκ. α’ 34). Μόνον όταν υπετάγη στην προτροπή του αγγέλου, τότε άρχισε να καταλαβαίνει περίπου το τι θα της συμβεί.

Δεύτερη αιτία είναι η ανάγκη της καθαρότητας. Έπρεπε ο Θεός να έλθει μ’ έναν πεντακάθαρο, τον καθαρότερο τρόπο. Όχι μ’ έναν τρόπο ο οποίος είναι πτωτικός, όπως ο φυσικός. ο τρόπος της συλλήψεως και της γεννήσεως του καθενός μας εισήχθησαν στην ανθρώπινη φύση μετά την πτώση. Αυτό φαίνεται από το ότι η μεν σύλληψη είναι ενήδονη, δηλαδή ηδονικώς κανείς συλλαμβάνεται, η δε γέννηση επώδυνη, δηλαδή με πόνους κανείς γεννάται. Αυτός είναι ο λόγος που και στη γέννηση του Κυρίου, αλλά και στη γέννηση της Θεοτόκου, η πρόνοια του Θεού έδωσε ιδιάζοντα, μη ηδονικό χαρακτήρα. Έτσι η Παναγία γεννήθηκε από γέρους, στείρους γονείς, ώστε η γέννηση της να μην είναι αποτέλεσμα επιθυμίας, διαθέσεως προς ηδονή και ευχαρίστηση, αλλά να είναι αποτέλεσμα πόθου προς παιδοποιία και μόνον. Αν αυτό συνέβη με την Παναγία, πολύ περισσότερο έπρεπε να συμβεί για τον Χριστό. Σκοπός λοιπόν της παρθενικής συλλήψεως και γεννήσεως του Κυρίου είναι η καθαρότητα με την οποία έπρεπε να έλθει ο πεντακάθαρος Θεός σ’ αυτόν τον κόσμο.
Η εκ παρθένου γέννηση όμως παραπέμπει και στη δημιουργία του ανθρώπου. Λέγουν οι Πατέρες ότι, όπως ο Αδάμ πλάσθηκε από την παρθενική γη, δίχως σπέρμα ανδρός, κατά μείζονα λόγο ο Νέος Αδάμ, ο ενανθρωπήσας Κύριος, δεν ήταν δυνατόν παρά να προέλθει από παρθενική γέννηση. Και «ώσπερ ο Αδάμ άνευ γυναικός γυναίκα ήνεγκεν, ούτω και σήμερον η παρθένος άνευ ανδρός άνδρα έτεκεν». Διαφορετικά πως θα ήταν δυνατόν, αν ο Κύριος ήταν υποκείμενος στους νόμους της φύσεως περισσότερο από όσο ο Αδάμ, να μας απαλλάξει από την παίδευση και την σκλαβιά της αμαρτίας, στην οποία ο αρχέγονος πατέρας μας μας υποδούλωσε;
Θα αναφέρω και έναν άλλο θεολογικό λόγο. Αν εδέχετο ο Κύριος να γεννηθεί εκ σπέρματος ανδρός, δηλαδή ανθρώπου, θα είχε υποτάξει τη θεϊκή Του φύση στην ανθρώπινη φύση. Δε συνέβη όμως αυτό. ο Κύριος ήλθε για να δώσει νέα ζωή όχι για να πάρει ζωή, να μολυνθεί από τις συνέπειες της παλαιάς ζωής. Δεν ήταν δυνατόν ο ίδιος να είναι αποτέλεσμα σπέρματος ανθρωπίνου, να κληρονομήσει χαρακτηριστικά κάποιου επίγειου πατέρα. Δεν ήταν δυνατόν να υπάρχει κυριαρχία ανθρώπινη στην έλευση Του. Έπρεπε να υπάρχει κυριαρχία θεϊκή στον ερχομό Του, γιατί αυτός θα απεργάζετο την αναγέννηση των ανθρώπων. Ο ερχομός Του προκάλεσε την πνευματική γονιμοποίηση, την αναγέννηση του ανθρωπίνου γένους, την αναγέννηση του προσώπου του καθενός μας.

Θα κλείσω και μ’ έναν άλλον μυστικό λόγο που δεν φαίνεται με πρώτη ματιά και λίγο υπαινίχθην προηγουμένως. Η γέννηση του Κυρίου έρχεται να σημάνει και να καθορίσει τους τρόπους της δικής μας πνευματικής γεννήσεως. Ο καθένας μας πρέπει να πάρει τον Θεό μέσα του και να Τον γεννήσει ξανά. Αυτό σημαίνει αναγέννηση. Και δεν γεννούμε τον Θεό, αλλά μας γεννάται ο Θεός μέσα μας. Στο ευαγγελικό ανάγνωσμα της Κυριακής προ της Χριστού Γεννήσεως έλεγε παντού «Αβραάμ εγέννησε τον Ισαάκ, Ισαάκ εγέννησε…» (Ματθ. α’ 2), ο ένας εγέννησε, ο άλλος εγέννησε και καταλήγει ο ευαγγελιστής «Ιακώβ εγέννησε τον Ιωσήφ τον άνδρα Μαρίας εξ ης εγεννήθη Ιησούς ο λεγόμενος Χριστός» (στ. 16). Τον Κύριο δεν τον γέννησε κανείς, αλλά ο Κύριος γεννήθηκε από την Παναγία. Και ενώ όλους τους γεννούσαν άνδρες, Αυτός εγεννήθη εκ της Παρθένου. Είναι ο Μόνος που ήταν αδύνατον να γεννηθεί από άνδρα. Γι’ αυτό γεννήθηκε όχι από γυναίκα αλλά από παρθένο «εκ Πνεύματος Αγίου». Έτσι ο καθένας μας για να επιτρέψει τον Θεό να γεννηθεί μέσα του πρέπει να το κάνει αυτό με τρόπο παρθενικό και εν Πνεύματι Αγίω.
Υπάρχουν τρεις προϋποθέσεις για να ζήσουμε εσωτερικά Χριστούγεννα και να προκύψει από τη μήτρα της υπάρξεως μας ο Θεός στη ζωή μας. Είναι οι προϋποθέσεις που εκπηγάζουν από τα μητρικά ιδιώματα της Θεοτόκου: την παρθενία, το άσπορον και το αειπάρθενον. Το πρώτο είναι το άσπιλον, η καθαρότητα· αυτό σημαίνει παρθενία. Το δεύτερο είναι το άσπορον της Παρθένου, το ότι δε δέχθηκε σπέρμα ανδρός· αυτό σημαίνει λιτότητα και απλότητα. και το τρίτο, το αειπάρθενον της Θεοτόκου, ότι η Παναγία γέννησε παρθενικώς και παρέμεινε παρθένος. Η κοιλιά της, η μήτρα της δηλαδή, ήταν για μια χρήση, τη θεϊκή χρήση της Γεννήσεως του Κυρίου.
Και η δική μας ακριβώς μήτρα της ζωής και της υπάρξεως δεν είναι δυνατόν, δεν αντέχεται αυτό, να γεννήσει τον Θεό με πτωτικούς τρόπους, αλλά πρέπει να Τον γεννήσει, να του επιτρέψει να γεννηθεί από μέσα της με πνευματικούς τρόπους. Γι’ αυτό χρειάζεται το πρώτο πράγμα, παρθενική καθαρότητα. Αν δεν υπάρχει αυτό, έκτρωμα θα βγάλουμε. Θεός δε θα προκύψει στη ζωή μας.

Το δεύτερο, είναι η λιτότητα και η απλότητα. Δεν πρέπει να Τον αναμείξουμε τον Θεό με το σπέρμα του παχύ εαυτού μας με τη λογική μας, με τον ορθολογισμό μας, με τα συναισθήματα μας, με τη μιζέρια μας, με την τραχύτητα της φύσης μας. Πρέπει να βγει από μέσα μας, όχι ανθρώπινος Θεός, κατασκεύασμα δικό μας, αλλά Θεός δώρο και χάρις να ένανθρωπήσει στην καρδιά μας Θεός που να είναι Θεός. Γιατί εμείς συχνά εθελοθρησκούμε με δικούς μας άρρωστους τρόπους συλλαμβάνουμε τον Θεό μέσα μας, με θελήματα, με πάθη, με ορθολογισμό, με έντονα συναισθήματα, με προκαταλήψεις, με φυσικούς, νοσηρούς, πτωτικούς τρόπους. Αντί να πιστεύουμε στη θέωση του ανθρώπου, προκρίνουμε μέσα μας όχι τον ενανθρωπήσαντα Θεό, αλλά έναν εξανθρωπισμένο δικό μας θεό.

Και το τρίτο που πρέπει να χαρακτηρίζει τη ζωή μας είναι το αειπάρθενο. Όπως ήταν η Παναγία. Η γέννηση του Θεού από μέσα μας να μη νοθευτεί, να μη γεννάει «αλλότρια» η ψυχή μας. Να μη δημιουργεί γεννήσεις, αλλά να φιλοξενεί τη μία γέννηση της χάριτος.
Όλα αυτά δεν αποτελούν υπερβολές. Είναι στοιχεία θεολογικά που υπαγορεύουν τον τρόπο της μυστικής πνευματικής ζωής για τον καθένα μας. Αποτελεί πρότυπο πνευματικής ζωής. Μ’ αυτήν την καθαρότητα, μ’ αυτήν την λιτότητα και μ’ αυτήν τη μονιμότητα και σταθερότητα καλείται ο καθένας μας ν’ αποτελέσει μια μήτρα πνευματική από την οποία θα βγει ο ίδιος ο Χριστός, θα μαρτυρηθεί σ’ αυτόν τον κόσμο, αφού προηγουμένως θα έχει προκύψει ως χάρις και ευλογία και στη δική μας τη ζωή.

Πηγή: Περιοδικό «Πειραϊκή Εκκλησία(2008)
Αναδημοσίευση: Kantonopou
 Posted by Ζωντανό Ιστολόγιο