Το νόημα ή «ανόμημα» των Χριστουγέννων

Ο τίτλος δεν είναι καθόλου τυχαίος. Εκφράζει δύο καταστάσεις, οι οποίες όχι μόνο απέχουν μεταξύ τους, αλλά πολύ περισσότερο συγκρούονται. Πρόκειται για την εορτή των Χριστουγέννων και τον τρόπο εορτασμού της. Καταρχάς, τα Χριστούγεννα αναφέρονται σε ένα συγκεκριμένο γεγονός, τη Γέννηση του Χριστού. Κατά τη Γέννηση του Χριστού επιτελείται ένα «παράδοξο μυστήριο». Ο αχώρητος και απεριόριστος Θεός, αφού «εχωρήθη εν γαστρί» γεννάται ως άνθρωπος. Το πώς συντελέστηκε αυτό το γεγονός, είναι όντως μυστήριο και η λογική του ανθρώπου αδυνατεί να το συλλάβει και να το κατανοήσει. Εκείνο το οποίο μπορεί να κατανοήσει είναι το τί προκάλεσε τη σάρκωση του Θεού Λόγου.

Σύμφωνα με τη σύνολη παράδοση της Εκκλησίας μας, ο Θεός καταδέχθηκε να γίνει άνθρωπος «ίνα ημείς θεοποιηθώμεν» (Μέγας Αθανάσιος), για να γίνουμε, δηλαδή, εμείς θεοί. Πιο συγκεκριμένα, βλέποντας ο Θεός το ανθρώπινο γένος να είναι υπόδουλο στη φθορά και στον θάνατο, να αδυνατεί να απαλλαγεί από τη δύναμη της αμαρτίας και του διαβόλου, εφαρμόζει το προαιώνιο σχέδιο της Θείας Οικονομίας. Γίνεται άνθρωπος ο Θεός, αναλαμβάνει όλη την ανθρώπινη φύση και ενώνοντας την με τη θεϊκή, την καθαρίζει, το μεταμορφώνει και της χαρίζει όχι μόνο την τιμή και τη λαμπρότητα την οποία είχε στο παράδεισο, αλλά και τη δυνατότητα να προχωρήσει πιο ψηλά, να επιτύχει το «καθ' ομοίωσιν» και να θεωθεί κατά χάρη.
Η εορτή λοιπόν της Γέννησης του Χριστού έχει καθαρά σωτηριολογικό, πνευματικό, μυστηριακό και εκκλησιαστικό περιεχόμενο. Η χαρά και η «ευφροσύνη» που διακρίνει και δεσπόζει την εορτή έχει ακριβώς σχέση με αυτό το περιεχόμενο, με την ουσία της εορτής, με το άνοιγμα του Παραδείσου και το τέλος του θανάτου. Οι καρποί όμως της ενανθρώπησης του Θεού αποκτούν σημασία και ενέργεια, όταν ο ίδιος ο άνθρωπος ανταποκρίνεται με την όλη στάση και τρόπο ζωής του, όπως επίσης και με τον τρόπο εορτασμού των σωτήριων γεγονότων της Θείας Οικονομίας.

Ο εορτασμός είναι καθαρά εκκλησιαστικός. Νηστεία, προσευχή, ελεημοσύνη, εξομολόγηση και Θεία Κοινωνία είναι τα κυριότερα στοιχεία της προετοιμασίας, όπως τα ορίζει η Εκκλησία μας, το Σώμα του Χριστού και μέσα από την εμπειρία των Αγίων της. Μόνο έτσι ο άνθρωπος, όχι απλώς κατανοεί το μυστήριο, αλλά μπορεί ακόμα και να γευτεί τους καρπούς του.

Τί γίνεται όμως σήμερα; Πώς οι άνθρωποι στη πλειονότητά τους εορτάζουν τα Χριστούγεννα;

Είναι σχεδόν ξεκάθαρο, πώς ό,τι συμβαίνει σήμερα είναι καθαρά δυτικό-ευρωπαϊκό και εντελώς άσχετο με το ορθόδοξο και το αληθινό νόημα της εορτής, όπως το περιγράφουμε πιο πάνω. Δυστυχώς, ούτε λίγο, ούτε πολύ, από το σύγχρονο κοσμικό τρόπο εορτασμού των Χριστουγέννων απουσιάζει ο Χριστός και η ουσιαστική (εκκλησιαστική) σχέση μαζί του. Οι άνθρωποι κατά τις μέρες των εορτών τρέχουν πάνω κάτω, αγοράζουν, πουλούν, ξεφαντώνουν, τρώνε, πίνουν και σκορπούν, στολίζουν, διαφημίζουν, φωνάζουν, τραγουδούν, σπαταλούν, ασχολούνται με τους πάντες και τα πάντα εκτός με Αυτόν για χάρη του οποίου εορτάζουν.

Τα πράγματα γίνονται πιο τραγικά και εξευτελιστικά, όταν μέσα σε αυτή τη μανιώδη δίνη, οι άνθρωποι φτάνουν στο σημείο να αμαρτάνουν στο όνομα της Γέννησης του Χριστού. Το πλέον εκφραστικό παράδειγμα είναι αυτό της νύκτας της παραμονής της εορτής. Η παραμονή των Χριστουγέννων αντί να είναι μέρα ησυχίας, συγκέντρωσης, συστολής και προσευχής, μέρα δηλαδή πνευματικής προετοιμασίας, κατάντησε να είναι μέρα σκορπισμού του εαυτού μας, αδιάντροπου γλεντιού και διασκέδασης.

Έτσι, το ερώτημα για τον τίτλο περί «ανομήματος» των Χριστουγέννων αποδεικνύεται πέρα για πέρα δικαιολογημένο.

Φυσικά, πίσω από όλη αυτή την αλλοτριωτική μανία κρύβεται ο τόσο επιθυμητός εξευρωπαϊσμός μας, μέσω της μίμησης ξενόφερτων προτύπων. Πού να ξέραμε, όμως, πως στο βωμό αυτής της προσπάθειας θυσιάζουμε την αθωότητα κυρίως των νέων μας, την αξιοπρέπεια του λαού μας και προπαντός την σωτηρία της ψυχής μας.

Τα πιο πάνω δεν έχουν σκοπό να κατηγορήσουν ή να δικάσουν. Στόχο έχουν να προβληματίσουν και να ευαισθητοποιήσουν. Εκείνο που θέλουμε να τονίσουμε, είναι ότι τα Χριστούγεννα είναι μια κατεξοχήν εκκλησιαστική εορτή. Ο Χριστός δε γεννάται στις φάτνες των δρόμων και των καταστημάτων, αλλά στη φάτνη της ψυχής μας· φτάνει να κάνουμε ό,τι η Εκκλησία ορίζει. Σε μας λοιπόν, επαφίεται, αν θέλουμε να νοηματοδοτήσουμε πραγματικά ή ψεύτικα τα Χριστούγεννα.

Γιώργος Κυπριανού

Από το Ορθόδοξο πνευματικό έντυπο «Πνευματική Έπαλξη»

Ιεράς Αρχιεπισκοπής Κύπρου

To βρήκα στο αξιόλογο ιστολόγιο NOCTOC όπου πρωτοδημοσιεύτηκε.