Κυριακή Α΄Νηστειών ή της ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ

Πυκνό και μεστό εορτολογικών θεμάτων το παρόν Σαββατοκύριακο! Το θαύμα του Αγίου Θεοδώρου,η αναστήλωση των εικόνων, η εορτή της Ορθοδοξίας! Όλη αυτη η εβδομάδα πού πέρασε είναι αφιερωμένη στην π ί σ τ η και μάλιστα στην πίστη πού έδειξαν οι απόστολοι, οι προφήτες, οι ομολογητές,οι Άγιοι της ορθοδοξίας. Χαρακτηριστικό είναι το αποστολικό ανάγνωσμα της Κυριακής, πού είναι ένας ύμνος στην πίστη των προφητών και των δικαίων της ΠΔ.Πίστη σημαίνει και πιστότητα, γνησιότητα, αλλά και ελπίδα. Να γιατί, προβάλλεται αυτή την πρώτη εβδομάδα της σαρακοστής. Έχουμε έναν στόχο: τον Αναστημένο Χριστό, το Πάσχα της Εκκλησίας. Στο μακρυνό ταξίδι δεν φτάνει να ξέρουμε πού πηγαίνουμε, αλλά και ΠΟΙΟΝ θα συναντήσουμε. Χωρίς το όπλο της πίστης, της υπομονής, της γνώσης πώς θα βγούμε στο μέγα πέλαγος με τις τρικυμίες και τους πειρασμούς; Χωρίς την γνησιότητα, πώς θα φτάσουμε στο αναγνωρίσιμο λιμάνι; Και χωρίς την ελπίδα της επαγγελίας, με ποιό θάρρος θα διαπλεύσουμε άφοβα; Μας καλεί η Εκκλησία να στερεωθούμε στην πίστη. Για να προχωρήσουμε περαιτέρω.

Λιτανεύουμε σήμερα τις άγιες Εικόνες, τα Τίμια Ξύλα του Σταυρού, τα λείψανα.Με αυτήν την μεγαλόπρεπη τελετή, δεν ομολογούμε μόνον την αληθή σάρκωση του Λόγου του Θεού, ούτε τον καθαγιασμό των αγίων ανδρών και γυναικών και των τιμίων συμβόλων. Είναι μια απόδειξη ομολογίας αυτή η λιτανεία, η ύψωση, η περιφορά. Αυτή η χαρμόσυνη πανήγυρη, γίνεται για να διατρανώσουμε, την πίστη και την προσδοκία στην επαγγελία της Ανάστασης.Ιδού, πού η πορφυροβαμμένη με τα ιερά αίματα των Μαρτύρων και Ομολογητών της πίστεως η Νύμφη του Χριστού Εκκλησία, λαμπρύνεται και δοξάζεται. Είναι μια ομολογία δόξας,αλλά ταυτόχρονα και ένας αρραβώνας, μία δέσμευση. Είναι σαν να καθομολογούμε αφοσίωση σε μια ζωή μαρτυρίου και μαρτυρίας, θυσιαστικής έως θανάτου αγάπης για τον Χριστό. Και σε αυτή την ομολογία δεν υπάρχει ίχνος φανατισμού ή μισαλλοδοξίας.Γιατί η καθομολογία μας υψώνοντας τις εικόνες, φωτίζεται από το φως της ελπίδας και της βεβαιότητας στην ανάσταση την δική μας, στην αποκατάσταση όλης της ανθρωπίνου φύσεως και της κτίσης του Θεού την ανακαίνιση. Εορτάζουμε την δόξα και την φιλανθρωπία του Κυρίου και υποσχόμαστε αφοσίωση και αγώνα. Ομολογούμε πώς και ο δικός μας δρόμος θα είναι σταυρώσιμος, αλλά ιδού πού στο τέλος της πορείας φέγγει η αγία δικαίωση και πέραν αυτής η ατελεύτητη δόξα και χαρμονή.

Στην εικονοκλαστική κοινωνία της περιφρόνησης και της πνευματικής αδιαφορίας, η χαρά του Χριστιανού, η αγάπη και η μέριμνα του για τον καθαγιασμό της φύσης του, και του κόσμου γύρω του, μοιάζει με βλάσφημη παραφωνία. Αντικρύζουμε καθημερινά τον ευτελισμό του ανθρωπίνου προσώπου, την καθυπόταξη του ψυχοσωματικού ανθρώπου, υπερ ού απέθανεν Χριστός στα βδελυρά πάθη και την οικολογική καταστροφή πού μαρτυρεί σκοτισμό και δαιμονισμό ακόμα της συνείδησης μας. Η Κυριακή της Ορθοδοξίας είναι μια προκλητική πράξη της Εκκλησίας, μια δημόσια ομολογία και αντιστροφη των κοσμικών τετριμμένων, προς τα άνω. Μια υπενθύμιση για αποκατάσταση και επιστροφή, στην πηγή της ωραιότητας, της ζωής, της δημιουργίας, της θείας ενέργειας πού ουσιοποιεί το πάν! Ας γίνουμε λοιπόν καθ' όλον το έτος, μάρτυρες και ποιητές αυτής της ανακαίνισης και σύμβολα ζωντανά της αναστάσεως, πού παρέχει ο Δημιουργός και Παντοκράτωρ Κύριος. Ας γίνουμε το κάτοπτρο του Ενός φωτός , του ωραίου, απερίγραπτου και ανακαινιστικού, ομορφαίνοντας τον κόσμο γύρω μας. Αυτή είναι η αληθινή ομολογία!

ππκ 27-2-2015
 

Η χαρμολύπη της Μεγάλης Σαρακοστής (+ π. Αλ. Σμέμαν)

Πρωτοπρεσβυτέρου Ἀ λ ε ξ ά ν δ ρ ο υ  Σ μ έ μ α ν (+)

Μεγάλη Σαρακοστή, πορεία πρὸς τὸ Πάσχα

(ἀπὸ τὸ βιβλίο «Μεγάλη Σαρακοστή», ἐκδόσεις Ἀκρίτας, Ἀθήνα 1999)

Ὅταν κάποιος ξεκινάει γιὰ ἕνα ταξίδι θὰ πρέπει νὰ ξέρει ποῦ πηγαίνει. Αὐτὸ συμβαίνει καὶ μὲ τὴ Μεγάλη Σαρακοστή. Πάνω ἀπ᾿ ὅλα ἡ Μεγάλη Σαρακοστὴ εἶναι ἕνα πνευματικὸ ταξίδι ποὺ προορισμός του εἶναι τὸ Πάσχα, ἡ Ἑορτὴ Ἑορτῶν». Εἶναι ἡ προετοιμασία γιὰ τὴν «πλήρωση τοῦ Πάσχα, ποὺ εἶναι ἡ πραγματικὴ Ἀποκάλυψη». Γιὰ τὸ λόγο αὐτὸ θὰ πρέπει νὰ ἀρχίσουμε μὲ τὴν προσπάθεια νὰ καταλάβουμε αὐτὴ τὴ σχέση ποὺ ὑπάρχει ἀνάμεσα στὴ Σαρακοστὴ καὶ τὸ Πάσχα, γιατὶ αὐτὴ ἀποκαλύπτει κάτι πολὺ οὐσιαστικὸ καὶ πολὺ σημαντικὸ γιὰ τὴ Χριστιανικὴ πίστη καὶ ζωή μας.

Σὲ ὅλες αὐτὲς τὶς ἐρωτήσεις ἡ ἀπάντηση εἶναι: ἡ νέα ζωὴ ἡ ὁποία πρὶν ἀπὸ δυὸ χιλιάδες περίπου χρόνια ἀνέτειλεν ἐκ τοῦ τάφου», προσφέρθηκε σὲ μᾶς, σὲ ὅλους ἐκείνους ποὺ πιστεύουν στὸ Χριστό. Μᾶς δόθηκε τὴ μέρα ποὺ βαφτιστήκαμε, τὴ μέρα δηλαδὴ ποὺ ὅπως λέει ὁ Ἀπ. Παῦλος: ... συνετάφημεν οὖν αὐτῷ διὰ τοῦ βαπτίσματος εἰς τὸν θάνατον, ἵνα ὥσπερ ἠγέρθη Χριστὸς ἐκ νεκρῶν διὰ τῆς δόξης τοῦ πατρός, οὕτω καὶ ἡμεῖς ἐν καινότητι ζωῆς περιπατήσωμεν (Ρωμ. 6,4).

Ὁλόκληρη ἡ λατρεία τῆς Ἐκκλησίας εἶναι ὀργανωμένη γύρω ἀπὸ τὸ Πάσχα, γι᾿ αὐτὸ καὶ ὁ λειτουργικὸς χρόνος, δηλαδὴ ἡ διαδοχὴ τῶν ἐποχῶν καὶ τῶν ἑορτῶν, γίνεται ἕνα ταξίδι, ἕνα προσκύνημα στὸ Πάσχα, ποὺ εἶναι τὸ Τέλος καὶ ποὺ ταυτόχρονα εἶναι ἡ Ἀρχή. Εἶναι τὸ τέλος ὅλων αὐτῶν ποὺ ἀποτελοῦν τὰ παλαιὰ» καὶ ἡ ἀρχὴ τῆς «νέας ζωῆς», μιὰ συνεχὴς «διάβαση ἀπὸ τὸν «κόσμο τοῦτο» στὴν Βασιλεία ποὺ ἔχει ἀποκαλυφτεῖ ἐν Χριστῷ.

Παρ᾿ ὅλα αὐτὰ ἡ παλαιὰ» ζωή, ἡ ζωὴ τῆς ἁμαρτίας καὶ τῆς μικρότητας, δὲν εἶναι εὔκολο νὰ ξεπεραστεῖ καὶ ν᾿ ἀλλάξει. Τὸ Εὐαγγέλιο περιμένει καὶ ζητάει ἀπὸ τὸν ἄνθρωπο νὰ κάνει μιὰ προσπάθεια ἡ ὁποία, στὴν κατάσταση ποὺ βρίσκεται τώρα ὁ ἄνθρωπος, εἶναι οὐσιαστικὰ ἀπραγματοποίητη. Ἀντιμετωπίζουμε μία πρόκληση. Τὸ ὅραμα, ὁ στόχος, ὁ τρόπος τῆς νέας ζωῆς εἶναι γιὰ μᾶς μία πρόκληση ποὺ βρίσκεται τόσο πολὺ πάνω ἀπὸ τὶς δυνατότητές μας!

Στὴν ἀρχαία Ἐκκλησία ὁ βασικὸς σκοπὸς τῆς Σαρακοστῆς ἦταν νὰ προετοιμαστοῦν οἱ Κατηχούμενοι, δηλαδὴ οἱ νέοι ὑποψήφιοι χριστιανοί, γιὰ τὸ βάπτισμα πού, ἐκεῖνο τὸν καιρό, γίνονταν στὴ διάρκεια τῆς ἀναστάσιμης Θείας Λειτουργίας. Ἀλλὰ ἀκόμα καὶ τώρα ποὺ ἡ Ἐκκλησία δὲν βαφτίζει πιὰ τοὺς χριστιανοὺς σὲ μεγάλη ἡλικία καὶ ὁ θεσμὸς τῆς κατήχησης δὲν ὑπάρχει πιά, τὸ βασικὸ νόημα τῆς Σαρακοστῆς παραμένει τὸ ἴδιο. Γιατί, ἂν καὶ εἴμαστε βαφτισμένοι, ἐκεῖνο ποὺ συνεχῶς χάνουμε καὶ προδίνουμε εἶναι ἀκριβῶς αὐτὸ ποὺ λάβαμε στὸ Βάπτισμα. Ἔτσι τὸ Πάσχα γιὰ μᾶς εἶναι ἡ ἐπιστροφή, ποὺ κάθε χρόνο κάνουμε, στὸ βάπτισμά μας καὶ ἑπομένως ἡ Σαρακοστὴ εἶναι ἡ προετοιμασία μας γι᾿ αὐτὴ τὴν ἐπιστροφὴ - ἡ ἀργὴ ἀλλὰ ἐπίμονη προσπάθεια νὰ πραγματοποιήσουμε τελικὰ τὴ δική μας διάβαση», τὸ Πάσχα» μας στὴ νέα ἐν Χριστῷ ζωή. Τὸ ὅτι, καθὼς θὰ δοῦμε, οἱ ἀκολουθίες στὴ σαρακοστιανὴ λατρεία διατηροῦν ἀκόμα καὶ σήμερα τὸν κατηχητικὸ καὶ βαπτιστικὸ χαρακτήρα, δὲν εἶναι γιατὶ διατηροῦνται «ἀρχαιολογικὰ» ἀπομεινάρια, ἀλλὰ εἶναι κάτι τὸ ζωντανὸ καὶ οὐσιαστικὸ γιὰ μᾶς. Γι αὐτὸ κάθε χρόνο ἡ Μεγάλη Σαρακοστὴ καὶ τὸ Πάσχα εἶναι, μιὰ ἀκόμα φορά, ἡ ἀνακάλυψη καὶ ἡ συνειδητοποίηση τοῦ τί γίναμε μὲ τὸν «διὰ βαπτίσματός» μας θάνατο καὶ τὴν ἀνάσταση.

Ἕνα ταξίδι, ἕνα προσκύνημα! Καθὼς τὸ ἀρχίζουμε, καθὼς κάνουμε τὸ πρῶτο βῆμα στὴ χαρμολύπη» τῆς Μεγάλης Σαρακοστῆς βλέπουμε - μακριά, πολὺ μακριὰ - τὸν προορισμό. Εἶναι ἡ χαρὰ τῆς Λαμπρῆς, εἶναι ἡ εἴσοδος στὴ δόξα τῆς Βασιλείας. Εἶναι αὐτὸ τὸ ὅραμα, ἡ πρόγευση τοῦ Πάσχα, ποὺ κάνει τὴ λύπη τῆς Μεγάλης Σαρακοστῆς χαρά, φῶς, καὶ τὴ δική μας προσπάθεια μιὰ πνευματικὴ ἄνοιξη». Ἡ νύχτα μπορεῖ νὰ εἶναι σκοτεινὴ καὶ μεγάλη, ἀλλὰ σὲ ὅλο τὸ μῆκος τοῦ δρόμου μιὰ μυστικὴ καὶ ἀκτινοβόλα αὐγὴ φαίνεται νὰ λάμπει στὸν ὁρίζοντα. Μὴ καταισχύνῃς ἡμᾶς ἀπὸ τῆς προσδοκίας ἡμῶν, Φιλάνθρωπε!»

 

εδω

Μια διδακτική ιστορία για τη Σαρακοστή από τον Άγιο Νικόλαο Βελιμίροβιτς

Οἱ διὰ Χριστὸν σαλοὶ διακρίνονται ἀπὸ μιὰ σπάνια ἔλλειψη φόβου. Ὁ μακάριος Νικόλαος ἔτρεχε ἀνάμεσα στοὺς δρόμους τοῦ Πσκὼφ προσποιούμενος τὸν τρελό,ελέγχοντας τοὺς ἀνθρώπους γιὰ τὶς κρυφὲς ἁμαρτίες τους καὶ προφητεύοντας ἐκεῖνα ποὺ ἐπρόκειτο νὰ τοὺς
συμβοῦν.

 Ὅταν ὁ Ἰβὰν ὁ Δ ́ ὁ Τρομερὸς κατέφθασε στὸ Πσκώφ, ὁλόκληρη ἡ πόλη διασαλεύτηκε ἀπὸ τὸν τρόμο γιὰ τὸ φοβερὸ τσάρο. Γιὰ νὰ τὸν ὑποδεχθοῦν οἱ κάτοικοι τοποθέτησαν στὴν εἴσοδο κάθε σπιτιοῦ ψωμὶ καὶ ἁλάτι,ἀλλὰ οἱ ἴδιοι, φοβισμένοι, δὲν ἐμφανίστηκαν.

Ὅταν ὁ κυβερνήτης τῆς πόλης πρόσφερε στὸν τσάρο ψωμὶ καὶ ἁλάτι σ’ ἕνα δίσκο, ὁ τσάρος ἔσπρωξε μακριά τον δίσκο, μὲ ἀποτέλεσμα νὰ πέσουν καταγῆς τὸ ψωμὶ καὶ τὸ ἁλάτι. Τότε ἐμφανίστηκε μπροστά του ὁ ὅσιος Νικόλαος:
ντυμένος μὲ ποδήρη χιτώνα, δεμένο μὲ σκοινὶ στὴ μέση, χοροπηδοῦσε γύρω του μ’ἕνα μπαστούνι, σὰν παιδί. Τοῦ φώναζε: «Ἰβάνουσκα, Ἰβάνουσκα, φάε ψωμὶ κι ἁλάτι καὶ μὴν τρῶς ἀνθρώπινο αἷμα». Οἱ στρατιῶτες ἔτρεξαν νὰ τὸν πιάσουν, ὅμως ἐκεῖνος τοὺς ξεγλίστρησε καὶ κρύφτηκε. Ὁ τσάρος ζήτησε νὰ μάθει γιὰ τὸ μακάριο Νικόλαο –ποιὸς ἦταν καὶ τί ἦταν– καὶ τὸν ἐπισκέφθηκε στo φτωχικό του. Ἦταν τότε ἡ πρώτη ἑβδομάδα τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς. Ὁ Νικόλαος, μόλις πληροφορήθηκε ὅτι ἐρχόταν ὁ τσάρος γιὰ νὰ τὸν ἐπισκεφθεῖ, φρόντισε νὰ ἐξασφαλίσει ἕνα κομμάτι ὠμὸκρέας. Ὅταν λοιπὸν κατέφθασε ὁ Ἰβὰν ὁ Τρομερός, ὁ ὅσιος ἔβαλε μετάνοια καὶ τοῦ πρόσφερε τὸ κρέας λέγοντας «Φάε, Ἰβάνουσκα, φάε!». Ὀργισμένος ὁ τσάρος τοῦ ἀπάντησε «Εἶμαι χριστιανὸς καὶ δὲν τρώω κρέας τὴ Σαρακοστὴ γιατὶ νηστεύω!». 
Ὁ ἄνθρωπος τοῦ Θεοῦ μονομιᾶς τὸν ἀποστόμωσε «Κάνεις πολὺ χειρότερα: τρέφεσαι μὲ σάρκα καὶ αἷμα ἀνθρώπων, ξεχνώντας ὄχι μόνον τὴ Σαρακοστή, ἀλλὰ καὶ τὸν ἴδιο τὸν Θεό!». Τὸ μάθημα αὐτὸ μπῆκε βαθιὰ μέσα στὴν καρδιὰ τοῦ τσάρου Ἰβὰν·ντροπιασμένος ἔφυγε ἀμέσως ἀπ’ τὸ Πσκώφ, ὅπου ἀρχικῶς εἶχε ἔλθει μὲ τὴν πρόθεση νὰ κατασφαγιάσει τὸν πληθυσμό.


Απόσπασμα από τον Πρόλογο της Αχρίδος του Αγίου Νικολάου Βελιμόροβιτς που

κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Άθως

http://www.stamoulis.gr/Ημερολόγιο-Ο-Πρόλογος-της-Αχρίδος-Φεβρουάριος_p-

393465.aspx

Περί των δύο οδών της μετανοίας

 

Δυο μοναχοί, απελπίστηκαν για την σωτηρία τους στην έρημο και επέστρεψαν στον κόσμο, όπου επιδόθηκαν σε έκλυτη ζωή. 

Με τον καιρό αηδίασαν, μετανόησαν και ο ένας παρακινούσε τον άλλο να επιστρέψουν στην μετάνοια τους. 

Έτσι με τα πολλά, ξαναγύρισαν στην έρημο και εξομολογήθηκαν στον Γέροντα τα ανομήματα τους. Αυτούς τους έθεσε κανόνα να κάνουν επί μακρόν νηστεία και προσευχές.

Μετά από πολύ καιρό πήγε να τους επισκεφτεί για να τους παρηγορήσει και να δει και την πρόοδο τους.

Βλέπει τον ένα σκελετωμένο, κατηφή και καταπονημένο. Ενώ ο άλλος έθαλλε, χαίροταν και ήταν ακμαίος.

Τους ρώτησε λοιπόν για τον αγώνα τους, για να του λυθεί πάσα απορία για την διαφορά τους, αφού ο κανόνας ήταν κοινός.

Ο μεν πρώτος του απεκάλυψε πώς δεν σταμάτησε να κλαίει για τις αμαρτίες του και να σκέφτεται τον Άδη. Ο δε δεύτερος του φανέρωσε,πώς από την πρώτη στιγμή πού έφτασε ξανά στην έρημο, δοξολογούσε τον Θεό, πού τον ξαναδέχτηκε κοντά Του σαν τον άσωτο και ένιωθε ευγνωμοσύνη και αγαλλίαση. 

Ο Γέροντας πληροφορήθηκε μετά απο προσευχή πώς και οι δύο τρόποι μετανοίας των αδελφών, ήταν ε υ ά ρ ε σ τ ο ι    στον Θεό.

Από το Γεροντικό

Ναι στην νηστεία από τροφές!Είναι πνευματική και όχι φαρισαϊκή θέση.

Θέλοντας να κάμω μιαν αναφορά ποιμαντικού χαρακτήρα στο θέμα της πνευματικής και σωματικής νηστείας, δεν θα ήθελα να σταθώ στα τετριμμένα. Γιατί είναι παραδεδομένο από τους Πατέρες της Εκκλησίας, την υμνογραφία του Τριωδίου και από διδασκαλία, πού ανάγεται στον ίδιο τον Κύριο, πώς δεν ωφελεί η νηστεία των τροφών , αν δεν συνοδεύεται από την αποκοπή παθών και την εγκράτεια την πνευματική. Πιστεύω, πώς στους περισσότερους χριστιανούς αυτό έχει γίνει συνείδηση και είναι ήδη γνωστό. Θα σταθώ όμως με λίγα λόγια, στην "περιφρόνηση" της νηστείας των τροφών, πού τείνει να φαίνεται ασήμαντη και τυπική.

Aς προσέξουμε τώρα στην Νηστεία, φίλοι μου, να τιμήσουμε και την ψυχή και το σώμα μας. Όχι μόνο το σώμα με την αποχή από τροφές, γιατί θα κουραστούμε, θα αγανακτίσουμε και θα γεμίσουμε και απιστία και δειλία.Όχι μόνο επιμελούμενοι τα πνευματικά, κάνοντας όμως κατάλυση τροφών, γιατί θα χάσουμε την ορθόδοξη πίστη μας και θα πληρωθούμε με περηφάνεια και δοξασίες. 

Ο άνθρωπος ψυχοσωματικά αμαρτάνει,ψυχοσωματικά και αγιάζεται. Δεν διίστανται αυτά τα δύο στον αγιασμό και τον αγώνα μας.Και εμείς προσβλέπουμε στην Ανάσταση μας. Στην ανάσταση του όλου Ανθρώπου.

Δεν είναι τυχαίο ή μάλλον είναι οικονομία από τον Θεό , πού αυτή η εβδομάδα καταλήγει στην Κυριακή της Ορθοδοξίας. Εκεί τιμάται η Εικόνα του Χριστού. Του Ενανθρωπήσαντος Χριστού. Προβάλλεται ο συναγιασμός της ύλης με το πνεύμα.Είμαστε Εκκλησία των εικόνων, των λειψάνων, των αισθητών στοιχείων στα μυστήρια, ενός Σαρκωμένου Θεού, ενός ιερού υλισμού.

Ας τιμήσουμε λοιπόν και το σώμα με την εγκράτεια.Αλλιώς, χωρίς νηστεία και κόπο σώματος, η νηστεία είναι μια άσκηση στην φιλοσοφία και τίποτα άλλο.

Μην ακούτε, αυτούς πού υποβιβάζουν την νηστεία των τροφών, έναντι της νηστείας των παθών.Συμφυή είναι και τα δύο, δεν είναι άσχετα!Το ένα στηρίζει το άλλο και μάλιστα η σωματική κόπωση τον πνευματικό αγώνα!

Συνήθως, όσοι προφασίζονται και κουνάν και το δάχτυλο στους νηστεύοντες ή δεν έχουν γνώση θεωρητική και πρακτική για την πίστη μας και δοκησισοφούν προφασιζόμενοι ή είναι δούλοι της γαστέρας τους και ελεγχόμενοι κρίνουν.

Δεν θέλω να καταδικάζω. Σας λέω όμως την ωμή αλήθεια.Αυτό το σώμα θα αναστηθεί, ενωμένο με την ψυχή. Του αξίζει η θεραπευτική της Εκκλησίας μας!

Ξέρω κάτι τύπους πού φοράνε μόνο μαύρα

ΑΝ ΠΕΘΑΝΕΙΣ ΠΡΙΝ ΠΕΘΑΝΕΙΣ, ΔΕ ΘΑ ΠΕΘΑΝΕΙΣ ΟΤΑΝ ΠΕΘΑΝΕΙΣ

(ΠΑΡΟΙΜΙΑ ΟΡΘΟΔΟΞΩΝ ΜΟΝΑΧΩΝ)

Ξέρω κάτι τύπους που φοράνε μόνο μαύρα κι ασχολούνται συνεχώς με το θάνατο...
Ο θάνατος τούς απασχολεί τόσο πολύ, που έχουν πάντα ραμμένη στα ρούχα τους μια ζωγραφισμένη νεκροκεφαλή.

Δεν ξυρίζονται, δεν κουρεύονται, δεν κάνουν κανονικό μπάνιο, πλένονται μόνο για λόγους υγιεινής· εκεί που μένουν είναι μάλλον αδύνατο να βρεις καθρέφτη. Δε μένουν στα σπίτια τους, αλλά ζουν σε μικρά δωμάτια, συνήθως μέσα σε αρχαία κτίρια, που τα συντηρούν και τα περιποιούνται. Τις νύχτες μαζεύονται και ψάλλουν χωρίς ν’ ανάβουν ηλεκτρικό φως, κρατώντας μόνο αναμμένα κεριά. Καίνε και αρωματικά λιβάνια, ενώ μερικές νύχτες περιφέρονται ψάλλοντας με τα κεριά τους στα δάση.

Καλλιεργούν μόνοι τους το φαγητό τους. Έχουν τεράστιες περιόδους που δεν τρώνε κρέας, ενώ οι πιο προχωρημένοι απ’ αυτούς δεν τρώνε κρέας ποτέ, αλλά μένουν μάλιστα μέσα στα δάση, σε καλύβες ή σπηλιές, μερικοί και σε χαράδρες, κι εκεί έρχονται σε άμεση επαφή με τα πλάσματα της γης. Όλα τα πλάσματα της γης τ’ αγαπάνε και πολλοί φτάνουν στο σημείο να μπορούν και να επικοινωνήσουν μαζί τους....

Ανάμεσά τους είναι πολλοί μορφωμένοι, που διαβάζουν με τις ώρες ερευνώντας παμπάλαιους τόμους αρχαίας σοφίας, αλλά μετά σκάβουν και ποτίζουν τη γη δίπλα στους αγράμματους. Υπάρχουν τέτοιοι και άντρες και γυναίκες, αν και οι πιο προχωρημένοι έχουν ξεπεράσει ακόμα κι αυτή τη διάκριση…

Δεν έχουν ανάγκη κανέναν από τον «πολιτισμένο κόσμο» και είναι ελεύθεροι. Είναι ελεύθεροι όμως, όχι γιατί δεν έχουν ανάγκη κανέναν, αλλά επειδή τους αγαπούν όλους· επειδή μας αγαπούν όλους. Είναι δίπλα μας, νοιάζονται για μας, αλλά εμείς δεν τους βλέπουμε. Εσύ έχεις δει ποτέ κάτι τύπους που φοράνε μόνο μαύρα κι έχουν πάντα ραμμένη στα ρούχα τους μια ζωγραφισμένη νεκροκεφαλή; 

Το όνομά τους είναι «ορθόδοξοι μοναχοί».

«Η αγάπη αυτή δεν έχει όρια· δεν ερωτά: ποιος είναι άξιος και ποιος δεν είναι; αλλ’ αγαπά τους πάντες: αγαπά φίλους και εχθρούς, αγαπά αμαρτωλούς και κακούργους, δεν αγαπά όμως τις αμαρτίες τους και τα εγκλήματά τους· ευλογεί εκείνους που καταριούνται και ως ήλιος φωτίζει και τους πονηρούς και του αγαθούς (Ματθ. 5, 45-46). […] Η αγάπη του Χριστού είναι πάντοτε παν-αγάπη» (άγιος Ιουστίνος Πόποβιτς, καθηγητής του πανεπιστημίου Βελιγραδίου (Σερβία), 1894-1979). 

                         Και ποια είναι η θέση του Χριστού σ’αυτή την ιστορία;

 Το λέει ένας από τους πιο άγιους μοναχούς που έζησαν στο Αιγαίο τα τελευταία χρόνια, ο γέροντας Αμφιλόχιος Μακρής της Πάτμου: 
«Αγάπησε τον Ένα για να σε αγαπήσουν όλοι. Θα σε αγαπούν όχι μόνο οι άνθρωποι, αλλά και τα ζώα, διότι βγαίνοντας η Θεία Χάρη προς τα έξω ηλεκτρίζει και μαγνητίζει ό,τι βρει μπροστά της. Αλλά όχι μόνο θα σε αγαπούν, θα σε σέβονται κιόλας, διότι στο πρόσωπο το δικό σου θα εικονίζεται το αγνό παρθενικό πρόσωπο εκείνου που θ’ αγαπάς και θα λατρεύεις».

Και ο μεγάλος Ρώσος άγιος Σεραφείμ του Σάρωφ λέει: «Βρες την ειρήνη και χιλιάδες άνθρωποι θα ειρηνεύσουν μαζί σου».

 Πού το πάω; 

Αυτά που γράφω για τους μοναχούς, δεν εννοούν καθόλου ότι σε προσκαλώ να γίνεις μοναχός. Πολλοί άνθρωποι, και σήμερα αλλά και στις παλιές εποχές, βρήκαν αυτή την ειρήνη, αυτό το φως και την αγάπη, στο σπίτι τους, κάνοντας οικογένεια και έχοντας τις καθημερινές τους ασχολίες. Επειδή όμως οι μοναχοί έχουν μετατρέψει αυτή την αναζήτηση σε επιστήμη, η μελέτη της σοφίας τους ή έστω μερικές γνώσεις για τους τρόπους τους, πιστεύω πως θα συναντήσουν και θ’ απαντήσουν τις ανησυχίες σου. Άλλωστε και οι μαυροντυμένοι έφηβοι είναι κι αυτοί μοναχοί – και οι μοναχοί δεν είναι μόνοι, δε ζουν μόνοι, αλλά σε κοινωνίες (μοναστήρια), μέσα στις οποίες εξασκούνται στο να αγαπούν.   

Άγιος Παΐσιος o Αγιορείτης

Άγιος Συλουανός ο Αθωνίτης

                                                                    

Ονομάζονται «μοναχοί» επειδή δεν έχουν σύζυγο, όχι επειδή «ζουν μόνοι τους». Δε ζουν μόνοι τους· μόνο οι πιο προχωρημένοι και άγιοι μπορεί να απομονώνονται, για να προσεύχονται με απόλυτη ησυχία για όλο τον κόσμο. Άλλωστε όλοι οι άνθρωποι κάποιες στιγμές απομονωνόμαστε, και μάλιστα εκείνοι στην ουσία δεν απομονώνονται ποτέ, γιατί η προσευχή τους τούς ενώνει με όλους τους ανθρώπους, και (ή μάλλον επειδή τους ενώνει πρώτα απ’ όλα) με τον Άνθρωπο που αγάπησε πιο πολύ από τον καθένα, τον Ιησού Χριστό. Αυτή είναι και η διαφορά της προσευχής από τη γιόγκα και το διαλογισμό κάθε είδους. 

Μοναχοί των μπαρ και των σκοτεινών δρόμων, και μοναχοί των μοναστηριών: δυο παράλληλοι δρόμοι, από ανθρώπους ζωντανούς και ζεστούς, με φλεγόμενη καρδιά, που αναζητούν τους ίδιους θησαυρούς, τους μεγαλύτερους θησαυρούς του σύμπαντος. Πολλοί μοναχοί των μοναστηριών ήταν προηγουμένως μοναχοί των δρόμων. Και βρήκαν αυτό που ήθελαν, αυτό που τους ενώνει με όλους και με όλα και θεραπεύει τις πληγές που μένουν μέσα στην κοινωνία ανοιχτές. 

Παίξε όπως είσαι!

Τι να κάνω τώρα; Να αρχίσω να πηγαίνω εκκλησία; Να εξομολογούμαι; 

Να μεταλαβαίνω κ.τ.λ.; Ας πούμε ότι, γι’ αρχή, ναι, είναι τόσο απλό. Για τη σημασία αυτού του πράγματος δες το άρθρο «Συνεργείο διάσωσης και επισκευών». Είπες πως είσαι άθεος; Δεν «πιστεύεις στο Θεό»; Δεν πειράζει. Πολλοί απ’ αυτούς ήταν άθεοι. Εκείνος τους δέχεται όλους, άσχετα αν «Τον πιστεύουν» ή όχι. 

Έχεις κάνει πράγματα, για τα οποία ντρέπεσαι; Το ίδιο και πολλοί απ’ αυτούς και, σε κάποιο βαθμό, όλοι οι άνθρωποι. Άλλωστε, γι’ αυτό μας καλεί, για να γιατρέψει την ψυχή μας από το βάρος των κακών μας πράξεων, όσο κακές κι αν είναι: 

«Θυμάμαι τι μου συνέβη, όταν για πρώτη φορά με αληθινή συντριβή για τις αμαρτίες μου πήγα για εξομολόγηση. Όλη η ζωή που έζησα ορθώθηκε μπροστά μου ως αδικία από την αρχή ώς το τέλος. Όταν συνάντησα τον ιερέα, δεν μπορούσα να μιλήσω καθόλου από τη θλίψη, τα δάκρυα, τον καρδιακό πόνο, αλλά μόνον έκλαιγα. 

Και πιστέψτε με, πριν ακόμη αρχίσω να μιλώ για τις αμαρτίες μου, ο Ίδιος ο Κύριος “εξήλθε προς συνάντησίν μου” και έπεσε στον τράχηλό μου και με καταφίλησε, και ήμουν γι’ Αυτόν αγαπητός, χωρίς να περιμένει από μένα πότε θα πω “συγχώρησον”, όπως και στην παραβολή ο άσωτος είπε “Πάτερ, ήμαρτον εις τον ουρανόν και ενώπιόν Σου”, όταν ήδη ο Πατέρας τον δέχτηκε στην αγκαλιά Του. »Κατηγορούσα τον εαυτό μου για όλα. 

Ο Κύριος όμως δεν πρόφερε ούτε ένα λόγο μομφής· μόνο χαιρόταν “ότι ο υιός αυτός απολωλώς ην και ευρέθη, νεκρός ην και ανέστη”. Τι νύχτα ήταν εκείνη! Μου είναι αδύνατο να τη διηγηθώ. Πόσο μας αγαπά ο Κύριος!» (άγιος Σωφρόνιος του Έσσεξ, 1896-1993).

Ο Νεκρός για τον κόσμο

 

Απο το αγαπημένο ιστολόγιο ΝΕΚΡΟΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ

Της Καθαράς Δευτέρας εμπειρίες και λογισμοί...

Η πρώτη μακρά ακολουθία της Σαρακοστής, η πρωϊνή της Δευτέρας της Καθαράς, μόλις έλαβε τέλος. Λόγια ιερά σαν απόκρυφοι χρησμοί κατάνυξης και ελπίδας εξεστομίζοντο από χείλη βδελυρά και εξεπορεύοντο από καρδία συντετριμμένη και τεταπεινωμένη. Σιωπηρά και με γοργό ρυθμό, αντανακλώντας την καλή βία και την μυστική χαρά. Την λαχτάρα να διασχίσουν τον αγέρα τον ηγιασμένο του ναού και να κατακαθίσουν ως υδρατμοί αγρυπνίας και μετανοίας στα μελανά του ναού παραπετάσματα και στολίδια, μαρτυρώντας καταρράκτες χαρμολύπης και ικεσίας στεναγμούς πολυδάκρυτους. " Ο Θεός ο Θεός μου προς σε ορθρίζω...","την πάνσεπτον εγκράτειαν εναρξώμεθα φαιδρώς...","ελήλυθεν η νηστεία, η μήτηρ της σωφροσύνης...","το πρωΐ εισάκουσον της φωνής μου...", "πνεύμα αργίας και περιεργείας μη μοι δώς","μνήσθητι μου Κύριε εν τη βασιλεία σου...", "άνες άφες συγχώρησον...", "ικετεύσατε υπέρ ημών άγιοι απόστολοι και άγιοι πάντες..."....

Ιδού! Θ'αρχίσουν τα απόδειπνα και οι προηγιασμένες, θα ντυθούμε στα μελανά και τα βυσσινί, θα μας ανταγωνιστεί ο κόκκινος ουρανός με το χώμα από την Σαχάρα και οι παρυφές του δρόμου με τα μαβια λουλουδάκια και τα ταπεινά χαμομηλάκια. Η Εκκλησία θα μυρίζει λιβάνι, κρίνο και μαδημένο τριαντάφυλλο πού σαπίζει. Και πιό πέρα , κατά τις νύχτες κοντά στην μεγαλοβδομάδα,λεμονανθό.Οι τελευταίες βροχές θα συμπίπτουν με τα δάκρυα μας, οι πρώτες ανοιξιάτικες ζέστες με τα πρώτα ελπιδηφόρα και νοσταλγικά ψελλίσματα των εγκωμίων πού θα υμνούν την συντετριμμένη άνοιξη.Θα ψάλλουμε τα κατανυκτικά και τα πανηγυρικά. Τα μεσημέρια θα χορταίνουμε με τις προηγιασμένες και τα βραδυνά με τους χαιρετισμούς.Κάθε Κυριακή πρωΐ θα μας συγκινεί ο Βασίλειος και το βράδυ θα μετράμε τις μέρες και τις νύχτες με μετάνοιες και συγχωρητικότητα. Ο Δαβίδ και ο Ησαΐας θα είναι η μόνιμη συντροφιά μας και η ευχή του Ιησού η αναπνοή μας.Θα πλέκουμε βάγια και μοιρολόγια για τον Χριστό. Και όλες αυτές τις σαράντα μέρες αι δυνάμεις των ουρανών αοράτως και συναδελφωμένες με την σαρακοστινή μας σιωπή και χαρμολύπη , θα δορυφορούνε θυσίες τελελεσμένες στον Κύριο των Δυνάμεων!

 Και έτι και έτι ,32 προσκλήσεις στην Θεία Κοινωνία από την Καθαρά Δευτέρα ως το Μέγα Σάββατον πρωϊ! Για να κοινωνούμε συχνότατα,άλλος 5, άλλος 10 άλλος 20, άλλο 32 φορές μέσα στην σαρακοστή, πυκνές και συχνές ακολουθίες και ευκαιρίες προσευχής, ανοιχτά εξομολογητήρια, περισσέματα και υστερήματα για ελεημοσύνη(αφού στο κάτω κάτω νηστεύουμε και υστερούμαστε), περισσότερες ευκαιρίες για συμφιλίωση και να ρθούμε πιό κοντά!  Περιχαρώς υποδεξώμεθα το της νηστείας άγγελμα! Ας  βαδίσουμε την οδό την άμωμο , με το ίδιο φρόνημα ως το τέλος!

ΑΓΙΑ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΗ ΤΕΣΣΑΡΑΚΟΣΤΗ (Παράλληλα Κείμενα)

1.Μεγάλη Τεσσαρακοστή:

το πορφυρόχρωμο σταυρώσιμο κουκούλι της κατάνυξης , απ'όπου θα ξεπηδήσει λευχειμονών ο φτερωτός άγγελος της αιώνιας πασχάλιας άνοιξης.

Σιωπή και χαρμονή πένθους... 
Ανεκλάλητοι στεναγμοί και δάκρυα συναίσθησης, ύμνοι θείων ερώτων σε τύψεις μετανοϊκών στηθοδαρμών, ενδοσκόπηση στην εσωτέραν έρημο, ειρήνη οδυρμού και πάσχα μυροβόλων ελέγχων, οδύνη ηδονής γόνιμη, Έαρ ψυχών, θάνατος του αρχαίου χειμώνος.

Κατευθυνθήτω η προσευχή μου...

Καλόν Αγώνα! (από παλιότερη ανάρτηση)

2.

Κύριε και Δέσποτα της ζωής μου, πνεύμα αργίας, περιεργίας, φιλαρχίας, και αργολογίας μη μοι δως.

Πνεύμα δε σωφροσύνης, ταπεινοφροσύνης, υπομονής, και αγάπης χάρισε μοι τω σω δούλω.

Ναι Κύριε Βασιλεύ, δώρησαί μοι του οράν τα εμά πταίσματα, και μη κατακρίνειν τον αδελφόν μου˙ ότι ευλογητός ει εις τους αιώνας των αιώνων. Αμήν.

(Ευχή του Αγίου Εφραίμ του Σύρου) 

  
3.

Aυτή η θλίψη της μεγάλης τεσσαρακοστής , σαν μια γαλήνια σιωπή αυτοσυνειδησίας και βουβής πάλης, εμπαίζει την ανοησία και την "προπέτεια" της κοσμικής χαράς. Δεν είναι θλίψη αυτοδικαίωσης,αρπαγμού και φόβου,ούτε θλίψη εγωιστικού μίσους για την ζωή και τους άλλους. Σκεφτείτε απλά τον πράο,τον ησύχιο και τον λαθόντα ανάμεσα σε ένα περιβάλλον πολύβουο, πλουραλιστικό. Σκεφτείτε έναν γαλήνιο και αξιοπρεπή στο μέσον ενός οργιαστικού γλεντιού,όπου δεσπόζουν επευφημίες,ιαχές και ψευδώνυμες απατηλές εκφράσεις ευδαιμονίας και ηδονής και αναλογιστείτε πού βρίσκεται η πραγματική χαρά και σιγουριά και πού μία κραυγή αγωνίας που επιζητεί την προσοχή,την καταξίωση ή και τον οίκτο μας. Σκεφτείτε μια βλάσφημη κραυγή να διακόπτει με αναίδεια την σιγαλή ενατένιση ενός μυστικού τοπίου και τό πώς ξιπάζεται ο ενατενίζων και συλλογιζόμενος για το άκαιρο της στιγμής. Και παράλληλα βάλτε σ'αυτό το μυστικό ποιητικό τοπίο την ψυχή που πληρούται χαρμολύπης και θα ανακαλύψετε πόσο πολύ ταιριάζει με την ποιητική στιγμή , σαν να βρίσκεται στο φυσικό της περιβάλλον.

Πάτε σε ένα μοναστήρι και μείνετε μιά βδομάδα, ανάμεσα σε ανθρώπους που αποκήρυξαν φαΐ,ποτό,εαυτόν,καλοπέραση ακόμα και σαρκικό έρωτα για να βρούν άλλες , "διαφορετικές" εμπειρίες, ανάμεσα σ'ανθρώπους πού ο κόσμος αποκαλεί τρελούς και άχαρους.Και αυτόματα , αμέσως μετά την επίσκεψη,μεταφερθείτε στο κέντρο μιας αστικής πλατείας, όπου θα συναντήσει κανείς τον θόρυβο,την πολυπραγμωσύνη,το κυνήγι των λογικών,για φαΐ,ποτό,αναγνώριση,sex,ανέλιξη,διάκριση ακόμα και εξουθένωση των άλλων και θα καταλάβετε πώς η θλίψη της σαρακοστής είναι ζωηφόρος , ενώ η χαρά και τριβή του κόσμου μια ματαιότητα πού κρατά την ψυχή στις σκοτεινές παραλίες του Άδου.( από παλιότερη ανάρτηση)

4....Το να πάρουμε λοιπόν στα σοβαρά τη Μεγάλη Σαρακοστή σημαίνει ότι θα τη θεωρούμε, πρώτα απ' όλα με την πιο βαθιά έννοια, μια πνευματική πρόκληση που απαιτεί αντίδραση, απόφαση, πρόγραμμα και συνεχή προσπάθεια. Kαι ακριβώς για το λόγο αυτό, όπως ξέρουμε, θεσπίστηκαν από την Εκκλησία οι εβδομάδες προετοιμασίας για τη Μεγάλη Σαρακοστή. Η περίοδος αυτή είναι καιρός για δράση, για απόφαση, για προγραμματισμό. Και ο καλύτερος και ευκολότερος τρόπος είναι ν' ακολουθήσουμε την καθοδήγηση της Εκκλησίας που είναι η μελέτη και ο στοχασμός πάνω στα πέντε ευαγγελικά θέματα που μας προσφέρονται τις πέντε Κυριακές της περιόδου πριν από τη Μεγάλη Σαρακοστή. Τα θέματα αυτά είναι: η διακαής επιθυμία (Ζακχαίος), η ταπείνωση (Τελώνης και φαρισαίος), επιστροφή από την εξορία (Άσωτος), η κρίση (Κυριακή της Απόκρεω) και η συγχωρητικότητα (Κυριακή της Τυροφάγου). Αυτές οι ευαγγελικές περικοπές δεν διαβάζονται μόνο και μόνο για ν' ακουστούν στην Εκκλησία. Σκοπός είναι να τις «πάρω μαζί μου στο σπίτι» και να στοχαστώ πάνω σ' αυτές σχετίζοντάς τις μάλιστα με τη ζωή μου, την οικογενειακή μου κατάσταση, τις επαγγελματικές υποχρεώσεις μου, το ενδιαφέρον μου για τα υλικά πράγματα, τις σχέσεις μου με τους συγκεκριμένους ανθρώπους με τους οποίους ζω. Αν σ' αυτή την προσπάθεια περισυλλογής προσθέσει κανείς και την προσευχή αυτής της περιόδου: «της μετανοίας άνοιξόν μοι πύλαις ζωοδότα...» και τον ψαλμό 136 «επί των ποταμών της Βαβυλώνος εκεί εκαθήσαμεν...» μπορεί να καταλάβουμε τι σημαίνει να «νιώθεις ότι είσαι με την Εκκλησία», και πώς μπορεί μια λειτουργική περίοδος να χρωματίσει τη καθημερινή ζωή.

Επίσης είναι μια πολύ καλή ευκαιρία να διαβάσει κανείς κάποιο θρησκευτικό βιβλίο. Ο σκοπός δε αυτού του διαβάσματος δεν είναι μόνο ν' αυξήσουμε τις θρησκευτικές γνώσεις μας. Είναι βασικά να καθαρίσουμε το μυαλό μας απ' όλα όσα συνήθως το πλημμυρίζουν. Είναι πραγματικά απίστευτο πόσο στο μυαλό μας συνωστίζονται όλων των ειδών οι έννοιες, τα ενδιαφέροντα, οι αγωνίες και οι εντυπώσεις και πόσο ελάχιστο έλεγχο ασκούμε πάνω σ' όλα αυτά. Διαβάζοντας ένα θρησκευτικό βιβλίο συγκεντρώνουμε την προσοχή μας σε κάτι εντελώς διαφορετικό από το συνηθισμένο περιεχόμενο των σκέψεών μας. Δημιουργείται έτσι μια άλλη διανοητική και πνευματική ατμόσφαιρα.

Όλα αυτά, φυσικά, δεν είναι «συνταγές» ίσως να υπάρχουν άλλοι τρόποι για να προετοιμαστεί κανείς για τη Σαρακοστή. Το βασικό σημείο είναι ότι, στη διάρκεια αυτής της περιόδου βλέπουμε τη Μεγάλη Σαρακοστή σαν να βρίσκεται σε κάποια απόσταση, σαν κάτι δηλαδή που ακόμα έρχεται και που μας το στέλνει ο ίδιος ο Θεός σαν ευκαιρία για αλλαγή, για ανανέωση, για εμβάθυνση, και ότι παίρνουμε αυτή την επερχόμενη ευκαιρία πολύ στα σοβαρά. Έτσι, όταν την Κυριακή της Συγγνώμης αφήνουμε το σπίτι μας και πάμε στον Εσπερινό, μπορεί να είμαστε έτοιμοι να κάνουμε δικά μας - έστω και για λίγο - τα λόγια από το Μεγάλο Προκείμενο που ανοίγει τη Μεγάλη Σαρακοστή:

Mη αποστρέψης το πρόσωπόν σου από του παιδός σου, ότι θλίβομαι...(π. Αλέξανδρος Σμέμαν)

Κατηχητήριος Λόγος Οικουμενικού Πατριάρχη για Μ. Τεσσαρακοστή

ιερός μητρ.ναός σωτήρος χριστού, η εξορία των πρωτοπλάστων

ΛΟΓΟΣ ΚΑΤΗΧΗΤΗΡΙΟΣ
ΕΠΙ Τῌ ΕΝΑΡΞΕΙ
ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΗΣ ΤΕΣΣΑΡΑΚΟΣΤΗΣ
+ Β Α Ρ Θ Ο Λ Ο Μ Α Ι Ο Σ
ΕΛΕῼ ΘΕΟΥ
ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ – ΝΕΑΣ ΡΩΜΗΣ
ΚΑΙ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ
ΠΑΝΤΙ Τῼ ΠΛΗΡΩΜΑΤΙ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ,
ΧΑΡΙΣ ΕΙΗ ΚΑΙ ΕΙΡΗΝΗ
ΠΑΡΑ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΚΑΙ ΚΥΡΙΟΥ ΗΜΩΝ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ,
ΠΑΡ᾿ HΜΩΝ ΔΕ ΕΥΧΗ, ΕΥΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΣΥΓΧΩΡΗΣΙΣ
***
«Τὸ στάδιον τῶν ἀρετῶν ἠνέῳκται· οἱ βουλόμενοι ἀθλῆσαι εἰσέλθετε» (στιχηρὸν ἰδιόμελον τοῦ Τριῳδίου, Κυριακὴ τῆς Τυρινῆς).
Ἀδελφοὶ καὶ Τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά,
Ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστὸς ἐγκεντρίζει ἡμᾶς εἰς τὸ σῶμα Του καὶ μᾶς καλεῖ νὰ γίνωμεν ἅγιοι «ὅτι ἐγώ», λέγει, «ἅγιός εἰμι» (Α΄ Πέτρ. α΄, 16). Ἐπιθυμεῖ ὁ Πλάστης μας νὰ ἔχωμεν κοινωνίαν μαζί Του καὶ νὰ γευθῶμεν τῆς χάριτός Του, νὰ μετάσχωμεν δηλαδὴ τῆς ἁγιότητός Του. Ἡ κοινωνία μὲ τὸν Θεὸν εἶναι ζωὴ μετανοίας καὶ ἁγιότητος, ἡ δὲ ἀπομάκρυνσις ἐξ Αὐτοῦ, ἡ ἁμαρτία, ταυτίζεται ἀπὸ τοὺς Πατέρας τῆς Ἐκκλησίας μὲ τὴν «κακίαν τῆς καρδίας».
Ἡ «ἁμαρτία οὐκ ἔστι τῆς φύσεως, ἀλλὰ τῆς κακῆς προαιρέσεως» (Θεοδωρήτου Κύρου, Διάλογος Α΄- Immutabilis, P.G. 83, 40D) ἢ τοῦ κακοῦ πνεύματος καὶ «οὐδεὶς πίστιν ἐπαγγελλόμενος ἁμαρτάνει», κατὰ τὸν Θεοφόρον Ἰγνάτιον.
Ἡ ἁγιότης εἶναι ἰδιότης τοῦ Κυρίου, ὁ Ὁποῖος εἶναι ὁ «προσφέρων καὶ προσφερόμενος καὶ προσδεχόμενος καὶ διαδιδόμενος».
Ὁ κατὰ χάριν ἱερουργὸς τοῦ Μυστηρίου τῆς Θείας Εὐχαριστίας προσφέρει εἰς τοὺς πιστοὺς «τὰ ἅγια τοῖς ἁγίοις», Σῶμα καὶ Αἷμα Χριστοῦ, καὶ λαμβάνει ἀμέσως παρὰ τοῦ πληρώματος τῶν Ὀρθοδόξων τὴν ἀπόκρισιν εἰς τὴν προσφορὰν ὅτι: «εἷς ἅγιος, εἷς Κύριος, Ἰησοῦς Χριστός, εἰς δόξαν Θεοῦ Πατρός», ὁ «ἐσθιόμενος καὶ μηδέποτε δαπανώμενος, ἀλλὰ τοὺς μετέχοντας ἁγιάζων».
Εἰς τὸν ἀγῶνα τοῦ ἀνθρώπου νὰ ἐπιτύχῃ τὸ «καθ᾿ ὁμοίωσιν» μὲ τὸν Θεόν, διὰ τὸ ὁποῖον ἐδημιουργήθη, τὴν ἁγιότητα δηλαδή, ἡ ἀποβλέπουσα ἀποκλειστικῶς καὶ μόνον εἰς τὴν σωτηρίαν τοῦ ἀνθρώπου Μία, Ἁγία, Καθολικὴ καὶ Ἀποστολικὴ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία «θεοπρεπῶς ἐδογμάτισε» μίαν περίοδον τοῦ ἔτους ὡς περίοδον ἰδιαιτέρας προσευχῆς καὶ δεήσεως πρὸς κατευνασμὸν τῶν παθῶν τῆς ψυχῆς καὶ τοῦ σώματος.
Ἡ περίοδος αὕτη εἶναι ἡ ἀρχομένη ἀπὸ τῆς αὔριον σωτήριος προετοιμασία διὰ τὸ «Πάσχα τὸ μέγα καὶ ἱερώτατον Χριστοῦ».
Εἶναι ἡ Ἁγία καὶ Μεγάλη Τεσσαρακοστή, τὴν ὁποίαν πρέπει νὰ βιώσωμεν «δέησιν προσάγοντες καὶ ἄφεσιν αἰτοῦντες», ὥστε νὰ γευθῶμεν ἀληθῶς τὸ Πάσχα «μετὰ πάντων τῶν Ἁγίων», γινόμενοι «ἅγιοι», διὰ τῆς ὁμολογίας ἐνώπιον Θεοῦ καὶ ἀνθρώπων ὅτι εἴμεθα «σκεύη κεραμέως» συνθλιβόμενα ὑπὸ τοῦ πονηροῦ καθ᾿ ἡμέραν, «πίπτοντες καὶ ἀνιστάμενοι».
Νὰ ὁμολογήσωμεν δηλαδὴ τὴν ἀνθρωπίνην ἀτέλειαν καὶ ἀδυναμίαν μας καὶ τὴν ἐνώπιον Θεοῦ μηδαμινότητά μας, μετανοοῦντες καὶ ἐπαναλαμβά-νοντες ἐν ἑσπέρᾳ καὶ πρωὶ καὶ μεσημβρίᾳ καὶ ἐν παντὶ καιρῷ καὶ πάσῃ ὥρᾳ, καίτοι «ἅγιοι» διὰ τοῦ βαπτίσματος, ὅτι «εἷς Ἅγιος, εἷς Κύριος, Ἰησοῦς Χριστός, εἰς δόξαν Θεοῦ Πατρός».
Καλοῦμεν, λοιπόν, πάντας τοὺς Ὀρθοδόξους πιστούς, κληρικούς, μοναχοὺς καὶ μοναχάς, ἀδελφοὶ καὶ τέκνα, νὰ μεταβάλωμεν τὴν ζωήν μας, πάντοτε μέν, ἰδιαιτέρως δὲ κατὰ τὴν περίοδον αὐτὴν τῆς Ἁγίας καὶ Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, εἰς ἀγαπητικὴν πρὸς τὸν πλησίον προσπάθειαν προπαρασκευῆς διὰ τὴν μετοχὴν ἐκτυπώτερον ἀπὸ τοῦδε εἰς τὴν ἀνέσπερον Βασιλείαν τοῦ Κυρίου, τὸ «καινὸν Πάσχα».
Προσκαλοῦμεν τοὺς πάντας εἰς ζωὴν ἁγιότητος καὶ πνευματικοῦ ἀγῶνος διὰ νὰ χαρισθῇ εἰς τὸν κόσμον καὶ εἰς ἡμᾶς ὡς «δόσις ἀγαθὴ» καὶ ὡς «δώρημα τέλειον» ἡ δυνατότης τῆς ὑπερβάσεως τῆς ἁμαρτίας, διότι «πᾶς ὁ γεγεννημένος ἐκ τοῦ Θεοῦ ἁμαρτίαν οὐ ποιεῖ […] καὶ οὐ δύναται ἁμαρτάνειν, ὅτι ἐκ τοῦ Θεοῦ γεγέννηται» (Α ́ Ἰωάν. γ΄, 9-10).
Ἂς εἰσέλθωμεν, λοιπόν, μὲ ὅλην τὴν ψυχήν μας, μὴ σκυθρωπάζοντες, ἀλλὰ χαίροντες καὶ ἀγαλλόμενοι, εἰς τὸ πνευματικὸν τοῦτο στάδιον τῶν ἀρετῶν καὶ ἂς καθοπλισθῶμεν «ἀγάπης τὴν λαμπρότητα, προσευχῆς τὴν ἀστραπήν, ἁγνείας τὴν καθαρότητα, εὐανδρίας τὴν ἰσχύν», καὶ ἂς συνοδοιπορήσωμεν μὲ τὸν Κύριον, δεόμενοι Αὐτοῦ νὰ μὴ «παρίδῃ ἡμᾶς κινδυνεύοντας τὴν ἀπ᾿ Αὐτοῦ διάστασιν» (Δοξαστικὸν τῆς Σταυροπροσκυνήσεως), ἀλλὰ νὰ μᾶς ἀξιώσῃ «ὅπως λαμπροφόροι προφθάσωμεν εἰς τὴν ἁγίαν καὶ τριήμερον Ἀνάστασιν, τὴν καταλάμπουσαν ἀφθαρσίαν τῷ κόσμῳ» (ποίημα Θεοδώρου, ἀκολουθία Δευτέρας Α΄ Ἑβδομάδος Νηστειῶν).
Ἀδελφοὶ καὶ τέκνα ἐν Χριστῷ,
Ἡ Ἁγία καὶ Μεγάλη Τεσσαρακοστὴ εἶναι ὡς περίοδος προετοιμασίας καὶ μετανοίας φωνὴ τῆς συνειδήσεώς μας, ἡ ὁποία, ἐσωτερικὴ καὶ ἀνέκφραστος, εἶναι προσωπικὴ κρίσις. Ὅταν μᾶς εὑρίσκῃ σφάλλοντας διαμαρτύρεται ἐντονώτατα, καθότι «οὐδὲν αὐτῆς βιαιότερον ἐν κόσμῳ», κατὰ τὸν βιωματικὸν κήρυκα τῆς μετανοίας Ἅγιον Ἀνδρέαν Κρήτης.
Ὅθεν, πρέπει νὰ εἰρηνεύῃ μὲ τὴν συνείδησίν του ἕκαστος, διὰ τῆς μετανοίας, ὥστε «ἐν τῷ πυρὶ τῆς συνειδήσεως νὰ προσφέρωμεν μυστικὴν ὁλοκάρπωσιν», θυσιάζοντες τὰ πάθη μας καὶ προσφέροντες αὐτὰ θυσίαν ἀγάπης πρὸς τὸν συνάνθρωπον, ὅπως ὁ Κύριος ἑαυτὸν ὑπὲρ «τῆς τοῦ κόσμου ζωῆς καὶ σωτηρίας».
Τότε μόνον θὰ ἀνατείλῃ καὶ δι᾿ ἡμᾶς ἐκ τοῦ τάφου ἡ συγγνώμη καὶ θὰ ζήσωμεν ὡς ἀνθρωπότης ἐν ἀλληλοσεβασμῷ καὶ ἀγάπῃ μακρὰν τῶν ὅσων βλέπομεν κατὰ τὰς ἡμέρας ταύτας φρικτῶν ἐγκλημάτων νὰ πλήττουν τὴν οἰκουμένην ἅπασαν.
Εἰς τὸν ἀγῶνα τοῦτον ἔχομεν συμμάχους καὶ πρεσβευτὰς πάντας τούς Ἁγίους καὶ μάλιστα τὴν Παναγίαν Μητέρα τοῦ Κυρίου μας, τὴν διὰ τῶν ἱκεσιῶν της ὡς ἄλλος λουτὴρ «ἐκπλύνουσαν συνείδησιν».
Ὅθεν, προτρεπόμεθα καὶ παρακαλοῦμεν, ὡς πνευματικὸς Πατὴρ τῶν ἀνὰ τὴν οἰκουμένην Ὀρθοδόξων πιστῶν μας, ἑαυτοὺς καὶ ἀλλήλους, νὰ δράμωμεν μετὰ σπουδῆς εἰς τὸ ἀπὸ τῆς αὔριον ἀρχόμενον στάδιον τῶν ἀρετῶν, «μὴ ἄτοπα λογιζόμενοι, μὴ παράνομα πράττοντες», ἀλλὰ πορευόμενοι ἐν Χάριτι νὰ ἐκπλύνωμεν τὰς συνειδήσεις «γνώμῃ ἀγαθῇ» διὰ τῆς μετανοίας, ἔχοντες τὴν βεβαιότητα ὅτι οἱ οὐρανοὶ καὶ ἡ γῆ καὶ πάντα «τὰ ὁρατὰ καὶ ἀόρατα» θὰ καταυγασθοῦν ἐν τέλει ὑπὸ τοῦ φωτὸς τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου.
Ἡμεῖς δέ, «πρὸ τῶν θυρῶν τοῦ Ναοῦ τοῦ Κυρίου» ἱστάμενοι, ἐὰν ἀξίως πολιτευθῶμεν, θὰ περιβληθῶμεν χιτῶνα φωτεινὸν μιμήσεως τοῦ Χριστοῦ καὶ θὰ ἀξιωθῶμεν τοῦ «καινοῦ πόματος» ἐκ τῆς Πηγῆς τῆς ἀφθαρσίας, γευόμενοι τῆς χαρᾶς τοῦ ὀλβίου τάφου τοῦ Κυρίου καὶ συνωθούμενοι ἐν τῇ Ἐκκλησίᾳ «ἕως τῶν κεράτων τοῦ θυσιαστηρίου», ἐν τόπῳ ὅπου «τὰ φοβερὰ τελεσιουργεῖται». Γένοιτο.
Ἁγία καὶ Μεγάλη Τεσσαρακοστὴ ,βιε´
† Ὁ Κωνσταντινουπόλεως
διάπυρος πρὸς Θεὸν εὐχέτης πάντων ὑμῶν

Κυριακή της Τυρινής εβδομάδας: Έφθασεν Καιρός...!

Ἔφθασε καιρός, ἡ τῶν πνευματικῶν ἀγώνων ἀρχή, ἡ κατὰ τῶν δαιμόνων νίκη, ἡ πάνοπλος ἐγκράτεια, ἡ τῶν Ἀγγέλων εὐπρέπεια, ἡ πρὸς Θεὸν παρρησία· δι' αὐτῆς γὰρ Μωϋσῆς, γέγονε τῷ Κτίστῃ συνόμιλος, καὶ φωνὴν ἀοράτως, ἐν ταῖς ἀκοαῖς ὑπεδέξατο· Κύριε, δι' αὐτῆς ἀξίωσον καὶ ἡμᾶς, προσκυνῆσαί σου τὰ Πάθη καὶ τὴν ἁγίαν Ἀνάστασιν, ὡς φιλάνθρωπος.

Κυριακή της Τυρινής. Έφθασεν Καιρός! Ένα πνευματικό προσκλητήριο σε καιρούς αλλοπρόσαλους και κρίσιμους. Η Εκκλησία επιμένει στον εορτολογικό της κύκλο και στις μεγάλες επαναλαμβανόμενες και εξ ίσου ανεπανάληπτες ευκαιρίες να αγιάσει τον άνθρωπο. Πρόθυρα αγίας Τεσσαρακοστής. Αρχή των Αγίων Νηστειών. Εποχή της εγκρατείας και των παλαισμάτων! Νηστεία η πάνοπλος, η κατά των δαιμόνων νίκη, η των Αγγέλων ευπρέπεια, η προς Θεόν παρρησία, η θύρα προς τον δρόμο τον μέγα, για να βιώσουμε το πάσχα το σταυρώσιμο και αυτό της Αναστάσεως του Κυρίου μας.

Έφθασεν καιρός! Βιβλικά τα παραδείγματα πού μας θέτει η σημερινή ημέρα και η προκείμενη εβδομάδα. Πρώτον ,αυτό της τραγικής εξορίας του Αδάμ.Αποτέλεσμα της παρακοής, της αλαζονείας και της υπερηφάνειας. Έξω και μακράν του Θεού δεν ζεί ο άνθρωπος. Εν αυτώ γαρ και εσμέν και κινούμεθα. Η παρακοή είχε ως καρπό την εξορία, την αποξένωση, τον κόπο, τους βασάνους, τον θάνατο. Η πράξη του Αδάμ δεν είχε ως κέντρο απλά την αποφυγή εγκρατείας από κάποιον καρπό, την βρώση ενός αρτυσίμου καρπού. Είχε ως κέντρο την παρακοή προς τον Θεό, την αυτονόμηση του ανθρώπου, την προσβολή πού φέρνει η βδελυρή υπερηφάνεια, την ανταρσία. Ο άνθρωπος καλείται την αγία Τεσσαρακοστή, αν θέλει να επανεύρει τον χαμένο παράδεισο, όχι μόνο να υποτάξει την σάρκα στην εγκράτεια από τις τροφές, αλλά κύρια το θέλημα στο θέλημα του Θεού. Να τον επαναζητήσει και να αποκαταστήσει την σχέση μαζί Του, διά της ορθοδόξου ασκητικής.Αυτή είναι η αληθής και ουσιαστική Νηστεία.

Δεύτερη, βιβλική αναφορά οι Προφήτες. Ο Μωϋσής διά της νηστείας παρέλαβε τον Νόμο. Ο Ηλίας ο νηστευτής απέκλεισε τους ουρανούς και έδωσε σημεία και τέρατα εν τω λαώ. Έπειτα ανελήφθη σαν ουράνιος άνθρωπος και ένσαρκος άγγελος. Ο προφήτης Δανιήλ φίμωσε τα στόματα των θηρίων,οι τρείς παιδες νίκησαν το καμίνι της φωτιάς.Ο Πρόδρομος είδε το Άγιον Πνεύμα καταβαίνον επί τον Χριστόν. Ο ίδιος ο Κύριος διά της νηστείας έδωσε το υπόδειγμα μιας καινής ζωής,χωρίς εξαρτήσεις και με θριάμβους κατά των πειρασμών. Αλλά και νηστεύοντας στην έρημο, προσείλκυσε την διακονία των Αγγέλων και την διατριβή την ειρηνική προκάλεσε μετά των θηρίων, όπως μας πληροφορεί ο θεηγόρος Μάρκος.Αυτό πού έχασε ο Αδάμ και έγινε ξένος όχι μόνον προς τον Πλάστη του, αλλά και προς την κτίση, το επανάφερε ο ίδιος ο Χριστός. Μια αποκατάσταση αρμονίας με τον Δημιουργό και την δημιουργία, για λογαριασμό του ανθρώπου.

Οι Πατέρες της Εκκλησίας, ορίζουν την νηστεία, ως αποχή μεν από τις λιπαρές τροφές και την χορτασία , αλλά και στις καίριες, τις ουσιαστικές, τις πνευματικές διαστάσεις. Αποφυγή κατάκρισης. Αποκοπή θελήματος. Πάλαισμα με τα πάθη, τα κοινά σε κάθε άνθρωπο, αλλά και αυτά πού ξεχωριστά τυρρανούν τον καθένα μας. Συγχωρητικότητα και καταλλαγή. Ελεημοσύνη πλέρια και διακονία των εμπερίστατων θυσιαστική. Διανομή του περισσέματος από την εγκράτεια στους φτωχούς.Σιωπή ευεργετική πού οδηγεί στην ταπείνωση και την αποφυγή αμαρτίας. Λιτότητα και απλότητα στην εμφάνιση και τον δημόσιο βίο. Αποφυγή κάθε αδίκου συγγραφής και συναλλαγής. Αποκατάσταση αδικίας και δικαίωση του πτωχού και του πένητος. Προσευχητικός βίος και συχνή καταφυγή στα ιερά μυστήρια της Εξομολόγησης και Θείας Κοινωνίας. Εντριβή στις εκκλησιαστικές ακολουθίες και συχνότητα επίσκεψης στον Ναό. Πνευματικές μελέτες. Αγρυπνία με προσευχή και μελέτη. Ικανοποίηση και ευγένεια στους υφισταμένους. Διακονία και θυσία. Συνδιαλλαγή με πνευματικούς ανθρώπους , από τους οποίους ωφελούμαστε.Αποφυγή καθε αμαρτίας, αλλά και κάθε ούδέτερου πράγματος πού δεν βλάπτει, αλλά ούτε και ωφελεί. Ο χριστιανός δηλαδή μέσα στο κλίμα των αγίων νηστειών, πρέπει να έχει την συνείδηση πώς ιερουργεί ο ίδιος την κάθε στιγμή και ώρα σε μια μυστική θεία λειτουργία, πού αφορά όλο το πλαίσιο των ευαγγελικών και πατερικών εντολών και συμβουλών. Να δρα , να σκέφτεται και να ζεί ως ναός του Θεού και μέσα σε έναν οικουμενικό ναό της δόξας και του ελέους του Θεού.

Μεγάλη η ευκαιρία, προκείμενον το αγώνισμα, βραβείο η μετοχή στο σταυροαναστάσιμο πάσχα! Ιδού καιρός ήγγικεν της σωτηρίας ημών! Ας μην εκλάβουμε ως τυπική συμμετοχή και ενέργεια την σαρακοστινή περίοδο, αλλά ως ανανέωση όρκου βαπτίσματος, ως ενέργεια του Ιερού Χρισματος και για τους πιό καταβεβλημένους, ως ακόμα μια ευκαιρία ανόρθωσης, καταλλαγής, επιστροφής και γνωριμιας με τον Θεό μας. Τον Θεό των νηστευτών και των μετανοημένων. Ας έχουμε ένα ευλογημένο και απρόσκοπτο στάδιο. Καλή πρόοδο. Καλή δύναμη. Καλόν Αγώνα!

ππκ 19-2-2015

Φώτη Κόντογλου: Η Πολιούχος των Aθηνών Αγία Φιλοθέη

Η αγία Φιλοθέη με γυναίκες που κοντά της εύρισκαν παρηγοριά. Πίνακας του Έκτωρος Δούκα (1885-1969), στον Ιερό Ναό της  Αγίας Φιλοθέης, στην Φιλοθέη.

Φώτη Κόντογλου: Η Πολιούχος των Aθηνών. H Αγία Φιλοθέη

.......................................................................................................................

H αγία Φιλοθέη γεννήθηκε στην Aθήνα από γονιούς άρχοντες, μοναχοπαίδι του Aγγέλου Mπενιζέλου και της Συρίγας. Φιλοθέη ονομάσθηκε όταν έγινε καλογρηά, αλλά το πρώτο όνομά της ήταν Pεβούλα. H μητέρα της ήτανε στείρα και παρακαλούσε το Θεό να της δώσει τέκνο, και μια νύχτα είδε πως βγήκε από το εικόνισμα της Παναγίας ένα φως δυνατό και πως μπήκε στην κοιλιά της. Kι' αληθινά, το φως εκείνο ήτανε η αγιασμένη ψυχή της κόρης που γέννησε σ' εννιά μήνες. Από μικρή φανέρωνε με τα φερσίματα και με τα αισθήματά της ποια θα γινότανε υστερώτερα, στολισμένη με κάθε λογής αρετή. Στην ευσέβεια είχε για οδηγό της την ίδια τη μητέρα της που ήτανε ευλαβέστατη.

Φτάνοντας σε ηλικία δώδεκα χρονών τη ζήτησε για γυναίκα κάποιος άρχοντας του τόπου, μα η κόρη δεν ήθελε να παντρευθεί. Αλλά επειδή οι γονιοί της την παρακαλούσανε, η τρυφερή ψυχή της δεν βάσταξε να τους λυπήσει και να τους παρακούσει και στο τέλος παραδέχθηκε να πανδρευθεί με εκείνον τον πλούσιο άνθρωπο, που ήτανε όμως πολύ φτωχός στην ψυχή, διεστραμμένος και κακός.

Tρία χρόνια έζησε μαζί του η Pεβούλα κάνοντας υπομονή στα απότομα φερσίματά του, ώς που ο άνδρας της πέθανε κι' απόμεινε χήρα. Oι γονιοί της θελήσανε να την ξαναπανδρέψουνε, μα αυτή τους είπε καθαρά πως έταξε να γίνει καλόγρηα. Σαν πεθάνανε οι γονιοί της, δέκα χρόνια από τον καιρό που χήρεψε, δόθηκε ελεύθερα στην άσκηση, με νηστείες, προσευχές, αγρύπνιες και ελεημοσύνες. Kατήχησε τις υπηρέτριές της και τις έκανε δοχεία του Πνεύματος.

Kατά θέλημα του αγίου Aνδρέα που είδε στον ύπνο της, έχτισε ένα μοναστήρι με εκκλησία στόνομά του. Eίναι η εκκλησιά που σώζεται ακόμα πλάγι στο μέγαρο της Aρχιεπισκοπής στην οδό Aγίας Φιλοθέης. Aφού τελείωσε το μοναστήρι, η Pεβούλα χειροθετήθηκε μοναχή με τόνομα Φιλοθέη. Oι πρώτες αδελφές που ζήσανε μαζί της ήτανε οι δουλεύτρες που είχε στο πατρικό σπίτι της. Mε τον καιρό έδραμαν πλήθος άλλες παρθένες κι' από αρχοντικές οικογένειες και ντυθήκανε το μοναχικό σχήμα. Zήσανε αγωνιζόμενες τον καλόν αγώνα με υποταγή στην άξια ηγουμένισσα που τις διοικούσε στον πνευματικό δρόμο σαν κάποια αγία Συγκλητική.

Tα αγιασμένα λόγια της έμπαιναν στην καρδιά τους σαν δροσιά και άνθιζαν μέσα τους τα εύοσμα άνθη των αρετών. Kαι τα έργα της βεβαιώνανε τα λόγια της κατά τα λόγια του Xριστού που λέγει: «Oς δ' αν ποιήση και διδάξη, ούτος μέγας κληθήσεται εν τη βασιλεία των ουρανών» (Mατθ. ε',19). Όπου μάθαινε πως βρίσκεται φτωχός, δυστυχισμένος, άρρωστος, χαροκαμένος, έτρεχε σε βοήθειά του με περισσότερη προθυμία παρά αν έπαιρνε η ίδια τη βοήθεια απ' άλλον. 

Έχτισε νοσοκομεία και γηροκομεία κοντά στο μοναστήρι της κι' η αγία Φιλοθέη δεν φρόντιζε μοναχά για τη γιατρειά τους και για τη σωματική τροφή τους αλλά και για την πνευματική. Mε τον καιρό, πληθύνανε τόσο πολύ οι αδελφές που μπήκανε στο μοναστήρι της, που δυστυχούσανε από κάθε πράγμα επειδή δεν μπορούσε η ηγουμένη να απαντήσει τα μεγάλα έξοδα, κ' οι καλογρηές γογγύζανε. Mα η αγία τις καταπράυνε με λόγια υπομονετικά, κι' ο Θεός έστελνε τη βοήθειά του πότε μ' έναν τρόπο και πότε με άλλον ώς που περνούσε η στενοχώρια. 

Eξόν από τα ντόπια κορίτσια που συμμάζευε στο μοναστήρι της, έδινε προστασία και σε ξένες γυναίκες που ερχόντανε στην Aθήνα από διάφορα μέρη σκλαβωμένες από τους Tούρκους. Mε τι κινδύνους και με τι βάσανα τις προστάτευε δεν είναι μπορετό να γράψουμε καταλεπτώς σε τούτο το σύντομο σημείωμα. Τέσσερες απ' αυτές τις σκλάβες είχανε ακουστά την αγία Φιλοθέη κι' επειδή τις βασανίζανε οι αφεντάδες τους να αρνηθούν την πίστη τους, φύγανε κρυφά και καταφύγανε στο μοναστήρι.

H αγία τις πήρε μέσα και τις στερέωσε στην πίστη τους και περίμενε εύκαιρη περίσταση για να μπορέσει να τις στείλει στον τόπο τους. Mα οι Τούρκοι, που είχανε τις σκλάβες, μάθανε πως τις είχε περιμαζέψει η Φιλοθέη και μπήκανε σαν θηρία στο κελλί της που κειτότανε άρρωστη και την τραβήξανε και την πήγανε στον πασά. Kαι κείνος πρόσταξε να τη ρίξουνε στη φυλακή. H αγία δεν φοβήθηκε, αλλά ετοιμάσθηκε να χύσει το αίμα της για την πίστη του Χριστού.

Tην άλλη μέρα μαζευθήκανε πολλοί Tούρκοι και φωνάζανε να σκοτώσουνε την αγία. Kι' ο πασάς πρόσταξε να τη βγάλουνε από τη φυλακή και να την παρουσιάσουνε μπροστά του, και της είπε να διαλέξει ανάμεσα στα δύο, ή ν' αρνηθεί την πίστη της ή να κοπεί το κεφάλι της. Mα η αγία απάντησε με αφοβία πως είναι έτοιμη να μαρτυρήσει για τον Xριστό. O πασάς θάβγαζε την απόφαση να κόψουνε το κεφάλι της, αλλά προφθάσανε κάποιοι επίσημοι χριστιανοί και με τα παρακάλια τους αλλάξανε τη γνώμη του πασά και πρόσταξε να τη βγάλουνε από τη φυλακή.

Γυρίζοντας στο μοναστήρι της η οσία, δεν έπαψε να πορεύεται όπως και πριν στο δρόμο του Xριστού. K' επειδή πληθαίνανε ολοένα οι μαθήτριές της, έχτισε κι' άλλο μοναστήρι στην τοποθεσία Πατήσια, κι' αυτό στόνομα του αγίου Aνδρέα. Aλλά έχτισε μετόχια και στη Tζια και στην Aίγινα, κι' εκεί έστελνε τις αδελφές που έπρεπε να μακρύνουνε από την Aθήνα για κάποια αιτία. Σ' όλα αυτά τα ασκητήρια οι καλογρηές δουλεύανε στους αργαλειούς και σε άλλα εργόχειρα, σαν τις προκομμένες μέλισσες μέσα στο κουβέλι. Φτωχά κι' ορφανά κορίτσια βρήκανε προστασία κ' εργασία μέσα σ' εκείνα τα καταφύγια. Σε ό,τι κτήματα είχε η αγία από τους γονιούς της, έχτισε μοναστήρια και φτωχοκομεία. K' είχε πολλή περιουσία. 

Ένας προπάππος της είχε πάρει τη «δεχατέρα του αφέντη της Aθήνας και πήρε προίκα όλη την Kηβισιά και τον Aχλαδόκαμπο που είναι πριν από το Xαλιάντρι». Στο κτήμα που είχε στον Περισό έχτισε άλλο μοναστήρι στο μέρος που το λένε τώρα Kαλογρέζα. Όλη η φτωχολογιά την είχε σαν πονετικιά μάνα. Mε κάθε τρόπο πάσχιζε να ανακουφίσει τους δυστυχισμένους, τους τάιζε, τους άνοιγε πηγάδια για νάχουνε νερό, τους γιάτρευε, τους έβρισκε δουλειά. O κόσμος την έλεγε «κυρά δασκάλα».

Την παραμονή του αγίου Διονυσίου στα 1589 η αγία Φιλοθέη βρισκότανε στο μοναστηράκι πού χε χτισμένο στα Πατήσια. Tο βράδυ συναχθήκανε οι αδελφές για να κάνουνε αγρυπνία. Κάποιοι Aγαρηνοί, που την εχθρευόντανε από καιρό, πηδήσανε από τη μάντρα και πιάνοντας την αγία αρχίσανε να τη χτυπάνε ώς που την αφήσανε μισοπεθαμένη. Tην άλλη μέρα τη σηκώσανε οι αδελφές και την πήγανε στο μετόχι πούχε στον Περισό. Σαν συνέφερε λίγο, έπιασε την προσευχή, ευχαριστώντας το Θεό γιατί αξιώθηκε να πληρωθεί με κακία για τα καλά που έκανε στους ανθρώπους και να μοιάσει σ' αυτό με τον Xριστό, κατά τα λόγια του αποστόλου Πέτρου που λέγει: «καθό κοινωνείτε τοις του Xριστού παθήμασι, χαίρετε» (A' Πέτρ. δ', 13). 

Στις 19 Φεβρουαρίου του 1589 παρέδωσε την καθαρή ψυχή της στον Kύριο, που υπόμεινε τόσα βάσανα για την αγάπη του. Tο άγιο σκήνωμά της θάφτηκε στο μοναστηράκι της Kαλογρέζας κι' από κει έγινε η ανακομιδή των λειψάνων στην εκκλησιά του αγίου Aνδρέα που βρίσκεται στη σημερινή Aρχιεπισκοπή. Mετά πολλά χρόνια, επειδή αυτή η εκκλησιά κόντευε να γκρεμνισθεί, το πήγανε στον άγιο Eλευθέριο κι' από κει στη σημερινή μητρόπολη, μέσα στ' άγιο βήμα.

  

Στο μνήμα της απάνω βρεθήκανε γραμμένα τούτα τα λόγια:

«Φιλοθέης υπό σήμα τόδ' αγνής κεύθει σώμα,

ψυχήν δ' εν μακάρων θήκετο Yψιμέδων».

Εικόνα: Η κοίμηση της Αγίας Φιλοθέης - τοιχογραφία 

του Ησυχαστηρίου «Παναγία των Βρυούλων» στα Πατήσια.

H Φιλοθέη ανακηρύχθηκε αγία επί Oικουμενικού Πατριάρχου Mατθαίου B' (1595-1600). Nεόφυτος ο μητροπολίτης Aθηνών, αφού εξήτασε και ερεύνησε τα κατά τον βίον και το μαρτύριον της οσίας, σύνταξε αναφορά στο Πατριαρχείο μαζί με τους επισκόπους Kορίνθου και Θηβών και με τους προκρίτους της Aθήνας για να τάξει την οσία Φιλοθέη στους χορούς των αγίων.

Σ' αυτό το συνοδικό έγγραφο είναι γραμμένα και τούτα: «Eπειδή εδηλώθη ασφαλώς ότι το θειότατον σώμα της οσιωτάτης Φιλοθέης ευωδίας πεπληρωμένον εστί και μύρον διηνεκώς εκχείται, αλλά και τοις προσιούσι τε ασθενέσι τε και θεραπείας δεομένοις την ίασιν δίδωσι... τούτου χάριν έδοξε ημίν τε και πάση τη ιερά Συνόδω των καθευρεθέντων ενταύθα αρχιερέων συγγραφήναι και ταύτην εν τω χορώ των οσίων και αγίων γυναικών, ώστε κατ' έτος τιμάσθαι και πανηγυρίζεσθαι».

Aυτός είναι με ολιγολογία ο βίος της Aθηναίας αγίας Φιλοθέης, που είναι ένα από τα μυρίπνοα άνθη του γένους μας στον τυραννισμένον καιρό της σκλαβιάς. Δεν στάθηκε αυστηρή μονάχα στο να κάνει τις εντολές του Xριστού, μα αγωνίσθηκε και πνευματικά για να στερεωθεί η αγιασμένη παράδοση της Oρθοδοξίας σαν κάστρο που θα αποσκέπαζε τον Eλληνισμό από τον πνευματικό εκφυλισμό και την αποβαρβάρωση.

Όλα τα θυσίασε, πλούτη, ανάπαυση, ζωή, για την πίστη των πατέρων της. «Θλίψις συνέχει την ψυχήν της» βλέποντας οι χριστιανοί να μην έχουνε στα «πάτρια» την αγάπη που έπρεπε, αλλά να ζούνε μουδιασμένοι, αδιάφοροι, με ψυχή γεμάτη δειλία, μικροψυχία, πονηριά.

Tην Aκολουθία της την έγραψε κάποιος σοφός και ευλαβής άνθρωπος Iέραξ λεγόμενος. Aνάμεσα στα ωραία εγκώμια είναι και τούτο: «Δαυΐδ γαρ το πράον έσχες και Σολομώντος, σεμνή, την σοφίαν, Σαμψών την ανδρείαν, και Aβραάμ το φιλόξενον, υπομονήν τε Iώβ, του Προδρόμου δε θείαν άσκησιν...».

Tην εκκλησία του αγίου Aνδρέα που βρισκότανε στο σημερινό δρόμο της Aγίας Φιλοθέης την εγκρέμνισε ο μητροπολίτης Aθηνών Γερμανός Kαλλιγάς, παρ' ότι είχε μεγάλο σέβας στην αγία, επειδή ήτανε ραγισμένοι οι τοίχοι, κ' έχτισε στα ίδια θεμέλια το παρεκκλήσι που υπάρχει τώρα, ενώ μπορούσε να στερεώσει την παλιά εκκλησία που είχε ωραίες τοιχογραφίες. Eκείνον τον καιρό (ο Γερμανός στάθηκε μητροπολίτης από τα 1889 έως τα 1896) δεν γνωρίζανε οι άνθρωποι την αξία της βυζαντινής τέχνης. H καινούρια εκκλησιά που χτίσθηκε είναι ψυχρή, κακότεχνη, γυμνή. Όποιος μπαίνει μέσα, δεν αισθάνεται κατάνυξη.

Aλλ' η εκκλησιά του μετοχιού που είχε χτίσει η οσία στα Πατήσια γκρεμνίσθηκε και κείνη από την πολυκαιρία και γιατί δεν μπορούσανε οι χριστιανοί να την περιποιηθούνε από το φόβο των Tούρκων πριν να σηκωθεί η Eπανάσταση του 1821. Ώς προ ολίγα χρόνια κειτόντανε οι κολόνες μέσα στα αγριάγκαθα, στεκότανε όρθια μοναχά η χυβάδα (κόγχη) του ιερού κ' η πόρτα με το δυτικό τοίχο. Kάποιοι ευλαβείς χριστιανοί την αναστηλώσανε με την οδηγία του κ. Oρλάνδου και τώρα βρίσκεται πάλι απαράλλαχτη όπως ήτανε στα χρόνια της αγίας Φιλοθέης, ένα ταπεινό μα ατίμητο στόλισμα ανάμεσα στα ακαλαίσθητα και ξενόμορφα σπίτια που χτισθήκανε γύρω στο γηραλέο αυτό εκκλησάκι.

O Θεός με αξίωσε και το στόλισα με αγιογραφίες, όπως ήτανε ο πόθος μου. Aνάμεσα σε άλλα ζωγράφισα και το μοναστήρι, όπως ήτανε τότε, με την ηγουμένη αγία Φιλοθέη και τις αδελφές που πηγαίνουνε στην εκκλησία.

Φαίνεται πως όλη η οικογένεια των Mπενιζέλων ήτανε άνθρωποι φιλόθρησκοι. Στο νάρθηκα της Kαισαριανής είναι γραμμένη από το ζωγράφο που τον αγιογράφησε τούτη η επιγραφή: «Iστόρηται ο πρόναος ούτος ήτοι νάρθηξ δια δαπάνης των προσδραμόντων τη μονή φόβω λοιμού τη κραταιά χειρί της πανυμνήτου Tριάδος και σκέπη της μακαρίας Παρθένου, οίτινες εισίν ο ευγενής και λογιώτατος Mπενιζέλος υιός Iωάννου, άμα ταίς ευγενέσιν αδελφαίς και τη τεκούση και τη λοιπή αυτού συνοδεία. Eπί ηγουμένου Iεροθέου του σοφωτάτου ιερομονάχου. Δια χειρός δε Iωάννου Υπάτου του εκ Πελοποννήσου. Έτει αχπβ΄ (1682) μηνί Aυγούστω κ' (20)».

Ένας Mπενιζέλος, ο Νικόλας, γίνηκε κι' αγιογράφος, μαθητής του Γεωργίου Μάρκου του Αργείου που ζωγράφισε πολλές εκκλησιές στα μέρη της Αττικής, από τα 1727 ως τα 1740 απάνω-κάτω. Στην παλιά εκκλησιά της Παναγίας στο Κορωπί είναι γραμμένο: «Iστορήθη δε κατά το αψλβ΄ (1732) δια χειρός Γεωργίου Μάρκου και του μαθητού αυτού Nικολάου Mπενιζέλου». 

Μαζί με το μάστορά του δούλεψε ο Mπενιζέλος και στο τελευταίο έργο του, την αγιογράφηση της Mονής της Φανερωμένης στη Σαλαμίνα, όπως φανερώνει η επιγραφή που σώζεται και που λέγει: «AΨΛE (1635). Iστορήθη ο θείος και πάνσεπτος Nαός ούτος της Mεταμορφώσεως του Kυρίου, Θεού και Σωτήρος ημών δια συνδρομής κόπου τε και δαπάνης... Iστορήθη δε δια χειρός Γεωργίου Mάρκου εκ πόλεως Aργους και του μαθητού αυτού Nικολάου Mπενιζέλου, Γεωργάκης και Aντώνιος».

Από το βιβλίο του Φώτη Κόντογλου «Γίγαντες ταπεινοί» Aκρίτας 2000

Η Ορθόδοξη εκκλησία μας, εορτάζει την Μνήμη της Αγίας Φιλοθέης της Αθηναίας (1522 - 1589) στις 19 Φεβρουαρίου εκάστου έτους.

αέναη επανάσταση, επιμέλεια Σοφία Ντρέκου