Γιατί ο Χριστός δεν άλλαξε τον Ιούδα; Αγίου Ιωάννη του Χρυσοστόμου

«Τότε, αφού πήγε στους αρχιερείς ένας από τους δώδεκα, ο Ιούδας ο Ισκαριώτης, είπε, τι θέλετε να μου δώσετε για να σας τον παραδώσω;»[...]

Και ακριβώς όταν η πόρνη μετανοούσε, όταν καταφιλούσε τα πόδια του Κυρίου, τότε πρόδινε το Δάσκαλο ο μαθητής. Γι’ αυτό είπε «τότε», για να μην κατηγορήσεις για αδυναμία το Δάσκαλο, όταν βλέπεις τον μαθητή του να τον προδίνει. Γιατί τόσο μεγάλη ήταν η δύναμη του Δασκάλου, ώστε να πείθει να Τον ακολουθούν ακόμη και οι πόρνες.

Θα αναρωτιόταν όμως κανείς, Εκείνος που είχε τη δύναμη να μεταστρέφει τις πόρνες και να τις κάνει να Τον ακολουθούν, δεν κατάφερε να κερδίσει την αγάπη του μαθητή του; Είχε τη δύναμη να κερδίσει το μαθητή, αλλά δεν επιθυμούσε να τον μεταβάλει αναγκαστικά στο καλό, ούτε με τη βία να τον προσελκύσει κοντά Του. 

«Τότε, αφού πήγε». Και το «αφού πήγε» αυτό δεν στερείται κάποιας σημασίας. Γιατί δεν κάλεσαν οι αρχιερείς τον Ιούδα, ούτε αναγκάστηκε, ούτε υποχρεώθηκε, αλλά ο ίδιος μόνος του κι ελεύθερα γέννησε την πονηρή αυτή σκέψη κι έβγαλε αυτή την απόφαση, χωρίς να έχει κανέναν σύμβουλο σ’ αυτό το πονηρό του έργο. «Τότε, αφού πήγε… ένας από τους δώδεκα». Τι σημαίνει το «ένας από τους δώδεκα»; Και αυτός ο λόγος «ένας από τους δώδεκα» δείχνει πως η κατηγορία του Ιούδα είναι πολύ μεγάλη. Γιατί ο Ιησούς είχε και άλλους μαθητές, εβδομήντα συνολικά. Αλλά εκείνοι βρίσκονταν σε δεύτερη θέση και δεν απολάμβαναν τόση τιμή, ούτε είχαν τόση οικειότητα με τον Διδάσκαλο, ούτε γνώριζαν τόσο τα μυστικά Του όσο οι δώδεκα. Αυτοί προπάντων ήταν οι εκλεκτοί, αυτοί αποτελούσαν τον στενό κύκλο του Βασιλιά, αυτοί αποτελούσαν την ομάδα που ήταν κοντά στο Δάσκαλο, και από αυτήν ξεπήδησε ο Ιούδας. Για να μάθεις, λοιπόν, ότι δεν Τον πρόδωσε απλώς κάποιος από τους μαθητές Του, αλλά ένας από τους εκλεκτούς Του, γι’ αυτό αναφέρει ο Ευαγγελιστής το «ένας από τους δώδεκα». Και δε ντρέπεται ο Ματθαίος να το αναφέρει. Αλλά για ποιο λόγο να ντραπεί; Το αναφέρει για να μάθεις πως παντού και πάντα λένε οι Ευαγγελιστές την αλήθεια και δεν αποκρύπτουν τίποτα, ακόμη και αυτά που θεωρούνται αξιοκατάκριτα. Γιατί αυτά που φαίνονται πως είναι αξιοκατάκριτα, αυτά αποδεικνύουν τη φιλανθρωπία του Κυρίου. Ότι δηλαδή προσέφερε τόσα πολλά αγαθά στον προδότη, το ληστή, τον κλέφτη (τον Ιούδα) και συνέχιζε μέχρι την τελευταία στιγμή να τον έχει κοντά Του. Και μάλιστα τον νουθετούσε και τον συμβούλευε και τον φρόντιζε με κάθε τρόπο. Αν εκείνος δεν έδινε σημασία, δεν φταίει ο Κύριος. Και μάρτυρας είναι η πόρνη, και μη πολυπαίρνεις θάρρος προσέχοντας τον Ιούδα. Γιατί και τα δύο αυτά είναι ολέθρια, και το υπέρμετρο θάρρος και η απελπισία (απόγνωση). Γιατί το υπέρμετρο θάρρος κάνει να πέσει κάτω αυτός που στέκεται όρθιος, και η απελπισία εμποδίζει να σηκωθεί αυτός που έχει πέσει. Γι’ αυτό και ο Παύλος συμβούλευε λέγοντας: «Αυτός που νομίζει πως στέκεται, ας προσέχει μην πέσει».

Έχεις τα παραδείγματα και των δύο πως έπεσε δηλαδή ο μαθητής, που νόμιζε πως στεκόταν όρθιος, και πως σηκώθηκε η πόρνη που είχε πέσει. Η σκέψη μας εύκολα παρασύρεται και η θέλησή μας είναι ευμετάβλητη. Γι’ αυτό πρέπει να διαφυλάσσουμε και να οχυρώνουμε τον εαυτό μας από παντού.[...]

«Τι θέλετε να μου δώσετε, κι εγώ θα σας Τον παραδώσω». Πες μου Ιούδα, αυτά σου έμαθε ο Χριστός; Γι’ αυτό το λόγο δεν έλεγε, «μην αποκτήσετε χρυσά νομίσματα, ούτε ασημένια, ούτε χάλκινα που να τα φυλάγετε στις ζώνες σας», θέλοντας να περιορίσει από πιο μπροστά τη φιλαργυρία σου;[...]

«Τι θέλετε να μου δώσετε, κι εγώ θα σας Τον παραδώσω». Πολύ σκληρά είναι τα λόγια αυτά. Πες μου, μπορείς εσύ να παραδώσεις Εκείνον που συγκρατεί τα πάντα, που εξουσιάζει τους δαίμονες, που διατάσσει τη θάλασσα και είναι ο Κύριος όλων όσων υπάρχουν στη φύση; Για να περιορίσει λοιπόν τη παραφροσύνη του και για να δείξει πως αν δεν ήθελε, δεν θα προδιδόταν, άκουσε τι κάνει. Κατά την ώρα ακριβώς της προδοσίας, όταν ήρθαν εναντίον Του κρατώντας ξύλα, λαμπάδες και πυρσούς, τους λέει: «Ποιον ζητάτε;» και δεν γνώριζαν Εκείνον που επρόκειτο να συλλάβουν. Τόσο πολύ έλειπε η δύναμη από τον Ιούδα στο να παραδώσει τον Κύριο, ώστε δεν Τον έβλεπε τη στιγμή που επρόκειτο να Τον παραδώσει, ενώ ήταν παρών, και όλα αυτά τη στιγμή που υπήρχαν τόσες λαμπάδες και τόση φωτοχυσία. Αυτό βέβαια υπαινίχθηκε και ο Ευαγγελιστής λέγοντας ότι είχαν λαμπάδες και πυρσούς και δεν τον έβλεπαν. Και κάθε ημέρα του το υπενθύμιζε και με λόγια και με έργα, ότι δηλαδή δεν θα μπορέσει να Τον προδώσει στα κρυφά. Και μάλιστα δεν του έκανε (ο Κύριος) παρατηρήσεις φανερά μπροστά σε άλλους, για να μην τον κάνει πιο αδιάντροπο, ούτε πάλι αποσιωπούσε τα σφάλματά του, για να μην νομίζει ότι περνούν απαρατήρητα και επιχειρήσει άφοβα την προδοσία, αλλά διαρκώς έλεγε: «Ένας από εσάς θα με παραδώσει», δεν τον φανέρωσε όμως.

Είπε πολλά (ο Κύριος) και για την κόλαση, πολλά και για τη Βασιλεία των ουρανών και απέδειξε τη δύναμη που είχε και για τα δύο, και για να τιμωρεί τους αμαρτωλούς και για να ανταμείβει τους δικαίους. Αλλά εκείνος (ο Ιούδας) όλα αυτά τα περιφρόνησε, ο Θεός όμως δεν τον ανακάλεσε με τη βία από αυτό που αποφάσισε. Επειδή λοιπόν μάς δημιούργησε ελεύθερους να διαλέγουμε τις κακές ή τις ενάρετες πράξεις, επιθυμεί να είμαστε καλοί με τη θέλησή μας. Γι’ αυτό αν εμείς δεν θέλουμε, ούτε μας πιέζει ούτε μας αναγκάζει. Επειδή αυτός που γίνεται με τη βία ενάρετος, δεν είναι δυνατόν να είναι ενάρετος. Αφού λοιπόν κι εκείνος ήταν ελεύθερος να διαλέξει και ήταν σε θέση να μην υποστεί βία για να κλίνει προς τη φιλαργυρία, γι’ αυτό τυφλώθηκε η σκέψη του, πρόδωσε τη σωτηρία του και είπε: «Τι θέλετε να μου δώσετε, κι εγώ θα σας Τον παραδώσω». Επικρίνοντας τη διανοητική του τύφλωση και την αναισθησία, ο Ευαγγελιστής λέει ότι την ώρα που πήγαν να συλλάβουν τον Κύριο, βρισκόταν μαζί τους και ο Ιούδας, εκείνος που είπε «τι θέλετε να μου δώσετε, κι εγώ θα σας Τον παραδώσω». Και όχι μόνο από αυτό είναι δυνατόν να δούμε τη δύναμη του Χριστού, αλλά και απ’ ότι μόλις Εκείνος απλώς μίλησε, απομακρύνθηκαν κι έπεσαν κάτω. Επειδή όμως ούτε μ’ αυτόν τον τρόπο δεν σταμάτησαν το επαίσχυντο έργο τους, παραδίνεται αμέσως σαν να έλεγε: Εγώ έκανα το καθήκον μου, αποκάλυψα τη δύναμή μου και απέδειξα ότι επιχειρείτε πράγματα ακατόρθωτα. Θέλησα να περιορίσω την κακία σας, αλλά επειδή εσείς δεν θελήσατε και επιμένετε στην παραφροσύνη σας, να, σας παραδίνομαι.

Τα ανέφερα όλα αυτά, για να μην κατηγορήσουν μερικοί τον Χριστό, και πουν: γιατί δεν μετέστρεψε τον Ιούδα;

vatopaidi

εγώ από προσκυνητή

Μεγάλη Τρίτη - Ἡ Μυροφόρος

«Κύριε, ἡ ἐν πολλαῖς ἁμαρτίαις περιπεσοῦσα γυνή,..., μυροφόρου ἀναλαβοῦσα τάξιν, ὀδυρομένη μύρα σοι πρὸ τοῦ ἐνταφιασμοῦ κομίζει». Τὸ τροπάριο τῆς Κασσιανῆς δεσπόζει στὴν ἀκολουθία τῆς Μ. Τρίτης. Μία γυναίκα ἁμαρτωλή, πόρνη σώματι, καταλαβαίνοντας τὴν κατάσταση στὴν ὁποία βρίσκεται, ἀναλαμβάνει τὸ ρόλο τῆς Μυροφόρου, καὶ φέρνει στὸ Χριστὸ μύρα, πρὶν ἀπὸ τὸν ἐνταφιασμό Του. Μὲ μία συγκλονιστικὴ χειρονομία ἀγάπης, σιωπηλή, ἀλείφει μὲ μύρο τὰ πόδια τοῦ Κυρίου, καὶ τὰ σκουπίζει μὲ τὰ δάκρυα καὶ τὰ μαλλιά της, δείχνοντας μ᾿ αὐτὸ τὸν τρόπο τὴν ἔμπρακτη μετάνοιά της, τὴν ὁποία ὁ Κύριος κάνει ἀποδεκτή!

Μυροφόρος ἡ πόρνη γυναίκα, στὴν ψυχὴ τῆς ὁποίας παρέμεινε ἡ εὐαισθησία καὶ ἡ συναίσθηση τῆς ἁμαρτωλότητας. Δάκρυα, μύρα, ταπείνωση, ἀνακατεύονται μὲ τὰ αἰσθήματα ἀγάπης πρὸς Αὐτόν, ὁ ὁποῖος τὴν λυτρώνει ἀπὸ τὴν ἁμαρτία. Δὲν μιλᾶ, μονάχα πράττει. Δὲ φωνάζει ὅτι ἀγαπᾶ, μονάχα προσφέρει, δὲν δηλώνει ὅτι εἶναι ἁμαρτωλή, μονάχα μετανοεῖ, δὲν φοβᾶται τὴν κατακραυγή, προέχει ἡ σωτηρία, δὲν μένει νὰ χαρεῖ γιὰ τὸ ἔλεος τοῦ Θεοῦ, μόνο εἰσέρχεται στὸ ταμιεῖον της, γιὰ νὰ συνειδητοποιήσει ὅτι ἐφ᾿ ὄρου ζωῆς ἔχει ἕνα ἀβάσταχτο χρέος ἀγάπης, συναίσθησης τῆς εὐεργεσίας καὶ δοξολογίας πρὸς τὸν Κύριο!

Μυροφόρος εἶναι καὶ ἡ στάση κάθε ψυχῆς ποὺ νιώθει ὅτι δὲν ἀνταποκρίνεται στὴν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ γι᾿ αὐτήν. Κάθε ἄνθρωπος ἄλλωστε ζεῖ μὲ ἄλλες ἀγάπες, ἔξω ἀπὸ τὴν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ! Τὶς περισσότερες φορὲς μάλιστα θεωρεῖ πὼς αὐτὴ ἡ ἀγάπη εἶναι φυλακή, καταναγκασμός, περιορισμός! Ἐπαναστατεῖ ἐναντίον Του καὶ ζητᾶ τὴν ἐλευθερία Του, ὅπως τὸ παιδὶ ποὺ στρέφεται ἐναντίον τοῦ γονιοῦ του. Βρίσκει ἄλλες ἀγάπες, ἀλλὰ δὲν μπορεῖ ποτὲ νὰ βρεῖ τὴ γνήσια καὶ μοναδικὴ ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ!

Ὅταν λοιπὸν νιώθει ὅτι αὐτὴ τοῦ λείπει, ξεκινᾶ τὸ δρόμο τῆς ἐπιστροφῆς. Σιωπηλά, διότι τὰ θαύματα γίνονται στὴ σιωπή, μυστικά, διότι ἡ ἐλπίδα μυστικὰ κυοφορεῖται, μὲ τόλμη, ἐνώπιον ὅλων, διότι γνωρίζει ὅτι ὁ Χριστὸς δὲν ἀπορρίπτει, ἀλλὰ χαίρεται μὲ τὴν ἐπιστροφὴ τοῦ ἁμαρτωλοῦ, ὁ ἄνθρωπος ποὺ νιώθει αὐτὴ τὴν ἀκρότατη ἐπιθυμία νὰ ξαναβρεῖ τὴ ζωή, ἀναλαμβάνει μυροφόρου τάξιν καὶ φέρνει τὰ δικά του μύρα στὸ Χριστό!

Ἀρνεῖται τὴν κακία καὶ προσφέρει τὴ θυσία, ἀρνεῖται τὴ σκληρότητα καὶ προσφέρει τὸ δάκρυ, ἀρνεῖται τὸν ἐγωισμὸ καὶ προσφέρει τὴν ταπείνωση, ἀρνεῖται τὰ πάθη καὶ προσφέρει τὴν ἐπιθυμία τῆς καρδιᾶς γιὰ κοινωνία μὲ τὸ Χριστό, ἀρνεῖται ὅ,τι ψεύτικο ἀγαποῦσε καὶ σιωπηλὰ ὁμολογεῖ ὅτι ὁ Λυτρωτὴς εἶναι Αὐτὸς πού, χωρὶς νὰ τὸν ἀποκόψει ἀπὸ τὴ ζωή του, θὰ τοῦ δώσει νέο νόημα σ᾿ αὐτήν!

Ἡ ἀντίδραση τοῦ Χριστοῦ στὴν πράξη τῆς μυροφόρου εἶναι ἡ ἴδια ὅπως καὶ σὲ κάθε ἀνθρώπινη ψυχή. Εἶναι ἡ σιωπηλὴ ἀποδοχὴ τοῦ μύρου, τῆς πράξης, τοῦ ἀδειάσματος τῆς ἁμαρτίας καὶ τῆς εὐωδίας τῆς ἀγάπης! Ὁ Χριστὸς μάλιστα δὲν δέχεται τὴν ἀντίδραση τῶν ἄλλων -ἀνάμεσά τους καὶ τῶν μαθητῶν του-, οἱ ὁποῖοι διαμαρτύρονται ὑποκριτικὰ γιὰ τὴν ἀξία τοῦ μύρου ποὺ σπατάλησε ἡ μυροφόρος. Ἔτσι ἄλλωστε διαμαρτύρονται ὅσοι θεωροῦν ὅτι μόνο ἡ ἐξωτερικὴ καθαρότητα ἀποτελεῖ τὴν ἀπόδειξη τῆς θρησκευτικῆς ζωῆς, ὅμως ὁ Χριστὸς δέχεται τὴν ὁλοπρόθυμη καρδιακὴ ἀλλαγὴ τοῦ ἀνθρώπου καὶ ὄχι τὴν ἐπίπλαστη ἀποδοχὴ τῶν λόγων Του!

Οἱ καιροί μας μιλοῦν μὲ λόγια, μὲ ψέματα, μὲ ἐπιφάνειες. Ὁ Χριστὸς προσφέρει ἀγάπη, οὐσία, σωτηρία. Ἀρκεῖ νὰ εἴμαστε ἕτοιμοι νὰ ἀναλάβουμε μυροφόροι στὸ πρόσωπό Του. Τότε τὰ δάκρυα τῆς λύπης θὰ μεταμορφωθοῦν στὴν πιὸ γλυκιὰ χαρά, αὐτὴ τῆς ἀποδοχῆς μας ὅπως εἴμαστε, αὐτὴ τῆς εὕρεσης τῆς γνήσιας κοινωνίας καὶ τῆς ἀγάπης ἀπὸ ἕναν Θεὸ ποὺ δὲν ἀπορρίπτει, ἀλλὰ σῴζει ἄνθρωπο καὶ κοινωνία!

πηγή

... της ψυχής η ραθυμιά...

 Ὁ τῇ ψυχῆς ῥαθυμίᾳ νυστάξας,

οὐ κέκτημαι Νυμφίε Χριστέ, καιομένην λαμπάδα τὴν ἐξ ἀρετῶν, 

καὶ νεάνισιν ὡμοιώθην μωραῖς, ἐν καιρῷ τῆς ἐργασίας ῥεμβόμενος, 

τὰ σπλάγχνα τῶν οἰκτιρμῶν σου, μὴ κλείσῃς μοι Δέσποτα,

ἀλλ' ἐκτινάξας μου τὸν ζοφερὸν ὕπνον ἐξανάστησον,

καὶ ταῖς φρονίμοις συνεισάγαγε Παρθένοις, 

εἰς νυμφῶνα τὸν σόν, ὅπου ἦχος καθαρὸς ἑορταζόντων,

καὶ βοώντων ἀπαύστως· Κύριε δόξα σοι.

Eγώ πού νύσταξα από της ψυχής την ραθυμιά,

δεν απέκτησα Νυμφίε μου Χριστέ, λαμπάδα πού να καίγεται από τις αρετές,

και έγινα όμοιος με τις ανόητες κοπέλες της παραβολής, ρεμβάζοντας τον καιρό της εργασίας.

Μην με αποκλείσεις από την ευσπλαχνία Σου, Αφέντη μου,

αλλά τίναξε από πάνω μου τον ύπνο του ζόφου και σήκωσε με

και με τις φρόνιμες παρθένες βάλε με μαζί, στον νυφικό σου θάλαμο,

εκεί πού ήχος καθαρός ανθρώπων πού γιορτάζουν και άπαυστα φωνάζουν:

Δόξα σε Σένα Κύριε!

άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός

Τι σημαίνει «Ιδού, ο Νυμφίος έρχεται…»

Δύο από τα πιο γνωστά τροπάρια της Μ. Εβδομάδας είναι τα «Ιδού, ο Νυμφίος έρχεται» και «Τον νυμφώνα Σου βλέπω». Ποια είναι όμως η σημασία τους;

Το πρώτο απ’ αυτά λέει:

«Ιδού, ο Νυμφίος έρχεται εν τω μέσω της νυκτός, και μακάριος ο δούλος, ον ευρήσει γρηγορούντα. Ανάξιος δε πάλιν ον ευρήσει ραθυμούντα. Βλέπε ουν, ψυχή μου, μη τω ύπνω κατενεχθείς, ίνα μη τω θανάτω παραδοθείς και της βασιλείας έξω κλεισθείς. Αλλά ανάνηψον κράζουσα· Άγιος, Άγιος, Άγιος ει ο Θεός ημών, διά της Θεοτόκου ελέησον ημάς». 

Στα νέα ελληνικά, το τροπάριο λέει (κάπως ελεύθερα):

«Δείτε, έρχεται ο Γαμπρός (Νυμφίος) καταμεσίς της νύχτας, και καλότυχος ο δούλος, που θα τον βρει ξύπνιο, αλλά ανάξιος εκείνος που θα πιαστεί στον ύπνο. Πρόσεχε λοιπόν, ψυχή μου, μην αφεθείς στον ύπνο, για να μην παραδοθείς στο θάνατο και κλειστείς έξω από τη βασιλεία. Αλλά σύνελθε και φώναξε: Είσαι Άγιος, Άγιος, Άγιος, Θεέ μας, μέσω της Θεοτόκου ελέησέ μας».

Ποια είναι η σημασία αυτού του τροπαρίου;

Οι στίχοι παραπέμπουν σε δύο παραβολές, δηλαδή ιστορίες με κάποιο νόημα που είπε ο Χριστός. Η πρώτη φράση προέρχεται από την παραβολή των δέκα παρθένων (κατά Ματθαίον, κεφ. 25, στίχοι 1-13 [για τις παραπομπές στην Καινή Διαθήκη μπες εδώ]). Λέει ότι δέκα κορίτσια είχαν βγει να προϋπαντήσουν το γαμπρό σε κάποιο γάμο. Όμως εκείνος άργησε και αποκοιμήθηκαν. Και καταμεσίς της νύχτας ακούστηκε φωνή: «Ιδού, ο Νυμφίος έρχεται!». Οι κοπέλες ξύπνησαν, αλλά «οι λαμπάδες τους» έσβηναν. Οι πέντε απ’ αυτές (οι «φρόνιμες» = συνετές) είχαν μαζί τους λάδι και ανανέωσαν τη φλόγα, αλλά οι άλλες πέντε (οι «μωρές» = επιπόλαιες) δεν είχαν. Έτσι, μέχρι να βρουν να αγοράσουν, ο Γαμπρός μπήκε στο σπίτι του γάμου, έκλεισε η πόρτα και έμειναν απ’ έξω.

Όπως φαίνεται στα λόγια του Χριστού, ο γαμπρός της ιστορίας συμβολίζει το Χριστό, που όλοι περιμένουμε τη Δευτέρα Παρουσία Του, αλλά αυτή καθυστερεί. Θα έρθει ξαφνικά («μέσα στη νύχτα») και τότε κάποιοι θα είναι έτοιμοι να εμφανιστούν μπροστά Του, γιατί θα είναι καλοί άνθρωποι, ενώ κάποιοι άλλοι θα είναι ανέτοιμοι (επειδή φέρθηκαν ανόητα και δε φρόντισαν να καθαρίσουν την καρδιά τους) και θα μείνουν έξω από «το γάμο», δηλαδή τη βασιλεία του Θεού (τον παράδεισο).

Η δεύτερη παραβολή (κατά Λουκάν, κεφ. 12, στίχοι 36-46) μιλάει για κάποιους δούλους, που περιμένουν τον κύριό τους να επιστρέψει από γάμο. Καλότυχος, λέει ο Ιησούς, εκείνος ο δούλος, που ο κύριος θα τον βρει σε επιφυλακή να τον περιμένει, ενώ αλίμονο σ’ εκείνον που θα σκεφτεί «αργεί ο κύριος» και θ’ αρχίσει να μεθοκοπάει, να δέρνει και να καταπιέζει τους άλλους δούλους. Και αυτή η παραβολή δηλώνει ότι ο Χριστός θα επιστρέψει «ως κλέπτης εν νυκτί», σε στιγμή που κανείς δε θα Τον περιμένει.

Εννοείται ότι η στιγμή, για την οποία ο καθένας πρέπει να είναι έτοιμος, είναι η στιγμή του θανάτου μας, που πιθανότατα θα προηγηθεί της Δ. Παρουσίας και είναι ουσιαστικά η στιγμή της κρίσης μας μπροστά στο Θεό. Ας είμαστε έτοιμοι, έχοντας καθαρίσει την καρδιά μας από τα ελαττώματα που μας εμποδίζουν να αγαπήσουμε το Θεό και τον πλησίον μας.

Αυτό ακριβώς είναι και το νόημα του τροπαρίου. Ο ποιητής καλεί την ίδια την ψυχή του να μετανοήσει και να αφεθεί στα χέρια του Θεού, ζητώντας τη βοήθειά Του μέσω της Θεοτόκου, των αγίων και των φωτεινών αγγέλων (η τελευταία φράση λέγεται με όλες αυτές τις παραλλαγές). Το τριπλό «Άγιος, Άγιος, Άγιος» είναι από τον ύμνο των αγγέλων (των Σεραφείμ) που άκουσε ο προφήτης Ησαΐας (Ησαΐας, κεφ. 6) και υποδηλώνει την Αγία Τριάδα.

«Τον νυμφώνα Σου βλέπω…»

Το δεύτερο τροπάριο λέει:

«Τον νυμφώνα Σου βλέπω, Σωτήρ μου, κεκοσμημένον, και ένδυμα ουκ έχω, ίνα εισέλθω εν αυτώ. Λάμπρυνόν μου την στολήν της ψυχής, Φωτοδότα, και σώσον με».

Σε νέα ελληνικά:

«Σωτήρα μου, βλέπω στολισμένο το σπίτι του γάμου, αλλά δεν έχω κατάλληλα ρούχα για να μπω μέσα. Κάνε λαμπερή τη στολή της ψυχής μου, Εσύ που δίνεις το φως, και σώσε με».

Οι στίχοι είναι εμπνευσμένοι από μια άλλη παραβολή του Χριστού, στο κατά Ματθαίον, κεφ. 22, στίχοι 1-14: ένας βασιλιάς παντρεύει το γιο του, αλλά οι καλεσμένοι «αγρόν ηγόρασαν» (η φράση είναι από το Λουκ. 14, 18, όπου υπάρχει η ίδια παραβολή ή μια παρόμοια – εκεί κάποιος λέει: «αγόρασα ένα αγρό (χωράφι) και πρέπει να πάω να τον δω, γι’ αυτό δε μπορώ να έρθω») και δεν πήγαν. Τότε εκείνος έστειλε και κάλεσαν όλους τους φτωχούς και περιθωριακούς, που ήρθαν αντί για τους επίσημους. Είδε όμως κάποιον με ρούχα ακατάλληλα για γάμο και έβαλε να τον πετάξουν έξω, και μάλιστα «στο σκοτάδι»!...

Εννοείται ότι, αφού οι τελικοί καλεσμένοι ήταν φτωχοί, ο Ιησούς δεν εννοούσε ότι ο άνθρωπος διώχτηκε επειδή είχε «κακά ρούχα». Το νόημα είναι ότι είχε κακή ψυχή.

Εδώ λοιπόν ο ποιητής του τροπαρίου παρακαλεί το Χριστό να τον βοηθήσει να γίνει λαμπερή η ψυχή του, να τη «φορέσει» (ως το καταλληλότερο ένδυμα) και να μπορέσει να μπει στο γλέντι του γάμου, δηλ. στον παράδεισο.

Ο Ιησούς ως Νυμφίος

Ο ίδιος ο Χριστός συχνά παρομοίασε τον ερχομό Του με γάμο και τον εαυτό Του με Νυμφίο (γαμπρό). Και στο τέλος της Αποκάλυψης ο παράδεισος συμβολίζεται με μια «πόλη στολισμένη σα νύφη», μέσα στην οποία δεν μπαίνει τίποτε κακό.

Η σημασία αυτής της παρομοίωσης είναι ότι στο πρόσωπο του Χριστού συντελείται ένας «ιερός γάμος» Θεού και ανθρωπότητας: στο γάμο οι δύο σύζυγοι ενώνονται, ενώ στο Χριστό ενώθηκαν Θεός και άνθρωπος, γι’ αυτό ο Χριστός είναι Θεάνθρωπος. Γι’ αυτό ο Χριστός ονομάζεται «Νυμφίος της Εκκλησίας», η σχέση του αντρόγυνου παρομοιάζεται από τον απόστολο Παύλο με τη σχέση Χριστού και Εκκλησίας (στην επιστολή προς Εφεσίους, κεφ. 5, που διαβάζεται κατά την τελετή του γάμου), ενώ το «Άσμα Ασμάτων» (το ερωτικό τραγούδι του βασιλιά Σολομώντα που βρίσκεται στην Παλαιά Διαθήκη) ερμηνεύτηκε από τους χριστιανούς αγίους ως αλληγορία του έρωτα του Θεού και του ανθρώπου.

Ο Θεός, κατά τους αγίους μας, είναι «ερωτευμένος με τον άνθρωπο», γιατί μόνο ένας ερωτευμένος θα μπορούσε να κάνει τέτοια θυσία: να γίνει ταπεινός άνθρωπος (ενώ είναι ο παντοδύναμος Θεός) και ν’ αφήσει να τον βασανίσουν μέχρι θανάτου για να σώσει το δημιούργημά Του. Επίσης, η αγάπη του Θεού είναι «έρως», γιατί Τον κινεί σε ένωση με τον άνθρωπο, όπως οι δύο ερωτευμένοι ενώνονται «οι δύο εις σάρκα μίαν».

Όλα αυτά δεν σκανδαλίζουν τους χριστιανούς, γιατί δεν περιέχουν τίποτε κακό: μιλάνε για την αγάπη του Θεού και για την ένωσή Του με τους ανθρώπους (την αγιότητα). Αυτή την ένωση καλείται να έχει ως σκοπό της ζωής του κάθε χριστιανός. Έτσι, αξιολογεί κάθε πράξη του, στην προσωπική, οικογενειακή, επαγγελματική κ.τ.λ. ζωή του, με γνώμονα αν συμβάλλει σ’ αυτή την ένωση ή την εμποδίζει: στην ένωση με τον Τριαδικό Θεό διά του Χριστού.

Γι’ αυτό ο Χριστός δεν θα μπορούσε να έχει παντρευτεί ή ερωτευτεί μια γυναίκα: όχι γιατί «ήταν ανέραστος» (δεν ήταν, όπως μόλις είπαμε), αλλά γιατί είναι ο Νυμφίος της Εκκλησίας, ερωτευμένος και ενωμένος με τη Νύμφη Του, την ανθρωπότητα. Μόνο αν δεν ήταν Θεός, αλλά ένας κοινός άνθρωπος, τότε δεν ισχύει αυτός ο ιερός γάμος. Γι’ αυτό και οι (λανθασμένες) ιδέες ότι δήθεν ήταν παντρεμένος με την αγία Μαρία τη Μαγδαληνή, είναι αντίθετες με τη διδασκαλία και την εμπειρία των αγίων όλων των εποχών για τη Θεότητα του Θεανθρώπου Νυμφίου Ιησού.

 

 

 

 

 ΠΕΡΑ ΑΠΟ ΤΟ ΑΤΟΜΟ

ο νεκρός για τον κόσμο

ΣΑΝ ΑΡΝΑΚΙ ΠΡΟΣ ΤΟ ΣΦΑΓΕΙΟ ιδού αναβαίνομεν εις Ιεροσόλυμα...

1 Ποιος πίστεψε στο κήρυγμά μας; Και ο βραχίονας του Κυρίου σε ποιον αποκαλύφθηκε;

2 Επειδή, ανέβηκε μπροστά του σαν τρυφερό φυτό, και σαν ρίζα από ξερή γη· δεν έχει είδος ούτε κάλλος· και τον είδαμε, και δεν είχε ωραιότητα, ώστε να τον επιθυμούμε.

3 Καταφρονημένος και απορριμμένος από τους ανθρώπους· άνθρωπος θλίψεων και δόκιμος ασθένειας· και σαν άνθρωπος από τον οποίο κάποιος αποστρέφει το πρόσωπο, καταφρονήθηκε, και τον θεωρήσαμε σαν ένα τίποτα.

4 Αυτός, στην πραγματικότητα, βάσταξε τις ασθένειές μας, και επιφορτίστηκε τις θλίψεις μας· ενώ, εμείς τον θεωρήσαμε τραυματισμένον, πληγωμένον από τον Θεό, και ταλαιπωρημένον.

5 Αυτός, όμως, τραυματίστηκε για τις παραβάσεις μας· ταλαιπωρήθηκε για τις ανομίες μας· η τιμωρία, που έφερε τη δική μας ειρήνη, ήταν επάνω σ' αυτόν· και διαμέσου των πληγών του γιατρευτήκαμε εμείς.

6 Όλοι εμείς πλανηθήκαμε σαν πρόβατα· στραφήκαμε κάθε ένας στον δικό του δρόμο· ο Κύριος, όμως, έβαλε επάνω σ' αυτόν την ανομία όλων μας.

7 Αυτός ήταν καταθλιμμένος και βασανισμένος, αλλά δεν άνοιξε το στόμα του· φέρθηκε σαν αρνί σε σφαγή, και σαν άφωνο πρόβατο μπροστά σ' εκείνον που το κουρεύει, έτσι δεν άνοιξε το στόμα του.

8 Από κατάθλιψη και κρίση αναρπάχτηκε· τη γενιά του, όμως, ποιος θα τη διηγηθεί; Επειδή, αποκόπηκε από τη γη των ζωντανών ανθρώπων· για τις παραβάσεις τού λαού μου τραυματίστηκε.

9 Και ο τάφος του διορίστηκε μαζί με τους κακούργους· εντούτοις, στον θάνατό του στάθηκε μαζί με τον πλούσιο· επειδή, δεν έπραξε ανομία ούτε βρέθηκε δόλος στο στόμα του.

10 Αλλά, ο Κύριος θέλησε να τον βασανίσει· τον ταλαιπώρησε. Αφού, όμως, δώσεις την ψυχή του προσφορά περί αμαρτίας, θα δει εγγόνια, θα μακρύνει τις ημέρες του, και το θέλημα του Κυρίου θα ευοδωθεί στο χέρι του.

11 Θα δει τους καρπούς του πόνου της ψυχής του, και θα χορτάσει· ο δίκαιος δούλος μου θα δικαιώσει πολλούς διαμέσου τής επίγνωσής του· επειδή, αυτός θα σηκώσει τις ανομίες τους.

12 Γι' αυτό, θα του δώσω μερίδα μαζί με τους μεγάλους, και θα μοιραστεί για λάφυρο τους ισχυρούς, επειδή παρέδωσε σε θάνατο την ψυχή του, και μαζί με ανόμους λογαριάστηκε, κι αυτός βάσταξε τις αμαρτίες πολλών, και υπέρ των ανόμων θα μεσιτεύσει.

 Το 53ο κεφάλαιο του Ησαΐα Ο Δούλος του Θεού

Είσαι έτοιμος να βγείς από τον άδη; - ένα μικρό σχόλιο

" Αν ήξερες και αν αναγνώριζες την μέρα της επίσκεψης σου... για αυτό ο οίκος σου θα καταλειφθεί έρημος...". 

Αυτά είναι τα δακρύβρεχτα λόγια του Χριστού για τα Ιεροσόλυμα και για τον καθένα από μας, πού ουκ ηβουλήθη συνιέναι. Έγραψα προχτές πώς ο Ερχομός του Φωτός στον κόσμο είναι μαχαίρι πού σχίζει την διάνοια, μια κρίση. Πόσα φορτώνουμε σε αυτή την Είσοδο, πόσο φορτώνουμε στον Χριστό. Όλες τις σιγουριές μας και την αυτάρκεια μας! Φτάνει να ακούσουμε ή να διαβάσουμε πώς ο Χριστός είναι το Κριτήριο για να κρίνουμε και να κατακρίνουμε αυτούς πού δεν ταιριάζουν με τα ...διανοητικά μας χρωμοσώματα και την καλωστρωμένη Ιδέα μας. Πάντα οι άλλοι στάθηκαν ανάξιοι της επίσκεψης για χι ψι λόγους. Ποτέ εμείς. Ο Χριστός είναι το Κριτήριο των άλλων. Η πνευματική μεσσιανικότητα του συγκρούεται με τις ιδεαλιστικές μας απόψεις, με το είδωλο ενός κοσμικού ελεγχόμενου Χριστού, ενός Θεού του πάσχα, ενός αγαπημένου μας ζηλωτή.Εμείς είμαστε με τον Χριστό άλλωστε.Πάντα με τον Χριστό. Πόσες φαντασιώσεις, πόση σιγουριά! Να περνά η Ζωή από δίπλα σου και σύ να πανηγυρίζεις τον θάνατο...

Και αν ο Χριστός προσπερνά και φεύγει... Η κόλαση της ερημιάς... Της θεοεγκατάλειψης...

Μὲ χαρὰ στὶς καρδιὲς λαμπάδες γιορτινὲς ἂς ἀνάψουμε.

Μὲ χαρὰ στὶς καρδιὲς λαμπάδες γιορτινὲς ἂς ἀνάψουμε.
Μὲ χιτῶνες τῶν ψυχῶν ἀντάξιους γιὰ συνάντηση μὲ τὸ Θεὸ τοὺς παλιοὺς ἂς ἀνταλλάξουμε.
Τῆς ζωῆς μας τοὺς δρόμους, ὅσο μποροῦμε πιὸ καλά, ἂς ἑτοιμάσουμε.
Τὶς εἰσόδους τῶν ψυχῶν μας διάπλατα στὸ Βασιλιὰ ἂς ἀνοίξουμε.
Τὰ κλωνάρια τῆς νίκης κρατώντας τὸ νικητὴ τοῦ θανάτου ἂς δοξάσουμε.
Μὲ κλαδιὰ ἀπὸ ἐλιὲς τῆς Μαρίας τὸ βλαστάρι, ὅπως ἁρμόζει σὲ Θεὸ ἂς ὑποδεχθοῦμε.
Μὲ ὕμνους ἀγγελικοὺς τὸ Θεὸ τῶν ἀγγέλων ἂς ὑμνήσουμε.
Μὲ τοὺς παῖδες μαζὶ στὸ Θεὸ κι ἐμεῖς ἂς κραυγάσουμε.
Μὲ τὸ πλῆθος μαζί, μέγα πλῆθος κι ἐμεῖς, δυνατὰ ἂς φωνάξουμε:
«Ὡσαννὰ ἐν τοῖς ὑψίστοις, εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος ἐν ὀνόματι Κυρίου».

Εἶναι Θεός, Κύριος κι ἔρχεται ὁλόφωτος σὲ μᾶς,
ἔρχεται σὲ μᾶς ποὺ βρισκόμαστε στὸ σκοτάδι καὶ στὴ σκιὰ τοῦ θανάτου.

Ἔρχεται τῶν ξεπεσμένων ἡ ἀνόρθωση, τῶν αἰχμαλώτων ἡ ἀπελευθέρωση,
τῶν τυφλῶν ἡ θεραπεία, τῶν πενθούντων ἡ παρηγοριά,
τῶν κουρασμένων ἡ ἀνάπαυση, τῶν διψασμένων ἡ ἀναψυχή,
τῶν ἀδικημένων ἡ δικαίωση, τῶν ἀπελπισμένων ἡ ἐνθάρρυνση,
τῶν χωρισμένων ἡ ἕνωση, τῶν νοσούντων ἡ ἴαση,
ἔρχεται τῶν χειμαζομένων ἡ γαλήνη.

Γι᾿ αὐτὸ κι ἐμεῖς, ὁ λαὸς τοῦ Θεοῦ, ἂς φωνάξουμε μαζὶ μὲ τὸ πλῆθος
λέγοντας σήμερα πρὸς τὸ Χριστό:
«Ὡσαννά - δηλαδή, ναὶ σῶσε μας - σύ, ὁ ἐν ὑψίστοις Θεός».

Λόγος τοῦ Ἁγίου Ἐπιφανίου
Κύπρου τὴν Κυριακὴ τῶν Βαΐων

 εδώ

Κυριακή των Βαΐων: Η κρίση μας

 " ιερουσαλήμ, ιερουσαλήμ η εξουθενούσα τους προφήτας και λιθοβολούσα τους απεσταλμένους μου προς σε..."

 Ο ευαγγελιστής Ιωάννης και θεολόγος παρουσιάζει τον Χριστό, ως φως πού έρχεται στον κόσμο συνεχώς και φωτίζει κάθε άνθρωπο και εξ άλλου ο Λουκάς στο γ΄ευαγγέλιο, τον ονομάζει "σημείον αντιλεγόμενον". Είναι φοβερή η σύνθεση αυτής της ευαγγελικής εικόνας των δύο ιερών ανδρών: Ένα φώς πού έρχεται στον κόσμο για να φωτίσει και να προσφέρει διχοστασία σε αυτούς πού βρίσκονται εν σκότει και σκιά θανάτου καθήμενοι.Είναι φανερό λοιπόν πώς η Αιώνια Επίσκεψη του Χριστού στον κόσμο των ανθρώπων είναι ένα σημείο κρίσης των ανθρώπων. Και από αυτή την αλήθεια δεν ξεφεύγει και η σημερινή του βαϊοφόρος είσοδος στην πόλη των Προφητών και των προσδοκιών.

Έρχεται ο αιώνιος Βασιλέας "πραΰς και σώζων", σαν ένας σιωπηλός Κριτής, πού όμως οδηγείται στο Κριτήριο. Η πανηγυρική ατμόσφαιρα και η πνευματική ερμηνεία των ύμνων,των προφητειών και των ψαλμών μας δίνει τέλεια την σημασία αυτού του ερχομού. Είναι το τέλος δηλ. η εκπλήρωση της ιστορίας του παλαιού κόσμου και η προαναγγελία του Νέου Κόσμου, πού έρχεται να εγκαινιάσει με την Θυσία και την Ανάσταση Του. Γι αυτό μετά βαΐων και κλάδων προσκαλούμαστε να υποδεχτούμε τον Επισκέπτη και να συστήσουμε εορτή και εκκλησία πανηγύρεως.Όμως σε αυτή την έξαλλη πανηγυρική στιγμή, το δάκρυ του Ιησού μας μεταφέρει σε ένα άλλο κλίμα και μια άλλη σφαίρα ερμηνείας.Γιατί ο Χριστός γνωρίζει αυτό πού δεν γνωρίζουμε. Έρχεται πανηγυρικά ο Βασιλιάς. Ποιός Βασιλιάς όμως; Ο Βασιλιάς του Πόνου. Η δόξα Του είναι ο Σταυρός Του. Και ο Σταυρός Του, ζυγός δικαιοσύνης. Στεκόμαστε εκ δεξιών Του για να πιούμε από το Αίμα Του και να αφθαρτοποιηθούμε ή εξ ευωνύμων Του, απελπισμένοι πού απαρνήθηκε κάθε εγκόσμια εξουσία για να τον λοιδωρήσουμε και να Τον αποστραφούμε. Όχι ίσως με λόγια. Η πασχάλια διάθεση μας είναι εορταστική και η θρησκευτική μας επιφάνεια δεν τολμά να ξεστομίσει λόγον βλασφημίας, ίσως. Ωστόσο, η ίδια η κατάσταση μας η πνευματική, η απουσία αληθινής αγάπης και έρωτος για τον Νυμφίο, η ακαρπία των έργων, όλη η επιπολαιότητα και η ματαιότητα της ζωής μας, βοά πώς είμαστε ίσως ανάξιοι μιας τέτοιας επισκέψεως και άγευστοι στην μύηση της Ζωής πού φέρνει ο Χριστός.Η ανθρώπινη φύσή μας απέχει από την ορθοδοξία. Η θρησκεία και η ρηχή θρησκευτικότητα καταπνίγει τα ωσαννά μέσα μας. Μοιάζουμε με αυτόν τον φανατικό όχλο του "άρον άρον σταυρωσον αυτόν", έστω και αν δεν το ομολογούμε. Ζούμε ή όχι την Εκκλησία; Έχουμε ή δεν έχουμε πίστη(=εμπιστοσύνη) σε Αυτον πού Πάσχει και αυτοεξουθενώνεται;

Ας μην γελιόμαστε. Η εποχή μας είναι η ίδια με αυτήν του Χριστού. Οι εποχές δεν αλλάζουν γιατί δεν αλλάζουν οι άνθρωποι. Όσο υπάρχει Ευαγγέλιο υπάρχει και η διαστροφή του. Ο δικός μας σιωνισμός είναι μια στρεβλή εικόνα για τον Χριστό, την Εκκλησία, το όραμα για την επι γης βασιλεία Του. Άνθρωποις θρησκευτικοί της συνήθειας. Χωρίς έρωτα, χωρίς ήθος φιλοκαλικό, χωρίς μυστηριακή μετουσίωση του ζην, μα με  απαιτήσεις και μέτρα και σταθμά  για την όποια εκκλησιαστική μας ζωή. Άνθρωποι όχι της εμπειρίας, αλλά της θρησκείας. 

Ένα τελευταίο ερώτημα για να μετρήσουμε την διάθεση και την διάκριση μας και να ζητήσουμε το έλεος του Θεού: Αν ζούσαμε στην εποχή της βαϊοφόρου εισόδου στα Ιεροσόλυμα ποιά θα ήταν η στάση μας; Θα δεχόμασταν τον Ιησού της Ναζαρέτ ως Χριστό Κυρίου, Βασιλέα του παντός; Έναν τριαντάχρονο μαραγκό από την επαρχιακή αμαρτωλή Γαλιλαία, εξουθενωμένο, επί πώλου όνου, πού τον εβάρυναν οι κατηγορίες του γεννημένου εν αμαρτίαις, σαμαρείτη, βλάσφημου,φίλου πορνών και τελωνών; Πώς πάει η θρησκευτική μας αφοσίωση και διάκριση και πόσος ο φόβος των Ιουδαίων;;;Στην Ανάσταση του Λαζάρου θα βλέπαμε την Ανάσταση και Ζωή, την πλάνη ή την ευκαιρία για εθνικιστικές σιωνιστικές δικαιώσεις;;; Ο Ερχομός του Χριστού, ο αιώνιος Ερχομός του Φωτός μέσα στον κόσμο είναι μια μεγάλη Κρίση, μια μεγάλη μάχαιρα διανοιών.

Είναι ασφαλής η κάθε απάντηση μας ή θα έπρεπε σε σύγκριση με τους αληθινούς φίλους και μύστες του Θεού να ελεεινολογούμε την κατάσταση και τα προσωπικά στεγανά μας;Ας αξιωθούμε να συγκαταριθμηθούμε με τους φίλους του Θεού. Ας παραδοθούμε στο έλεος Του, στην εξάρτηση Του.Είναι η μόνη Σοφία και Αλήθεια αυτή η Ταπείνωση της απόλυτης παράδοσης και εμπιστοσύνης στον Θεό μας. Μυημένοι στον Σταυρό και την Ανάσταση να αξιωθούμε και την δική μας δικαίωση εν ημέρα κρίσεως.

Καλή Ανάσταση!

25-4-2013

Κυριακή των Βαΐων: Ιερή Υπόσχεση

π. Αλεξάνδρου Σμέμαν
Σε όλη τη διάρκεια της επί γης ζωής του Ιησού Χριστού, η σεμνή είσοδός Του στην Αγία Πόλη ήταν το μόνο ορατό σημείο θριάμβου. Μέχρι αυτή τη μέρα ο Ιησούς έδειχνε επίμονη άρνηση σε κάθε περίπτωση θριάμβου και δόξας Του. Έξι μέρες όμως πριν το Πάσχα, όχι μόνο δέχτηκε να δοξαστεί, αλλά ο ίδιος προκάλεσε και οργάνωσε αυτή τη δόξα. Κάνοντας αυτό που προανήγγειλε ο προφήτης Ζαχαρίας: «ιδού ο Βασιλεύς σου έρχεται σοι... πραύς και επιβεβηπώς επί υποζύγιον και πώλον νέον» (Ζαχ. 9, 9), φανέρωσε ότι ήθελε να επιδοκιμαστεί και να αναγνωριστεί ως Μεσσίας, Βασιλέας και Λυτρωτής του Ισραήλ. 

Οι Ευαγγελικές περικοπές τονίζουν όλα αυτά τα μεσσιανικά στοιχεία, δηλαδή τους κλάδους των βαΐων και τα Ωσαννά, τις επευφημίες για τον Ιησού Χριστό ότι είναι ο Υιός του Δαυίδ και Βασιλέας του Ισραήλ. Η ιστορία του Ισραήλ τώρα ολοκληρώνεται, φτάνει στο τέλος της, αυτό εξ άλλου είναι και το νόημα αυτού του γεγονότος, της αγγελίας της Βασιλείας του Θεού. Για την εκπλήρωση του σκοπού αυτής της ιστορίας έπρεπε να αναγγελθεί και να προετοιμαστεί η Βασιλεία του Θεού, η έλευση του Μεσσία. Και τώρα εκπληρώθηκε, γιατί ο Βασιλέας εισέρχεται στην Αγία Πόλη Του και όλες οι προφητείες και o ι προσδοκίες βρίσκουν την εκπλήρωση τους στο Πρόσωπο Του. Ο Χριστός εγκαθιστά τη Βασιλεία Του επί της γης.

Την Κυριακή των Βαΐων θυμόμαστε και τιμάμε αυτό το μέγιστο γεγονός. Κρατώντας κλάδους βαΐων ταυτιζόμαστε με το λαό της Ιερουσαλήμ . Μαζί τους χαιρετίζουμε τον ταπεινό Κύριο και Βασιλέα ψέλνοντας: «Ωσαννά, ευλογημένος ο ερχόμενος εν ονόματι Κυρίου». Άραγε ποιο είναι το αληθινό νόημα όλων αυτών σήμερα για μας;

Πρώτα-πρώτα είναι η ομολογία μας ότι ο Χριστός είναι ο Βασιλέας και Κύριος μας. Πολύ συχνά, στην καθημερινή ζωή μας, ξεχνάμε ότι η Βασιλεία του Θεού έχει ήδη εγκατασταθεί στη γη και ότι την ημέρα της βαπτίσεώς μας γίναμε πολίτες αυτής της Βασιλείας και υποσχεθήκαμε η αφοσίωση και η πίστη μας σ' αυτή να είναι πάνω από κάθε άλλη πίστη μας. Ας μην ξεχνάμε ότι ο Χριστός για λίγες ώρες ήταν πραγματικά ο Βασιλέας πάνω στη γη, σ' αυτό τον κόσμο το δικό μας - για λίγες μόνο ώρες και σε μια συγκεκριμένη πόλη. Αλλά, όπως στο πρόσωπο του Λαζάρου αναγνωρίσαμε την εικόνα του καθενός από μας, του κάθε ανθρώπου ξεχωριστά, έτσι και σ' αυτή την πόλη (την Ιερουσαλήμ) αναγνωρίζουμε το μυστηριακό κέντρο όλου του κόσμου και γενικά ολόκληρης της δημιουργίας. Γιατί ακριβώς αυτό είναι το βιβλικό νόημα της πόλης Ιερουσαλήμ, είναι δηλαδή το εστιακό σημείο όλης της ιστορίας της σωτηρίας και του λυτρωμού, είναι η Αγία Πόλη της έλευσης του θεού στη γη. Έτσι λοιπόν η Βασιλεία που εγκαταστάθηκε στην Ιερουσαλήμ είναι μια παγκόσμια Βασιλεία που αγκαλιάζει καθολικά τον άνθρωπο και όλη τη δημιουργία... Για λίγες ώρες - όμως αυτές οι ώρες ήταν πολύ αποφασιστικός χρόνος - φάνηκε επί της γης η τελική «ώρα του Ιησού», η ώρα της εκπλήρωσης από τον Θεό όλων των υποσχέσεων Του, όλων των αποφάσεων Του. Έφτασε στο τέλος όλη η προπαρασκευαστική πορεία που είχε αποκαλυφθεί στην Αγία Γραφή · ήρθε το τέλος όλων όσων ο Θεός έκανε για τον άνθρωπο. Έτσι αυτή η σύντομη ώρα του επί γης θριάμβου του Χριστού αποκτάει ένα αιώνιο νόημα. Εισάγει την πραγματικότητα της θείας Βασιλείας στο δικό μας χρόνο, στις δικές μας ώρες. Αυτή η Βασιλεία δίνει το νόημα στο χρόνο και γίνεται ο απώτερος, ο αιώνιος σκοπός του. Η Βασιλεία του Θεού αποκαλύφθηκε στον κόσμο τούτο και αυτή την ώρα · η παρουσία της κρίνει και μεταμορφώνει την ανθρώπινη ιστορία.

Όταν, σε κάποια στιγμή της ακολουθίας, την Κυριακή των Βαΐων παίρνουμε από τον ιερέα έναν κλάδο βαΐων, ανανεώνουμε τον όρκο στον Βασιλέα μας, ομολογούμε ότι η Βασιλεία Του δίνει τελικό νόημα και περιεχόμενο στη ζωή μας. Ομολογούμε ότι το καθετί στη ζωή μας και στον κόσμο ανήκει στον Χριστό και τίποτε δεν μπορεί να αφαιρεθεί από τον μοναδικό, αληθινό Κτήτορά του, γιατί δεν υπάρχει περιοχή της ζωής όπου Εκείνος δεν κυβερνά, δεν σώζει, δεν λυτρώνει. Διακηρύττουμε την παγκόσμια, την καθολική ευθύνη της Εκκλησίας για την ανθρώπινη ιστορία και επιβεβαιώνουμε την παγκόσμια αποστολή της.

Ξέρουμε, βέβαια, ότι ο Βασιλέας τον οποίο οι Ιουδαίοι ζητωκραύγαζαν τότε και τον οποίο εμείς σήμερα επιδοκιμάζουμε, βρίσκεται στο δρόμο προς το Γολγοθά, προς το Σταυρό και τον τάφο. Ξέρουμε, επίσης, πως αυτός ο σύντομος θρίαμβος δεν είναι παρά ο πρόλογος της θυσίας Του. Τα κλαδιά στα χέρια μας επιβεβαιώνουν την ετοιμότητα μας και τη διάθεση μας να Τον ακολουθήσουμε σ' αυτό το δρόμο της θυσίας, και ότι αποδεχόμαστε τη θυσία και την αυταπάρνηση σαν τη μόνη βασιλική οδό προς τη θεία Βασιλεία. Τελικά αυτοί οι κλάδοι και η όλη γιορτή φανερώνουν την πίστη μας στην τελική νίκη του Χριστού.

Η Βασιλεία του Θεού όμως είναι ακόμα κρυμμένη, ο κόσμος την αγνοεί και ζει σήμερα σαν να μην έχουν συμβεί όλα αυτά τα συγκλονιστικά γεγονότα. Σαν να μην έχει πεθάνει ατό Σταυρό και να μην έχει αναστηθεί ο Θεάνθρωπος. Εμείς όμως οι χριστιανοί πιστεύουμε στην ερχόμενη Βασιλεία στην όποια ο Θεός είναι «ο τα πάντα πληρών» και ο Χριστός είναι ο μόνος Βασιλέας.

Στις ακολουθίες της Εκκλησίας μας θυμόμαστε τα γεγονότα του παρελθόντος. Αλλά όλο το νόημα και η δύναμη της Θείας Λειτουργίας βρίσκεται στο γεγονός ότι μετατρέπει την ανάμνηση σε παρόν, σε παρούσα πραγματικότητα. Την Κυριακή των Βαΐων αυτή η πραγματικότητα είναι η συμμετοχή μας στα γεγονότα, η ανταπόκριση μας σ' αυτά, η ίδια η Βασιλεία του θεού. Ο Χριστός δεν μπαίνει πια στα Ιεροσόλυμα θριαμβευτής. Το έκανε μια φορά και για πάντα. Και δεν χρειάζεται πια «σύμβολα», γιατί δεν πέθανε στο Σταυρό για να μπορούμε εμείς αιώνια να «συμβολίζουμε» τη ζωή Του. Αλλά ζητάει από μας μια πραγματική, ειλικρινή αποδοχή της Βασιλείας που μας έφερε...

Αν δεν είμαστε έτοιμοι να κρατήσουμε την ιερή υπόσχεση που δώσαμε με το βάπτισμα μας και που ανανεώνουμε κάθε χρόνο την Κυριακή των Βαΐων, αν δεν επιμένουμε να κάνουμε τη Βασιλεία του θεού κανόνα όλης της ζωής μας, μάταια γιορτάζουμε τούτη τη γιορτή και οι κλάδοι των βαΐων που παίρνουμε από την Εκκλησία για το σπίτι μας δεν έχουν κανένα νόημα, είναι άχρηστοι.

«᾿Αναγγελία τοῦ Πάσχα»

Σάββατο τοῦ Λαζάρου - «᾿Αναγγελία τοῦ Πάσχα» (π. ᾿Αλεξάνδρου Σμέμαν)

«Την ψυχωφελή, πληρώσαντες Τεσσαρακοστήν, και την Αγίαν Εβδομάδα τον πάθους σον, αιτούμεν κατιδείν Φιλάνθρωπε …» Με αυτά τα λόγια του στιχηρού στον εσπερινό της Παρασκευής, πριν την Κυριακή των Βαΐων, τελειώνει η Μεγάλη Σαρακοστή. Μπαίνουμε πια στην «Αγία Εβδομάδα», στην περίοδο του εορτασμού των παθών του Χριστού, του Θανάτου και της Αναστάσεως Του. Περίοδος που αρχίζει από το Σάββατο του Λαζάρου .Τα γεγονότα της διπλής γιορτής, η ανάσταση του Λαζάρου και η είσοδος του Κυρίου στα Ιεροσόλυμα, αναφέρονται στα λειτουργικά κείμενα σαν «προοίμιο του Σταυρού». Έτσι, για να καταλάβουμε καλύτερα αυτά τα γεγονότα, θα πρέπει να τα δούμε μέσα στα πλαίσια της Μεγάλης Εβδομάδας.

Το κοινό απολυτίκιο των δύο αυτών ημερών: «την κοινήν ανάστασιν προ του σου πάθους πιστούμενος, εκ νεκρών ήγειρας τον Λάζαρον, Χριστέ ο Θεός…» μας βεβαιώνει, με κατηγορηματικό τρόπο, για την αλήθεια της κοινής ανάστασης. Είναι πολύ σημαντικό ότι μια από τις μεγάλες γιορτές της Εκκλησίας μας, η θριαμβευτική είσοδος του Κυρίου στα Ιεροσόλυμα, γίνεται ο οδηγός στην πορεία μας μέσα στο σκοτάδι του Σταυρού. Έτσι το φως και η χαρά λάμπουν όχι μόνο στο τέλος της Μεγάλης Εβδομάδας αλλά και στην αρχή της. Το φως και η χαρά φωτίζουν αυτό το σκοτάδι και αποκαλύπτουν το βαθύ και τελικό νόημα του.

Όλοι όσοι είναι εξοικειωμένοι με την Ορθόδοξη λατρεία γνωρίζουν τον ιδιότυπο, σχεδόν παράδοξο, χαρακτήρα των ακολουθιών του Σαββάτου του Λαζάρου. Είναι, θα λέγαμε, Κυριακή και όχι Σάββατο, δηλαδή έχουμε μέσα στο Σάββατο αναστάσιμη ακολουθία. Ξέρουμε ότι το Σάββατο είναι βασικά αφιερωμένο στους τεθνεώτες και η Θεία Λειτουργία γίνεται στη μνήμη τους. Όμως το Σάββατο του Λαζάρου είναι διαφορετικό. Η χαρά που διαποτίζει τις ακολουθίες αυτής της ημέρας τονίζει ένα κεντρικό θέμα: την επερχόμενη νίκη του Χριστού κατά του Άδη.

Άδης είναι ο βιβλικός όρος που χρησιμοποιείται για να ορίσει το θάνατο με την παγκόσμια δύναμη του, που με τα αδιαπέραστα σκότη και τη φθορά καταπίνει κάθε ζωή και δηλητηριάζει ολόκληρο το σύμπαν. Αλλά τώρα, με την ανάσταση του Λαζάρου, ο «θάνατος αρχίζει να τρέμει». Ακριβώς από δω αρχίζει η αποφασιστική μονομαχία ανάμεσα στη Ζωή και το Θάνατο και μας προσφέρει το κλειδί για μια πλήρη κατανόηση του λειτουργικού μυστηρίου του Πάσχα.

Στην πρώτη Εκκλησία, το Σάββατο του Λαζάρου ονομαζόταν «αναγγελία του Πάσχα». Πραγματικά αυτό το Σάββατο αναγγέλει, προμηνύει, το υπέροχο φως και τη γαλήνη του επομένου Σαββάτου, του Αγίου και Μεγάλου Σαββάτου, που είναι ημέρα του Ζωηφόρου Τάφου.

Το πρώτο μας βήμα ας είναι η προσπάθεια να καταλάβουμε το εξής: ο Λάζαρος, ο φίλος του Ιησού Χριστού, είναι η προσωποποίηση όλου του ανθρωπίνου γένους και φυσικά κάθε ανθρώπου ξεχωριστά . Η Βηθανία, η πατρίδα του Λαζάρου, είναι το σύμβολο όλου του κόσμου, είναι η πατρίδα του καθενός. Ο καθένας από μας δημιουργήθηκε να είναι φίλος του Θεού και κλήθηκε σ’ αυτή τη θεϊκή Φιλία που είναι η γνώση του Θεού, η κοινωνία μαζί Του, η συμμετοχή στη ζωή Του. «Εν αύτω ζωή ην, και η ζωή ην το φως των ανθρώπων» (Ιω. 1, 4). Και όμως αυτός ο φίλος (ο άνθρωπος), τον οποίο τόσο αγαπάει ο Θεός και τον οποίο μόνο από αγάπη δημιούργησε , δηλαδή τον έφερε στη ζωή, τώρα καταστρέφεται, εκμηδενίζεται από μια δύναμη που δεν τη δημιούργησε ο Θεός: το θάνατο . Ο Θεός συναντάει μέσα στον κόσμο, που Αυτός δημιούργησε, μια δύναμη που καταστρέφει το έργο Του και εκμηδενίζει το σχέδιο Του. Έτσι ο κόσμος δεν είναι πια παρά θρήνος και πόνος, δάκρυα και θάνατος.

Πως είναι δυνατόν αυτό; Πως συνέβηκε κάτι τέτοιο; Αυτά είναι ερωτήματα που διαφαίνονται στη λεπτομερή διήγηση που κάνει ο Ιωάννης στο Ευαγγέλιο του για τον Ιησού Χριστό όταν έφτασε στον τάφο του φίλου Του Λαζάρου. «Που τεθείκατε αυτόν; λέγουσι αυτώ · Κύριε έρχου και ίδε. Εδάκρυσεν ο Ιησούς». (Ιω. 11, 35). Γιατί, αλήθεια, ο Κύριος δακρύζει βλέποντας το νεκρό Λάζαρο αφού γνωρίζει ότι σε λίγα λεπτά ο ίδιος θα του δώσει ζωή; Μερικοί Βυζαντινοί υμνογράφοι βρίσκονται σε αμηχανία σχετικά με το αληθινό νόημα αυτών των δακρύων. Μιλάνε για δάκρυα που χύνει η ανθρώπινη φύση του Χριστού, ενώ η δύναμη της ανάστασης ανήκει στη θεϊκή Του φύση. Η Ορθόδοξη όμως Εκκλησία μας διδάσκει ότι όλες οι πράξεις του Χριστού ήταν «Θεανδρικές», δηλαδή θεϊκές και ανθρώπινες ταυτόχρονα. Οι πράξεις Του είναι πράξεις ενός και του αυτού Θεού-Ανθρώπου, του σαρκωμένου Υιού του θεού. Αυτός, λοιπόν, που δακρύζει δεν είναι μόνο Άνθρωπος αλλά και Θεός, και Αυτός που καλεί το Λάζαρο να βγει από τον τάφο δεν είναι μόνο Θεός αλλά και Άνθρωπος ταυτόχρονα.

Επομένως αυτά τα δάκρυα είναι θεία δάκρυα. Ο Ιησούς κλαίει γιατί βλέπει το θρίαμβο του θανάτου και της καταστροφής στον κόσμο το δημιουργημένο από τον Θεό.

«Κύριε, ήδη όζει…», λέει η Μάρθα και μαζί της o ι παρεστώτες Ιουδαίοι, προσπαθώντας να εμποδίσουν τον Ιησού να πλησιάσει το νεκρό. Αυτή η φοβερή προειδοποίηση αφορά ολόκληρο τον κόσμο, όλη τη ζωή. Ο Θεός είναι η ζωή και η πηγή της ζωής. Αυτός κάλεσε τον άνθρωπο να ζήσει μέσα στη θεία πραγματικότητα της ζωής και εκείνος τώρα «όζει» (μυρίζει άσχημα). Ο κόσμος δημιουργήθηκε να αντανακλά και να φανερώνει τη δόξα του Θεού και εκείνος «όζει»…

Στον τάφο του Λαζάρου ο Θεός συναντά το Θάνατο, την πραγματικότητα που είναι αντι-ζωή, που είναι διάλυση και απόγνωση. Ο Θεός συναντά τον εχθρό Του, ο οποίος του απέσπασε τον κόσμο Του και έγινε ο ίδιος «άρχων του κόσμου τούτου». Και όλοι εμείς που ακολουθούμε τον Ιησού Χριστό καθώς πλησιάζει στον τάφο του Λαζάρου, μπαίνουμε μαζί Του στη «δική Του ώρα» («ιδού ήγγικεν η ώρα…») · στην ώρα για την όποια πολύ συχνά είχε μιλήσει και την είχε παρουσιάσει σαν το αποκορύφωμα, το πλήρωμα ολοκλήρου του έργου Του.

Ο Σταυρός, η αναγκαιότητα του και το παγκόσμιο νόημα του αποκαλύπτονται με την πολύ σύντομη φράση του Ευαγγελίου: «και εδάκρυσεν ο Ιησούς…». Τώρα μπορούμε να καταλάβουμε γιατί δάκρυσε : αγαπούσε το φίλο Του Λάζαρο και γι’ αυτό είχε τη δύναμη να τον φέρει πίσω στη ζωή. Η δύναμη της Ανάστασης δεν είναι απλά μια θεϊκή «δύναμη αυτή καθ’ εαυτή», αλλά είναι δύναμη αγάπης, ή μάλλον η αγάπη είναι δύναμη.

Ο Θεός είναι Αγάπη και η Αγάπη είναι Ζωή. Η Αγάπη δημιουργεί Ζωή… Η Αγάπη, λοιπόν, είναι εκείνη που κλαίει μπροστά στον τάφο και η Αγάπη είναι εκείνη που επαναφέρει τη ζωή. Αυτό είναι το νόημα των θεϊκών δακρύων του Ιησού. Μέσα απ’ αυτά η αγάπη ενεργοποιείται και πάλι – αναδημιουργεί, απολυτρώνει, αποκαθιστά τη σκοτεινή ζωή του ανθρώπου: «Λάζαρε, δεύρο έξω!..» Προσταγή απολύτρωσης. Κάλεσμα στο φως. Ακριβώς γι’ αυτό το Σάββατο του Λαζάρου είναι το προοίμιο και του Σταυρού, σαν τη μέγιστη θυσία της αγάπης, και της Ανάστασης, σαν τον τελικό θρίαμβο της αγάπης.

π. Αλεξάνδρου Σμέμαν, Η Μεγάλη Εβδομάδα, Σύντομη λειτουργική εξήγηση των ημερών της Μεγάλης Εβδομάδας. Εκδ. Ακρίτας 1990.

Κοιμίζουν τὸν κόσμο...

 

 

 

Κοιμίζουν τὸν κόσμο. Τὸν ἀφήνουν έτσι, γιὰ νὰ μὴ στενοχωριέται καὶ νὰ διασκεδάζει. Μὴν τυχὸν πείς ότι θὰ γίνει πόλεμος ή ότι θὰ γίνει η Δευτέρα Παρουσία καὶ γι’ αυτὸ πρέπει νὰ ετοιμασθούμε, μὴν τυχὸν στενοχωρηθούν οι άνθρωποι.
Σὰν μερικὲς γριὲς πού λένε «μὴ μιλάς γιὰ θάνατο· μόνο γιὰ χαρὲς καὶ γιὰ βαφτίσια νὰ μιλάς», σὰν νὰ μὴν τὶς περιμένει θάνατος.
Έτσι νιώθουν μία ψεύτικη χαρά.
Ενώ, άν σκέφτονταν ότι τὸ τάδε γεροντάκι πού έμενε λίγο πιὸ κάτω πέθανε χθές, ο άλλος είναι στὰ τελευταία του καὶ θὰ πεθάνει, μεθαύριο θὰ γίνει τού τάδε τὸ μνημόσυνο πού ήταν καὶ πολὺ νεότερος απὸ αυτές, θὰ σκέφτονταν τὸν θάνατο καὶ θὰ έλεγαν: «Πρέπει νὰ εξομολογηθώ, νὰ ετοιμασθώ πνευματικά, γιατί μπορεί κι εμένα σὲ λίγο νὰ μὲ καλέσει ο Χριστὸς γιὰ τὴν άλλη ζωή».
Διαφορετικά, έρχεται ύστερα ο θάνατος καὶ τὶς παίρνει ανέτοιμες.

Γέροντας Παϊσιος

 

 

 

από το fb

Η «Κουφή» εβδομάδα

Η ΕΠΙΛΕΓΟΜΕΝΗ "ΚΟΥΦΗ" ΕΒΔΟΜΑΔΑ

Η εβδομάδα που αρχίζει σήμερα αποκαλείται από την Εκκλησία «κουφή» επειδή δεν υπάρχουν ψαλμωδίες και Χαιρετισμοί εν αναμονή των Παθών.

Η έκτη και τελευταία εβδομάδα της Μεγ. Σαρακοστής ονομάζεται
«Εβδομάδα των Βαϊων».

Για έξι μέρες πριν το Σάββατο του Λαζάρου και την Κυριακή των Βαϊων η λατρεία της Εκκλησίας μας ωθεί ν' ακολουθήσουμε το Χριστό καθώς πρώτος αναγγέλει το θάνατο του φίλου Του και κατόπιν αρχίζει το ταξίδι Του στη Βηθανία και στην Ιερουσαλήμ. Το θέμα και ο τόνος αυτής της εβδομάδας δίνονται την Κυριακή το απόγευμα στον Εσπερινό:

Την έκτη των σεπτών Νηστειών Εβδομάδα, προθύμως απαρχόμενοι, Κυρίω προεόρτιον ύμνον των Βαϊων άσωμεν πιστοί, ερχομένω εν δόξη δυνάμει Θεότητος, επί την Ιερουσαλήμ, νεκρώσαι τον θάνατον...

Στο κέντρο της προσοχής είναι ο Λάζαρος - η αρρώστεια του, ο θάνατός του, ο θρήνος των συγγενών του και η αντίδραση του Χριστού σ' όλα αυτά.
Έτσι τη Δευτέρα ακούμε: Σήμερον Χριστώ, πέραν Ιορδάνου διατρίβοντι, δηλούται η νόσος του Λαζάρου...

Την Τρίτη: Χθές και σήμερον η νόσος του Λαζάρου.

Την Τετάρτη: Σήμερον Λάζαρος, θανών θάπτεται, και θρήνον άδουσι αι τούτου σύγγονοι, ως δε προγνώστης Θεός...

Την Πέμπτη: Δισημερεύει σήμερον, θανών ο Λάζαρος...

Τέλος την Παρασκευή: Έρχεται ο Κύριος εις Βηθανία... εξαναστήσαι...
Η τελευταία εβδομάδα δηλαδή περνάει με πνευματική περισυλλογή πάνω στην ερχόμενη συνάντηση του Χριστού με το θάνατο - πρώτα στο πρόσωπο του φίλου Του Λαζάρου, έπειτα στο θάνατο του ίδιου του Χριστού. Πλησιάζει η «ώρα του Χριστού» για την οποία τόσο συχνά μιλούσε και προς αυτήν προσανατολιζόταν όλη η επίγεια διακονία Του.

Η ανάσταση του Λαζάρου έγινε για να βεβαιωθούμε για «Την κοινήν ανάστασιν» (τροπάρια της ημέρας).

Είναι κάτι το συναρπαστικό να γιορτάζουμε κάθε μέρα για μια ολοκληρη εβδομάδα αυτή τη συνάντηση ανάμεσα στη ζωή και το θάνατο, που αργά αργά πλησιάζει, να γινόμαστε μέρος της, να νιώθουμε με όλο το είναι μας αυτό που υπονοεί ο Ιωάννης με τα λόγια του: "Ιησούς ως είδεν αυτήν κλαίουσαν και τους συνελθόντας... ενεβριμήσατο τω πνεύματι και ετάραξεν εαυτόν... και εδάκρυσεν" (Ιωάν. 11, 33-35).

Μέσα στη λειτουργική ορολογία, το Σάββατο του Λαζάρου και η Κυριακή των Βαϊων είναι η «έναρξη του Σταυρού». Η τελευταία εβδομάδα της Σαρακοστής, η προεόρτια αυτών των ημερών, είναι η τελική αποκάλυψη του νοήματος της Μεγάλης Σαρακοστής. (agiameteora.net)

''Κουφή'' Εβδομάδα;

H έκτη και τελευταία εβδομάδα της Μεγ. Σαρακοστής ονομάζεται "Εβδομάδα των Βαϊων". Για έξι μέρες πριν το Σάββατο του Λαζάρου και την Κυριακή των Βαϊων η λατρεία της Εκκλησίας μας ωθεί ν' ακολουθήσουμε το Χριστό καθώς πρώτος αναγγέλει το θάνατο του φίλου Του και κατόπιν αρχίζει το ταξίδι Του στη Βηθανία και στην Ιερουσαλήμ.Στο κέντρο της προσοχής είναι ο Λάζαρος - η αρρώστεια του, ο θάνατός του, ο θρήνος των συγγενών του και η αντίδραση του Χριστού σ' όλα αυτά. Η τελευταία εβδομάδα δηλαδή περνάει με πνευματική περισυλλογή πάνω στην ερχόμενη συνάντηση του Χριστού με το θάνατο - πρώτα στο πρόσωπο του φίλου Του Λαζάρου, έπειτα στο θάνατο του ίδιου του Χριστού. 

Πλησιάζει η "ώρα του Χριστού" για την οποία τόσο συχνά μιλούσε και προς αυτήν προσανατολιζόταν όλη η επίγεια διακονία Του. Η ανάσταση του Λαζάρου έγινε για να βεβαιωθούμε για "Την κοινήν ανάστασιν". Είναι κάτι το συναρπαστικό να γιορτάζουμε κάθε μέρα για μια ολοκληρη εβδομάδα αυτή τη συνάντηση ανάμεσα στη ζωή και το θάνατο, που αργά αργά πλησιάζει, να γινόμαστε μέρος της, να νιώθουμε με όλο το είναι μας αυτό που υπονοεί ο Ιωάννης με τα λόγια του:"Ιησούς ως είδεν αυτήν κλαίουσαν και τους συνελθόντας... ενεβριμήσατο τω πνεύματι και ετάραξεν εαυτόν... και εδάκρυσεν" (Ιωάν. 11, 33-35) .Μέσα στη λειτουργική ορολογία, το Σάββατο του Λαζάρου και η Κυριακή των Βαϊων είναι η "έναρξη του Σταυρού". (Ι.Μ.Π).

Παρά ταύτα ο ευσεβής λαός μας αποκαλεί την εβδομάδα αυτή «κουφή» η «βουβή» με μοναδική δικαιολογία ότι την Εβδομάδα αυτή δεν τελούνται Ακολουθίες και ως εκ τούτου δεν σημαίνει ούτε η καμπάνα οπότε ούτε λέμε(Ακολουθία) ούτε ακούμε(Καμπάνα)αυτήν την Εβδομάδα. Όμως η πραγματικότητα είναι άλλη. Αρκεί μια ματιά στα Λειτουργικά βιβλία της Εκκλησίας μας για να μας πείσει ότι,όχι «βουβή» και«κουφή» δεν είναι αυτή η Εβδομάδα αλλά αντίθετα όπως είδαμε και πιο πάνω είναι πλήρης μηνυμάτων και Θεολογικών εννοιών γύρω από το Μυστήριο του θανάτου. Παλαιότερα αυτό εκαλλιεργείτο και από τους ίδιους τους ιερείς σαν μια δικαιολογημένη ίσως!! προσπάθεια για λίγη ξεκούραση λίγο πρίν τον μεγάλο κόπο της Αγίας και Μεγάλης Εβδομάδος. Το Τυπικό της Εκκλησίας μας, υπαγορεύει και αυτήν την Εβδομάδα τις Ακολουθίες που τελούνται καθ’ όλη την Μεγάλη Τεσσαρακοστή. Δηλ.Μεσονυκτικό Όρθρο,Ώρες και Εσπερινό το πρωί,το Μεγάλο Απόδειπνο το απόγευμα, την Προηγιασμένη Θ.Λειτουργία την Τετάρτη και την Παρασκευή καθώς και το Μικρό Απόδειπνο με τον κανόνα του Αγίου Λαζάρου την Παρασκευή το απόγευμα. Η μοναδική Ακολουθία που απουσιάζει είναι η Ακολουθία των Χαιρετισμών της Παναγίας η οποία αποτελεί και την μοναδική χαρμόσυνη νότα στην πένθιμη περίοδο που διανύουμε. Τό ότι δεν τελείται η χαρμόσυνη Ακολουθία των Χαιρετισμών την Εβδομάδα αυτή οδήγησε στην παρεξήγηση ; Ίσως! 

Η τελευταία εβδομάδα της Σαρακοστής(αφού από την Κυριακή ξεκινά η Μεγάλη Εβδομάδα με την δική της νηστεία), είναι η τελική αποκάλυψη του νοήματος της Μεγάλης Σαρακοστής που είναι η μετάνοια, η νηστεία από την αμαρτία, η χαρμολύπη και η επαναβίωση του λατρευτικού στοιχείου της Εκκλησίας! Ας φροντίσουμε να μην χάσουμε τα όσα έχει να μας προσφέρει και αυτήν την Εβδομάδα η Εκκλησία μας ξεφεύγοντας από επιπόλαιες και ανυπόστατες συμβουλές γύρω από την Λατρευτική μας ζωή.

Επίκαιρος και εύστοχος όπως πάντα ο λόγος του π.Μωυσέως του Αγιορείτου για τις Άγιες Αυτές και Μεγάλες Ημέρες. «Πάντα τη Μεγάλη Παρασκευή, να ‘σαι μόνος σαν το Χριστό προσμένοντας το τελευταίο καρφί, το ξύδι, τη λόγχη. Τις ζαριές ν’ ακούς ατάραχα στο μοίρασμα των υπαρχόντων σου, τις βλαστήμιες, τις προκλήσεις, την αδιαφορία. Πριν την Παρασκευή δεν έρχεται η Κυριακή, τότε λησμονάς τα μαρτύρια των δρόμων της Μεγάλης Παρασκευής της ζωής μας. Μην ξαφνιαστείς, μη φοβηθείς στ’ απρόσμενο σουρούπωμα. Οι μπόρες του ουρανού δε στερεύουν. Η ξαστεριά θα ’ρθεί το Σαββατόβραδο. Τότε λησμονάς τα μαρτύρια των δρόμων της μεγάλης Παρασκευής της ζωής μας». (http://nefthalim.blogspot.gr)

εγω από πατερικη θεολογια

Η μοναστική ζωή είναι έρωτας (ηγουμένη Θεοξένη, Χρυσοπηγή Χανίων Κρήτης)

Εισαγωγή του nekros:

Η μονή Χρυσοπηγής (Ζωοδόχος Πηγή), καθώς μπαίνουμε στα Χανιά, είναι αναμφίβολα ένα από τα σημαντικότερα σύγχρονα μοναστήρια της Κρήτης. Εκτός από το πολυδιάστατο έργο της (δείγματα θα δείτε παρακάτω) πραγματοποιεί εξαιρετικές εκδόσεις σε πολλές γλώσσες, μεταξύ των οποίων και το κλασικό αυτοβιογραφικό βιβλίο του Γέροντα Πορφύριου (εδώ), που προέκυψε από συνεντεύξεις που του πήραν οι μοναχές. Επίσης πανέμορφα παιδικά βιβλία, εικονογραφημένα από τις μοναχές, που είναι άριστες αγιογράφοι.
Αδελφές της μονής αγιογράφησαν τον ιερό ναό του αγ. Ανδρέα στο Ντύσσελντορφ της Γερμανίας (ορθόδοξος καθεδρικός ναός της πόλης) και οι αγιογραφίες τους εκδόθηκαν σχολιασμένες από το ναό.
Ο Θεός να ευλογεί το δρόμο και τον αγώνα τους. Ομοίως και το Σταύρο Θεοδωράκη, για το σεβασμό του στον ορθόδοξο μοναχισμό, άσχετα τι πιστεύει ο ίδιος (που δεν το ξέρω).

Η ηγουμένη Θεοξένη, της Μονής Παναγίας Χρυσοπηγής Χανίων Κρήτης, συζητάει με τον δημοσιογράφο Σταύρο Θεοδωράκη -στα πλαίσια της εκπομπής του "Οι άλλοι πρωταγωνιστές".
Μητερικό (μερικές φωτό από εδώ)

 

"Ήταν Σάββατο ξημέρωμα όταν έφτασα. Έβρεχε, ήταν σχεδόν σκοτάδι και οι μοναχές με προσπερνούσαν σαν να μην υπήρχα.
Ή μάλλον με προσπερνούσαν γιατί υπήρχα.
Βιαστικά βήματα, σκυμμένο κεφάλι. Στην εκκλησία διάβαζαν με το φως το κεριών.
Σε λίγο θα σκόρπιζαν στα διακονήματα. Κάποιες στα μελίσσια, άλλες στις μανταρινιές, πέντε-έξι στην τυποποίηση του λαδιού, δυο να ταΐζουν τις κότες. Η Θεοφήμη και η Θεοφόρα θα έφευγαν με το μεγάλο τζιπ για τον Ναό του Πέτρου και Παύλου στο κέντρο των Χανίων. Με μια σακούλα πινέλα και χρώματα «δροσερά». Η ηγουμένη Θεοξένη στη μεγάλη αυλή κατηύθυνε τη ζωή σαν στρατηγός στη μάχη.
«Πολυμήχανη και πανταχού παρούσα» μού την είχαν περιγράψει.
Το μοναστήρι στα χρόνια της μεγάλωσε πολύ, σε εκτάσεις, σε μοναχές, σε απήχηση. Γυναίκες εκδρομείς έκαναν ουρές για να της σφίξουν το χέρι.
«Σε δέκα λεπτά θα έρθει κοντά σας», μου είπε η Μαρία, δόκιμη μοναχή με μεταπτυχιακό στο Πολυτεχνείο.

-Για ποιο πράγμα προσευχόσασταν μικρή;
-Δεν ξέρω αν μπορείτε να το καταλάβετε, αλλά από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου, αισθανόμουν τη χαρά της αφιέρωσης στον Χριστό.
-Μεγαλώσατε σε θρησκευτικό περιβάλλον;
- Όχι, δεν μεγάλωσα σε τέτοια οικογένεια. Δεκατεσσάρων χρόνων όμως πήγα στην Τήνο και συγκλονίστηκα με τον βίο της Οσίας Πελαγίας. Και τότε για πρώτη φορά στη ζωή μου σκέφτηκα ότι έτσι ήθελα να ζήσω. Μετά, όταν σπούδαζα, έβλεπα τους φίλους μου που προσπαθούσαν να αγαπήσουν άλλους ανθρώπους και εγώ ήθελα να αγαπήσω πιο πολύ τον Χριστό.
 
-Πώς ήρθατε στη Χρυσοπηγή;
- Ήμασταν πολύ νέες και θέλαμε να πάμε σε ένα ερειπωμένο μοναστήρι και να το αναστηλώσουμε. Να ξεκινήσουμε από το μηδέν. Κι έτσι ήρθαμε εδώ στα ερείπια. Ήταν ένα περίεργο τόλμημα για εκείνη την εποχή. Ερείπια και ένας μοναχός... Ναι, εδώ ήταν πάντα ένα μοναστήρι ανδρικό. Ούτε στην Τουρκοκρατία δεν σταμάτησε. Με τη γερμανική κατοχή όμως ήρθε το τέλος, γιατί το επέλεξε ο Γερμανός διοικητής και έδιωξε τους πατέρες της Μονής.
-Και μέσα σε μερικές δεκαετίες καταφέρατε να κάνετε ένα μοναστήρι με πολλές μοναχές και βιολογικές καλλιέργειες.
-Πρώτον, δεν το κάναμε εμείς, το έκανε η Παναγία.
-Βάλατε κι εσείς λίγο το χέρι σας.
-Εντάξει, αλλά ήταν πολύ δυνατή η παρουσία της Παναγίας Χρυσοπηγής. Και βέβαια το έκανε η μακαριστή γερόντισσα Θεοσέμνη. Αυτή είχε την τόλμη, την αγάπη, την εργατικότητα. Αυτή στερέωσε τη Χρυσοπηγή και ενέπνευσε τις δύο πρώτες αδελφές που την ακολουθήσαμε. Τώρα, το άλλο που μου είπατε- και τα λουλούδια που βλέπετε εδώ με βιολογικό τρόπο τα καλλιεργούμε. Δεν χρησιμοποιούμε πουθενά τίποτα χημικό. Αλλά αυτό έγινε αβίαστα, γιατί έτσι αισθανόμασταν ότι πρέπει να ζούμε στο μοναστήρι.
-Ναι, αλλά κάποιος σας το δίδαξε.
-Τότε που ξεκινήσαμε δεν υπήρχαν μέθοδοι βιολογικής γεωργίας. Τρέξαμε στα χωριά να βρούμε παππούδες, να δούμε πώς καλλιεργούσαν τη γη. Και τώρα τα χωράφια τα καλλιεργούν οι μοναχές.Οι περισσότερες εκ των οποίων είναι μορφωμένες. Μα πολλά μοναστήρια που ανθίζουν στην Ελλάδα έχουν νέες μοναχές, που εργάζονται, που κάνουν διακονήματα. Τα παλιά χρόνια, ευσεβείς οικογένειες έδειχναν στα παιδιά τους τον δρόμο του Θεού, σήμερα αυτά έχουν εκλείψει. Οπότε, αν συναντήσει κανείς αυτό το κάλεσμα, θα είναι στην ηλικία που σπουδάζει, που ψάχνει... 

 

-Ο περισσότερος κόσμος έχει την εντύπωση ότι στα μοναστήρια καταφεύγουν άνθρωποι οι οποίοι έχουν αποτυχίες στην προσωπική τους ζωή.
-Αυτό είναι τελείως λάθος... Άνθρωπος που έχει απογοήτευση δεν μπορεί να σταθεί στο μοναστήρι ούτε ένα 24ωρο. Μπορεί να έρθει να παρηγορηθεί, αλλά δεν μπορεί να μείνει. Είναι δύσκολη η καλογερική. Πρέπει να έχεις χαρά, αισιοδοξία... Καμιά φορά μια κοπέλα περνάει μια δοκιμασία και λέει να ΄ρθω να κάτσω 15 μέρες και της λέω κάτσε ένα Σαββατοκύριακο, δεν μπορείς παραπάνω.
-Μα είναι χαρά η μοναστηριακή ζωή;
-Παράδεισος είναι το μοναστήρι. Είναι ο παράδεισος στη γη. Μπορεί να σας φαίνεται λίγο καλλωπισμένο, αλλά είναι η πραγματικότητα.
 
-Μπορεί να υπάρχει παράδεισος όμως αν δεν υπάρχει ένας σύντροφος; Ένας άλλος άνθρωπος στο πλευρό του κάθε ανθρώπου;
- Αυτός ο άνθρωπος για μας είναι ο Χριστός. Έχουμε ακολουθήσει με ζήλο ερωτικό το πρόσωπο του Χριστού. Η μοναχική ζωή είναι ένας έρωτας αλλά δεν μπορεί κανείς να τον καταλάβει, αν δεν τον νιώσει. Όπως εγώ δεν μπορώ να αισθανθώ πώς αισθάνεστε για έναν άνθρωπο. Δεν μπορώ να σας το μεταδώσω με λόγια. Ο μόνος τρόπος για να το καταλάβετε είναι να δείτε τη χαρά και τη δημιουργία των αδελφών. Άνθρωπος ανέραστος δεν μπορεί να δημιουργεί και να έχει χαρά. Αυτό μόνο μπορώ να σας πω.

-Ναι, άλλος είναι ο τρόπος που καταλαβαίνουν οι άνθρωποι την αγάπη και άλλος ο τρόπος της Εκκλησίας.
-Σήμερα είδατε πόσο εφήμερες και επιδερμικές είναι οι σχέσεις των ανθρώπων. Η αγάπη όμως είναι ένα θυσιαστικό γεγονός. Οι άνθρωποι στις συζυγικές, στις ερωτικές σχέσεις τους δεν αγαπούν θυσιαστικά, αγαπούν εγωιστικά. Γι΄ αυτό έχουμε όλα αυτά τα διαζύγια, τις διαλύσεις, τη μοναξιά.
 
-Ποιες είναι οι κοπέλες που έρχονται στο μοναστήρι; Τι τις απασχολεί;
-Είναι κοπέλες οι οποίες έχουν αυτήν την κλίση. Αυτή η υπαρξιακή τους αναζήτηση όμως πρέπει να δοκιμαστεί. Και δοκιμάζεται έξω στον κόσμο, όχι στο μοναστήρι. Λέμε στις νέες κοπέλες "διάβασε, ζήσε με συνέπεια, δούλεψε, έλα στις λειτουργίες".
-Προβλήματα με τις οικογένειες έχετε;
-Γενικώς δεν έχουμε προβλήματα. Πρώτον, γιατί δεν παίρνουμε για δόκιμες πολύ μικρές κοπέλες. Όταν έρθει μια νεαρή κοπέλα, θα της πούμε «τελείωσε τις σπουδές σου, αυτό θα σε ωριμάσει». Οπότε μέσα σ΄ αυτήν την περίοδο και οι γονείς κατανοούν τη σοβαρότητα της αποφάσεώς της. Και τελικά και οι πιο άσχετοι με την Εκκλησία γονείς, όταν δουν ότι το παιδί τους έχει χαρά και ισορροπία, συγκατατίθενται. Το παίρνουν απόφαση δηλαδή και δεν συνεχίζουν να αντιδρούν. Ναι, και έχουμε πολλούς πατεράδες και μητέρες που βοηθάνε το μοναστήρι. Άνθρωποι που κάποτε για το παιδί τους είχαν άλλα όνειρα- υπάρχει και αυτή η προκατάληψη, ότι στο μοναστήρι χάνονται τα προσόντα του ανθρώπου. Μετά βλέπουν οι γονείς ότι το παιδί τους δημιουργεί και χαίρονται.
 
-Τι απαγορεύετε στις μοναχές σας;
-Τίποτα.
-Να γελούν;
-Δεν απαγορεύεται να γελούν, εξάλλου το νόημα είναι να μην απαγορεύεις. Στο μοναστήρι ισχύει αυτό που ισχύει στην παιδαγωγική. Τα παιδιά δεν πρέπει να τα τιμωρούμε. Πρέπει να τα μαθαίνουμε να ζουν σωστά. Οι νεώτερες μαθαίνουν από τις μεγαλύτερες πώς να πορεύονται, πώς να ζουν την έννοια της καταλλαγής [=συμφιλίωσης, ενότητας] μέσα στην αδελφότητα.
-Δεν είναι όμως αποκομμένες από τον κόσμο; Από τη διεθνή πραγματικότητα; Απαγορεύετε να διαβάζουν εφημερίδες, βιβλία που δεν έχετε εγκρίνει...
- Κατ΄ αρχήν δεν απαγορεύεται, απλώς δεν είναι επιθυμητό. Οι μοναχές έχουν να κάνουν πολύ σημαντικότερα πράγματα. Για να είσαι ενημερωμένος όμως, δεν χρειάζεται να ξέρεις τη λεπτομέρεια των γεγονότων. Η μακαριστή γερόντισσα Θεοσέμνη ήταν ο καταπληκτικότερος πολιτικός αναλυτής. Δεν παρακολουθούσε τηλεόραση ούτε διάβαζε εφημερίδες.
 
-Ισχύει ότι η ηγουμένη έχει δικαίωμα ζωής και θανάτου πάνω στις μοναχές;
- Όχι. Τι πάει να πει δικαιώματα ζωής και θανάτου. Δικαίωμα ζωής και θανάτου έχει μόνο ο Θεός, κ. Θεοδωράκη.
-Ναι, μέσω της ηγουμένης ή του ηγουμένου...
- Όχι, αυτό είναι λάθος. Υπάρχει η έννοια της υπακοής στον ηγούμενο. Της απόλυτης υπακοής, αλλά είναι ένας άνθρωπος τον οποίο έχουν εμπιστευτεί. Και αυτό δοκιμάζεται κάθε μέρα στη ζωή της Εκκλησίας.
-Τι εννοείτε; Ότι αν πάρετε λάθος αποφάσεις, η κοινότητα θα αντιδράσει;
-Αν δεν αξίζεις, η αδελφότητα θα αποσύρει την εμπιστοσύνη της. Η εμπιστοσύνη είναι αυτή που φέρνει την απόλυτη εξουσία. Η ηγουμένη ακούει, αφουγκράζεται, αποφασίζει. Αυτό είναι το διακόνημά της, να είναι σε απόλυτη επικοινωνία με όλη την κοινότητα.

«Στον θάνατο ανοίγεις μια πόρτα και περνάς μιαν άλλη»
 
 

"Είμαι επιφυλακτική προς εκείνους που γνωρίζουν πολύ καλά τι θέλει ο Θεός, γιατί παρατηρώ πως συμπίπτει πάντα με τις δικές τους επιθυμίες", έχει γράψει μια Αμερικανίδα φεμινίστρια.
Έτσι επιφυλακτικός πλησίασα και εγώ το γυναικείο μοναστήρι της Χρυσοπηγής στα Χανιά.
Όπως επιφυλακτικός μπήκα πέρυσι στο Άγιον Όρος.
Αυτήν τη φορά όμως ένιωσα και μια αμηχανία. Απέναντί μου είχα μόνο γυναίκες. Δεν έπρεπε να τις πλησιάζω πολύ, έπρεπε να είχαν την ευλογία της ηγουμένης για να μου μιλήσουν. Και μετά υπήρξαν κάποιες πόρτες που δεν άνοιξαν ποτέ.
Από τις 40 μοναχές της Χρυσοπηγής θα πρέπει να είδα τελικά τις 20. Οι υπόλοιπες έμειναν σκιές.

Βιολογικές καλλιέργειες, αγιογραφίες, αξιοποίηση του δάσους, βοήθεια σε φτωχές οικογένειες:
-Αν έλειπε η προσευχή,θα μπορούσατε να είσθε η πρόεδρος μιας μη κυβερνητικής οργάνωσης.
- Κάνετε λάθος. Οι μοναχοί -όλους τους αιώνες- έτσι ζούσαν. Τον 6ο και τον 7ο αιώνα, όταν δεν υπήρχαν ξενοδοχεία, οι περιηγητές και καροτσέρηδες έμεναν στους ξενώνες των μοναστηριών. Και τότε είχαν 24ωρα ολόκληρα ανοιχτές τις πόρτες. Ο ρόλος μιας μοναχής είναι ο ίδιος, όπως ήταν πριν από δυο χιλιάδες χρόνια.
-Ποιός δηλαδή;
- Να μεταδίδει στους ανθρώπους την έννοια της υπέρβασης του θανάτου. Οι άνθρωποι σήμερα φοβούνται τρομακτικά τον θάνατο. Και αυτή η ιδέα της καύσης των νεκρών ξεκινάει από το ότι θέλουμε να εξαφανίσουμε ό,τι έχει σχέση με τον θάνατο. Ο άνθρωπος θέλει να έχει εφήμερη ζωή γι΄ αυτό και ζει με τέτοιο ειδωλολατρικό τρόπο, γιατί δεν θέλει να σκεφτεί την αιωνιότητα.
-Και είδατε προχτές στο Μέγαρο Μουσικής τι έγινε όταν ήρθε ο διάσημος ψυχαναλυτής. Ο Γιάλομ.
-Ναι, πήγανε τέσσερις χιλιάδες άνθρωποι, αν είναι δυνατόν, για να ακούσουνε έναν άνθρωπο να τους πει ότι η ψυχή είναι θνητή.
Ε, το ακριβώς αντίθετο λέει το μοναστήρι. Λέει ότι η ζωή μας είναι αιώνια. «Ανοίγει μια πόρτα» λέει ο γέροντας Πορφύριος «και περνάς σε μιαν άλλη».
Όταν η γερόντισσα, η κεκοιμημένη Θεοσέμνη, εκοιμήθηκε, αισθανθήκαμε σα να μην έφυγε. Έφερναν άνθρωποι τα μωρά τους και τα ακουμπούσανε πάνω στο σκήνωμά της. Έχετε δει μωρά να τα ακουμπάνε στους πεθαμένους; Εγώ πάντως δεν το είχα ξαναδεί.
 
-Εντάξει,πάντα υπάρχουν άνθρωποι που προσπαθούν να πιαστούν από κάπου.
- Μα αισθανόντουσαν οι άνθρωποι ότι ήτανε ζωντανός άγιος. Και βάζαν το μωρό τους να πάρει ευλογία. Η δε κεκοιμημένη γερόντισσα ήτανε ζωντανή. Μπορεί να ακουστεί σαν παραμύθι αλλά ανέπνεε. Πέρασε τη φθορά της ασθένειας του καρκίνου και όταν έφτασε το σκήνωμά της στο φέρετρο, ήτανε σαν να ήτανε νέα και ζωντανή. Σαν να μην έχει περάσει ασθένεια. Καταλαβαίνετε τι σας λέω; Κάποιοι είπαν «μα, μακιγιάρουν τους νεκρούς;». Τέτοια ήτανε η ομορφιά και το κλέος της μορφής της.
- Ώς πού θέλετε να φτάσετε;
-Τι εννοείτε;
-Χτίζετε, καλλιεργείτε, παράγετε, εκ-παιδεύετε νέες μοναχές. Ποιος είναι ο στόχος σας;
- Ο στόχος μου είναι μόνο να γίνει το θέλημα του Θεού. "

(Από το ιστολόγιο ΑΝΕΜΩΝ ΠΝΟΗ, Ιανουάριος 2013)


εγώ από δώ ΝΕΚΡΟΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ