Η αγάπη και η δικαιοσύνη του Θεού

«Η αγάπη και η δικαιοσύνη του Θεού καμιά τιμωρία δεν επιβάλλουν, όπως την εννοεί ο κατατρυχόμενος από το αίσθημα ενοχής άνθρωπος. Πρώτα-πρώτα η αρχή του 13ου κεφαλαίου του Κατά Λουκάν Ευαγγελίου είναι συγκλονιστική. Ρώτησαν τον Χριστό αν οι Γαλιλαίοι που σκοτώθηκαν από τον Πιλάτο, ήταν οι αμαρτωλοί που έπρεπε να πληρώσουν. Η απάντηση του Χριστού είναι αποκαλυπτική και συγκλονιστική· ούτε αυτοί ήταν περισσότερο αμαρτωλοί ούτε εκείνοι που σκοτώθηκαν, όταν έπεσε πάνω τους «ο πύργος εν τω Σιλωάμ». Όλοι, αν δεν μετανοήσουν, θα χαθούν. Επομένως όλοι οι άνθρωποι οφείλουν να συνειδητοποιήσουν την τραγωδία τους, και να ζητήσουν τη σωτηρία που είναι δυνατή, ανεξάρτητα από κάθε νομική ευθύνη.

Οι άνθρωποι πρέπει να θεραπευτούν. Και κατά ένα θαυμάσιο τρόπο ο Μάξιμος λέγει ότι συγχωρείται η ασθένεια και δεν τιμωρείται. Τα τόσα δεινά που δοκιμάζει η ανθρωπότητα είναι πολύ φυσικό να συμβαίνουν, εξαιτίας της κτιστότητας και της θνητότητας των όντων, και εξαιτίας του δραματικού και τελειωτικού γίγνεσθαι για το ξεπέρασμα του μηδενός. Άλλος δρόμος δεν υπάρχει. Επομένως κατά ρητή και κοινή γνώμη των πατέρων ο Θεός επιτρέπει το κακό, κι αν ο άνθρωπος δεν σκληραίνει την καρδιά του, μπορεί να τον βοηθήσει να κρατυνθεί στο καλό και στην πρόοδο. Άλλωστε τόσοι και τόσοι το είπαν: από τα δεινά και τις δυσκολίες γεννιούνται μεγάλα κατορθώματα. Και όλα αυτά τα δεινά μονάχα ο άνθρωπος, ο δουλικά ακόμα φοβισμένος, τα βλέπει σαν τιμωρία. Και πολύ σωστά και η Αγία Γραφή και άλλα εκκλησιαστικά κείμενα τα αποδίδουν στην τιμωρό επέμβαση του Θεού.

Η Αγία Γραφή μάλιστα παρουσιάζει τον Θεό ζηλότυπο, εκδικητικό και ακόμη να επιβάλλει θανατικές ποινές. Έτσι όμως τα βλέπει ο άνθρωπος που πρέπει να περάσει το στάδιο της θρησκείας του δούλου και του μισθίου, για να φτάσει στην κοινωνία της φιλίας και του έρωτα με τον Θεό. Τότε η γλώσσα της Αγίας Γραφής και των άλλων ιερών κειμένων είναι άλλη· είναι η γλώσσα της αγάπης. Γι' αυτό και δεν υπάρχει καμιά διαφορά μεταξύ Παλαιάς και Καινής Διαθήκης, Ευαγγελιστή Ιωάννη και των άλλων ιερών συγγραφέων. Όλοι λένε τα ίδια πράγματα. Ο άνθρωπος με την ανάλογη δεκτικότητα τα βλέπει διαφορετικά. Η τιμωρία είναι εφεύρημα καθαρά ανθρώπινο. Δεν υπάρχει στη Θεία αγάπη. Τι είναι οργή του Θεού μας το λέει άριστα ο Μάξιμος Ομολογητής: όταν ο Θεός σταματήσει να στέλνει τα θεία χαρίσματα. Και επειδή ο άνθρωπος οργίζεται, έχει την εντύπωση , πως κάτι τέτοιο κάνει και ο Θεός. Αλλά ο άνθρωπος όσο περισσότερο αισθάνεται τον Θεό τιμωρό, τόσο απομακρύνεται από τη Θεία αγάπη.

Μονάχα η περιδεής και ένοχη συνείδηση επινόησε ως αυτοάμυνα τις απάνθρωπες τιμωρίες και τη θανατική ποινή, η οποία από τη περιοχή της αυτοδικίας πέρασε στη δικαιοδοσία του νόμου. Απάνθρωπες ποινές, όπως είναι ο βασανισμός και ο θάνατος, αποτελούν την κορύφωση της αυτομηδενιζόμενης κοινωνίας των ανθρώπων. Σ' αυτές τις ποινές φαίνεται η πλήρης κυριαρχία του σατανισμού που επιδιώκει να αφανίσει το κατ' εικόνα Θεού από την ανθρώπινη υπόσταση. Άλλωστε ο βασανισμός και ο θάνατος σχεδόν κανένα σωφρονισμό δεν προξενούν, ή αν προξενούν κάτι, αυτό είναι τόσο συμβατικό και ατροφικό που δεν λογαριάζεται. Πολλές φορές μάλιστα σε θρησκευτικούς κύκλους οι ένοχες συνειδήσεις εκδηλώνουν, με άκρως εκλεπτυσμένο τρόπο, και μίσος εναντίον «των αμαρτωλών». Έχουν επινοήσει το διαχωρισμό μεταξύ αμαρτίας και αμαρτωλού. Και ισχυρίζονται πως μισούν την αμαρτία και όχι τον αμαρτωλό. Αλλά καμιά αμαρτία δεν υπάρχει ξεχωριστή από τον άνθρωπο. Γιατί αμαρτία σημαίνει αποτυχία, αδυναμία, αλλοτρίωση και αρρώστια. Δεν θεραπεύεται η αρρώστια μοναχή της και ούτε υπάρχει καμιά τέτοια αρρώστια· θεραπεύεται μονάχα ο άρρωστος. Αν η ένοχη συνείδηση δεν λυτρωθεί από τη θεία αγάπη, τότε βασιλεύει η τυραννία της αμαρτίας με το υποκριτικό και φοβισμένο προσωπείο».

Νίκος Ματσούκας