Τα αηδόνια του Παραδείσου

 Σήμερα 1η Οκτωβρίου η Εκκλησία μας εορτάζει την μνήμη των Οσίων Ρωμανού του Μελωδού και Ιωάννου Κουκουζέλη. Ακολουθεί ο βίος τους , παρμένος από εδώ

 

 ΡΩΜΑΝΟΣ Ο ΜΕΛΩΔΟΣ

Έζησε στον 6ο μ.Χ. αιώνα επί βασιλέως Αναστασίου Α' ή κατ' άλλους τον 8ο αιώνα επί βασιλέως Αναστασίου Β'. Ήταν διάκονος στην Εκκλησία της Βηρυττού και κατόπιν πήγε στη Κωνσταντινούπολη και διέμενε στα κελιά του ναού της Θεοτόκου του λεγομένου του Κύρου, ο οποίος και έκτισε τον Ναό.
Ήταν άμουσος και μετρίας μορφώσεως, αλλά προσευχόταν με πόθο και παρακολουθούσε τις κατανυκτικές ολονυκτίες μεταξύ του ναού της Παναγίας του Κύρου και της Παναγίας των Βλαχερνών παρακαλώντας τη Θεοτόκο να τον αξιώσει να ψέλνει.
Πράγματι η επιμονή του καρποφόρησε και σε όραμα η Παναγία του έδωσε να φάει ένα τόμο χαρτί. Αμέσως αισθάνθηκε ένα βάρος μέσα του, ξύπνησε και γεμάτος θεία έμπνευση ανέβηκε στο ψαλτήρι την ημέρα των Χριστουγέννων και μετά την 6η ωδή έψαλλε το αθάνατο κοντάκιο: ''Η παρθένος σήμερον τον υπερούσιον τίκτει", αφήνοντας άφωνους τους παρόντες, που δεν πίστευαν στ' αυτιά τους.
Έκτοτε η ποιητική αυτή επιφοίτηση παρέμεινε διαρκής και πλούσια στη φαντασία και τη καρδιά του Ρωμανού, που αναδείχθηκε ο γονιμότερος και εξοχότερος των μελωδών, με πλούτο ιδεών, ανυπέρβλητη πλαστικότητα φράσεως, μεστή δυνατή γλώσσα, θησαυρό αρμονίας ποικίλων και καλλιτεχνικών ρυθμών.
Έγραψε πολλούς ύμνους και περίπου 1.000 κοντάκια.
Οι Δυτικοί τον ονομάζουν ''Πρίγκηπα των μελωδών" & ''Πίνδαρο του Βυζαντίου'' και τον θεωρούν το μεγαλύτερο ποιητή του Βυζαντίου.

 

 ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΟΥΚΟΥΖΕΛΗΣ

Ηδύμελπος μουσικός τον αναφέρει το συναξάρι. Ήταν πράγματι ο πιό καλλικέλαδος ψάλτης του Βυζαντίου και γι' αυτό τον είχε ο αυτοκράτορας Κομνηνός, αρχιμουσικό στο Παλάτι και δάσκαλο των παιδιών του. Καταγόταν από το Δυρράχιο, ήταν ορφανός από πατέρα, αλλά είχε ευσεβή μητέρα που του έδωσε την ευκαιρία να σπουδάσει. Έτσι πήγε στη Κωνσταντινούπολη και έλαβε ανωτέρα μόρφωση. Όταν τον ερωτούσαν οι συμφοιτητές του τι έτρωγε, έλεγε: <<κουκκιά>> και <<ζέλια>> (μπιζέλια) γιατί ήταν φτωχός, έτσι έλαβε το όνομα, Κουκουζέλης.
Ήταν πολύ έξυπνος και τόσο καλλίφωνος από μικρός, που τον φώναζαν αγγελόφωνο. Όμως δεν λογάριασε καθόλου την εγκόσμια καριέρα του και εξέφραζε την επιθυμία του να μονάσει. Επειδή ο αυτοκράτορας δεν τον άφηνε, έφυγε κρυφά και πήγε στη Μονή Μεγίστης Λαύρας του Αγίου Όρους. Εκεί παρουσιάσθηκε σα χωριάτης αγράμματος, για να μην τον αναγνωρίσουν και έτσι τον έβαλλε ο ηγούμενος Ιάκωβος ο Πρικανάς να βόσκει τράγους, στο βουνό πάνω από την Ιερά Μονή.
Εκεί διέμενε μόνιμα και κατέβαινε μόνο τις Κυριακές για να λειτουργηθεί. Ψηλά στο βουνό, κατά σύμπτωση, έμενε λίγο πιό πέρα μέσα σε ένα σπήλαιο κάποιος ασκητής. Ο Ιωάννης στην ερημιά δεν σταμάτησε ποτέ να εξυμνεί το Θεό και έψελνε αμέριμνα. Ο ασκητής που αναφέραμε όμως άκουγε από μακρυά κάθε βράδυ, μιά αγγελική ψαλμωδία που δεν πίστευε στα αυτιά του.
Έτσι ένα βράδυ ξεκίνησε να ψάξει από που προέρχετο αυτή η αγγελική ψαλμωδία. Η υμνωδία τον οδήγησε στον Ιωάννη που ο ασκητής τον είδε να ψέλνει όρθιο, μέσα σε ένα φως, και με το επίσης παράδοξο θέαμα, να στέκονται οι τράγοι στα δύο πόδια τους όρθιοι και να τον ακούουν.
Αμέσως πήγε στον ηγούμενο και ανέφερε το περιστατικό, ο οποίος επειδή δεν το πίστευε, πήγε προσωπικά να το διαπιστώσει. Έτσι με τα ίδια του τα μάτια είδε και εθαύμασε ο ηγούμενος το καταπληκτικό αυτό γεγονός και πλησίασε τον Ιωάννη.
Στο μεταξύ ο αυτοκράτορας ζητούσε σε όλη την επικράτεια να βρούν τον Ιωάννη Κουκουζέλη οπότε ο ηγούμενος τον κατάλαβε και τον πίεσε να αποκαλύψει τη πραγματική του ταυτότητα. Αναγκάσθηκε τότε εκείνος να πει το πραγματικό του όνομα.
Έκτοτε ο ηγούμενος τον έκανε δεξιό ψάλτη στη Μονή Μεγίστης Λαύρας και του επέτρεπε να γράφει ύμνους σε ένα κοντινό κελί, γιατί εκτός από καλλίφωνος ψάλτης ήταν και μεγάλος υμνογράφος. Σπάνια χαρίσματα που τα αξιοποίησε σε δόξα Θεού. Σε κάποια ολονυκτία που κουράσθηκε στο ψαλτήρι, του εμφανίσθηκε η Παναγία και του έδωσε ένα χρυσό νόμισμα για να τον ευχαριστήσει και να τον ενισχύσει. Το μισό νόμισμα σήμερα βρίσκεται στην Μονή γιατί το άλλο μισό τον έδωσαν σε Μονή στη Ρωσία.
Οι ύμνοι του θεωρούνται από τους δυσκολότερους και ειδικά οι λεγόμενοι ''αργοί'', όπως το περίφημο <<Χερουβικό>> του και <<Τον Δεσπότη και Αρχιερέα>>. Μάλιστα οι πιό πολλοί ύμνοι του, απο αυτούς που σώθηκαν, δυστυχώς, είναι ανέκδοτοι. Κοιμήθηκε ειρηνικά το 15ο αιώνα και τάφηκε στο κελί που μόναζε.

 

 

Κοντάκια του αγίου Ρωμανού εδώ

κράτημα αγιου Ιωάννου σε ήχο Γ΄ ακούτε εδώ