ΠΟΙΟ ΤΟ ΝΟΗΜΑ ΚΑΙ Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΣΤΑΥΡΟΠΡΟΣΚΥΝΗΣΗΣ

Επειδή δια της τεσσαρακονθημέρου Νηστείας, τρόπον τινά, και ημείς  σταυρωνόμαστε και αγωνιζόμαστε να είμαστε νεκροί στις απαιτήσεις των παθών, έχουμε μια αίσθηση πικρίας, κούρασης και ραθυμίας.  Προτίθεται λοιπόν σαν αναψυχή ο Τίμιος και ζωοποιός Σταυρός να μας υποστηρίξει, και να μας υπενθυμίσει το Πάθος του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, και να μας παρηγορήσει με τέτοιο τρόπο: Αν ο Θεός σταυρώθηκε για μας, πόσο περισσότερο εμείς πρέπει να σταυρωνόμαστε; Με την θύμηση των βασάνων του Δεσπότη αισθανόμαστε ανακούφιση για τα δικά μας ελάχιστα βάσανα. Όπως ο Κύριός μας ανέβηκε στον σταυρό και ατιμάστηκε και πειράστηκε, έπειτα όμως δοξάστηκε με τον σταυρό, ελπίζουμε και εμείς να δοξαστούμε με την πρόσκαιρη και μικρή αυτή ταλαιπωρία της νηστείας.

Άλλος λόγος:Όπως αυτοί που  διανύουν δύσκολο και μακρύ δρόμο και αποκάμνουν από τον κάματο και ξαφνικά βρίσκουν δέντρο με ωραία σκιά και κάθονται από κάτω και αναπαύονται και ανανεωμένοι πια συνεχίζουν τον υπόλοιπο δρόμο, έτσι και τώρα στον βασανιστικό δρόμο και πέρασμα του καιρού της νηστείας,φυτεύτηκε από τους άγιους Πατέρες στο μεσοστράτι ακριβώς , ο ζωηφόρος Σταυρός, χορηγώντας μας άνεση και αναψυχή. Έτσι, δυναμωμένοι πια και ανάλαφροι όσοι ήδη κουράστηκαν είναι έτοιμοι να αντιμετωπίσουν τις δυσκολίες που απομένουν.

 Άλλος λόγος : Όπως συμβαίνει στις παρελάσεις των βασιλεών, να  προπορεύονται τα  λάβαρα και τα οικόσημα και τα σκήπτρα τους, και έπειτα φτάνει και αυτός ο ίδιος ο βασιλιάς, χαίροντας για τη  νίκη και πανηγυρίζει με αγαλλίαση  με τους υπηκόους του·έτσι και ο Βασιλιάς μας ο Χριστός,επειδή μέλλει να στήσει τρόπαια κατά του θανάτου και να παρελάσει με δόξα την ημέρα της Ανάστασης, έστειλε πριν από τον θρίαμβο του  το σκήπτρον Του, την βασιλική  Σημαία, τον ζωοποιόν Σταυρό,  προετοιμάζοντας μας να Τον υποδεχθούμε όπως ταιριάζει σε βασιλιά , και να δοξάσουμε τον περιφανή Του θρίαμβο.

Γιατί η Σταυροπροσκύνηση γίνεται στο μέσο  της  αγίας Τεσσαρακοστής;

Γιατί η τεσσαρακοστή μοιάζει με την πικρή πηγή στη Μερρά , ένεκα της πίκρας και της ακηδίας και της συντριβής, που μας συνέχουν. Όπως ακριβώς ο Μωσής έβαλε το ξύλο στις πηγές, στο μέσον της ερήμου, και γλύκανε το νερό, έτσι και ο Θεός ο οποίος μας διαπέρασε από την νοητή Ερυθρά θάλασσα της αμαρτίας και μας λύτρωσε από την τυρρανία του Φαραώ διαβόλου, με το ζωοποιό  Ξύλο του μας παρηγόρησε από την πικρία της νηστείας των σαράντα ημερών (γιατί και μείς κατά κάποιο τρόπο βρισκόμαστε ημιθανείς από δίψα στην έρημο). Και μας παρηγόρησε μέχρι να μας επιστρέψει τελικά στην νοητή Ιερουσαλήμ, τον παράδεισο, διά της Αναστάσεως.

΄Η, επειδή ο Σταυρός  λέγεται και είναι δέντρο της Ζωής.

Ας θυμηθούμε ότι και εκείνο  το ομώνυμο δέντρο ήταν φυτευμένο στο μέσο του παραδείσου της Εδέμ. Με τέλειο και αρμόζοντα τρόπο λοιπόν και οι θειότατοι  Πατέρες το δέντρο του Σταυρού, εν μέσω της Αγ­ίας Τεσσαρακοστής  κατεφύτευσαν. Έτσι μας θυμίζουν την περιπέτεια του Αδάμ που έφαγε από δέντρο , αλλά και υπερτονίζουν ότι αυτός ο θάνατος που προήλθε από δέντρο(ξύλον),πάλι από Ξύλον αναιρέθηκε.Με την διαφορά τώρα ότι με αυτό το δέντρο (τον Σταυρό δηλαδή), το οποίο είναι φυτεμένο στο μέσον του παραδείσου των Νηστειών δεν πεθαίνουμε πλέον, αλλά μάλλον ξαναβρίσκουμε την Ζωή!!!

(διασκευή το κατά δύναμιν από το συναξάρι, Τριώδιον
π.π.κ )