Μωσής τω καιρώ της εγκρατείας

Οι ύμνοι και τα τροπάρια της α΄εβδομάδας των νηστειών έχουν σαν θέμα την πίστη των αγίων της Παλαιάς Διαθήκης και τα κατορθώματα τους, πνευματικά και άλλα με τη χάρη της νηστείας. Η α΄Κυριακή προτού οριστεί σαν εορτή της ορθοδοξίας και ανάμνηση της αναστήλωσης των εικόνων, ήταν ημέρα μνήμης των προφητών και δικαίων του Νόμου, οι οποίοι υπάρχουν ως παραδείγματα πίστης για τους αγωνιζόμενους στο στάδιο των αρετών.
Κατάλοιπα της αρχαίας εορτής είναι το αποστολικό ανάγνωσμα που αναφέρεται στα κατορθώματα της πίστης των αγίων της ΠΔ, αλλά και το ευαγγελικό ανάγνωσμα που αναφέρεται στην αποκάλυψη του Μεσσία των προφητών στο πρόσωπο του Ιησού Χριστού στους δύο φίλους Φίλιππο και Ναθαναήλ. Χαρακτηριστικό είναι επίσης το δοξαστικό των αίνων που ψάλλεται μέχρι σήμερα:

Μωσής τω καιρώ της εγκρατείας, νόμον εδέξατο και λαόν απεσπάσατο. Ηλίας νηστεύσας ουρανούς απέκλεισε. Τρεις δεν παίδες αβραμιαίοι τύρρανον παραομούντα δια νηστείας ενίκησαν. Δι'αυτής και ημάς Σωτήρ αξίωσον της αναστάσεως τυχείν, ούτω βοώντας: Άγιος ο Θεός,άγιος Ισχυρός,άγιος Αθάνατος ελέησον ημάς.
Επίσης το τροπάριο που βρίσκεται στην ακολουθία της λιτάνευσης των εικόνων:

Καί ο χορός τών Προφητών, μετά Μωσή καί Ααρών, ευφροσύνη ευφραίνεται σήμερον, ότι πέρας τής προφητείας προαγαγών, λάμπει ο Σταυρός, εν ώ ημάς έσωσας, Αυτών ταίς ικεσίαις Χριστέ ο Θεός, σώσον τάς ψυχάς ημών.

Σχετικό αγιογραφικό ανάγνωσμα είναι το ια΄κεφάλαιο της προς Εβραίους επιστολής, απ'οπου ελήφθη και το αποστολικό ανάγνωσμα:

1H πίστη είναι το στήριγμα των πραγμάτων εκείνων που αποτελούν αντικείμενο ελπίδας, είναι το μέσο εσωτερικής πληροφόρησης για πράγματα που δε βλέπουμε. 2Kαι πράγματι, χάρη σ’ αυτήν απέκτησαν καλή μαρτυρία οι παλιότεροι.

3Xάρη στην πίστη κατανοούμε ότι με το Λόγο του Θεού έχουν διαμορφωθεί μέσα στους αιώνες όλα όσα αποτελούν τη δημιουργία, έτσι που από τα αόρατα να έχουν δημιουργηθεί τα ορατά.

4Xάρη στην πίστη του ο ’βελ πρόσφερε στο Θεό θυσία υπέρτερη απ’ ό,τι ο Kάιν. Kαι για την πίστη του αυτή αναγνωρίστηκε ότι είναι δίκαιος, πράγμα που το επιβεβαιώνει με τη μαρτυρία του ο ίδιος ο Θεός για τα δώρα του. Kαι χάρη σ’ αυτήν την πίστη του, αν και πεθαμένος, συνεχίζει ακόμα να μας μιλά.

5Xάρη στην πίστη του ο Eνώχ μεταφέρθηκε στον ουρανό χωρίς να γευθεί θάνατο, και δεν τον εύρισκαν, γιατί τον μετέθεσε ο Θεός. Γιατί πράγματι, πριν από τη μετάθεσή του είχε δοθεί η μαρτυρία γι’ αυτόν ότι είχε ευαρεστήσει το Θεό. 6’λλωστε, χωρίς πίστη είναι αδύνατο να ευαρεστήσει κανείς το Θεό, αφού εκείνος που πλησιάζει τον Θεό πρέπει να πιστεύει στην ύπαρξή του κι ότι ανταμείβει εκείνους που τον αναζητούνε.

7Xάρη στην πίστη του ο Nώε, όταν ειδοποιήθηκε από το Θεό για πράγματα που ούτε καν ήταν ακόμα ορατά στον ορίζοντα, υπάκουσε όπως έπρεπε και κατασκεύασε την κιβωτό για να σώσει την οικογένειά του. Έτσι, με την πίστη του αυτή κατέκρινε τον κόσμο και έγινε αυτός ο κληρονόμος της δικαίωσης με βάση την πίστη.

8Xάρη στην πίστη του ο Aβραάμ υπάκουσε, όταν τον κάλεσε ο Θεός ν’ αναχωρήσει στον τόπο που επρόκειτο να πάρει για κληρονομιά, κι αναχώρησε χωρίς να ξέρει που πηγαίνει. 9Xάρη στην πίστη του εγκαταστάθηκε στην υποσχεμένη χώρα διαμένοντας, ξένοι καθώς ήταν, μέσα σε σκηνές μαζί με τον Iσαάκ και τον Iακώβ, που ήταν συγκληρονόμοι της ίδιας υπόσχεσης. 10Kι αυτό, γιατί περίμενε την πόλη που έχει θεμέλια και της οποίας αρχιτέκτονας και δημιουργός είναι ο Θεός.

11Xάρη στην πίστη της κι αυτή η ίδια η Σάρρα απέκτησε την ικανότητα να συλλάβει και, παρόλο που η ηλικία της ήταν περασμένη πια, γέννησε, επειδή θεώρησε αξιόπιστο αυτόν που έδωσε την υπόσχεση.

12Έτσι, λοιπόν, από έναν άνθρωπο, και μάλιστα ανίκανο πια εξαιτίας των γερατειών του, γεννήθηκαν απόγονοι, που “το πλήθος τους μοιάζει με τ’ άστρα τ’ ουρανού και με την άμμο στην ακρογιαλιά της θάλασσας, που δεν μπορεί να αριθμηθεί”.

13Όλοι αυτοί πέθαναν κατεχόμενοι από πίστη, χωρίς να πάρουν τα υποσχεμένα, αλλά αφού τα είδαν από μακριά και τα αποδέχτηκαν με χαρά και ομολόγησαν πως είναι “ξένοι και περαστικοί” πάνω στη γη. 14Kαι βέβαια, οι άνθρωποι που μιλούν έτσι, φανερώνουν πως έχουν μια πατρίδα, την οποία επιζητούνε. 15Kαι, φυσικά, αν στο νου τους είχαν τη χώρα από την οποία βγήκαν, θα είχαν τον καιρό να ξαναγυρίσουν σ’ αυτήν. 16Eπομένως, αυτό που λαχταρούν τώρα είναι μια καλύτερη πατρίδα, δηλαδή την επουράνια. Γι’ αυτό και ο Θεός δεν ντρέπεται γι’ αυτούς και ονομάζεται Θεός τους. Kι απόδειξη γι’ αυτό είναι ότι τους ετοίμασε πόλη!

17Xάρη στην πίστη του ο Aβραάμ πρόσφερε τον Iσαάκ, όταν δοκιμαζόταν από το Θεό. Kι έτσι, αυτός που υπήρξε ο αποδέκτης των υποσχέσεων του Θεού, δέχτηκε να προσφέρει το μοναχοπαίδι του, 18παρόλο που του ειπώθηκε: “Aπό τον Iσαάκ θα προέλθουν οι απόγονοί σου”! 19Γιατί σκέφτηκε κι έβγαλε το λογικό συμπέρασμα, πως ο Θεός είναι ικανός να τον αναστήσει ακόμα και από τους νεκρούς! Kαι στην ουσία - συμβολικά μιλώντας - από το θάνατο τον ξαναπήρε πίσω!

20Xάρη στην πίστη του στα μελλοντικά πράγματα ο Iσαάκ έδωσε την ευλογία του στον Iακώβ και τον Hσαύ.

21Xάρη στην πίστη του ο Iακώβ ευλόγησε, την ώρα που πέθαινε, το καθένα από τα παιδιά του Iωσήφ και προσκύνησε το Θεό στηριζόμενος στην άκρη του μπαστουνιού του.

22Xάρη στην πίστη του ο Iωσήφ μίλησε, την ώρα που πέθαινε, για την έξοδο των Iσραηλιτών κι έδωσε οδηγίες για τα οστά του.

23Xάρη στην πίστη τους οι γονείς του Mωυσή τον έκρυψαν για τρεις μήνες μετά τη γέννησή του, επειδή είδαν πως ήταν όμορφο το παιδί, και δε φοβήθηκαν το διάταγμα του βασιλιά.

24Xάρη στην πίστη του ο Mωυσής, όταν μεγάλωσε, αρνήθηκε να λέγεται γιος της κόρης του Φαραώ, 25επειδή θεώρησε πως είναι καλύτερο να κακοπαθεί μαζί με το λαό του Θεού, παρά να απολαμβάνει προσωρινά την αμαρτωλή ζωή. 26Γιατί τον εξευτελισμό για χάρη του Xριστού τον θεώρησε πλούτο πολυτιμότερο από τους θησαυρούς της Aιγύπτου, επειδή απέβλεπε στην ανταπόδοση από το Θεό. 27Xάρη στην πίστη του εγκατέλειψε την Aίγυπτο και δε φοβήθηκε το θυμό του βασιλιά, γιατί στήριξε το θάρρος του στον αόρατο Θεό σαν να τον έβλεπε. 28Xάρη στην πίστη του είχε κάνει το Πάσχα και το ράντισμα με το αίμα, για να μη θίξει ο εξολοθρευτής άγγελος τα δικά τους πρωτότοκα.

29Xάρη στην πίστη τους οι Iσραηλίτες πέρασαν την Eρυθρά Θάλασσα σαν να ήταν στεριά. Kι όταν επιχείρησαν το ίδιο πράγμα και οι Aιγύπτιοι, τους κατάπιαν τα νερά! 30Xάρη στην πίστη τους έπεσαν τα τείχη της Iεριχώ, μετά που την περικύκλωσαν για εφτά μέρες.

31Xάρη στην πίστη της η Pαάβ, η πόρνη, δε χάθηκε μαζί μ’ εκείνους που απίστησαν, επειδή υποδέχτηκε ειρηνικά τους κατασκόπους . . .

32Kαι τι άλλο να πρωτοπώ; Γιατί, σίγουρα δε θα έχω το χρόνο έτσι κι αρχίσω να διηγούμαι για το Γεδεών, το Bαράκ, το Σαμψών, τον Iεφθάε, το Δαβίδ, το Σαμουήλ και τους προφήτες, 33οι οποίοι χάρη στην πίστη τους ανέτρεψαν βασίλεια, επέβαλαν τη δικαιοσύνη, πέτυχαν την υλοποίηση υποσχέσεων, έφραξαν στόματα λιονταριών, 34εξουδετέρωσαν τη δύναμη της φωτιάς, γλίτωσαν τη σφαγή, μετέτρεψαν σε δύναμη τις αδυναμίες τους, έγιναν ισχυροί στον πόλεμο, έτρεψαν σε φυγή στρατεύματα αλλοφύλων, 35γυναίκες ξανάσμιξαν στη ζωή με ανθρώπους τους που αναστήθηκαν από τους νεκρούς. Kι άλλοι, πάλι, βασανίστηκαν άγρια μέχρι θανάτου, χωρίς να ενδώσουν για την ελευθέρωσή τους, ώστε να αξιωθούν μια υπέρτερη ανάσταση. 36Kαι διάφοροι άλλοι δοκίμασαν εμπαιγμούς και μαστιγώσεις, ακόμα και δεσμά και φυλακίσεις. 37Λιθοβολήθηκαν, πριονίστηκαν, υποβλήθηκαν σε δοκιμασίες, θανατώθηκαν με μαχαίρωμα, κατάντησαν να περιφέρονται ντυμένοι με προβιές και κατσικοδέρματα περνώντας από στερήσεις, θλίψεις, κακουχίες. 38Oι άνθρωποι αυτοί, για τους οποίους δεν ήταν καν άξιος ο κόσμος, έζησαν περιπλανώμενοι σε ερημιές και σε βουνά και μέσα στις σπηλιές και στις τρύπες της γης.

39Kι όλοι αυτοί, ενώ αναγνωρίστηκαν για την πίστη τους, δεν απόλαυσαν την εκπλήρωση της υπόσχεσης, 40επειδή ο Θεός έχει προβλέψει κάτι καλύτερο για μας, έτσι που να μη φτάσουν εκείνοι στην τελειότητα χωρίς εμάς.