Τα ιδιώματα της θείας φύσεως.

 Ἰδιώματα τῆς θείας φύσεως εἶναι τὸ ἄκτιστο, τὸ ἄναρχο, τὸ ἄφθαρτο, τὸ ἀθάνατο, ἄπειρο καὶ αἰώνιο, τὸ ἀγαθό, τὸ δημιουργικό, τὸ δίκαιο, τὸ φωτιστικό, τὸ ἀμετάβλητο, τὸ ἀπαθές, τὸ ἀπερίγραπτο, τὸ ἀχώρητο, τὸ ἀπεριόριστο, τὸ ἀόριστο, τὸ ἀσώματο, τὸ ἀόρατο, τὸ ἀκατανόητο, ἡ ἰδιότητα νὰ μὴν ἔχει καμία ἀνάγκη, τὸ αὐτοκυριαρχικὸ καὶ αὐτεξούσιο, τὸ ἐξουσιαστικό του σύμπαντος, τὸ ζωοποιό, τὸ παντοδύναμο, τὸ ἀπειροδύναμο, τὸ ἁγιαστικὸ καὶ μεταδοτικό, ἡ ἰδιότητα νὰ περιέχει καὶ συγκρατεῖ τὰ σύμπαντα καὶ νὰ προνοεῖ γιὰ ὅλα. Ὅλα αὐτὰ καὶ τὰ παρόμοια ἡ θεότητα τὰ ἔχει ἀπὸ τὴ φύση της, χωρὶς νὰ τὰ ἔχει λάβει ἀπὸ ἀλλοῦ. Ἀπεναντίας, ἡ ἴδια ἡ θεότητα μεταδίδει κάθε ἀγαθὸ στὰ δημιουργήματά της, ἀνάλογα μὲ τὴ δεκτικὴ ἱκανότητα τοῦ καθένα. Ἰδίωμα τῆς θεότητος εἶναι ἡ ἀμοιβαία παραμονὴ καὶ διαμονὴ τῶν θείων ὑποστάσεων· διότι εἶναι ἀχώριστες μεταξὺ τοὺς χωρὶς νὰ λείπει ἡ μία ἀπὸ τὴν ἄλλη· ἔχουν τὴν ἀλληλοπεριχώρησή τους ἀσύγχυτη, ὥστε οὔτε νὰ συγχωνεύονται οὔτε νὰ συγχέονται, ἀλλὰ νὰ εἶναι σὲ ἁρμονία μεταξύ τους. Ο Υἱὸς δηλαδὴ εἶναι μὲ τὸν Πατέρα καὶ τὸ Πνεῦμα, τὸ Πνεῦμα μὲ τὸν Πατέρα καὶ τὸν Υἱὸ καὶ ὁ Πατέρας μὲ τὸν Υἱὸ καὶ τὸ Πνεῦμα, χωρὶς νὰ συμβαίνει καμιὰ συγχώνευση ἢ ἀνάμειξη ἢ σύγχυση. Ἰδίωμα τῆς θεότητος ἐπίσης εἶναι ἡ ἑνότητα καὶ ταυτότητα τῆς κινήσεως· γίνεται, δηλαδή, μία ἐξόρμηση καὶ μία κίνηση τῶν τριῶν ὑποστάσεων, κάτι ποὺ δὲν μπορεῖ νὰ παρατηρηθεῖ στὴν κτιστή φύση. Καὶ ἀκόμη, ἡ θεία ἀκτινοβολία καὶ ἐνέργεια εἶναι μία, ἁπλὴ καὶ ἀδιαίρετη· προσφέρει πολλὰ ἀγαθὰ στὰ κτιστὰ ποὺ διαιροῦνται· καί, ἐνῷ μοιράζει σ’ ὅλα τὰ συστατικά της φύσεώς τους, ἡ ἴδια παραμένει ἁπλή· μοιράζει τὸν ἑαυτό της σὲ πολλὰ χωρὶς νὰ διαιρεῖται ἡ ἴδια· συγκεντρώνει καὶ ἐπαναφέρει τὰ διαιρεμένα στὴ δική της ἁπλότητα διότι ὅλα τὰ ὄντα τὴν ποθοῦν καὶ ὀφείλουν τὴν ὕπαρξή τους σ’ αὐτήν· καὶ αὐτὴ μεταδίδει σὲ ὅλα τὴν ὕπαρξη ἀνάλογα μὲ τὴ φύση τοὺς· ἔτσι ἡ θεότητα ἀποτελεῖ τὴν ὕπαρξη γιὰ τὰ ὄντα, τὴ ζωὴ γιὰ τὰ ζωντανά, τὴ λογικὴ γιὰ τὰ λογικὰ καὶ τὸ νοῦ γιὰ τὰ νοερά· ἡ ἴδια βέβαια εἶναι πέρα καὶ πάνω ἀπὸ τὸ νοῦ, τὸ λόγο, τὴ ζωὴ καὶ τὴ φύση. Ἰδίωμά της ἀκόμη εἶναι ὅτι περνᾶ μέσα ἀπ’ ὅλα τὰ ὄντα, ἐνῷ ἀπ’ αὐτὴν δὲν περνᾶ κανένα ὄν. Ἐπίσης, ὅτι γνωρίζει τὰ πάντα μὲ ἁπλὴ γνώση· ὅλα τὰ βλέπει μὲ ἁπλὸ τρόπο, μὲ τὸ θεῖο, παντεποπτικὸ καὶ ἄϋλο βλέμμα τῆς· βλέπει τὰ παρόντα, τὰ παρελθόντα καὶ τὰ μέλλοντα προτοῦ νὰ συμβοῦν. Ἰδίωμά της, ἐπίσης, εἶναι ἡ ἀναμαρτησία, ἡ συγχώρεση τῶν ἁμαρτιῶν καὶ ἡ σωτηρία. Καὶ ἀκόμη, ὅτι μπορεῖ νὰ πετύχει ὅλα ὅσα θέλει, ἀλλὰ δὲν θέλει νὰ κάνει ὅσα μπορεῖ· μπορεῖ, γιὰ παράδειγμα, νὰ καταστρέψει τὸν κόσμο, ἀλλὰ δὲν τὸ θέλει.»

Ιωάννης Δαμασκηνός και όσιος, Έκδοσις ακριβής της ορθοδόξου πίστεως

μετφρ. αρχ. Δ. Πάπαρης