οι πτωχοί τω πνεύματι

«Μακάριοι οι πτωχοί τω πνεύματι ότι αυτών εστίν η βασιλεία των ουρανών», ήτοι σε ελεύθερη απόδοση: Ευτυχισμένοι αυτοί πού νιώθουν το πνεύμα τους φτωχό έναντι του Θεού γιατί σε αυτούς ανήκει η βασιλεία των ουρανών». Στους εκτός εκκλησίας έχει διαμορφωθει ή λανθασμένη εντύπωση πώς πτωχός τω πνεύματι είναι ο διανοητικά ασθενής, ο πνευματικά άρρωστος. Βεβαίως, ισχύει το ακριβώς αντίστροφο. «Πτωχός τω πνεύματι» είναι τελικά αυτός πού συνέλαβε το πραγματικό νόημα της ζωής , πνευματικής και υλικής, είναι αυτός πού ανεξάρτητα από την κοινωνική του θέση, υπόσταση, αξίωμα, τάλαντα, γνώση, κατάσταση πνευματική και ηθική νιώθει ειλικρινά τον εαυτό του ολόκληρο φτωχό έναντι του θεϊκού μεγαλείου. Ελεεινό και ποταπό κρίνει τον εαυτό του, όχι με λόγους υποκριτικούς και επιδείξεις ψευτοευλάβειας , αλλά συνειδητά, ενσυνείδητα σε σχέση με τον άγιο, παντογνώστη και έμπλουτο Θεό. Με λίγα λόγια ο ταπεινός άνθρωπος, αυτός πού κατόρθωσε να δεί τον εαυτό του και όχι να απελπιστεί, αλλά να κάνει την φιλοσοφία της ταπείνωσης όχημα για να πετάξει σε ύψη πνευματικά. Αυτή είναι η πρώτη προυπόθεση να  γνωρίσει τις κατά δύναμη το θείο και να γίνει μακάριος δηλαδή άγιος. Ο ταπεινός είναι γνήσια εικόνα του Χριστού ο οποίος ήρθε στον κόσμο όχι για να διακονηθεί, αλλά να διακονήσει, ως πτωχός δούλος Κυρίου κατά το προφητικόν λόγιον.  Η σημασία της εν Χριστώ πτωχείας και ταπεινώσεως διαφαίνεται στο ψαλμικό: «Ο Θεός στους υπερηφάνους αντιτάσσεται, στους δε ταπεινούς δίνει την χάρη του. Ο δε Ιωάννης της Κλίμακος ορίζει την ταπεινοφροσύνη ως ουράνιο ανεμοστρόβιλο που μπορεί να ανεβάσει την ψυχή από την άβυσσο της αμαρτίας στα ύψη του ουρανού.Εκλεκτοί του Θεού είναι οι ταπεινοί και λαθόντες, αυτοί πού ο κόσμος της ανθρώπινης πεπερασμένης σοφίας και ματαιότητας, αποκαλεί μωρούς και ανόητους.Ανόητους και άφρονες ονόμασε όμως το ευαγγέλιο τους υπερηφάνους,πού καταφέρνουν να ξεχνούν την μηδαμινότητα τους έναντι του Θεού. Και δυστυχώς η υπερηφάνεια, η αλαζονεία, η αντίληψη πνευματικής αυτάρκειας είναι η μάστιγα των σύγχρονων ανθρώπων. Ο άνθρωπος ειδωλοποιεί το εγώ. Πλούσιος στον ευαγγελικό λόγο είναι ο άφρων και εγωιστής.  ¨όμως ο κατά Θεόν πλουτίζων είναι αυτός που παραμένει λαθών, ταπεινός και αφανής, πνευματικά εξαρτώμενος μόνον από την χάρη του Θεού και μόνο στον Θεό εμπιστευόμενος τα πάντα. Ας δώσουμε και κάποιες άλλες ερμηνείες για την πτωχεία τω πνεύματι εν Χριστώ: Στην ορθόδοξη πρακτική και πνευματικότητα την βρίσκουμε στην σχέση γέροντα και υποτακτικού. Η ορθή υπακοή και η εμπιστοσύνη στον πνευματικό πατέρα δείχνει ανεπιτήδευτο και ταπεινό άνθρωπο, πού ποθεί την σωτηρία. Βέβαια, πτωχός τω πνεύματι δεν είναι ο απλοϊκός, ο αγράμματος, ο τυφλός οπαδός αλλά αυτός που ασπάστηκε την απλότητα και εξουθένωσε τον εαυτό του θεληματικά για να ζεί εν αυτώ Χριστός. Επίσης, πτωχοί τω πνεύματι είναι εκείνοι πού ενώ ευτύχησαν κατά τα κοσμικά κριτήρια να έχουν πολλά αγαθά, επιλέγουν να ζήσουν για την αγάπη του Χριστού φτωχοί και στερημένοι, όχι λόγω μιζέριας και φιλαργυρίας, αλλά για άσκηση και πόνο για την φτώχεια του αδελφού. Αυτοί που δεν θαμπώνονται από τον θόρυβο και την φαντασία του κόσμου, αλλά εννοώντας την απάτη του πλούτου, διαθέτουν τα υπάρχοντα τους στους ενδεείς, σαν να μην είχαν καμία αξία και ζούν ασκητικά και απλά. Πτωχοί τω πνεύματι είναι επίσης αυτοί που δέχονται εύκολα, χωρίς να περιεργάζονται και να αμφιβάλλουν κάθε θαυμαστή και υπέρλογη διδασκαλία της Εκκλησίας, χωρίς να μπαίνουν στην διαδικασία να αμφισβητούν, επιστρατεύοντας και επικαλούμενοι την σοφία και λογική του κόσμου. Τέτοια ταπείνωση είναι το κλειδί του παραδείσου. Όλοι αυτοί γίνονται κληρονόμοι της βασιλείας, κληρονόμοι Θεού και συγκληρονόμοι Χριστού.

π ΠΚ