Κυριακή, Μαΐου 15, 2011

Ο Άγιος Παχώμιος και ο Κοινοβιακός Μοναχισμός


π Γεώργιος Φλωρόφσκυ


Η πρώτη ζωή του Παχωμίου ήταν διαφορετική από εκείνη του Αγ. Αντωνίου. Ήταν σύγχρονος του Αγ. Αντωνίου, και επίσης Αιγύπτιος κόπτης. Αντίθετα από τον Άγ. Αντώνιο, αυτός γεννήθηκε από ειδωλολάτρες γονείς στην Esneh της Άνω Θηβαΐδος της Αιγύπτου. Ο Παχώμιος υπηρέτησε στο στρατό έλαβε μέρος στην εκστρατεία του Κωνσταντίνου κατά του Λικινίου. Τα γεγονότα της ζωής του συγχέονται λόγω των έξι τουλάχιστον βιογραφιών που γράφτηκαν για τον Άγ. Παχώμιο. Αυτός και οι σύντροφοι του στο στρατό έτυχαν ευγενικής μεταχειρίσεως από τους Χριστιανούς στη Θήβα, ώστε ο Παχώμιος άρχισε να ενδιαφέρεται για το Χριστιανισμό. Φαίνεται ότι βαφτίστηκε λίγο αργότερα -μερικοί ισχυρίζονται ότι αυτό έγινε το 307� άλλοι, το 313, αφού απολύθηκε από το στρατό. Ο Παχώμιος άρχισε τη «δοκιμασία» του κάτω από τον ερημίτη Παλάμονα στη Schenesit. Αυτή ήταν η αρχή του στην αναχωρητική ζωή, μια ζωή γεμάτη δυσκολίες, όπως του είπε ο Παλαμών. «Πολλοί ήρθαν εδώ γιατί αηδίασαν τον κόσμο, και δεν άντεξαν. Να θυμάσαι, παιδί μου, η τροφή μου αποτελείται μόνο από ψωμί και αλάτι. Δεν πίνω κρασί, δεν τρώγω λάδι, τη μισή νύχτα ξαγρυπνώ ψάλλοντας Ψαλμούς και μελετώντας τις Γραφές, και μερικές φορές περνώ όλη τη νύχτα χωρίς ύπνο». Ο Παχώμιος έζησε επί έξι ή επτά χρόνια την αναχωρητική ζωή μαζί με τον Παλάμονα.
Πρέπει κανείς να αναπτυχθεί βαθμιαία για την δημιουργική ελευθερία της ερημητικής, αναχωρητικής ζωής. Η πρώτη μορφή του μοναχισμού η αναχωρητική ζωή περιλάμβανε πολλούς κινδύνους, όπως είπε ο Παλαμών. «Όσο απλουστευμένη κι αν γίνει η υλική ζωή, όταν τη ζει κανείς μόνος του, θα μπορούσε να γίνει τόσο δύσκολη ώστε η πνευματική προσπάθεια του μοναχού να διατρέχει τον κίνδυνο να γίνει πιο επιβαρυμένη παρά απελευθερωμένη από αυτή την απλούστευση ...; . Ο μοναχισμός διέτρεχε τον κίνδυνο να χάσει τον εαυτό του ...; Και να εκφυλιστεί από το ίδιο το γεγονός της αναπτύξεώς του». Στο τέλος των πρώτων επτά ετών του ο Παχώμιος, λέγεται, άκουσε μια φωνή που του υπενθύμισε τον «όρκο» του να υπηρετεί τους άλλους. Με τα ίδια του τα χέρια έκτισε κτίρια για να συγκεντρώσει συντρόφους. Η «κλήση» του περιγράφεται από τον Παλλάδιο στην «Λαυσαϊκή Ιστορία». Στη χώρα της Θηβαΐδος ...; Υπήρχε ένας μακάριος άνθρωπος του οποίου το όνομα ήταν Παχώμιος, και αυτός ο άνθρωπος ζούσε μια όμορφη ζωή ασκητικής υπεροχής, και επιβραβεύτηκε με την αγάπη του Θεού και των ανθρώπων. Αυτός, λοιπόν, ο άνθρωπος, καθώς καθόταν στο κελί του, είδε να παρουσιάζεται μπροστά του ένας Άγγελος ο οποίος του είπε. «Αφού συμπλήρωσες τη μαθητεία σου, είναι περιττό να μένεις εδώ. Αλλά έλα, και πήγαινε και μάζεψε κοντά σου αυτούς που είναι περιπλανώμενοι, και μείνε μαζί τους».
Ο Παχώμιος επέβαλε έναν κανόνα ασκήσεως ώστε η νέα κοινότητα να μπορέσει να λειτουργήσει με κάποια τάξη, να μπορέσει να λειτουργήσει εύτακτα κάτω από την αδιαφιλονίκητη εξουσία ενός ηγουμένου. Αυτή ήταν η πρώτη προσπάθεια του Παχωμίου να επιβάλει τάξη στους μοναχούς. Ποιο ήταν το αποτέλεσμα αυτής της προσπάθειας, περιγράφεται ως εξής: «Όταν αυτός είδε τους αδελφούς να συγκεντρώνονται γύρω του, καθόρισε τον εξής κανόνα γι' αυτούς: κάθε μοναχός θα ήταν υπεύθυνος για τον εαυτό του και θα απασχολούσε τον εαυτό του με εργασία για λογαριασμό του. Αλλά θα έχουν ένα κοινό ταμείο για τις υλικές ανάγκες: π.χ. για τροφή, ή και για τα έξοδα που χρειάζονταν για τους επισκέπτες που έρχονταν να τους επισκεφθούν -γιατί κι αυτοί έτρωγαν μαζί. Οι μοναχοί έπρεπε να αναθέσουν σ' αυτόν τη διαχείριση αυτού που είχαν να διαθέσουν, και αυτό να το έκαναν ελεύθερα και εκούσια, εμπιστευόμενοι σ' αυτόν να φροντίζει για όλες τις ανάγκες τους. Εθεωρείτο ότι αυτός ήταν το έμπιστο όργανό τους σε θέματα εργασίας και ο κατά Θεόν πατέρας τους». Εν τούτοις, το αποτέλεσμα ήταν ολέθριο. Οι μοναχοί του Παχωμίου τον μεταχειρίζονταν όχι ως κεφαλή με αδιαμφισβήτητη εξουσία αλλά μάλλον ως υπηρέτη. «Βλέποντας την ταπείνωση και την ηπιότητά του, οι μοναχοί του φέρνονταν αλαζονικά και με παντελή έλλειψη αβροφροσύνης. Και όσες φορές έπρεπε να πάρει μια απόφαση για την τακτοποίηση ορισμένων υποθέσεων τους, αυτοί του αντιμιλούσαν κατά πρόσωπο και τον προσέβαλαν, λέγοντας ότι δεν θα τον υπάκουαν. Αλλά αυτός, χωρίς να τους φέρεται καθόλου με τον ίδιο τρόπο, τους ανεχόταν με υπομονή: 'θα δουν', έλεγε, 'την υπομονή μου και τη λύπη μου, και θα επιστρέψουν στον Θεό. Θα μετανοήσουν και θα φοβηθούν τον Θεό'». Κι όμως, αυτή η ευχή, αυτή η ελπίδα του Παχωμίου, αποδείχθηκε απατηλή. Γιατί περίπου πέντε χρόνια ο Παχώμιος υπέφερε τις προσβολές και τις ύβρεις τους. Τελικά, αφού προσευχήθηκε μια ολόκληρη νύχτα, ο Παχώμιος άλλαξε τη στάση του ριζικά. Από τώρα και στο εξής οι μοναχοί θα ήταν υποχρεωμένοι να δεχτούν έναν αυστηρό κανόνα ή αλλιώς να φύγουν.


ολόκληρο εδώ

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου