Η Μεταμόρφωση του Σωτήρος. «Το προ αιώνων κεκαλυμμένον μυστήριον»

Το γεγονός της Μεταμορφώσεως του Κυρίου, πάνω στο όρος Θαβώρ-που στα Εβραϊκά σημαίνει «Όρος Εκλεκτόν«- το πληροφορούμαστε από τούς τρεις λεγομένους Συνοπτικούς Ευαγγελιστές .

Όλες οι μαρτυρίες αυτές, διασώζοντας την Αποστολική εμπειρία, μας περιγράφουν με τρόπο λιτό, περιγραφικό αλλά και βεβαιωτικό, το τι συνέβη στο κατάφυτο εκείνο όρος της Γαλιλαίας κατά «την Θείαν και φρικτήν και ένδοξον Μεταμόρφωσιν».

Στην κορυφή αυτού του βουνού η Αγία Ελένη έκτισε Ναό προς τιμήν των Αποστόλων, Πέτρου, Ιακώβου και Ιωάννου, ο οποίος εγκαινιάστηκε στις 6 Αυγούστου, κατά τη μαρτυρία του ιστορικού Νικηφόρου Καλλίστου. Και ενώ, κατά τούς τρεις πρώτους αιώνες του Χριστιανισμού η γιορτή εορταζόταν πριν από το Πάσχα, επικράτησε από τότε ο εορτασμός της Μεταμορφώσεως να γίνεται στις 6 Αυγούστου, σε ανάμνηση των εγκαινίων και 40 ημέρες πριν από την Ύψωσιν του Τιμίου Σταυρού.

Γεννιέται όμως το ερώτημα. Γιατί μεταμορφώθηκε ο Κύριος;

Τι ήθελε να δείξει στους προκρίτους των μαθητών και να διδάξει σ’ όλους μας.

Μια ερμηνευτική προσέγγιση και ένας Θεολογικός σχολιασμός στα αγιογραφικά κείμενα θα ήταν αναγκαίος και απαραίτητος. Αυτά θα μας φανερώσουν την αξία του μυστηρίου αυτού και τον σκοπό της «ένδοξης» Αποκαλυπτικής παρουσίας του Χριστού μας.

Έξι ημέρες, πριν από το εξαίσιο αυτό γεγονός, ο Απ.Πετρος στην πόλη Καισάρια-Φιλίππου, απαντώντας, εξ’ ονόματος και των άλλων μαθητών σε ερώτηση του Κυρίου προς αυτούς, για το τι θεωρούσαν ότι ήταν, είχε ομολογήσει πνευματέμορφα: «Συ ει ο Χριστός, ο Υιός του Θεού του Ζώντος». Η μεταμόρφωση λοιπόν έδειξε ότι ο Υιός του Θεού του Ζώντος, είναι ο Υιός του ανθρώπου των προφητικών ρήσεων, ο διδάσκαλός τους.

Εκτός όμως από αυτό πρέπει να επισημάνουμε και κάτι άλλο. Λίγες μέρες πριν την Μεταμόρφωση ο Χριστός αποκαλύπτει στους μαθητές του «τα μέλλοντα Αυτώ συμβαίνειν» εις Ιεροσόλυμα. Το πάθος Του δηλαδή, την Σταυρική Του Θυσία, την Ταφή Του, εν τέλει και την Ανάστασή Του. Αλλά, οι μαθητές δεν ήταν δυνατόν να κατανοήσουν αυτά που προφητικά τούς αποκάλυπτε, γιατί για αυτούς ήταν αδιανόητο ο Θεάνθρωπος στη γη να πάσχει, να συκοφαντήται, να ατιμάζεται, να φθάνει σε οριακά σημεία ταπεινώσεως και ευτελισμού στα ανθρώπινα μάτια και εν τέλει να πεθαίνει. Είχαν οι μαθητές άλλες προσδοκίες και άλλες αντιλήψεις για τον Μεσσία. Τον ήθελαν να είναι στη γη κυρίαρχος των πάντων, κοσμοκράτορας, Βασιλιάς όλης της οικουμένης.

Γι’ αυτό και λίγες ημέρες πριν το πάθος οι πρόκριτοι των μαθητών ζητούσαν να συμμετέχουν στη δυναμική παγκόσμια γι’ αυτούς εξουσία του Κυρίου. Αυτή ήταν άλλωστε στα χρόνια του Χριστού μας η περιρρέρουσα ατμόσφαιρα και πίστη των Ιουδαίων για τον Μεσσία. Και όταν ο Χριστός μας, τούς αποκάλυψε κάποια άλλη δόξα Του-την δόξα του Πάθους Του και της Σταυρικής Του αγάπης -εκείνοι, «αθυμούντες» και «περίλυποι» έβλεπαν απελπισμένοι τα απατηλά τους όνειρα να χάνονται και τις φιλόδοξες κοσμικές επιδιώξεις και ελπίδες να μαραίνονται.

Ο Κύριος όμως έρχεται με την Μεταμόρφωσή Του να τούς βεβαιώσει και συγχρόνως να τούς στηρίξει στην πίστη, ότι όχι μόνον Θεάνθρωπος ήταν αλλά και ότι η Βασιλεία Του πάνω στη γη θα ήταν Θεανθρώπινη και η εξουσία Του καθαρά πνευματική στις ελεύθερες από τα πάθη και τις εγωιστικές προτιμήσεις και φιλόδοξες καρδιές των ανθρώπων. Στις καρδιές εκείνες που νικούν με την χάρη του Θεού και την δύναμη του πνεύματος την σάρκα, την ύλη και το δίκαιο της πυγμής και της καταπίεσης.

Μόνο μετά την Ανάστασή Του οι μαθητές εννόησαν αληθινά το πάθος του Κυρίου μας και θεολόγησαν με ακρίβεια το Μυστήριο της Μεταμορφώσεως. Κάτω από αυτές τις προοπτικές κατανοούμε αυτό που ο Απ. Παύλος γράφει στους Κορινθίους ότι «Εσταύρωσαν τον Κύριο της δόξης».

Η Μεταμόρφωση είναι, σε τελευταία ανάλυση, η προαπόλαυση της δόξας του Ακτίστου Φωτός της Θεότητος του Χριστού μας, αυτό που έκρυβε 33 χρόνια ο Κυριός μας, κάτω από το καταπέτασμα της ανθρωπίνης φύσης, δηλαδή έκρυβε την Θεότητά Του μέσα στην ανθρώπινη ύπαρξη. Και έρχεται ο Κύριος κάποια στιγμή και αφήνει να φανεί μέσα από την ανθρώπινη φύση Του το άκτιστο Φως της Θεότητας Του. Έτσι, χωρίς να αναιρείται η φύση της σαρκός Του, χωρίς να αφαιρείται η να προστίθεται κάτι σ’ αυτήν.

Το σώμα Του μεταμορφώνεται και αναδεικνύεται πραγματικά, οτι ήταν τέλειος Θεός και τέλειος άνθρωπος, «ασυγχύτως, ατρέπτως ,αναλλοιώτως, αδιαιρέτως» κατά τούς Συνοδικούς όρους των Οικουμενικών Συνόδων.

Κοιτάζοντας τον μεταμορφωμένο Χριστό στο Θαβώρ, βλέπουμε φανερωμένη όχι μονάχα τη δόξα της Αγίας Τριάδος, όχι μονάχα τη δόξα του Σαρκωμένου Λόγου -ένα πρόσωπο σε δύο φύσεις- αλλά έμμεσα και την δόξα του δικού μας ανθρωπίνου προσώπου. Η Μεταμόρφωση είναι μία αποκάλυψη όχι μονάχα του τι είναι ο Θεός, αλλά τι ήταν ο ανθρώπινη φύση, πριν την πτώση των πρωτοπλάστων. Κατανοούμε λοιπόν, τι είχαμε χαρισμένο α­πό τον δημιουργό στον παράδεισο και τι χάσαμε για λίγες στιγμές πειρασμικής ηδονής. Για τον λόγο αυτό η γιορτή αυτή συνδέει τον επίγειο και τον ουράνιο κόσμο-όπως στο Θαβώρ παρέστησαν αντιπρόσωποι των νεκρών και των ζώντων (ο Μωϋσής και ο Προφήτης Ηλίας).

Συνδέει τον Θεό και τον άνθρωπο, που συνυπάρχουν και εκδηλώνεται αυτό στο πρόσωπο του μεταμορφούμενου Χριστού-το σήμερα και το αύριο, τον σταυρό και την δόξα, το τέλος του φθαρτού τούτου κόσμου και την αρχή της αιώνιας μακαριότητας.

Αρχιμανδρίτης π. Ιερώνυμος Κάρμας

Καθηγούμενος Ιεράς Μονής Μεγάλου Σπηλαίου