Η Υπαπαντή του Κυρίου

Σαράντα μέρες μετά τη γέννησή Του, ο Χριστός αφιερώθηκε στον Θεό, στο Ναό του Θεού στα Ιεροσόλυμα, σύμφωνα με όσα όριζε ο Μωσαϊκός Νόμος. Εκείνη τη μέρα επίσης έκανε και η μητέρα Του, η Θεοτόκος Μαρία, την τελετή το εξαγνισμού της και προσέφερε στον Θεό τις θυσίες που όριζε ο Νόμος. έτσι, σαράντα μέρες μετά τα Χριστούγεννα, στις 2 Φεβρουαρίου, η Εκκλησία εορτάζει την εορτή της παρουσίασης του Χριστού στο Ναό, που ονομάζεται Υπαπαντή του Κυρίου.

Η υποδοχή του Χριστού από τον ηλικιωμένο Συμεών και την προφήτιδα Άννα (Λουκ. 2,22-36) είναι το κύριο περιστατικό της εορτής της Υπαπαντής του Χριστού. «Καὶ ἦν αὐτῷ κεχρηματισμένον ὑπὸ τοῦ Πνεύματος τοῦ Ἁγίου μὴ ἰδεῖν θάνατον πρὶν ἢ ἴδῃ τὸν Χριστὸν Κυρίου» (Λουκ. 2,26)· έτσι, φωτισμένος από το Πνεύμα ο Συμεών πήγε στο Ναό, όπου συνάντησε το νεογέννητο Μεσσία, τον πήρε στην αγκαλιά του και είπε τα λόγια που τώρα ψάλλονται κάθε απόγευμα στο τέλος της ακολουθίας του Εσπερινού:

«Νῦν ἀπολύεις τὸν δοῦλόν σου, δέσποτα, κατὰ τὸ ρῆμά σου ἐν εἰρήνῃ, ὅτι εἶδον οἱ ὀφθαλμοί μου τὸ σωτήριόν σου, ὃ ἡτοίμασας κατὰ πρόσωπον πάντων τῶν λαῶν, φῶς εἰς ἀποκάλυψιν ἐθνῶν καὶ δόξαν λαοῦ σου Ἰσραήλ» (Λουκ. 2,29-32).

Τότε ο Συμεών προείπε ότι ο Ιησούς θα γινόταν «σημεῖον ἀντιλεγόμενον» και «εἰς πτῶσιν καὶ ἀνάστασιν πολλῶν ἐν τῷ Ἰσραήλ». Μίλησε επίσης προφητικά και για τα βάσανα που θα υπέφερε η παναγία εξαιτίας του Υιού της (Λουκ. 2, 34-35).

Η Άννα επίσης ήταν παρούσα και ευχαριστώντας τον Θεό «ἐλάλει περὶ αὐτοῦ πᾶσι τοῖς προσδεχομένοις λύτρωσιν ἐν Ἱερουσαλήμ» (Λουκ. 2, 38).

Στην ακολουθία της εορτής της Υπαπαντής, αυτό που τονίζεται είναι ότι ο Χριστός, ο Υιός και Λόγος του Θεού, μέσω του οποίου δημιουργήθηκε ο κόσμος, τώρα βαστάζεται ως βρέφος στα χέρια του Συμεών· Αυτός ο ίδιος ο Θεός, που έδωσε στους ανθρώπους το Νόμο, τώρα ο Ίδιος πραγματοποιεί το Νόμο και τον κρατούν στην αγκαλιά ως ένα παιδί.

«Δέχου Συμεών, ὃν ὑπὸ τὸν γνόφον, Μωσῆς νομοθετοῦντα, προεώρα ἐν Σινᾷ, βρέφος γενόμενον, νόμῳ ὑποταττόμενον. Οὗτός ἐστιν, ὁ διὰ νόμου λαλήσας· οὗτός ἐστιν, ὁ ἐν Προφήταις ῥηθείς, ὁ σαρκωθεὶς δι᾿ ἡμᾶς, και σώσας τὸν ἄνθρωπον. Αὐτὸν προσκυνήσωμεν».

«Ἀνοιγέσθω ἡ πύλη τοῦ οὐρανοῦ σήμερον· ὁ γὰρ ἄναρχος Λόγος τοῦ Πατρός, ἀρχὴν λαβὼν χρονικήν, μὴ ἐκστὰς τῆς αὐτοῦ Θεότητος, ὑπὸ Παρθένου ὡς βρέφος τεσσαρακονθήμερον, Μητρὸς ἑκὼν προσφέρεται, ἐν ναῷ τῷ νομικῷ· καὶ τοῦτον ἀγκάλαις εἰσδέχεται ὁ Πρέσβυς, Ἀπόλυσον, κράζων, ὁ δοῦλος τῷ Δεσπότῃ· οἱ γὰρ ὀφθαλμοί μου εἶδον τὸ σωτήριόν σου. Ὁ ἐλθὼν εἰς τὸν κόσμον, σῶσαι γένος ἀνθρώπων, Κύριε, δόξα σοι» (Εσπερινός της Εορτής).

Ο Εσπερινός και ο Όρθρος της εορτής της Υπαπαντής του Κυρίου είναι πλήρεις ύμνων που έχουν αυτό ως θέμα τους. Η θεία Λειτουργία τελείται με τους στίχους της ωδής της Θεοτόκου, που αποτελούν το προκείμενο, καθώς και με τα λόγια του Συμεών, που γίνονται και οι στίχοι που ψάλλονται στο Αλληλουάριο. Το ευαγγελικό ανάγνωσμα μιλάει για την Υπαπαντή, ενώ τα αναγνώσματα από την Παλαιά Διαθήκη στον Εσπερινό, αναφέρονται στο Νόμο για τον εξαγνισμό, από το Λευιτικό, το όραμα του Τριαδικού Θεού που είδε ο Ησαΐας στο Ναό, και την προφητεία του Ησαΐα για το δώρο της πίστης στους Αιγυπτίους, όταν το φως του Κυρίου θα είναι «εἰς ἀποκάλυψιν ἐθνῶν» (Λουκ. 2,32).

Η εορτή της Υπαπαντής του Κυρίου δεν είναι απλά ένας ιστορικός εορτασμός. Φωτισμένοι από το Άγιο Πνεύμα, όπως ο Συμεών, και καθοδηγούμενοι από Αυτό μέσα στην Εκκλησία του Χριστού, τα μέλη της Εκκλησίας μπορούν να διεκδικήσουν και τη δική τους συνάντηση με τον Κύριο και να μαρτυρήσουν ότι και εκείνα μπορούν να «ἀπολυθοῦν ἐν εἰρήνῃ» αφού είδαν με τα μάτια τους τη σωτηρία του Θεού στο πρόσωπο του Χριστού Του.

«Χαῖρε κεχαριτωμένη Θεοτόκε Παρθένε· ἐκ σοῦ γὰρ ἀνέτειλεν ὁ Ἥλιος τῆς δικαιοσύνης, Χριστὸς ὁ Θεὸς ἡμῶν, φωτίζων τοὺς ἐν σκότει. Εὐφραίνου καὶ σὺ Πρεσβύτα δίκαιε, δεξάμενος ἐν ἀγκάλαις τὸν ἐλευθερωτὴν τῶν ψυχῶν ἡμῶν, χαριζόμενον ἡμῖν καὶ τὴν Ἀνάστασιν» (Απολυτίκιον).

«Ὁ μήτραν παρθενικὴν ἁγιάσας τῷ τόκῳ σου, καὶ χεῖρας τοῦ Συμεὼν εὐλογήσας ὡς ἔπρεπε, προφθάσας καὶ νῦν ἔσωσας ἠμᾶς Χριστὲ ὁ Θεός. Ἀλλ᾿ εἰρήνευσον ἐν πολέμοις τὸ πολίτευμα καὶ κραταίωσον Βασιλεῖς οὖς ἠγάπησας, ὁ μόνος φιλάνθρωπος» (Κοντάκιον).

Σε πολλές εκκλησίες συνηθίζεται να ευλογούνται κεριά την ημέρα αυτή της Υπαπαντής του Κυρίου.

π. Θωμάς Χόπκο, Δόγμα και λατρεία Βασικό εγχειρίδιο για την ορθόδοξη πίστη, Τόμος: 1ος, Αποστολική Διακονία της Εκκλησίας της Ελλάδος, Αθήνα, 2014

Και ο Χριστός εισήλθε εις οίκον αμαρτωλού καταλύσαι! Διότι ήλθε του σώσαι το απολoλώς. Σκανδαλιστική η μεγάλη αγάπη, πού δεν γνωρίζει ανθρώπινες προλήψεις και διακρίσεις. Οι απόγονοι των γογγυζόντων στην έρημο, οι μεγάλοι εμβληματικοί αχάριστοι, το μισητό γένος των υποκριτών, γογγύζει και πάλι κατά του Χριστού και κατά του Θεού! Αρνείται το σχέδιο της σωτηρίας, επιφανειακά βλέπει την κίνηση την μεγαλόπρεπη και φιλάνθρωπη του Χριστού, να επαναφέρει το χαμένο πρόβατο στην ουράνια μάνδρα και τον ασθενή και μολυσμένο στην αιώνια υγεία. Οι άνθρωποι αυτοί δεν έβλεπαν τα πταίσματα τους, τις μεγάλες τους αμαρτίες, τον κομπασμό τους πώς ανήκαν στην χορεία των δικαίων από θέση και γένος, τον Σταυρό πού ετοίμαζαν στον Σωτήρα και διδάσκαλο και ευεργέτη τους,αλλά μόνον τις αμαρτίες και τις αδικίες ενός συμπατριώτη τους. Αυτοί μισούσαν, εκείνος αγάπησε. Αυτοί εδικαίωναν τον εαυτό τους, εκείνος έριχνε τον εαυτό του χαμηλά και ταπεινώνοταν. Αυτοί ζητούσαν το σκοτάδι και τον εγωισμό και την αυτολατρεία, εκείνος αρνιόταν την παλιά ζωή και έτρεχε προς το φώς και την λατρεία την αληθινή. Εκεί στην συκομορέα του Ζακχαίου ήταν η πηγή του Ελισσαίου του προφήτη , πού με θαυματουργικό τρόπο από αλμυρά έγινε γλυκειά και ωφέλιμη. Αυτό το αλμυρό νερό του φθόνου και την λύσσα της αμαρτίας και της θεοκατηγορίας γεύοταν οι κατήγοροι του Χριστού. Το ζωντανό όμως νερό πού αποπλύνει από τα αμαρτήματα και σβήνει την φλόγα των παθών και δίνει την αθανασία του Πνεύματος ποθούσε ο πρώην τελώνης και αυτό έλαβε. Η θάλασσα των παθών η αλμυρά μέσα του, έγινε πηγή ζωντος ύδατος αλλομένου εις ζωήν αιώνιον.

(2015)

Κυριακή του Ζακχαίου

Ο Χριστός είπε αρκετές φορές πως στον κόσμο ήρθε για χάρη των αμαρτωλών, ιδιαίτερα μάλιστα των μεγάλων αμαρτωλών. Όπως ο γιατρός δεν επισκέπτεται τους υγιείς αλλά τους αρρώστους, έτσι κι ο Κύριος επισκέπτεται εκείνους που έχουν προσβληθεί από την αμαρτία, όχι τους δίκαιους.

Ο κόσμος ολόκληρος αντιπροσωπεύει ένα μεγάλο νοσοκομείο, όπου νοσηλεύονται άρρωστοι άντρες και γυναίκες που τους έχει μολύνει η αμαρτία. Σε σύγκριση τώρα με το Χριστό, όλοι οι άνθρωποι είναι άρρωστοι. Είναι αδύναμοι σε σχέση με τη δύναμή Του· άσχημοι σε σύγκριση με το κάλλος Του. Ανάμεσα στους ανθρώπους όμως υπάρχουν οι άρρωστοι κι οι βαριά άρρωστοι, οι αδύνατοι κι οι πιο αδύνατοι, οι άσχημοι κι οι πιο άσχημοι. Οι πρώτοι λογαριάζονται υγιείς, οι τελευταίοι, αμαρτωλοί. Ο ουράνιος Ιατρός δεν ήρθε στον κόσμο για δική Του ικανοποίηση, αλλά για τη θεραπεία και τη σωτηρία των αρρώστων. Έτσι έτρεξε αμέσως σ’ εκείνον που είχε μολυνθεί περισσότερο. Γι’ αυτό το λόγο συνέτρωγε και συνέπινε με αμαρτωλούς, άφησε τους αμαρτωλούς να δακρύζουν στα πόδια Του και μπήκε στο σπίτι του Ζακχαίου.
Ο Ζακχαίος, τη στιγμή που ο Χριστός μπήκε στο σπίτι του, Η καρδιά του είχε αλλάξει σε μια στιγμή. 

Είχε μετανοήσει για όλες τις αμαρτίες του κι η καρδιά του είχε αλλοιωθεί. Κι η αλλοίωση αυτή της καρδιάς του φαίνεται από τα παρακάτω λόγια του:
«Σταθείς δε Ζακχαίος είπε προς τον Κύριον· ιδού τα ήμιση των υπαρχόντων μου, Κύριε, δίδωμι τοις πτωχοίς, και εί τινος εσυκοφάντησα, αποδίδωμι τετραπλούν» (Λουκ. ιθ’ 8). Του το ζήτησε αυτό κανείς; Όχι, κανένας. Ποιoς τoν κατηγόρησε πως είχε αδικήσει άλλους; Κανένας. Μπροστά στην παρουσία του πάναγνου κι αναμάρτητου Κυρίου, ο Ζακχαίος ένιωσε μόνος του την αμαρτία του. Η παρουσία αυτή τον διέγειρε και χωρίς λόγια κι εξηγήσεις προχώρησε σ’ αυτό το βήμα. Η καρδιά που μετανόησε δεν έχει ανάγκη από λόγια για να προσεγγίσει το Θεό. Ο Θεός αποκαλύπτει άμεσα στο μετανοημένο αμαρτωλό αυτό που πρέπει να κάνει. Φτάνει ο άνθρωπος να μετανοήσει για τις αμαρτίες του με την καρδιά του. Κι αμέσως τότε ο Θεός θα τον σηκώσει με τη δύναμή Του για να παρουσιάσει καρπούς μετανοίας. Ο άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος έδειξε στους ανθρώπους ολόκληρο το δρόμο της αληθινής μετάνοιας: «Μετανοείτε!» Κι αμέσως συνέχισε: «ποιήσατε ουν καρπόν άξιον μετανοίας» (Ματθ. γ΄ 2,8)….

…κανένας θνητός δεν μπορεί να σωθεί από την αμαρτία χωρίς τη βοήθεια του Κυρίου Ιησού.

Προσέξτε με ποιο τρόπο εξομολογήθηκε την αμαρτία του ο Ζακχαίος. Δεν είπε, «Κύριε, είμαι αμαρτωλός!» ή «αμαρτία μου είναι η φιλαργυρία!». Έδειξε πρώτα τους καρπούς της μετάνοιάς του κι έπειτα ομολόγησε την αμαρτία του: ιδού τα ήμιση των υπαρχόντων μου, Κύριε, δίδωμι τοις πτωχοίς. Δεν είναι μια καθαρή ομολογία αυτή πως τα πλούτη ήταν το πάθος του; και εί τινος εσυκοφάντησα, αποδίδωμι τετραπλούν. Δεν είναι μια καθαρή ομολογία αυτή πως είχε αποκτήσει τα πλούτη του με άδικο τρόπο; Δεν είπε πριν απ’ αυτό πως «είμαι αμαρτωλός, Κύριε, μετανοώ». Αυτό το ομολόγησε στον Κύριο μυστικά, με την καρδιά του. Κι ο Κύριος δέχτηκε μυστικά την εξομολόγηση και τη μετάνοιά του. Για τον Κύριο αξίζει περισσότερο ν’ αναγνωρίσει ο άνθρωπος και να εξομολογηθεί την αμαρτία του και να ζητήσει βοήθεια με την καρδιά του, παρά να το πει αυτό με τη γλώσσα του. Η γλώσσα μπορεί και να ξεγελάσει, ν’ απατήσει, η καρδιά όμως όχι.
Μοίρασε αμέσως τη μισή περιουσία του στους φτωχούς. . Κατέβαλε κάθε προσπάθεια για ν’ αποδώσει δικαιοσύνη, να κάνει καλό στους άλλους και προσφέρθηκε ν’ αποζημιώσει στο τετραπλάσιο όλους εκείνους που αδίκησε. Έτσι είναι όλοι όσοι μετανοούν. Εύσπλαχνοι προς τους άλλους κι αυστηροί με τον εαυτό τους.
«Είπε δε προς αυτόν ο Ιησούς ότι σήμερον σωτηρία τω οίκω τούτω εγένετο, καθότι και αυτός υιός Αβραάμ εστιν» (Λουκ. ιθ’ 9). Αυτή ήταν η απάντηση του Κυρίου Ιησού στο Ζακχαίο, σε ανταπόκριση της καρδιακής μετάνοιάς του, ως ανταπόδοση στην πνευματική χαρά και τους καρπούς μετανοίας που επέδειξε. Τα τελευταία λόγια, «ήλθε γαρ ο υιός του ανθρώπου ζητήσαι και σώσαι το απολωλός» (Λουκ. ιθ’ 10), ήταν η απάντηση του Χριστού στους σοφούς επικριτές που οργίστηκαν μαζί Του επειδή πήγε στο σπίτι του αμαρτωλού.

***

Αδελφοί μου! Συνειδητοποιείτε ότι τα παραπάνω λόγια εφαρμόζονται σε μας; Προσέξτε τον κοντόσωμο Ζακχαίο. Στη μεγάλη του επιθυμία για να δει τον Κύριο, έγινε μέγας. Ο Χριστός προσεγγίζει κι εμάς τώρα όπως τότε το Ζακχαίο, περιτριγυρισμένος από πλήθη λαού, εν’ αμέτρητο πλήθος από δίκαιους και κατήγορους. Ολόκληρη η ιστορία του ανθρώπου τα τελευταία δύο χιλιάδες χρόνια ορύεται εναντίον Του, γύρω Του, μας κατακλύζει. Δεν ακούτε το μούγκρισμα, το βρυχηθμό της; Σέρνει πάνω της ολόκληρο το παρελθόν και το ακουμπάει δίπλα σου. Κι ανάμεσα στο πλήθος των πολλών εκατομμυρίων, βαδίζει ο ταπεινός Κύριος και Σωτήρας μας. Ας σπεύσουμε λοιπόν, ας ανεβούμε ψηλά για να δούμε τον Κύριο. Τίποτ’ άλλο απ’ όσα έχουν υπάρξει ή υπάρχουν, δεν είναι άξια προσοχής. Ας σηκωθούμε από τη λάσπη του δρόμου που βαδίζαμε ως τώρα. Ας σκαρφαλώσουμε σ’ ένα ψηλό δέντρο. Εκείνος θα έρθει να μας συναντήσει. Μακάριος είναι αυτός που θα τον καλέσει η γλυκύτατη φωνή Του. Η φωνή που τη γλυκύτητά της απολαμβάνουν οι άγγελοι μέχρι πλησμονής.
Η μετάνοια είναι πραγματικά το πρώτο σκαλί της κλίμακας που μας οδηγεί στη βασιλεία, του Θεού, είναι ο πρώτος και μοναδικός τρόπος για να κρούσει κανείς την πόρτα του ουρανού. Χτύπα την πόρτα όμως και θα σου ανοίξει.Σ’ όλους αυτούς που μετανοούν κι αγωνίζονται να δουν τον Κύριο, φανερώνεται. (Αποσπάσματα από την ομιλια «Η μετάνοια του Ζακχαίου» του Αγίου Νικολάου Βελιμίροβιτς, )

Tη ΚΘ΄ του μηνός Ιανουαρίου, η Ανακομιδή των Λειψάνων του αγίου Ιγνατίου του Θεοφόρου.

 

«...Ὁ Ἰγνάτιος ἀνέτειλε ὡς ὁ ἥλιος

στὴν ἀνατολὴ (Αντιόχεια)

καὶ ἔδυσε στὴ δύση (Ρώμη).

Μᾶλλον ἀνώτερος ἀπὸ ἥλιος,

διότι δὲν ἔδινε φῶς αἰσθητὸ

ἀλλὰ τὸ νοητὸ φῶς τῆς διδασκαλίας.

Καὶ ὅταν «ἔδυσε» δὲν ἦρθε νύχτα

ἀλλὰ ὁλόλαμπρη πνευματικὴ ἡμέρα.

Ἡ Ρώμη δέχθηκε τὸ αἷμα του

καὶ ἡ Ἀντιόχεια τὰ λείψανά του.

Γύρισε τὸ ποσὸ μὲ τόκο στὸν κάτοχό του.

Τὸν ἀποστείλατε ἐπίσκοπο

καὶ τὸν δεχθήκατε ὡς μάρτυρα...».

Ιερός Χρυσόστομος

Λόγια αθάνατα Τριών Ιεραρχών

Γνωρίζω ότι πολλοί νηστεύουν, προσεύχονται, στενάζουν, φανερώνουν όλη την ανέξοδη ευλάβεια, δεν αφήνουν όμως ένα οβολό σ΄ αυτούς που θλίβονται. Ποιο το όφελός τους από την λοιπή αρετή; Διότι δεν τους δέχεται η Βασιλεία των Ουρανών.

Μέγας Βασίλειος

Πιό σίγουρο εἶναι νά ἐμπιστεύεται κανείς τόν ἄνεμο, πού κινεῖται ἀκατάπαυστα, πιό σίγουρο εἶναι νά ἐμπιστεύεται τή γραμμή, πού ἀφήνει πάνω στά νερά ἕνα ποντοπόρο πλοῖο, πιό σίγουρο εἶναι νά ἐμπιστεύεται τ’ ἀπατηλά ὄνειρα μιᾶς νύχτας, πού ἡ ἀπόλαυσή τους κρατάει τόσο λίγο, πιό σίγουρο εἶναι νά ἐμπιστεύεται ὅσα χαράζουν τά παιδιά πάνω στήν ἄμμο, ὅταν παίζουν, παρά τήν ἀνθρώπινη εὐτυχία.

Θεολόγος Γρηγόριος

Είδε ο Θεός την επιθυμία μας να αρπάζουμε την ξένη περιουσία, είδε ότι χτίζαμε το ένα σπίτι κοντά στο άλλο και ότι επλησιάζαμε το ένα χωράφι κοντά στο άλλο, με σκοπό να κλέψουμε το διπλανό μας. Είδε ότι δεν ελεούσαμε τα ορφανά και αδιαφορούσαμε για τις χήρες. Είδε τους δασκάλους να κάνουν τα αντίθετα από εκείνα που εδίδασκαν. Είδε μαθητές να προσβάλουν τις σεμνές τελετές της Εκκλησίας με αταξίες που αρμόζουν σε θέατρα. Είδε να ζούμε μέσα στην κακία και να κινούμαστε από φθόνο. Είδε να προσθέτουμε στο φθόνο και την πονηρία. Είδε τις καταιγίδες της υποκρισίας να βυθίζουν σαν βάρκες τους απονήρευτους. Είδε να φονεύουμε σκόπιμα. Είδε ότι αδικούσαμε όσο μπορούσαμε περισσότερο. Είδε να ναυαγεί η αγάπη και να προκόβει η απάτη στο πέλαγος της ζωής. Είδε να αποσκιρτούμε από την αλήθεια και να καταφεύγουμε πρόθυμα στο ψέμα. Και για συνοψίσουμε, είδε να υπηρετούμε τον πλούτο και όχι τον Κύριο. Μα δεν μας κατέστρεψε , για να μετανοήσουμε. Τόσο μεγάλο είναι το πέλαγος της ευσπλαχνίας Του.

Χρυσόστομος Ιωάννης

Εμείς, παιδιά μου, παραδεχόμαστε ότι αυτή εδώ η ανθρώπινη ζωή δεν έχει καμμιά αξία και γενικά δεν θεωρούμε ούτε ονομάζουμε αγαθό κάθε τι που μας είναι ωφέλιμο μόνο σ’ αυτήν. Δεν θεωρούμε λοιπόν μεγάλο πράγμα, αλλά ούτε κρίνουμε άξιον την προγονική περηφάνια, ούτε την σωματική δύναμη, ούτε την ομορφιά, ούτε το μεγαλείο, ούτε τις τιμές από όλους τους ανθρώπους, ούτε αυτή την βασιλεία, ούτε ο,τιδήποτε άλλο σπουδαίο από τα ανθρώπινα θα μπορούσε κάποιος ν’ αναφέρει. Ούτε θαυμάζουμε αυτούς, που τα έχουν, αλλά με τις ελπίδες προχωρούμε πιο μακριά και πράττουμε το κάθε τι για να παρασκευασθούμε για την άλλη ζωή. Αυτά λοιπόν που μας βοηθούν προς αυτή την ζωή λέγουμε ότι πρέπει και να τα αγαπούμε και να τα επιδιώκουμε με όλη μας την δύναμη. Αυτά όμως που δεν φθάνουν προς εκείνη την ζωή, να τα περιφρονούμε ως ανάξια λόγου… 

Μέγας Βασίλειος

Ἄς ἀκολουθήσουμε τό Λόγο, ἄς ἐπιδώξουμε τήν οὐράνια ἀπόλαυση, ἄς ἀπαλλαγοῦμε ἀπό τήν ἐπίγεια περιουσία. Ἄς κρατήσουμε ἀπό τά γήινα μόνο ὅσα εἶναι καλά, ἄς σώσουμε τίς ψυχές μας μέ ἐλεημοσύνες, ἄς δώσουμε ἀπό τά ὑπάρχοντά μας στούς φτωχούς, γιά νά γίνουμε πλούσιοι σέ αἰώνια ἀγαθά. Δῶσε κάτι καί στήν ψυχή, ὄχι στή σάρκα μονάχα. Δῶσε κάτι καί στό Θεό, ὄχι στόν κόσμο μονάχα. Πάρε κάτι ἀπ’ τήν κοιλιά καί δῶσ’ το στό πνεῦμα. Πάρε κάτι ἀπ’ τή φωτιά, πού κατακαίει τά γήινα, καί ξεμάκρυνέ το ἀπό τή φλόγα. Ἅρπαξε κάτι ἀπό τόν τύραννο κι ἐμπιστέψου το στόν Κύριο. Δῶσε λίγο σ’ Ἐκεῖνον, πού σοῦ ἔχει προσφέρει τό πολύ. Δῶσε τα καί ὅλα ἀκόμα σ’ Ἐκεῖνον, πού σοῦ τά ἔχει χαρίσει ὅλα. Ποτέ δέν θά ξεπεράσεις στή γενναιοδωρία τό Θεό, ἔστω κι ἄν χαρίσεις ὅλα σου τά ὑπάρχοντα, ἔστω κι ἄν προσθέσεις σ’ αὐτά καί τόν ἴδιο σου τόν ἑαυτό. 

Θεολόγος Γρηγόριος

Μοῦ λένε· Πάλι μέ τούς πλουσίους; Ἀπαντῶ· πάλι καί σεῖς μέ τούς φτωχούς; Ἐσεῖς δέν χορταίνετε νά κατατρῶτε καί νά καταδαγκώνετε τούς φτωχούς. Ἔτσι κι ἐγώ δέ χορταίνω στήν προσπάθειά μου γιά νά σᾶς διορθώνω. Μοῦ ξαναλένε· συνέχεια ἐσύ θά κολλᾶς στούς πλουσίους; Μά κι ἐσύ συνέχεια κολλᾶς στό φτωχό...

Πάντοτε λέω, ὅτι δέν καταφέρομαι ἐναντίον τοῦ πλουσίου, ἀλλά κατά τοῦ ἅρπαγα. Ἄλλο πλούσιος καί ἄλλο ἅρπαγας. Ἄλλο εὔπορος κι ἄλλο πλεονέκτης. Ξεχώριζε τά πράγματα καί μή συγχέεις τά ἀσύγχυτα. Εἶσαι πλούσιος; Δέν σέ ἐμποδίζω. Εἶσαι ἅρπαγας; Σέ κατηγορῶ... Θέλεις νά μέ λιθοβολήσεις; Εἶμαι ἕτοιμος νά χύσω τό αἷμα μου, γιατί προσπάθειά μου εἶναι νά σέ ἐμποδίσω νά ἁμαρτάνεις... Καί οἱ πλούσιοι εἶναι παιδιά μου καί οἱ φτωχοί εἶναι παιδιά μου.

άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος

Του αγίου Εφραίμ του Σύρου

Ένα συνταρακτικό κομμάτι από την αυτοεξομολόγησή του:

" Ενώ ο ίδιος δεν είμαι τίποτε, θεωρώ τον εαυτό μου ότι είναι κάτι σπουδαίο. Ενώ ανακρίνομαι γι' αυτά, προσελκύω προς τον εαυτό μου τη δόξα της αγιότητος. Ενώ είμαι ακάθαρτος στο νου βγάζω καταδικαστική απόφαση εναντίον των πόρνων. Ενώ κατακρίνω τους κλέφτες, αδικώ τους φτωχούς. Στήνω δικαστήριο για τους λοίδορους, ενώ ο ίδιος είμαι ανάξιος για τιμή. ..Απαιτώ τιμή, ενώ μου χρειάζεται ντροπή. Δέχομαι ασπασμούς, ενώ μου πρέπουν εμπτυσμοί. Αντικρύζω μοναχούς και κάνω τον σοβαρό. Βλέπω μοναχούς και αλαζονεύομαι. Στις γυναίκες θέλω να φανώ θελκτικός και στους πλούσιους ευσεβής. Στους ξένους σκυθρωπός και στους γνωστούς μου συνετός και φρόνιμος. Στους συγγενείς μου διάσημος και στους συνετούς πιο τέλειος. Στους ευσεβείς παρουσιάζομαι πιο σοφός, τους ανόητους μάλιστα τους περιφρονώ σαν κτήνη...Αγανακτώ όταν με ελέγχουν, αν δε με κολακεύουν οργίζομαι...Δεν θέλω να τιμήσω τον άξιο, αλλά αν και είμαι ανάξιος, απαιτώ τιμές.."

Το συμπέρασμα δικό μας....

Οσίου Εφραίμ του Σύρου, Έργα, τ. Α', εκδ. Το περιβόλι της Παναγίας, Θεσσαλονίκη 1988, σ. 326-327

Αποφθέγματα Ιωάννου Χρυσοστόμου

Τα πουλιά έχουν φτερά για να αποφεύγουν τις παγίδες και οι άνθρωποι το λογικό για να αποφεύγουν τα αμαρτήματα.

Δεν θα χρειαζότανε λόγια, αν έλαμπε η ζωή μας. Δεν θα χρειαζότανε δάσκαλοι, αν επιδεικνύαμε έργα. Κανείς δεν θα παρέμενε άπιστος, αν εμείς είμασταν πραγματικοί Χριστιανοί.

Να σεβόμαστε ο ένας τον άλλον, για να μάθουμε να σεβόμαστε και τον Θεό. Εκείνος που είναι θρασύς στους ανθρώπους, είναι θρασύς και στον Θεό.

Πραγματικά πλούσιος είναι εκείνος που δεν έχει ανάγκη από τίποτε. Δηλαδή ο ολιγαρκής.

Άχρηστοι είναι οι πλούσιοι, ναι, άχρηστοι, εκτός κι αν είναι ελεήμονες και φιλάνθρωποι. 

Η Εκκλησία όταν πολεμιέται, νικά· όταν σκέφτονται εναντίον της κακά, αυτή εξαγνίζεται, όταν υβρίζεται, γίνεται πλέον λαμπρά. Δέχεται επιθέσεις, όμως δεν νικιέται ποτέ, κλυδωνίζεται μεν, χωρίς όμως να καταποντίζεται, υφίσταται διάφορα κακά, δεν ναυαγεί όμως ουδέποτε. Παλεύει, χωρίς ποτέ να ηττάται.

Οι ισχυροί θεωρούν αυτονόητο να αδικούν τους πιο αδύνατους, όπως τα ψάρια στη θάλασσα όπου το μεγάλο τρώει το μικρό.

Το πίπτειν ανθρώπινον, το εμμένειν εωσφορικόν, το μετανοείν θείον.

Όταν διαθρέψης τον πένητα, σαυτόν νόμιζε διατρέφειν. 

Ο πλούσιος μπορεί να δικαιωθεί με την ελεημοσύνη, αλλά και ο φτωχός με τη υπομονή.

Αν σου παρουσιαστεί καμιά λύπη, σκύψε στην Καινή Διαθήκη, σαν σε αποθήκη φαρμάκων.

Δεν πρέπει να μισούμε τους αιρετικούς, αλλά την αίρεση, όχι τον άνθρωπο, αλλά την πονηρή πράξη, την διεφθαρμένη γνώμη.

Όπου αποφασίζει ο Θεός, υποχωρεί η φυσική τάξη, γιατί εφόσον αποφάσισε, μπόρεσε και το έκανε.

Ούτε η δικαιοσύνη σου να είναι άκαμπτη, ούτε η φρόνηση σου περίπλοκη. Παντού το μέτρο είναι το άριστο.

Τίποτε δεν είναι πιο πολύτιμο από τον άνθρωπο, παρά το γεγονός ότι είναι και παραμένει θνητός.

Ο Θεός απαιτεί από τους ενάρετους σαν να είναι πλούσιοι, από τους αμαρτωλούς σαν να είναι φτωχοί.

Αυτό κυρίως είναι το γνώρισμα του πράου, τις μεν αδικίες που γίνονται σ' αυτόν να τις παραβλέπει, τους αδικούμενους όμως να τους υπερασπίζεται.

Ο Κύριος δέχεται αυτόν που έρχεται την τελευταία στιγμή με τον ίδιο τρόπο που αναπαύει τον εργάτη της πρώτης ώρας.

Κάθε επιεικής και πράος εύκολα οδηγείται στη φιλανθρωπία, γιατί τη φτώχεια των άλλων τη θεωρεί σαν δική του δυστυχία.

Τίποτε δεν μας ανακουφίζει τόσο πολύ, όσο η θλίψη που μας απομακρύνει από όλα τα κοσμικά πράγματα.

Ένας από τους λόγους για τους οποίους ο Θεός έπλασε τον άνθρωπο με σώμα και ψυχή, δηλαδή με ένα στοιχείο υλικό και με ένα πνευματικό, είναι και τούτος: όταν κυριεύεται από την αλαζονεία, να ταπεινώνεται από την ευτέλεια του φθαρτού σώματος, και όταν του έρχεται λογισμός εξευτελιστικός για τη θεόπλαστη φύση του, να ενθαρρύνεται από την ευγένεια της αθάνατης ψυχής του.

Όταν δεις το μέγεθος της περιουσίας της Εκκλησίας, σκέψου και τα κοπάδια των εγγεγραμμένων φτωχών, τα πλήθη των αρρώστων, τους σκοπούς των χιλιάδων δαπανών, υπολόγισε, μέτρα, κανείς δε θα σε εμποδίσει, αλλά έτοιμοι είμαστε να δώσουμε λογαριασμό για όλα.

Πλήθος μάγοι και αγύρτες και πλάνοι πέρασαν, αλλά ξε­χάστηκαν όλοι, χωρίς ν’ αφήσουν το παραμικρό ίχνος· μαζί με τη ζωή τους έσβησαν κι οι μαγγανείες τους. Η φήμη όμως κι η δόξα κι οι πιστοί του Χριστού κάθε μέρα αυξάνουν κι απλώνονται σ’ όλη την οικουμένη.

Εξορθολογισμένη θεολογία

Είναι γεγονός ότι στη φιλοσοφία – είτε την επίσημη είτε την ανεπίσημη, π.χ. τη μέσα στη λογοτεχνία - μπορείς να αυτοσχεδιάζεις ακίνδυνα.

Δεν μπορεί, ωστόσο, να διαπράττεται κάτι ανάλογο και στη θεολογία, ειδικότερα δε στην εκκλησιαστική δογματική. Εκεί δεν μπορείς να «παίζεις».

Πρέπει να ακριβολογείς, ειδάλλως εγκληματείς στον εαυτό σου πρώτα πρώτα και έπειτα στο σώμα της Εκκλησίας.

Και αυτό είναι ένα όχι απλό αμάρτημα ή πλημμέλημα. Μπορεί να φτάσει μέχρι και το κακούργημα της αιρέσεως.

Με θλίψη παρατηρώ τελευταία μια επικίνδυνη «άνεση» στον τρόπο του θεολογείν.

Και μάλιστα από μεγαλοσχήμονες θεολόγους, ακόμη και φέροντας το ιερατικό σχήμα.

Αναλογίζομαι με πόσο πόνο και αγώνα και μαρτύρια και εξαντλητικές προσευχές θεολογούσαν οι Πατέρες της Εκκλησίας, προκειμένου να μας αφήσουν παρακαταθήκη αιώνια την πολύτιμη εμπειρική και θεοπτική κληρονομιά τους.

Και εμείς σήμερα, όχι απλά θάβουμε τον αμύθητο αυτό θησαυρό, αλλά και τον αλλοιώνουμε αυτοσχεδιάζοντας φιλοσοφικά και προβάλλοντας το εγώ μας και τις απόψεις μας, αδιαφορώντας για τη σύμπλευσή μας με την ιερή Παράδοση.

Με ποιο δικαίωμα, ωστόσο, τολμούμε κάτι τόσο σοβαρό και απαράδεκτο από πνευματικής άποψης;

Ας φέρω ένα παράδειγμα. Η καραντίνα έφερε στην επιφάνεια μια πολυεπίπεδη άρνηση και αμφισβήτηση της Θείας Ευχαριστίας.

Μια εξ αυτών – φαινομενικώς πιο ανώδυνη – ήταν η χαρακτηριζόμενη από τον γράφοντα ως τροποϋπαρξιακή ερμηνεία, η οποία ούτε λίγο ούτε πολύ απέρριψε την δισχιλιετή πίστη μας στη χαρισματική μεταβολή των προσφερόμενων ευχαριστιακών δώρων.

Ο γράφων σε σχετική μελέτη του παρέθεσε μάλιστα ένα ολόκληρο κατεβατό από πατερικά χωρία που κατέρριπταν την ως άνω αιρετίζουσα άποψη.

Και ποιο το αποτέλεσμα; Να μην ιδρώσει το αφτί κανενός. Ούτε των φορέων της ανήκουστης αυτής και πρωτοφανούς θεωρίας, εκ των οποίων άπαντες σιώπησαν προκλητικά.

Ούτε ακόμη των εκκλησιαστικών μας ηγετών, οι οποίοι εμφανίσθηκαν εμφαντικώς κωφεύοντες.

Και αναρωτιέσαι: τόση αδιαφορία πια για τα ανεκτίμητα της Ορθοδοξίας μας;

Η θεολογία είναι η βάση της πνευματικής ζωής. Σε αυτήν ερείδονται τα πάντα: το κήρυγμα, η λατρεία, η προσευχή μας, όλα…

Πώς μπορούμε να αδιαφορούμε για αυτήν; Με ποιο δικαίωμα την παραχαράσσουμε, υποβιβάζοντάς την σε μια ιδιωτική εκάστου φιλοσοφία;

Για ποιον λόγο πρέπει να παρακάμπτουμε τη Βίβλο και τους Πατέρες;

 Κώστας Νούσης

ΑΠΟΦΘΕΓΜΑΤΑ ΚΑΙ ΔΙΔΑΓΜΑΤΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΤΟΥ ΘΕΟΛΟΓΟΥ

 

Νίψον ανομήματα μη μόναν όψιν (καρκινική επιγραφή στην φιάλη της Αγιασοφιάς).

Ζήτα απ’ το Θεό να σου είναι σπλαχνικός, σαν όμως εύσπλαχνος είσαι και εσύ.

Ο ευεργετημένος πρέπει να θυμάται το καλό που του έκαναν, ο ευεργέτης όμως καθόλου.

Ας κερδίζουμε τις ψυχές μας με τις ελεημοσύνες, ας δώσουμε από τα υπάρχοντά μας στους φτωχούς, για να γίνουμε πλούσιοι σε ουράνια αγαθά.

Μη θέλεις να πείσεις με τα λόγια, αλλά με τα έργα. Μισώ την διδασκαλία που δεν συμβαδίζει με την πολιτεία σου.

Η αλήθεια είναι απλή, το ψέμα πολύπλοκο.

Όποιος απαρνιέται επίγειους θρόνους, κερδίζει τους ουράνιους.

Θράσος είναι το θάρρος γι’ αυτά που δεν πρέπει να τολμά κανείς.

Οι νόμοι που είναι σκληροί για τις γυναίκες, γράφτηκαν από άντρες.

Φωτίσου πρώτα και φτάσε στην κάθαρση πριν αποτολμήσεις να φωτίσεις και να καθάρεις τους άλλους.

Θα μας ζητηθεί να λογοδοτήσουμε όχι για κάθε λόγο και πράξη μας, αλλά και για κάθε χρόνο, ακόμη και για κάθε στιγμή και λεπτό της ώρας.

Πρέπει κανείς να βαδίζει στη μέση, πιο φιλοσοφικά από τους εντελώς άσχετους και πιο ανθρώπινα από όσους φιλοσοφούν δίχως μέτρο.

Ούτε να έχεις μεγάλο θάρρος, ούτε να απελπίζεσαι υπερβολικά. Το πρώτο σε εξασθενεί, το δεύτερο σε ρίχνει κάτω.

Καλύτερα να νικιέται κάποιος όταν πρέπει, παρά να νικά με τρόπο αθέμιτο και επικίνδυνο.

Εύκολα εξαπατά καθετί που περιέχει ηδονή.

Αρετή που δεν ασκείται έμπρακτα, γρήγορα κάτω από την επήρεια των διαφόρων περιστάσεων εξαφανίζεται.

Το Άγιο Πνεύμα πάντοτε υπήρχε και υπάρχει και θα υπάρχει, δεν έχει ούτε αρχή ούτε τέλος, αλλ' είναι πάντοτε ενωμένο και αριθμείται μαζί με τον Πατέρα καί τον Υιό.

Ο Θεός μας είναι φωτιά που αφανίζει την μοχθηρία.

Ο σπουδαίος άνθρωπος αποδέχεται μάλλον την ελευθερία των φίλων παρά των εχθρών την κολακεία.

Είναι κοντά στον Θεό και στα θεία νοήματα όσοι αγαπούν το αγαθό της Ειρήνης.

Αγαπημένη ειρήνη!Είσαι αγαθό που πολλοί επαινούν και λίγοι φυλάττουν!

Πρέπει να ηττηθείς για να νικήσεις.

Ο Θεός ενώνεται και να επιτρέπει να τον γνωρίσουν θεοί, και μάλιστα τόσο πολύ, όσο γνωρίζει κιόλας εκείνους τους οποίους γνωρίζει.

Είναι λοιπόν άπειρο το θείο και δυσκολονόητο. Το μόνο δε το οποίον είναι κατανοητό απ’ αυτό είναι το ότι είναι άπειρο και ακατανόητο.

Φρόντισε να γευθείς χολή, πιες ξύδι, ζήτησε εμπτυσμούς, δέξου κτυπήματα και ύβρεις, στεφανώσου με τα αγκάθια του δύσκολου δρόμου του Θεού, ντύσου το κόκκινο ένδυμα, δέξου το καλάμι, άφησε να σε προσκυνήσουν εκείνοι οι οποίοι ειρωνεύονται την αλήθεια. Τέλος, σταυρώσου μαζί με το Χριστό, νεκρώσου μαζί του, κατέβα πρόθυμα μαζί του στον τάφο, για να αναστηθείς και μαζί του, για να δοξασθείς και να βασιλεύσεις μαζί του, βλέποντας, όσο είναι δυνατόν και όπως μπορείς να τον δεις, τον Θεό που προσκυνείται και λατρεύεται ως Τριάδα!

Από τον βίο των αγίων της ημέρας

 

Άγιος Κλήμης Επίσκοπος Αγκύρας

Αγίου Νικολάου Βελιμίροβιτς

Στις μέρες μας ακούμε συχνά από γονείς τα έξης λόγια: «Θέλουμε να εξασφαλίσουμε τη ζωή του παιδιού μας». Γι αυτό εργάζονται πολύ σκληρά, για να μαζέψουν -συχνά αδίκως- χρήματα ή να μορφώσουν τα παιδιά τους προς την κατεύθυνση που, όπως νομίζουν, φέρνει τη μεγαλύτερη δυνατή φυσική ασφάλεια και υλική ευμάρεια. Αυτό γίνεται από τους λεγόμενους χριστιανούς! Ενεργούν έτσι διότι η αντίληψη τους για την πραγματική ζωή και την πραγματική εξασφάλιση της ζωής είναι εσφαλμένη.

Ιδού με ποιόν τρόπο μια αληθινή χριστιανή μητέρα προετοίμαζε το γιό της, τον άγιο Κλήμεντα Αγκύρας: «Κάνε μου την τιμή γιέ μου να σταθείς ανδρείος για το Χριστό, να Τον ομολογήσεις άφοβα και χωρίς δισταγμό!
Ελπίζω μέσα στην καρδιά μου ότι σύντομα θα ανθίσει επάνω σου το στεφάνι του μαρτυρίου• προς τιμή μου και προς σωτηρία πολλών. Μή φοβηθείς τις απειλές ή τα ξίφη ή τους πόνους ή τις πληγές ή την πυρά.
Τίποτα να μη σε χωρίσει από το Χριστό, αλλά να κοιτάξεις προς τον ουρανό – από εκεί μπορείς να περιμένεις τη μεγάλη, αιώνια και πλούσια ανταμοιβή σου από το Θεό.
Να φοβάσαι το μεγαλείο του Θεού• να φοβάσαι τη φρικτή κρίση Του• να φοβάσαι τον Παντεπόπτη Θεό- διότι όλοι εκείνοι που Τον αρνούνται θα λάβουν μισθαποδοσία φοβερή• το πυρ το άσβεστο και τον αιωνίως ακοίμητο σκώληκα.
Ας είναι η ανταμοιβή μου από εσένα, γλυκύτατο παιδί μου, για τους πόνους με τους οποίους σε ανέθρεψα και σε μόρφωσα, αυτή: να κληθώ μητέρα ενός μάρτυρος.
Μη λυπηθείς να χύσεις το αίμα σου, αυτό το αίμα που δέχθηκες από μένα, γιατί από εκεί θα λάβω και εγώ τιμή. Υπόταξε το σώμα σου στα βασανιστήρια και τότε θα συνευφραίνομαι ενώπιον του Κυρίου μας – σαν να υπέφερα κι εγώ γι’ Αυτόν».
Πηγή: (Αγίου Νικολάου Βελιμίροβιτς, Ο Πρόλογος της Οχρίδας, Εκδ. Αθως, σ.223),

***

Ο άγιος Παυλίνος ο Ελεήμων
Αγίου Νικολάου Βελιμίροβιτς

Ο Παυλίνος ήταν κατ’ αρχήν, Ρωμαίος συγκλητικός και στη συνέχεια, επίσκοπος στη Νόλα. Ακολούθησε το παράδειγμα του φίλου του αγίου Αμβροσίου, και έλαβε το άγιο βάπτισμα. Μετά το βάπτισμά του, ο Παυλίνος αποσύρθηκε στην Ισπανία, στα όρη των Πυρηναίων όπου έζησε βίο ασκητικό. Καθώς όμως συμβαίνει πάντοτε, με κάθε λυχνία φαεσφόρο, το φως της οποίας δεν κρύβεται, έτσι συνέβη και με τον άγιο Παυλίνο, ανακαλύφθηκε και εξελέγη επίσκοπος στην πόλη Νόλα. Ήταν ένας καλός και ελεήμων ποιμενάρχης. Κοιμήθηκε ειρηνικά το ετος 431 μ.Χ. Τα λείψανα του αναπαύονται στην εκκλησία του Αγίου Βαρθολομαίου στη Ρώμη.

Η συμπόνια ήταν πάντοτε χαρακτηριστικό ενός αληθινού ποιμένα του ποιμνίου του Χριστού. ….Ο άγιος Παυλίνος δικαίως ονομάστηκε Ελεήμων, γιατί ήταν στ’ αλήθεια, συμπονετικός με την πλήρη χριστιανική έννοια αυτής της λέξης. Όταν κάποτε, οι Βάνδαλοι λεηλάτησαν τη Νόλα, πήραν πολλούς άντρες σκλάβους. Ο Βανδάλος άρχοντας Ριγκ πήρε για σκλάβο τον μοναχογιό μιας χήρας. Η χήρα έτρεξε στον επίσκοπό της κλαίγοντας και του ζήτησε χρήματα, για να πληρώσει τα λύτρα για τον γιο της. Χωρίς να έχει τίποτα δικο του, ο Επίσκοπος Παυλίνος ντύθηκε με τα ρούχα ενός απλού ανθρώπου και ζήτησε από τη χήρα να τον πάει ενώπιον του άρχοντα και να τον ανταλλάξει με τον γιο της. Ο άρχοντας απελευθέρωσε τον γιο της χήρας και πήρε τον Παυλίνο μαζί του στην Αφρική, όπου ο Παυλίνος υπηρέτησε ως κηπουρός του άρχοντα, έως ότου ο Θεός επέτρεψε να ελευθερωθεί και να επιστρέψει στη Νόλα με τους άλλους σκλάβους.

iconandlight