Κοινωνία – πανδημία – Εκκλησία (π. Νικόλαος Λουδοβίκος)

Ερώτηση: Η εκκλησία μέχρις στιγμής, από την εμφάνιση της πανδημία μέχρι και τώρα, έχει δεχτεί ένα καίριο πλήγμα. Τρεις μεγάλες εκκλησιαστικές γιορτές, το Πάσχα, ο Δεκαπενταύγουστος και τα Χριστούγεννα δεν εορτάστηκαν. Θεωρείτε ότι υπάρχει ένας κατά μέτωπο πόλεμος από την πολιτεία προς την εκκλησία;

Απάντηση: Όχι, δεν νομίζω ότι υπάρχει κάποιος κατά μέτωπο πόλεμος, αφού η απαγόρευση ισχύει για τις συνάξεις όλων των θρησκειών.

Ωστόσο, αυτού του είδους οι απαγορεύσεις, όταν ιδίως είναι τόσο επιθετικά απόλυτες, την στιγμή μάλιστα που κάποιες άλλες συνάξεις  κατ’ ουσίαν αμνηστεύονται, σημαίνουν κάτι για την κοινωνία που τις ανέχεται και εκείνους που τις επιβάλλουν. Σημαίνουν, για τις πολιτικές αυτές, την ενδοϊστορική αποκλειστικά αυτό-δικαίωσή τους, χωρίς καμμιά  δηλαδή ανάγκη εξωτερικής αναφορικότητας που θα είχε, εξίσου ή και περισσότερο, νόημα για την ζωή και την ύπαρξη – και αυτό αποτελεί άλλωστε γενικότερη τάση της νεωτερικής πολιτικής φιλοσοφίας.

Να το πω απλά: Σήμερα, στην Θεσσαλονίκη όπου βρίσκομαι, μπορεί κανείς να πάρει τον καφέ του από χίλια διαφορετικά σημεία, να βολτάρει σε αμέτρητους δρόμους, κάποιοι από τους οποίους είναι συνεχώς ασφυκτικά γεμάτοι από ανθρώπους που σκουντιούνται κυριολεκτικά μεταξύ τους, να στοιβαχτεί μαζί με εκατοντάδες άλλους στα supermarkets – αρκεί να μην επιχειρήσει μια ελάχιστη έστω σύναξη με νόημα που παραπέμπει σε κάτι που βρίσκεται πέρα και έξω από τις επιτρεπόμενες από το κράτος ανάγκες του ανθρώπου.

Μεταξύ αυτών των αναγκών, ευρίσκεται και η επίσκεψη σε μίαν εκκλησία, η οποία όμως θεωρείται πως εξ ορισμού μολύνει. Εάν ήταν όμως έτσι, με πάντα κλειστές τις εκκλησίες εδώ και μήνες, τα κρούσματα θα έπρεπε να είχαν μηδενιστεί. Αντίθετα, τα κρούσματα κορυφώθηκαν με τις εκκλησίες κλειδωμένες.Να θυμίσω επιπλέον πως από επιφανείς κοινωνιολόγους έχει επισημανθεί από παλαιότερα (ας αναφέρω μόνον τον HansFreyer) πως αυτού του είδους η καταναγκαστική υπαγόρευση των επιτρεπόμενων αναγκών από το κράτος, και μάλιστα περιοριζόμενων στην στενά βιολογική σφαίρα, είναι χαρακτηριστικό μιας νοοτροπίας που υπάρχει σοβαρός κίνδυνος να εκβάλει, αργά ή γρήγορα, στον Ολοκληρωτισμό.

Όσο και αν κάποιος από τους κυβερνητικούς εκπροσώπους, ακούγοντας τα παραπάνω, θα διερρήγνυε τα ιμάτιά του αντιτείνοντας πως τα εν λόγω μέτρα τα επιβάλλει η κατάσταση έκτακτης ανάγκης, δεν παύουν οι συγκεκριμένες επιλογές να φανερώνουν και αξιολογικές κλίμακες  και τρόπους ερμηνείας της πραγματικότητας από μέρους των κοινωνιών και των πολιτικών.

 

Ερώτηση: Υπάρχει γενικότερα αυτό που ακούγεται ως «αντιεκκλησιαστικό μένος»;  Για παράδειγμα είδαμε τις αστυνομικές αρχές να επιδίδουν πρόστιμα και να συλλαμβάνουν ιερείς επειδή η πόρτα του ναού δεν ήταν κλειδωμένη κατά την διάρκεια τελέσεως της Θείας Λειτουργίας. Αλλά και πριν την πανδημία, στον τομέα της παιδείας για παράδειγμα, οι εβδομαδιαίοι εκκλησιασμοί καταργήθηκαν και υπάρχουν και τώρα προσπάθειες, πέραν από την απαλλαγή στο μάθημα των θρησκευτικών, να ισχύσει ακόμα και η κατάργηση του.

Απάντηση: Υπάρχει ένα τραγικό τραύμα πίσω από τον ανάπηρο και σχεδόν μανιοκαταθλιπτικό Νεοελληνικό εκσυγχρονισμό, το οποίο προσπαθώ να περιγράψω, μεταξύ άλλων, στο τελευταίο μου βιβλίο με τίτλο «Η Ανοικτή Ιστορία και οι Εχθροί της: Η Άνοδος του Βελούδινου Ολοκληρωτισμού», που βγήκε πρόσφατα από τις εκδόσεις Αρμός. Ένα σημαντικό μέρος των διανοουμένων και των δημοσιογράφων στον τόπο αυτό, στα πλαίσια αυτής της γενικευμένης αυτό-καθαίρεσης που στην Ελλάδα καλείται εκσυγχρονισμός, με την βαθύτατα μεταπρατική και νέο-αποικιακή τους κουλτούρα, βγάζουν ένα πραγματικό μένος για την Ορθόδοξη Εκκλησία, την οποία, όπως φαίνεται από τα γραφόμενά τους, γνωρίζουν όσο περίπου γνωρίζουν τον Σιντοϊσμό ή την θρησκεία των Αυστραλών Αβοριγίνων – αν και γι’ αυτό το τελευταίο φταίει και η σχετική αφασία κάποιων επισήμων εκπροσώπων της Εκκλησίας.

 

Ερώτηση: Πώς κρίνετε μέχρι τώρα την στάση της εκκλησίας (του κλήρου); Παρατηρούμε μία δυσαρμονία στις απόψεις του κλήρου, όταν συναντάμε από την μία ενέργειες αντίθετες των μέτρων και από την άλλη παθητική στάση. Ποια πιστεύετε ότι θα ήταν η ορθή στάση;

Απάντηση: Θεωρώ γενικά, πως η Εκκλησία έχασε άλλη μια ιστορική ευκαιρία να προσφέρει στην δημόσια συζήτηση ορίζοντες πνευματικούς και υπαρξιακούς, με αφορμή τα οριακά ερωτήματα για το νόημα και τον σκοπό της ζωής που αναπόφευκτα γεννά η πανδημία.

Από την μια λοιπόν είδαμε μια ανόητη άρνηση της πραγματικότητας του κορονοϊού, μαζί με μια αδιάκριτη πεποίθηση στην αναγκαστική βοήθεια του Θεού, χωρίς καμιά δική μας συν-εργητική προφύλαξη (αν και οι αρνητές έχουν ποικίλη ιδεολογική προέλευση και δεν ανήκουν, οι περισσότεροι ίσως, στον εκκλησιαστικό χώρο) και από την άλλη, ιερείς, θεολόγους και ιεράρχες να υπερμαχούν κάποιων υπερβολικών κυβερνητικών απαγορεύσεων, εξίσου ακρίτως ωρυόμενοι ενάντια στην απολύτως φυσιολογική ανάγκη των Χριστιανών για κάποια στοιχειώδη έστω επαφή με τα εκκλησιαστικά Μυστήρια, θεωρώντας τους όλους συλλήβδην ως φονταμενταλιστές και απειθείς, και μάλιστα (άκουσον, άκουσον!) ως και «ατομιστές», όταν εύρισκαν τρόπον άπαξ να κοινωνήσουν.

Η πανδημία αφήνει πίσω της αποκαλυπτικά σημεία λαλίστατης  αθεολογησίας  που θα πρέπει να μας προβληματίσουν.

 

Ερώτηση: Η εκκλησία παρέχει κοινωνικό έργο σε πολλούς τομείς, όπως είναι τα συσσίτια των ενοριών. Τώρα που έκλεισαν οι ναοί τι έχουν απογίνει οι άνθρωποι που σιτίζονταν από τα συσσίτια, έχει βρεθεί κάποια λύση;

Απάντηση: Από ό,τι γνωρίζω όλα αυτά τα πράγματα έχουν σχεδόν διακοπεί μέσα στον γενικό τρόμο – αν κάπου συνεχίζονται αυτό θα ήταν αληθινός ηρωισμός.

 

Ερώτηση: Μια σημαντικότατη προσφορά της εκκλησίας είναι η εξομολόγηση και η πνευματική στήριξη των ασθενών στα νοσοκομεία. Η δραστηριότητα αυτή έχει διακοπεί. Πώς το σχολιάζετε, τι θα έπρεπε να γίνει, πόσο απαραίτητη είναι μια τέτοια δράση;

Απάντηση: Αυτήν τη στιγμή οι πάσχοντες από κορονοϊό στερούνται παντελώς του συνταγματικού τους δικαιώματος για έναν ανθρώπινο θάνατο, δηλαδή πνευματικής βοήθειας καθώς και των Μυστηρίων της Εκκλησίας, τα οποία διακαώς αποζητούν στη δύσκολη κατάσταση που ευρίσκονται.

Αλλά και χιλιάδες άλλοι άνθρωποι στερούνται της άμεσης πνευματικής στήριξης της Εκκλησίας την οποία επίσης αποζητούν – ευτυχώς που τα ηλεκτρονικά μέσα επιλύουν ένα μέρος του προβλήματος.

Αρκετοί πολιτικοί μας, εν παρενθέσει, φαίνεται σαν να έχουν για την Εκκλησία, την ανόητη άποψη των αρχών του (αφελούς) Διαφωτισμού – μαγικές τελετουργίες, αυθαίρετος νομικισμός και φαντασιώδης μεταφυσική, ενώ τίποτε από αυτά δεν εκπροσωπεί το εκκλησιαστικό γεγονός – και δεν γνωρίζουν συνήθως τίποτε ούτε για την πραγματική θεολογία και ανθρωπολογία της, ούτε για το τεράστιο πνευματικό έργο που συνολικά επιτελεί.

 

Ερώτηση: Ένα από τα μείζονα θέματα που ανέκυψαν είναι ο ενδεχόμενος κίνδυνος μετάδοσης του ιού από την Θεία Κοινωνία. Μέχρι στιγμής, πιστοί και άπιστοι, έχουν εκφράσει την άποψή τους. Χρησιμοποιήθηκαν μάλιστα ιστορικά παραδείγματα, όπως η επιδημία πανώλης, στην οποία αναφέρεται ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης. Ποια είναι η αλήθεια τελικά;

Απάντηση: Στο βιβλίο μου που ανέφερα παραπάνω υπάρχει, ως παράρτημα, ένα κεφάλαιο για την θεολογία της Εκκλησίας περί της Θείας Κοινωνίας και είναι αδύνατο να μεταφέρω τα θεολογικά επιχειρήματα εδώ  – και πάλι η ευτυχής αγνωσία πολλών είπε διάφορα.

Εν συντομία, η θεολογία και η εμπειρία της Εκκλησία , καθώς και όλων των ιερέων της, εμού συμπεριλαμβανομένου, είναι πως η παρούσα άκτιστη και θεία χάρη της μεταβολής των δώρων σε σώμα και αίμα Χριστού δεν επιτρέπει στους πάσης φύσεως ιούς κ.λ.π, παρά το ότι πιθανώς, μετά την μετάληψη ασθενών, ευρίσκονται μέσα στο Άγιο Ποτήριο, να δράσουν βλαπτικά για τους εν συνεχεία κοινωνούντες.

Είναι παράδοξο πως μια τέτοια συλλογική δήλωση τόσων χιλιάδων ανθρώπων, οι οποίοι μάλιστα αποδεικνύουν την πεποίθησή τους αυτή με την καθημερινή πρακτική τους, εξοβελίζεται πανεύκολα από αυτούς που έχουν δεκαετίες να κοινωνήσουν.

Τους κατανοώ κάπως, διότι και εγώ κάποτε, όταν ευρισκόμουν εκτός Εκκλησίας, ως άθεος, είχα την ίδια εντύπωση, αλλά πρέπει να προσεγγίσουν την πείρα της Εκκλησίας για να έχουν έγκυρη γνώμη. Με ανοικτές τις εκκλησίες από τις 17 Μαϊου, οπότε και προσήλθαν χιλιάδες για να κοινωνήσουν για το Πάσχα, τα κρούσματα θα είχαν φθάσει τις δεκάδες χιλιάδες μέχρι το τέλος Οκτωβρίου.

Παρά ταύτα, τα κρούσματα ανήλθαν κατακόρυφα όταν η Θεία Κοινωνία είχε, εβδομάδες πριν, απαγορευθεί. Ας μην ξεχνούμε, επιπλέον, πως όταν ο Χριστός, ιδρύοντας το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας κατά το Μυστικό λεγόμενο Δείπνο, μετέδωσε το Ποτήριο του οίνου ευλογώντας το στους Μαθητές, δεν έχυσε από αυτό στα υπάρχοντα ενώπιον τους ποτήρια του καθενός, (και τότε υπήρχαν μολυσματικές ασθένειες!), αλλά επέμενε να πιούν όλοι από το δικό του, κάτι που έχει την εκκλησιολογική σημασία του.

Αυτήν ακριβώς την πρακτική, ακολούθησε και η Εκκλησία τουλάχιστον για δέκα αιώνες, και την συνέχισε, με ανάλογο τρόπο, με την χρήση της λαβίδας, παρά το γεγονός πως η μετάδοση ασθενειών μέσου του σιέλου ήταν κάτι γνωστό από την εποχή του Ιπποκράτη.

Άραγε, το έκανε αυτό από ανόητη αδιαφορία για την επιστήμη ή από εμπειρία ενός συνεχιζόμενου θαύματος, ενός δηλαδή γεγονότος πραγματικής σχέσης με τον Χριστό, με τους δικούς του όρους;

Επιτρέπεται όμως πια σήμερα, από το σύγχρονο lifestyle, στον Χριστό να σχετίζεται με τον άνθρωπο και την κτίση με τους δικούς του όρους (και όχι με τους όρους μιας à lacarte άπρακτης ψευδό-πνευματικότητας) και να μεταβάλλει το πραγματικό κατά βούληση;

 

Ερώτηση: Γνωρίζω ότι έχετε επαφή με το εξωτερικό. Ποια είναι η στάση των εκεί τοπικών εκκλησιών απέναντι στην πανδημία και πως αντιμετωπίζονται από την πολιτεία;

Απάντηση: Και στη Αμερική και στην Ευρώπη, μετά μάλιστα από παρεμβάσεις δικαστικές, τηρείται σήμερα η αρχή της αναλογικότητας ως προς την προσέλευση των πιστών στις εκκλησίες .

Στην Αμερική οι εκκλησίες επιτρέπεται να φιλοξενούν καθημερινώς (και όχι μόνον τα Χριστούγεννα) μέχρι το 25% της χωρητικότητάς τους, ενώ στην Ευρώπη ακόμη περισσότερους, αναλογικά πάντοτε.

Η αιτία για την στάση αυτή εικάζω  ότι είναι πιθανώς συν τοις άλλοις και το ότι από πολλούς στη Δύση σήμερα είναι κατανοητό πως η πίστη, καθαιρώντας το στρες και ενισχύοντας το ανοσοποιητικό, είναι στην κυριολεξία και παράγοντας υγείας – όχι υπό την έννοια κάποιας μαγικής ανοσίας φυσικά, αλλά υπό την έννοια μιας πολύτιμης βοήθειας προς την κατεύθυνση της ανάρρωσης, ή και της βοήθειάς της, κάποτε, προς μη νόσηση.

Η Ελλάδα τηρεί την πιο απαγορευτική  στάση –  το παράδοξο είναι πως η ιθύνουσα Εκκλησία δεν φαίνεται να ενοχλείται και πολύ.

 

Ερώτηση: Πατέρα Νικόλαε, είστε καθηγητής της Ορθόδοξης Δογματικής και συγχρόνως ένας άνθρωπος που είχε την τύχη να μαθητεύσει κοντά σε σύγχρονους Αγίους όπως ο Άγιος Παΐσιος ο Αγιορείτης και ο Άγιος Πορφύριος ο Καυσοκαλυβίτης. Αν οι Άγιοι αυτοί ζούσαν σήμερα, τι θα έλεγαν στους πιστούς; Ποιόν τρόπο θα πρότειναν προκειμένου να αντιμετωπίσουμε όλα όσα μας προξενεί η πανδημία;

Απάντηση: Θα μας έλεγαν ίσως πως, καταρχάς, και η υγεία αλλά και η ασθένεια και ο ίδιος ο θάνατος μπορούν να μεταβληθούν σε αιώνια γιορτή  εν Χριστώ. Θα μας έλεγαν ίσως  επίσης πως εν Θεώ δεν υπάρχει τραγωδία, αλλά υπάρχει μόνον η βαθιά λογικότητα της προσωπικής σχέσης μαζί του που εξομαλύνει τα πάντα προς το πνευματικό συμφέρον του ανθρώπου, το οποίο  είναι η πρόοδός του στον αγιασμό και την μετοχή στη σοφία του Θεού.

Δεν νομίζω πως θα μας απέτρεπαν από τις προφυλάξεις, αλλά θα μας υπεδείκνυαν πως η ανθρώπινη ζωή είναι εντέλει στα χέρια του Θεού και πως σκοπός της είναι η αφθαρσία της ένωσης μαζί του, μια ένωση που αρχίζει από την ζωή αυτή.

Είναι άλλωστε ακριβώς, για τον λόγο αυτό που η ψυχοβιολογική αυτή ζωή έχει ήδη αξία και αξίζει να παρατείνεται: επειδή δηλαδή, κατά τον λόγο του αγίου Γρηγορίου του Παλαμά, το σώμα έχει πνευματικότητα, έχει δηλαδή «ενσημαινομένας πνευματικάς διαθέσεις» και συνεπώς ο άνθρωπος μπορεί  και ποθεί να μετάσχει στη ζωή και την αλήθεια του Θεού ήδη από τώρα, «με μια ψυχή και ένα σώμα», κατά τον λόγο του Ρεμπώ, άνευ του οποίου σώματος «άνθρωπος ού καλείται».

Σκεφθείτε, πως εάν ήμασταν Πλατωνικοί ή Ινδουϊστές, η απαλλαγή από το σώμα με τον θάνατο θα θεωρούνταν περίπου ως ευεργεσία…

 

 

(Πηγή: Αποκλειστική Συνέντευξη στην Ειρήνη Καρύδη moneyandlife.gr)

Ο καλύτερος φίλος των φτωχών και των καταπιεσμένων-αγίου Νικολάου Βελιμίροβιτς

«Κάποια κόμματα των εργατών στον κόσμο, διαμαρτυρόμενα εναντίον της άδικης μοιρασιάς του πλούτου στη γη, βρίσκουν αναγκαίο να διαμαρτύρονται και εναντίον της πίστης. Τούτη η διαμαρτυρία των εργατών ενάντια στην πίστη μέχρι ενός σημείου είναι και δικαιολογημένη. Είναι δικαιολογημένη τόσο όσο αναφέρεται σε διαστρεβλωμένες μορφές της πίστης, που έβαλαν τον εαυτό τους στην ταπεινή υπηρεσία του καπιταλισμού και oι οποίες στηρίζουν μια οφθαλμοφανή οικονομική αδικία, κάτω από την οποία αναστενάζουν και πεθαίνουν χιλιάδες και εκατομμύρια ανθρώπων. Όμως, αυτή η διαμαρτυρία όχι μόνο είναι αδικαιολόγητη αλλά και ανόητη όταν αναφέρεται στην πίστη γενικώς. Είναι αδικαιολόγητη, επειδή είναι άδικη, και ανόητη, επειδή μ’ αυτήν από τον καλύτερο φίλο δημιουργείται εχθρός.

Ο καλύτερος φίλος των φτωχών και των καταπιεσμένων σ’ αυτό τον κόσμο είναι η πίστη. Εάν οι φτωχοί και οι καταπιεσμένοι σ’ αυτό τον κόσμο θέλουν να κάνουν έναν επιτυχημένο αγώνα εναντίον των καταπιεστών τους, πρέπει να τον κάνουν στο όνομα του Θεού και της δικαιοσύνης του Θεού. Ένα πράγμα είναι μεγάλο και μεγαλειώδες, όταν ο Θεός είναι η βάση του.

Να επικαλούνται την αδελφοσύνη και την ανθρωπιά, χωρίς να πιστεύουν στο Θεό, μπορούν μόνο εκείνοι, που είναι πλανημένοι ή εκείνοι στους οποίους δεν υπάρχει καμία συσχέτιση μεταξύ του μυαλού και της γλώσσας. Να μην πιστεύεις στη δικαιοσύνη του σύμπαντος και να ζητάς τη γήινη δικαιοσύνη είναι το ίδιο με το να μην πιστεύεις, ότι ο ήλιος μπορεί να φωτίσει τη γη και να ζητάς να τη φωτίσει μια απλή πέτρα.

Η κοινωνική αδικία μάς στενοχωρεί όλους και μάς πονά και μας ρίχνει σε σκοτεινές σκέψεις και κατατρώγει την αισιοδοξία μας και θολώνει το βλέμμα μας προς τον ουρανό. Και μόνο η σκέψη της κοινωνικής αδικίας, κάτω από την οποία μια ανθρώπινη ζωή υποφέρει, μπορεί να έχει την ενέργεια του ανέμου της ερήμου, που όλα μπροστά του τα μαραζώνει. Μπροστά από τούτο τον άνεμο της ερήμου μαραζώνεται και η πίστη μας. Όπως το πράσινο χόρτο που κάτω από το δρεπάνι την ώρα του θερισμού ξεραίνεται και μαυρίζει, έτσι και η πίστη μας μπροστά από το γεγονός της κοινωνικής αδικίας απλώνεται στο νεκροκρέβατο και πεθαίνει.

Γιατί εκείνος που δουλεύει να πεθάνει από την πείνα; Γιατί η ζωή πολλών να είναι ένα παρατεταμένο μαρτύριο, ενώ η ζωή μερικών μια παρατεταμένη γιορτή; Γιατί να υποφέρει ο δίκαιος; Γιατί ο σοφός να είναι παραγκωνισμένος και ταπεινωμένος μπροστά στον ανόητο; Γιατί αυτός που κάνει το αγαθό να βιώνει αχαριστία; Γιατί ο ταπεινός να ζει πάντα στη σκιά του υπερήφανου; Γιατί η ασωτία να έχει τόσο μεγάλες και λαμπερές κατοικίες, ενώ η αρετή να δυσκολεύεται πάντα μέσα στα εργαστήρια των μαραγκών της Ναζαρέτ και στα στενά κελιά; Γιατί τον ήρωα να τον σπρώχνουν με τους αγκώνες τους οι φοβητσιάρηδες πίσω, αφού η θέση του είναι μπροστά; Γιατί όλα αυτά, εάν υπάρχει ο δίκαιος Θεός;

Κάτω από το βάρος τούτων των ερωτήσεων το ψυχικό θάρρος πολλών ξεπέφτει, και όπου δεν υπάρχει θάρρος, δεν υπάρχει ούτε η πίστη. Όταν ξεπέφτει το θάρρος, ξεπέφτει και η πίστη, όταν το θάρρος πεθάνει, πεθαίνει και η πίστη. Το θάρρος και η πίστη πάντα θάβονται στον ίδιο τάφο.»

Απόσπασμα από το βιβλίο: «Αργά βαδίζει ο Χριστός» Αγίου Νικολάου Βελιμίροβιτς († 5 Μαρτίου).
Περιεχόμενα: Η τραγωδία της πίστης: Επτά αιτίες λόγω των οποίων η πίστη εξαντλείται και πεθαίνει) Εκδόσεις «Εν Πλω» Ιούνιος 2013. Αριθμός σελίδων 216. Μετάφραση από τα Σερβικά: Σβέτλανα Πέτσιν, Ηλίας Σαραγούδας, Νεφέλη Σαραγούδα-Πέτσιν. Θεολογική επιμέλεια: Αλέξιος Π. Παναγόπουλος, Καθηγητής εκκλησιαστικής εκπαίδευσης και doctor ant Πανεπιστημίου Σέρβικου Σαράγιεβο.
πηγή 

Πρώτο και τελευταίο σχόλιο περί του κινήματος των gay

Ένα τελευταίο σχόλιο θα κάνω για το κίνημα των ομοφυλοφίλων και δεν θα ξανασχοληθώ με το θέμα, μιας και έχουμε σοβαρότερες υποθέσεις να ασχολούμαστε.

Η ομοφυλοφιλία ούτε κοινωνικό φαινόμενο είναι ούτε πολιτική στάση. Είναι σεξουαλική επιλογή και αν θέλουμε να μιλήσουμε με εκκλησιαστική γλώσσα, σεξουαλική από την φύση παρέκκλιση. Είναι αντικείμενο της κρεβατοκάμαρας και όχι φιλοσοφικού και πολιτικού διαλόγου και ακτιβιστικών διεκδικήσεων. 

Πάντα συμβιώναμε με αυτούς τους ανθρώπους, στην κοινωνία, στο σχολείο, στην εργασία, στο σπίτι, ακόμα και μέσα στην εκκλησία,χωρίς να τους στοχοποιούμε ή να μας σκανδαλίζουν! Όπως συμβιώνουμε με τον ψεύτη, τον κλέφτη, τον υποκριτή και όπως αναγνωρίζουμε στον ίδιο τον εαυτό μας ποικίλλα πάθη και παρεκκλίσεις από την φυσική ζωή πού μας έταξε ο Θεός, χωρίς να δείχνουμε με το δάχτυλο.Ξαφνικά έγινε κοινωνικό θέμα και κάποιοι έγιναν θύματα ρατσισμού.

Όταν βλέπω την δυστυχία και την ανέχεια του κόσμου, το θεωρώ τουλάχιστον βλασφημία στον ανθρώπινο πόνο και την δυστυχία, να ονομάζεται περιθωριοποιημένος και αξιοδάκρυτο θύμα κάποιος επειδή έχει τις άλφα σεξουαλικές προτιμήσεις και όχι ας πούμε έλλειψη ψωμιού ή σπιτιού ή να είναι γυμνός στον δρόμο.Όλη αυτή αυτή η υπάρχουσα δυστυχία στον κόσμο, κραυγάζει τόσο δυνατά και είναι τόσο επιτακτική η ανάγκη αντιμετώπισης αυτού του πόνου, ώστε το να προβάλει κάποιος τα κόμπλεξ και τα σεξουαλικά του πάθη σαν κάτι το αξιολύπητο και κοινωνικά καυτό, δεν είναι απλά αναισθησία,είναι απανθρωπιά και εγωκεντρικός αυτισμός του χειρότερου είδους. 

Το καλύτερο το είπε ο Τζίμης Πανούσης και μην σας κακοφαίνεται πού οι πηγές μου δεν είναι εκκλησιαστικές, αλλά μάλιστα ανάγονται σε έναν άνθρωπο πού συγκρούστηκε ανοιχτά με την Εκκλησία.Σε αυτό έχει δίκιο: Το να είσαι ομοφυλόφιλος, λέει, σημαίνει ότι έχειςεπιλέξει με παρρησία έναν αντισυμβατικό τρόπο συμπεριφοράς. Λοιπόν τί θέλεις την έγκριση του παπά και του χωροφύλακα;Τί ζητας επισημοποίηση της αντισυμβατικότητας σου, από την συμβατική και"κακή κοινωνία" που σου κατατρέχει και σε διώκει;Αυτό είναι ένας στυγνός συντηρητισμός και μια υποκρισία από το λεγόμενο κίνημα των ομοφυλοφίλων.Και ος έχει ωτα ακουειν ακουετω. Εδώ τελειώνω και δεν ξανασχολούμαι.

από το φβ

Και πάλι περί αποτέφρωσης

Ζούμε σε μια εποχή, όπου νέες προκλήσεις και καινά φαινόμενα ζητούν την αντιμετώπιση τους από μέρους της εκκλησίας.Νέα δεδομένα προκύπτουν στις ανθρώπινες σχέσεις και τις κοινωνίες μας και η εκκλησία πρέπει να βρει άμεσες απαντήσεις και τρόπους διαχείρισης τους, τέτοιες πού να είναι πάντα σωτηριολογικές για τους ανθρώπους, μην ξεφεύγοντας όμως από την παράδοση και την αλήθεια της. Σε αυτά τα θέματα δεν υπάρχει τίποτα χειρότερο και καταστροφικότερο από την βιασύνη και από τον εκβιασμό γνώμης και απόφασης. Η παράδοση της εκκλησίας είναι κάτι πού ωριμάζει και εξελίσσεται στον δικό της χρόνο.Δεν πρέπει να ορίζεται από τα γεγονότα και τον καταιγιστικό τους ρου. Σήμερα αν κάτι ισχύει, αύριο ανατρέπεται και όλα κινούνται γρήγορα. Καταλαβαίνετε νομίζω πώς αν μπεί η εκκλησία στην διαδικασία του τροχού, σχετικοποιείται άμεσα και ο χαρακτήρας και ο ρόλος της. Μετα φειδούς και σύνεσης πρέπει να αποφασίζει και να στέκεται απέναντι στις προκλήσεις. Πρέπει να απομείνει κάτι να κρατιέται συνετό και φρόνιμο σε αυτό το πνευματοκοινωνικό αλαλούμ πού ζούμε.

Εμένα προσωπικά δεν με ενδιαφέρει αν κάποιος άνθρωπος επιλέξει την αποτέφρωση ή όχι.Αν μπορεί να έχει αυτό το δικαίωμα επιλογής, ας το έχει και πρέπει να το έχει.Συνήθως μεταθέτουμε το κέντρο ουσίας σε άλλα πράγματα και όχι στο ουσιαστικό πρόβλημα. Το καίριο για μένα επί του θέματος είναι να σεβαστούν κάποιοι και τα ταφικά έθιμα της εκκλησίας και να αφήσουν την εκκλησία να διαχειριστεί όπως νομίζει και όπως και αυτή έχει το δικαίωμα, την δυνατότητα ή όχι εκκλησιαστικής κηδείας αυτών των ανθρώπων. Όπως ο άλλος έχει ανοιχτό δικαίωμα στην αποτέφρωση, έχει και η Εκκλησία δικαίωμα αναφαιρετο στην επιλογή ή όχι θρησκευτικής κηδείας. Και δεν μπορεί κανένας να της κουνήσει το δάχτυλο ή να ζητά να χειραγωγεί την διαχείριση των εθίμων και της διακριτικής ευχέρειας της με εύκολες ηθικολογίες και αγαπολογίες του μισού κιλού. Η Εκκλησία είναι εδώ στον κόσμο για να διορθώνει και όχι να την διορθώνουν. Αυτό δεν έχουν καταλάβει πολλοί. Και ακόμα και αυτοί πού είναι εκτός εκκλησίας και δεν αναγνωρίζουν τον καίριο λόγο της και ούτε είναι υποχρεωμένοι να πιστεύουν στον χαρακτήρα και τον ρόλο της, τουλάχιστον πρέπει να σωπάσουν και να την αφήσουν να διαχειρίζεται τα του οίκου της, χωρίς να έχουν δικαίωμα στην κριτική, αφού η εκκλησία δεν είναι κάτι πού τους αφορά και δεν τους ανήκει σαν πραγματικότητα.Τέρμα οι απαιτήσεις από την Εκκλησία.Είναι χοντρή υποκρισία να ζητάς πράγματα από κάποιον πού είναι εξοβελισμένος από την ζωή σου.

Για το ηλεκτρονικό χρήμα

Με ρωτάνε για τις κάρτες και το ηλεκτρονικό χρήμα, και τί να πώ; 

Βαδίζουμε σε μια αχρήματη κοινωνία, η οποια δυστυχώς δεν είναι ο αχρήματος κοινωνιστικός παράδεισος, πού ονειρεύτηκαν κάποιοι, αλλά η αποθέωση του δαιμονικού νεοφιλελευθερισμού. 

Να μην πιάνει ο άλλος χρήμα στα χέρια του για να μην είναι κύριος του εαυτού του, αλλά ένα καλύτερα ελεγχόμενο πιόνι, ένας εξαρτημένος απρόσωπος αριθμός.

Πολλοί λένε πώς θα πάρουν τα βουνά και όλοι δίνουν εσχατολογικό χρώμα στο συμβάν.Να σας πώ όμως πώς εγώ έχω δεί ήδη την εσχατολογία και την τυρρανία του αντιχρίστου στην κοινωνία μας πολύ πριν από κάθε κάρτα. 

Πιστεύετε πώς ο φτωχούλης του Θεού, για τον οποίο δεν υπάρχει σήμερα και αύριο, ενδιαφέρεται αν θα εξασφαλίσει το σιτηρέσιο του με χρήμα ή κάρτα ή σε άλλη προοπτική με δραχμή ή με ευρώ; 

Ανάμεσα μας πάντα θα υπάρχουν άνθρωποι πού θα στερούνται το ψωμί, είτε με κάρτα είτε με μάρκες, είτε με ευρώ, είτε με δουβλόνια. Άνθρωποι ισοπεδωμένοι και ενδεείς, πού δεν θα πάει κανένας φωτισμένος γέροντας ή ιεροκήρυκας να ταΐσει τα παιδιά τους όταν λιμοκτονήσουν και δεν ενδιαφέρονται αν οι συναλλαγές γίνονται με κάρτες ή νομίσματα, πολύ απλά γιατί δεν έχουν πρόσβαση πια στις συναλλαγές. 

Τετοια ψευτοδιλήμματα αφορούν εμάς τους μικροαστούς χριστιανούς πού έχουμε ένα κομμάτι ψωμί και το μόνο πού μας αφορά είναι αν θα έχουμε χρήματα στο πορτοφόλι ή αν θα παραβιαστεί η πολύτιμη ελευθερία μας. Αγνοούμε πώς η ελευθερία μας είναι ήδη κατηργημένη γιατί υπάρχουν επαίτες του αρτου γύρω μας και από κάτω μας.

Οσο υπάρχει ένας πεινασμένος, εμείς μιλάμε ακόμα για ελευθερία και δικαιώματα;

 Η φιλοσοφία και η θεολογία εν πολλοίς είναι πολυτέλεια αυτών πού έχουν στέγη και ψωμί, ενίοτε και μέγαρα. Ο φτωχός άνθρωπος δεν έχει τον χρόνο και την διάθεση να ασχοληθεί με τον Θεό και τις μεγάλες ιδέες, αλλά ζει στην κόλαση του επιούσιου.

Και όλη αυτή την κόλαση την συντηρούμε εμείς οι άνθρωποι της καλής πρόθεσης και των μεγάλων ιδανικών. 

Για αυτό ο θυμόσοφος λαός έλεγε πώς εμείς οι φτωχοί αμαρτάνουμε κάθε μέρα. 

Θα δώσουμε λόγο, όλοι μας, άρχοντες και μικρομεσαίοι για τους ελαχίστους αδελφούς του Χριστού γιατί δεν τους δώσαμε χώρο να σκεφτούν και τα πνευματικά, αλλά τους καταδικάσαμε σε ισόβια μέριμνα για τον κόσμο. 

Εξαιρούνται βεβαια οι εκούσια και αυτοθέλητα φτωχοί της ασκητικής μας παράδοσης. Εκεί έχουμε θυσία και ασκηση.Αυτοί έχουν εγκαταλείψει τα εν κόσμω, αλλά όχι τους εν κόσμω.

Σεφέρης: «Να νοσταλγείς τον τόπο σου, ζώντας στον τόπο σου, τίποτε δεν είναι πιο πικρό» (Δημήτρης Νατσιός, Δάσκαλος)

Να δούμε ακόμα πού θα φτάσουμε! Δεν αφήσαμε βρωμιά, δεν αφήσαμε σιχαμένη πράξη, που να μην την κάνουμε, δεν αφήσαμε πονηρό διαλογισμό που να μην τον πούμε ή να μην τον γράψουμε με την μεγαλύτερη αδιαντροπιά. Ξεχαλινωθήκαμε πια ολότελα. Ποτέ ο άνθρωπος δεν είχε φτάσει ούτε στην μισή αναισθησία και σιχαμένη παραμόρφωση, απ’ όσο έφτασε σήμερα...». (Φ.Κόντογλου, «Μυστικά Άνθη», εκδ. «Αστήρ», σελ. 21). Αν ζούσε σήμερα ο κυρ-Φώτης, πενήντα χρόνια μετά την μακαρία κοίμησή του, κι έβλεπε τις προκοπές και τις πομπές μας, τι θα έγραφε άραγε; Δεν θα ‘πιανε την μύτη από τις αναθυμιάσεις; Τι καλό να περιμένεις, όταν, για παράδειγμα, στην πάλαι ποτέ συμβασιλεύουσα πόλη του αγίου Δημητρίου και του αγίου Γρηγορίου του Παλαμά, παρελαύνει, «δόξη και τιμή», η διαστροφή; Να μαγαρίζεται μια ολόκληρη πόλη από την δυτικόφερτη ασυδοσία με τις «ευλογίες» της δημοτικής αρχής; «Θε μου τι βλέπομεν στις μέρες μας», όπως αναφωνεί ο Μακρυγιάννης. Και από κοντά τα δημοσιογραφικά γιουσουφάκια, να υπερασπίζονται το δικαίωμα της θηλύγλωσσης αναίδειας να παρελάσει, προβάλλοντας και πάλι το μπαχαρικό των τάχα και ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Για τις παρελάσεις όμως των εθνικών επετείων εξεμέουν δηλητήρια. Εκείνες τους ενοχλούν, η παρελαύνουσα ηθική παραλυσία τους ενθουσιάζει. Τι να πει κανείς, κατρακύλισμα εις μέγα βόθυνον και γι’ αυτό το κατρακύλισμα έλεγε ο ψαλμωδός: «Άνθρωπος εν τιμή ων ου συνήκε, παρασυνεβλήθη τοις κτήνεσι τοις ανοήτοις και ωμοιώθη αυτοίς». (Ψαλμ. 48, 13).

Αγνώριστη η πατρίδα μας. Και αν περπατούμε και ανασαίνουμε πάνω στα άγια χώματά της, μας φαίνεται σαν ξένη. Σάβανα απλώθηκαν πάνω από τα ρόδινα ακρογιάλια της και δεν μας αφήνουν να δούμε τον ήλιο και τον Ήλιο της Δικαιοσύνης. Νοσταλγούμε την Ελλάδα, την Πονεμένη Ρωμηοσύνη.

Το είπε ο Σεφέρης με τον άφθαστο ποιητικό λόγο αυτό, από το 1936 ακόμη:

«Όσο προχωρεί ο καιρός και τα γεγονότα, ζω ολοένα με το εντονότερο συναίσθημα πως δεν είμαστε στην Ελλάδα, πως αυτό το κατασκεύασμα που τόσο σπουδαίοι και ποικίλοι απεικονίζουν καθημερινά, δεν είναι ο τόπος μας, αλλά ένας εφιάλτης με ελάχιστα φωτεινά διαλείμματα, γεμάτα με μια πολύ βαριά νοσταλγία. Να νοσταλγείς τον τόπο σου, ζώντας στον τόπο σου, τίποτε δεν είναι πιο πικρό». Αλήθεια δεν μας κυριεύει η πικρή και βαριά νοσταλγία του ποιητή, βλέποντας τα δάκρυα και ακούγοντας τους ολοφυρμούς της πατρίδας; Και ο πόνος μεγαλώνει, γιατί νοσταλγούμε… Νοσταλγούμε τα χρόνια τα ευλογημένα στο πατρικό σπίτι και όχι στην πολυώροφη απανθρωπία, τα βράδια του καλοκαιριού που μοσχοβολούσαν οι μπαχτσέδες και συνάζονταν οι γειτόνισσες, μαζί με την μάνα μας, και περνούσαν γενεές δεκατέσσερις όλη την πόλη ή το χωριό και εμείς, τα αλάνια αλωνίζαμε τον τόπο. Ήταν ωραία χρόνια, δεν τα εξωραϊζω, και ας ζούσαμε με την «έντιμον πενίαν» του Παπαδιαμάντη. Και μετά η πατρίδα μαγαρίστηκε. Τρέξαμε λαχανιασμένοι να προλάβουμε το τρένο του δήθεν εξευρωπαϊσμού μας, υψώσαμε σε εθνικό ιδεώδες έναν «πολιτισμό», τον δυτικό, διαφορετικό από πολλές απόψεις του δικού μας, μόνο και μόνο επειδή ήταν υλικά υπέρτερος. Έναν «πολιτισμό» που μας επιτρέπει μεν να πάμε στ’ αστέρια, παραμένει εν τούτοις σκληρός και ανελέητος προς τον συνάνθρωπο. Από κοντά και η Παιδεία, θλιβερό παρακολούθημα όλη αυτής της διαστροφής. Εγκατέλειψε την ψυχή του παιδιού και στράφηκε στον εγκέφαλό του για να θεραπεύσει τις ανάγκες του κράτους της βιομηχανίας και των επιχειρήσεων. Όμως, αφ’ ότου έκανε στόχο της το δίπλωμα, το πτυχίο, γεμίσαμε διπλωματούχους και οι πνευματικοί άνθρωποι εξαφανίστηκαν.

Μια κακή Παιδεία, που, όπως έλεγε ο Σεφέρης (στον λόγο του για τον Μακρυγιάννη, το 1941 στο Κάιρο) «διαστρέφει και αποστεγνώνει και είναι μια βιομηχανία που παράγει τους ψευτομορφωμένους και τους νεόπλουτους της μάθησης, που έχουν την ίδια κίβδηλη ευγένεια με τους νεόπλουτους του χρήματος».

Τις πταίει για το κακό μας ριζικό;

«Την τύχη του κάθε λαός

την κάνει μοναχός του

και όσα του φταίει η κούτρα του

δεν του τα κάνει ο εχθρός του»,

λέει μια κρητική μαντινάδα.

Φταίμε και εμείς, ο λαός, που αφήσαμε τους δαίμονες της πατρίδας, τους πολιτικούς τζιτζιφιόγκους, να την καταντήσουν παλιόψαθα των εθνών.

Το 1945, πάλι ο Σεφέρης, σημειώνει στο πολιτικό του ημερολόγιο μια παρατήρηση, η οποία παραμένει διαχρονικά εύστοχη:

«Η βλακεία, η εγωπάθεια, η μωρία και η γενική αναπηρία της ηγετικής τάξης στην σημερινή Ελλάδα, σε φέρνει στην ανάγκη να ξεράσεις... Είμαι βέβαιος πώς τούτοι οι ελεεινοί δεν αντιπροσωπεύουν την ζωντανή Ελλάδα, δεν αντιπροσωπεύουν τίποτε και υπάρχουν άγνωστοι, πολλοί που δεν ξέρουν, αλλά που αξίζουν, που σε φωνάζουν». Ας κρατήσουμε την τελευταία παρατήρηση του Σεφέρη.

Υπάρχουν ακόμη Άνθρωποι (με το άλφα κεφαλαίο) σε τούτο τον τόπο, είναι οι ταπεινοί τη καρδία. Την απάντηση για την κρίση μας την δίνει ο ίδιος ο ποιητής με τον επίλογο της ομιλίας του κατά την παραλαβή του Νόμπελ λογοτεχνίας:

«Όταν στο δρόμο της Θήβας, ο Οιδίπους συνάντησε τη Σφίγγα, κι αυτή του έθεσε το αίνιγμά της, η απόκρισή του ήταν: ο άνθρωπος. Τούτη η απλή λέξη χάλασε το τέρας. Έχουμε πολλά τέρατα να καταστρέψουμε. Ας συλλογιστούμε την απόκριση του Οιδίποδα».

Πολλοί συνάνθρωποί μας σήμερα βοούν και κραυγάζουν: «άνθρωπον ουκ έχω». Αυτούς να βρούμε, που είναι δίπλα μας, γείτονες, τους πλησίον. Ακούς κάποιους μεγάθυμους, κυρίως πολιτικούς, να λένε: «σκέφτομαι και συμπονώ τους αναξιοπαθούντες συνανθρώπους μας, τους άνεργους, τους φτωχούς όλου του κόσμου». Έτσι γενικά και αόριστα. Ανέξοδη αυτή η «αγάπη» και «συμπόνια», απρόσωπα πράγματα.

Γράφει κάπου ο Ντοστογιέφσκι στον «Ηλίθιο»: «Μπορεί τάχα ν’ αγαπάει κανείς όλους τους ανθρώπους, όλους τους πλησίον του; Το ‘χω συχνά αναρωτηθεί; Και βέβαιο όχι. Είναι μάλιστα αφύσικο. Στην αόρατη αγάπη για την ανθρωπότητα, αγαπάς σχεδόν πάντα τον εαυτό σου». Οι αυτοκτονίες συνανθρώπων μας πρέπει να μας συγκλονίζουν. Γιατί δεν βρίσκεται ένα χέρι, ένας λόγος παρήγορος να τους συγκρατήσει; Δεν λείπουν τόσο τα χρήματα, όσο το «άνθρωπον ουκ έχω». Αυτό μας ντροπιάζει περισσότερο απ’ όλα και όχι η φτώχεια μας.

«Στην αργατιά, στην χωριατά

το χιόνι, η γρίπη, η πείνα, οι λύκοι

ποτάμια, πέλαγα, στεριές, ξολοθρεμός και φρίκη.

Χειμώνας άγριος. Κι η φωτιά

καλοκαιριά στην κάμαρά μου.

Ντρέπομαι για τη ζέστα μου

και για την ανθρωπιά μου».

(Κωστής Παλαμάς)

από alospsis

Χριστούγεννα των ρήξεων και της απελευθέρωσης - Θανάσης Ν. Παπαθανασίου

Πώς, άραγε, ο ίδιος ο Χριστός προσδιόρισε τη σάρκωσή του και την είσοδό του στην ανθρώπινη ιστορία; Το ευαγγέλιο του Λουκά μας πληροφορεί ότι ο Ιησούς ξεκίνησε τη δημόσια δράση του αναγγέλοντάς την ως αποστολή απελευθερωτική. Βρισκόταν στη συναγωγή της Ναζαρέτ και, όπως συνήθιζαν οι συναγμένοι Ιουδαίοι, διάβασε φωναχτά ένα απόσπασμα της Γραφής. Επρόκειτο για κείμενο του προφήτη Ησαΐα, το οποίο ο Λουκάς παραθέτει ως εξής: 

"Το Πνεύμα του Κυρίου με κατέχει, γιατί ο Κύριος με έχρισε και μ' έστειλε ν' αναγγείλω το χαρμόσυνο μήνυμα στους φτωχούς, να θεραπεύσω τους τσακισμένους ψυχικά· στους αιχμαλώτους να κηρύξω λευτεριά και στους τυφλούς ότι θα βρουν το φως τους· να φέρω λευτεριά στους τσακισμένους, να αναγγείλω του καιρού τον ερχομό που ο Κύριος θα φέρει τη σωτηρία στο λαό του." [1]

Ευθύς μόλις ανέγνωσε το χωρίο, ο Ιησούς το συνέδεσε απερίφραστα με τον εαυτό του: "Σήμερα", τους είπε, "βρίσκει την εκπλήρωσή της η προφητεία που μόλις ακούσατε".

Καθαυτή η επιλογή του κειμένου είχε πολύ σημαντικά συμφραζόμενα. Μιλώντας για την ανατολή μιας εποχής απελευθέρωσης, παρέπεμπε σε έναν πολύτιμο και ριζοσπαστικό ιουδαϊκό θεσμό, το Ιωβηλαίο έτος. Κατ' εντολή του Θεού, κάθε πενήντα χρὀνια η υποθηκευμένη για χρέη περιουσία επιστρεφόταν στους ιδιοκτήτες της και ελευθερώνονταν οι δούλοι (Λευιτ. 25: 8-34). Επρόκειτο, δηλαδή, για μια ασφαλιστική δικλείδα κατά της συσσώρευσης πλούτου, κατά της τοκογλυφικής οικονομίας, κατά της απανθρωπιάς, κατά της κοινωνικής αδικίας. Έτσι, ο Χριστός δηλώνει ότι αυτό που εγκαινιάζει είναι μια στάση ζωής προεχόντως αλληλεγγύης. Η σύνταξη με το μέρος των οδυνομένων γίνεται σημάδι ότι η Βασιλεία, ο νέος κόσμος του Θεού ξεμύτισε.

Στο σημείο αυτό, ωστόσο, υπάρχει άλλο ένα ζήτημα, εξαιρετικής σπουδαιότητας. Το κείμενο που παραθέτει ο Λουκάς, δεν είναι στην πραγματικότητα ατόφιο απόσπασμα του Ησαΐα, αλλά μια σύνθεση! Ολόκληρο είναι ειλημμένο από το το 61ο κεφάλαιο του προφητικού βιβλίου (στ. 1-2), πλην της φράσης "να φέρω λευτεριά στους τσακισμένους". Αυτήν ο Λουκάς την πρόσθεσε στο απόσπασμα, προφανώς εμπνεόμενος από άλλο σημείο του Ησαΐα (τρία κεφάλαια παραπάνω), όπου διευκρινίζεται ποια είναι η αυθεντική νηστεία, η οποία και ευχαριστεί τον Θεό [2].  Η αυθεντική νηστεία, λέει εκεί ο Ησαΐας, δεν έγκειται στην τήρηση εξωτερικών λατρευτικών τύπων: "Μ' αυτό τον τρόπο που προσεύχεστε, δεν πρόκειται να εισακουστεί η προσευχή σας. Η νηστεία, όπως εγώ τη θέλω [λέει ο Θεός δια γραφίδος Ησαΐα], δεν είναι να κακουχείστε για μια μέρα, και το κεφάλι κάτω να το σκύβετε, καθώς το βούρλο, με ρούχα πένθιμα να κάθεστε στη στάχτη". Αντιθέτως, η αυθεντική νηστεία έγκειται σε δράση απελευθερωτική: "Να σπάτε των αδικημένων τα δεσμά, να λύνετε τα φορτία που τους βαραίνουν, τους καταπιεσμένους ν' απελευθερώνετε και να συντρίβετε κάθε ζυγό" (58: 5-6). Με τη σύνθεση, λοιπόν, που πραγματοποίησε ο Λουκάς, υπογραμμίζεται ακόμη εντονότερα το απελευθερωτικό πρόταγμα. 

Ο ιωβηλαίος θεσμός αφορούσε την πράξη. Όχι κάποιον ανιστορικό εσωτερισμό. Και η σάρκωση δεν αποτελεί χημεία (δηλαδή απλώς την ανάκραση δυο υλικών - της θείας και της ανθρώπινης ουσίας), αλλά το αντάμωμα του ζείδωρου Θεού με την ανθρώπινη πληρότητα, άρα και με την ευθύνη, και με την πράξη, και με τις σχέσεις. Η διακήρυξη του Χριστού (διακήρυξη που αντανακλάται σε πλήθος σημεία του ευαγγελίου του, όπως η συγκλονιστική αντίθεσή του προς τον Μαμωνά και τη μετατροπή του ναού σε χρηματιστήριο) προσκαλεί τους Χριστιανούς σε πράξη που αλλάζει τον κόσμο, που απελευθερώνει, που έρχεται σε ρήξη με τις δυνάμεις οι οποίες λεηλατούν την ανθρώπινη ζωή και αξιοπρέπεια. Από τη δεκαετία του 1970, η διακήρυξη αυτή έγινε αφετηριακό σημείο της θεολογίας της απελευθέρωσης [3], η οποία όρισε ως ευαγγελικό καθήκον και ως αποστολή της  Εκκλησίας την καταπολέμηση των κοινωνικών δομών που παράγουν αδικία και εξαθλίωση. Ωστόσο, η οπτική αυτή έχει τα ριζώματα της στην ίδια την εκκλησιαστική παράδοση - άσχετα αν οι ίδιοι οι εκκλησιαστικοί άνθρωποι συχνά την θέτουν σε καταστολή ή αγανακτούν μόνον όταν θιγεί η ατομική τους ευμάρεια, κι όχι επειδή η πλουτοκρατία είναι ακραιφνής ειδωλολατρία και σε καλούς και σε κακούς καιρούς! Ήδη τον 14ον αιώνα ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς επικαλέστηκε ακριβώς το περί νηστείας και συντριβής των ζυγών χωρίο του Ησαΐα, για να συνηγορήσει υπέρ της πράξης εκείνης, η οποία  ταυτόχρονα αποτελεί κορυφαία πνευματική στάση. Και κατέληγε:

"Οι άρπαγες και οι άδικοι δεν θα αναστηθούν για να έρθουν πρόσωπο με πρόσωπο με τον Χριστό και να κριθούν, αλλά ευθύς για να καταδικαστούν [...], διότι και στην εδώ ζωή ποτέ δεν είχαν έρθει πραγματικά πρόσωπο με πρόσωπο με τον Χριστό [...]. Οι τεράστιες περιουσίες είναι στην πραγματικότητα κοινές, αφού προέρχονται από τα κοινά ταμεία της φύσης που έφτιαξε ο Θεός [...]. Κανείς δεν θα μπορέσει να αποφύγει την ποινή, αν δεν δεχτεί στη ζωή του τους φτωχούς"[4]

Μήπως η χριστιανική συμμετοχή σε ένα παγκόσμιο κίνημα διαγραφής των καταχρηστικών και τοκογλυφικών χρεών δεν είναι τίποτα παραπάνω από απαίτηση του ίδιου του μυστηρίου της πίστης; Αποστολή των Χριστιανών (αν αυτοί αντέχουν το βάρος της ταυτότητάς τους) είναι να μαρτυρήσουν με λόγο και πράξη στον δημόσιο χώρο αυτό που ο σαρκωμένος Θεός τους το πρωτοανήγγειλε σε μια συναγωγή. Ο ίδιος τους ζήτησε ακροτελευτίως να γίνουν μάρτυρές του "ως τα πέρατα της γης" (Πράξ. 1:8). 

Θανάσης Ν.  Παπαθανασίου

Σημειώσεις

¹ Λουκ. 4: 18-19. Οι μεταφράσεις είναι από τις εκδόσεις Η Καινή Διαθήκη. Το πρωτότυπο κείμενο με μετάφραση στη δημοτική, και Η Παλαιά Διαθήκη. Μετάφραση από τα πρωτότυπα κείμενα, εκδ. Ελληνικής Βιβλικής Εταιρίας, Αθήνα 1989 και 1997 αντίστοιχα.

² Βλ. Jacques Matthey, "Luke 4: 16-30. The Spirit's mission manifesto: Jesus' hereneutics and Luke's editorial", στο: Internalional Review of Miasion 352 (2000), σσ. 3-11.

³ Λ.χ. Gustavo Gutierrez, The God of Life, εκδ. Orbis Books, Maryknoll, New York 1991, σσ. 6-9.

⁴ Γρηγόριος Παλαμάς, PG 151, 161C-165B. Βλ. Θανάσης Ν. Παπαθανασίου, Κοινωνική δικαιοσύνη και Ορθόδοξη θεολογία, εκδ. Ακρίτας, Αθήνα ³2006, σσ. 42-46.

πηγή: Aντίφωνο, πρωτοδημοσιεύθηκε στη "Χριστιανική", 22 Δεκεμβρίου 2011

εγω από δω

Μέγας Βασίλειος: περί τόκων και δανείων

«Πλούσιος ει; Μη δανείζου. Πένης ει; Μη δανείζου»

Mέγας Βασίλειος

Μπορεί στα άχρηστα «περιοδικά ποικίλης ύλης», τα κατ’ ευφημισμόν βιβλία γλώσσας του Δημοτικού, ο Μέγας Βασίλειος «να απλώνει τη μπουγάδα του και να κρεμά το μακρύ του σώβρακο» (Γλώσσα Δ΄ δημοτικού, β΄ τεύχος, σελ. 52) ή, σύμφωνα, με το κρανιοκενούς εμπνεύσεως εύρημα του «περιοδικού» της Ε΄ Δημοτικού, να επιδίδεται σε μαγικά πράγματα, όπως, για παράδειγμα, να συγκεντρώνει, εν είδει χαλκομανίας, έλατα στο κόκκινο παλτό του. (Γλώσσα Ε΄ Δημοτικού, β΄ τεύχος, σελ. 30-31), όμως στα βιβλία των ιερών γραμμάτων της Εκκλησίας μας, διαβάζουμε γιατί είναι, ο Βασίλειος ο Μέγας, φωστήρ της Οικουμένης.

Είναι δυνατόν σε σχολικά βιβλία τάχα και Γλώσσας να συντηρείται και να προβάλλεται ακόμη αυτό το διαφημιστικό παχύσαρκο ξωτικό, αυτή η χαζοχαρούμενη φιγούρα που μοιράζει παιχνίδια στα μοσχοαναθρεμμένα βλαστάρια των δυτικών κοινωνιών, παιχνίδια που έφτιαξαν λιπόσαρκα και κοκαλιασμένα χεράκια παιδιών του Τρίτου ή Τέταρτου Κόσμου; Ποιον, αυτόν που και τους λεπρούς της Βασιλειάδας ασπαζόταν και αγκάλιαζε, αυτόν που έγινε εύγλωττος και σιωπώσα παραίνεση αρετής και φιλανθρωπίας, που «έπεισεν ανθρώπους όντας, ανθρώπων μη καταφρονείν».

Μας τηγανίζει η κρίση σήμερα και μας κουνούν το δάκτυλο απειλητικά οι δυτικές «αλώπεκες του σκότους», γιατί ανεχτήκαμε ένα εκπαιδευτικό σύστημα που έθρεψε και πάχυνε τους πειθήνιους ζητωκραυγαστές που ανέχονται τις ανθυπομετριότητες που δήθεν κυβερνούν. Να κρατάς στην αγκαλιά σου Σωκράτη και Πλάτωνα, Μέγα Βασίλειο και Χρυσόστομο, Μακρυγιάννη και Παπαδιαμάντη και να διδάσκεις «οδηγίες χρήσης καφετιέρας» στο Δημοτικό ή παιδεραστικά ξεράσματα, σαν το τρισάθλιο «Οσάκις», στο Γυμνάσιο.

Πώς όμως να ανεχτούν, οι διαβίου αμαθείς, κείμενα που και μόνο με την ανάγνωσή τους ελέγχεται, όση απέμεινε, η συνείδησή τους; μια υδαρή και μπαζωμένη συνείδηση δεν αντέχει, καθρεφτίζεται, όταν διαβάζει:

«Εσύ δεν είσαι πλεονέχτης; Εσύ δεν είσαι κλέφτης, αφού σφετερίζεσαι εκείνα που δέχτηκες από τον Θεό για να τα διαχειριστείς ως οικονόμος; Μήπως νομίζεις ότι θα ονομαστεί λωποδύτης μόνον εκείνος που γδύνει κάποιον και του αρπάζει τα ρούχα, ενώ εκείνος που δεν ντύνει τον γυμνό, αν και μπορεί να το κάμει, αξίζει να πάρει άλλο όνομα; Πρόσεξε! Το ψωμί που εσύ παρακρατείς, είναι του πεινασμένου∙ το ένδυμα που φυλάγεις στις αποθήκες σου, είναι του γυμνού∙ το παπούτσι που σαπίζει στο σπίτι σου, είναι του ξυπόλυτου∙ τα χρήματα που τα κατακρατείς χωμένα στη γη (σ.σ. ή σε τραπεζικούς λογαριασμούς, στην ημεδαπή ή στην αλλοδαπή Ελβετία), είναι εκείνου που έχει ανάγκη. Ώστε λοιπόν τόσους αδικείς, όσους θα μπορούσες να βοηθήσεις». («Ώστε τοσούτους αδικείς όσοις παρέχειν εδύνασο». Μεγ. Βασιλείου «περί πλεονεξίας» Ε.Π. 31, 276-277).

Η κρίση - και οι γεννήτορές της πολεμούνται - με την ορθόδοξη βιοτή, με ανδρεία και όχι με μυξοκλάματα. Ο Χριστιανός Ορθόδοξος κλαίει για τα πάθια και τους καημούς του κόσμου, δεν κλαίγεται όμως σαν καημένο κνώδαλο. Αρχοντόπουλο, με πτυχία και «διδακτορικά» ήταν ο Μέγας Βασίλειος. Στάχτη και σποδός όλα. Τα πούλησε και τα μοίρασε στους φίλους του Χριστού, τους φτωχούς, γιατί «όσο πλεονάζεις τω πλούτω τοσούτω ελλείπεις τη αγάπη», θα πει ο ασκητικότατος Γέροντας της Καππαδοκίας.

Στα πανεπιστήμια, τα φημισμένα και ξακουστά, της Εσπερίας, στα οποία σπουδάζουν οι πορφυρογέννητοι των τριών οικογενειών, που κυβερνούν τον τόπο τα τελευταία 30-40 χρόνια, μαθαίνουν γράμματα πολλά και σπουδάματα…σπουδαία, όχι όμως και του Θεού τα πράματα. Γι’ αυτό βύθισαν την χώρα στην οικονομική φρίκη και στον κοινωνικό κανιβαλισμό. Επαναπατρίζονται με μοναδικό προσόν την επωνυματοφορία και μετακενώνουν τα άθεα γράμματα και τις παραλυμένες θεωρίες στη δόλια πατρίδα μας και…. «μαζί τα φάγαμε». («Η ασίγαστη γενικότητα των πιθήκων» θα έλεγε ο Καρούζος). Αν δεν μας κυβερνούσε το μεταμοντέρνο συνονθύλευμα και οι απελέκητοι γόνοι θα μπορούσε η πατρίδα μας να φτιάξει σχολειά - όλων των βαθμίδων- τα οποία με πνευματικά «προσανάμματα και φυλλώματα» τους κλασσικούς και τους Πατέρες θα μάθαινε στα ανυπεράσπιστα σήμερα παιδιά «τι θα ειπή πατρίδα, τι θα ειπή θρησκεία, τι θα ειπή φιλοτιμία, αρετή και τιμιότη». (Μακρυγιάννης). Για να εκτιμήσεις όμως την μεγαλοπρέπεια και την ανθρωποποιό αξία των ελληνικών γραμμάτων και πριν και μετά την γέννηση του Χριστού, πρέπει να έχεις γευτεί τον γλυκασμό τους στα άγουρα και κρίσιμα χρόνια της ζωής σου. Όταν όμως αυτά τα χρόνια βοσκάς και χορταίνεις με τα ξυλοκέρατα της Δύσης, τα όλο εγωισμό και απανθρωπιά, τότε γίνεται αυτό που έλεγε ο Κολοκοτρώνης: «καημένη Ελλάδα, στέλνουμε στη Δύση αητούς και μας γυρίζουν κουρούνες».

Και στα σχολειά, αντί να μορφώνουμε αητούς που θα πετούν ψηλά και θα αγναντεύουν το πέλαγος, μπουκώνουμε «το μέλλον του τόπου» με σκύβαλα, γιατί τέτοια μας κουβάλησαν οι ατάλαντοι γόνοι από τα καλά τους πανεπιστήμια. (Μέχρι το ’60 τα πανεπιστήμια μας ήταν από τα καλύτερα του κόσμου. Μετά, όταν επέστρεψαν «δαφνοστεφείς» οι αντιστασιακοί των γαλλικών μπιστρώ, κατάντησαν «άσυλα» αμάθειας και καταλήψεων).

Γιορτάζουμε σε λίγες μέρες, την Πρωτοχρονιά, τον Μέγα Βασίλειο, που τόσο αγαπούσε και σεβόταν ο λαός μας, όταν ακόμη βαστούσε το ρωμαίικο ήθος. Λένε κάποιοι δοκησίσοφοι της σήμερον ότι η Εκκλησία, οι ιεράρχες της δεν πρέπει να ανακατεύονται με θέματα της πολιτείας, αλλά να κοιτούν τα του οίκου τους. Δηλαδή, να βυσσοδομούν οι διεφθαρμένοι πολιτικάντηδες και να εγκληματούν ανεξέλεγκτα. Για την Εκκλησία όμως «τύπος και υπογραμμός» είναι οι άγιοι, οι οποίοι δεν δίσταζαν να συγκρουστούν και με τον Καίσαρα. «Την βασιλέως φιλίαν μέγα μεν ηγούμαι μετ’ ευσεβείας, άνευ δε ταύτης, ολέθριαν αποκαλώ» θα πει ο άγιος Βασίλειος στον αιρετικό αυτοκράτορα Ουάλη. Σήμερα υποταχτήκαμε στις άπληστες συμμορίες του ΔΝΤ, της τρόικας και γονατίζουμε από τα καταστρεπτικά δάνεια.

«Να μη δεχτείς ποτέ δανειστή, που σε πολιορκεί. Να μην ανεχθείς ποτέ να σε αναζητούν, για να βρουν τα ίχνη σου και να σε συλλάβουν σαν άλλο θήραμα (οι τοκογλύφοι). Το δάνειο είναι η αρχή του ψεύδους∙ είναι αφορμή αχαριστίας, αγνωμοσύνης και επιορκίας. Άλλα λέει εκείνος που δανείζεται και άλλα εκείνος που δανείζει… Είσαι φτωχός τώρα, αλλά ελεύθερος. Όταν δανειστείς, όχι μόνο δεν θα πλουτίσεις, αλλά θα χάσεις και την ελευθερία σου…

Η φτώχεια δεν φέρνει καμμιά ντροπή.

Γιατί λοιπόν να προσθέτουμε στον εαυτό μας τη ντροπή του δανείου; Κανείς δεν θεραπεύει τα τραύματά του με άλλο τραύμα, ούτε θεραπεύει το ένα κακό με άλλο κακό, ούτε επανορθώνει τη φτώχεια με τόκους. Είσαι πλούσιος; Μη δανείζεσαι. Είσαι φτωχός; Μη δανείζεσαι». (Μεγ. Βασιλείου, «ΙΔ΄ Ψαλμ. και περί τοκιζόντων, 2 ΕΠΕ 5, 78-80). Αν μορφώνονταν οι γενιές των Ελλήνων με τέτοια κείμενα…. 

Νατσιός Δημήτρης

δάσκαλος-Κιλκίς

πηγη
.

Ο ΛΑΪΚΟΣ ΠΟΥ ΑΦΟΡΙΖΕΙ & Ο ΔΕΣΠΟΤΗΣ ΠΟΥ ΕΓΙΝΕ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΟΣ

   Όπως μου διηγήθηκαν οι Πατέρες της Σκήτης αυτής, στην Εύβοια ήταν επίσκοπος με το όνομα Θεοφάνης. Στην επαρχία του ήταν ένας πτωχός, ο οποίος, είχε στην κατοχή του από κληρονομιά ένα μικρό καζανάκι, που το λέγανε "μπραγκάτσι". Αυτό φαίνεται να είχε μεγάλη αρχαιολογική αξία. Το είδε ένας συμπατριώτης του πλούσιος, του άρεσε και θέλησε οπωσδήποτε να το αγοράσει και επειδή δε μπόρεσε με το καλό, με τις κολακείες να το αγοράσει, διότι ο πτωχός δεν ήξερε αν το δοχείο αυτό έχει αρχαιολογική αξία, αλλά επειδή ήταν κληρονομιά της οικογένειας του δεν το πωλούσε με κανένα τρόπο. Τότε ο πλούσιος χρησιμοποίησε βία και κατακράτησε του πτωχού το κληρονομικό κειμήλιο.

Μετά καιρόν, ο πλούσιος πέθανε σε νεαρή ηλικία, οι συγγενείς του, κατά την Παράδοση της Εκκλησίας, μετά τριετία κάμανε την ανακομιδή, και το σώμα του πλούσιο βρέθηκε αδιάλυτο. Έγινε δεύτερη και τρίτη ανακομιδή, κατά τα ορισμένα χρονικά διαστήματα, ανά τριετία, αλλά και πάλι το σώμα του νεκρού βρέθηκε τυμπανιαίο και αδιάλυτο. Τότε οι συγγενείς του κάλεσαν, το Δεσπότη να γονατίσει στον τάφο, και να διαβάσει συγχωρετική ευχή στο σώμα του νεκρού. Αλλά το αποτέλεσμα ήταν να μείνει και πάλι το σώμα αδιάλυτο.

Κατόπιν αυτού ο Δεσπότης Θεοφάνης, συνεβούλευσε τους συγγενείς του πλούσιου να στήσουν το τυμπανιαίο σώμα του νεκρού σε δημόσιο χώρο, όπου διερχόμενοι όλοι οι κάτοικοι του χωρίου ένας - ένας να συγχωρούν το νεκρό κι έτσι, ο Πανάγαθος Θεός ίσως συγχωρέσει την ψυχή του πλούσιου και να διαλυθεί το σώμα του.

Εκ παραλλήλου όμως ο Αρχιερέας, τοποθέτησε εκεί κοντά άνθρωπο της εμπιστοσύνης του, να παρατηρεί τι θα λένε οι συμπολίτες στον πεθαμένο σαν θα περνάνε από μπροστά του.

Όλοι περνούσαν από μπροστά, του άλιωτου σώματος, έλεγαν από μια ευχή να των συγχωρέσει ο Θεός, κι έφευγαν. Με τη σειρά του πήγε κι ο φτωχός του οποίου είχε κατακρατήσει με τη βία το πολύτιμο για αυτόν "καζανάκι" ο φτωχός σαν πλησίασε το σώμα του νεκρού, έφτυσε και ο άνθρωπος του Δεσπότη τον άκουσε να λέει: "Έτσι ντε, καλά α πάθεις να μείνεις εκεί άλιωτος μαζί με το μπραγκάτσι που μου πήρες, για πάντα να είσαι τούμπανο αφού σου άρεσε έτσι να είσαι και να μου πάρεις αυτό που βρήκα από τη μάνα που με γέννησε".

Ο άνθρωπος που άκουσε αυτά αμέσως το μετέφερε στον Αρχιερέα Θεοδάνη. Εκείνος με τη σειρά του κάλεσε κοντά του το φτωχό, που είπε τα λόγια εκείνα στο άλιωτο σώμα και τον ρώτησε: "Τί σήμαιναν αυτά που είπε στον άλιωτο πλούσιο;" Και αφού έμαθε την αιτία, αμέσως κάλεσε τους συγγενείς του πλούσιου, τους ρώτησε αν, στο σπίτι του δεδομένου αφορισμένου, υπάρχει κανένα αρχαίο και πολύτιμο "καζανάκι" και όταν απ' αυτούς έμαθε πως τούτο αποτελεί μέρος της περιουσίας του αποβιώσαντος συγγενή τους. Ο Επίσκοπος εξήγησε τότε, ότι αυτό ανήκει στο δείνα φτωχό και πρέπει να επιστραφεί το συντομότερο, το άδικα κρατούμενο ξένο πράγμα στον ιδιοκτήτη του και έτσι θα τον συγχωρέσει ο Θεός, αυτόν που έκαμε την αδικία.

Οι συγγενείς συμμορφώθηκαν με την εντολή του Επισκόπου, ο οποίος πήρε το "καζανάκι" με τρόπο το έβαλε στα χέρια του πλούσιου και είπε στο δικαιούχο πτωχό να πλησιάσει το σώμα του νεκρού, να παραλάβει το "μπραγκάτσι" του και να συγχωρέσει από την καρδιά του, το νεκρό σώμα, για την άδικη πράξη, που εις βάρος του διέπραξε.

Όταν έγινε αυτό μπροστά στα μάτια όλων των συγχωριανών του, το αδιάλυτο μέχρι κείνη τη στιγμή σώμα, που από πολλά χρόνια ήταν στην κατάσταση αυτή, διαλύθηκε και έγινε σκόνη. Όλοι έμεινα κατάπληκτοι και δόξασαν μ' ένα στόμα το όνομα του Πανάγαθου και δικαιοκριτή Θεού.

   Ο Επίσκοπος Θεοφάνης μετά από το θαύμα αυτό απαρνήθηκε πάντα τα γήινα και εγκόσμια αγαθά, έφυγε από την Εύβοια και ήρθε στο Άγιον Όρος, αφού γύρισε πολλά μοναστήρια και Ιερά προσκυνήματα, τελικά κοινοβίασε σαν ένας απλός ιδιώτης σε έναν αγράμματο και σκληρό Γέροντα Κύριλλο στην Καλύβα της "Ζωοδόχου Πηγής" στη Νέα Σκήτη.

Στην υπακοή του Γέροντα αυτού έμεινε περίπου δύο χρόνια, στο δεύτερο χρόνο, τη Μεγάλη Τεσσαρακοστή, ήρθε στην παραλία της Σκήτης αυτής ένα καΐκι από την Εύβοια, με τυρί, αυγά και διάφορα άλλα τρόφιμα. Οι Πατέρες της Σκήτης κατέβηκαν στη θάλασσα, για να πάρει ο καθένας τα είδη και τρόφιμα που του χρειάζονταν για το Άγιο Πάσχα. Τότε κι ο Γερο Κύριλλος έστειλε τον υποτακτικό του - Δεσπότη Θεοφάνη - που ήταν δόκιμος να πάρει κι αυτός τα τρόφιμα του Γέροντά του.

Όταν πλησίασε στο καΐκι, ο έμπορος και καπετάνιος του καϊκίου είπε μπροστά σε όλους τους παρευρισκόμενους εκεί Πατέρες:
-Δεν είσαι συ ο Δεσπότης μας ο Θεοφάνης που μας έφυγε και τον έχουμε χάσει τώρα δύο χρόνια; και μ'αυτά που είπε έπεσε στο έδαφος και τον προσκύνησε.

-Τί λες άνθρωπέ μου, παραγνώρισες, κάποιο λάθος κάνεις δεν είμαι 'γω αυτός που νομίζεις και μόλις είπε αυτό έφυγε, ανέβηκε στη Σκήτη και τούτο στάθηκε αφορμή να φύγει από το Γέροντά του, διότι έμαθαν όλοι πως αυτός είναι ο Επίσκοπος Ευβοίας Θεοφάνης. Ο δε Γέροντας του θαυμάζοντας την ταπείνωση του Δεσπότη, έπεσε στα πόδια του και ζήταγε συγχώρεση για το σκληρό τρόπο που τον μεταχειρίζονταν.

Ο Δεσπότης Θεοφάνης τότε πήγε σε ένα έρημο ησυχαστήριο της Νέας Σκήτης, - που έζησε σαν απλός Καλόγερος και με πολλή ταπείνωση και αγάπη προς όλους του Πατέρες σε βαθύ γήρας, παρέδωκε τη μακαρία του ψυχή στα χέρια του Δεσπότη Χριστού και Σωτήρος ημών Θεού, και ενετάχθει στη μακαρία χορεία των αγίων Πατέρων.

(Απόσπασμα από το Γεροντικό του Αγίου Όρους)

Αναδημοσίευση από:

 http://athonika.blogspot.com/2010/08/blog-post_3996.html

Αντιαιρετικόν Εγκόλπιον    www.egolpion.com

Αγία πενία και καταναγκαστική φτώχεια

η ζωή στην παραγκούπολη πού μπορεί να μην είναι στην Λατ. Αμερική, αλλά δίπλα μας

H πενία είναι η ύψιστη αρετή. Λαμπροί φιλόσοφοι και διανοητές ασπάστηκαν την εκούσια πενία,την ακτημοσύνη, τον μετρημένο φιλοσοφικό βίο της εγκράτειας,της αφάνειας,της ταπεινώσεως. Άλλοι από ταπεινά ή διαστρεβλωμένα κριτήρια(κυνισμός,εγκρατιτισμός,φραγκισκανισμός) και άλλοι από βαθιά συναίσθηση της πραγματικότητας, ως έλεγχο στην ακράτεια και προστασία από την απληστία του κόσμου(κοσμικού φρονήματος).

Ο φιλοσοφημένος εγκρατής άνθρωπος φιλοκαλεί μετ'ευτελείας και διάγει ταπεινό βίο μετ'ευχαριστίας και εσωτερικής αμεριμνησίας και ουσιαστικής πληρότητας. "Τίς εστίν πλούσιος; Ο εν τω ολίγω αναπαυόμενος", έλεγαν και πίστευαν οι ρωμηοί πρόγονοι μας , οι κληρονόμοι της αρχαιοελληνικής λιτότητας και της χριστιανικής απλότητας. Πνευματικοί άνθρωποι όπως ο Παπαδιαμάντης και ο Κόντογλου ήταν υπερήφανοι για την πτωχεία τους και ενίκησαν αυτό τον κόσμο με την ασκητική χριστιανική φιλοσοφία πού συμπυκνώνεται στην εξής φράση: "τη ταπεινώσει τα υψηλά, τη πτωχεία τα πλούσια". Το πολίτευμα της ορθοδοξίας , της καθ'ημάς ανατολής είναι ακτημονικό, χωρίς να είναι αντιυλικό , ή γνωστικιστικό μανιχαίικο. Ζητούμε από τον Κύριο να μας φυλάξει από τον κόσμο χωρίς να μας άρη απ'αυτόν. Η ύλη είναι ευλογημένη, δύναται να μεταστοιχειωθεί, να αγιασθεί μέσα στον κόσμο της βασιλείας Του. Κορύφωση της φιλοσοφίας αυτής είναι η εκούσια αποταγή πού βρίσκει κυρίως εκφραστές της τους ορθόδοξους μοναχούς.Ευλογημένη λοιπον η εκούσια πτωχεία, η αγία πενία.


Όμως η καταναγκαστική φτώχεια, η καταστροφική εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, η μη εκούσια φτώχεια είναι ευλογημένη; Έχει αξία ενώπιον του Κριτού, άλλα να σκέφτεσαι , άλλα να επιθυμείς και σε άλλη κατάσταση να βρίσκεσαι; Ο φθόνος κατά των πλουσίων και η άφρονη μανία του πλουτισμού και της θεραπείας ενός αρρωστημένου εαυτού πού νιώθει εγκλωβισμένο στην φτώχεια, μόνο και μόνο γιατί νιώθει το Εγώ πληγωμένο, καθιστά και τον πλέον φτωχότερο ομόδικο με έναν εκμεταλλευτή και άφρονα πλούσιο και δεν σώζει τον φτωχό. Ομοίως και ο αρρωστημένος κομπαστικός εγκρατιτισμός γιατί σε αυτόν κρύβεται το μίσος του υλικού κόσμου και μια εωσφορική υπερηφάνια τάχα αγιότητος.


Άρα ο εκούσια, ο ευγενής φτωχός, ο ζων ευχαριστηριακά είναι ο μακάριος και ο ευτυχισμένος. Το να έρθει το κράτος και να σε λεηλατήσει ώς κοινωνική και οικονομική υπόσταση δεν σε καθιστά άγιο φτωχό αυτόματα. Σημασία έχει η προαίρεση σου.


Και οπωσδήποτε δεν χρωστάμε χάρη στον εκμεταλλευτή και τον δυνάστη. Δεν ιεροποιείται η αδικία. Αν δούμε ρεαλιστικά τα πράγματα φτώχεια σημαίνει να πεινάς,να χρεωστάς, να κρυώνεις, να μην έχεις γάλα και παπούτσια για τα παιδιά σου, καταστάσεις πού οι μεγαλύτεροι στην ηλικία τις εβίωσαν.Όχι δεν είναι αγία η φτώχεια, αν εσύ δεν την έχεις επιλέξει! Ναι! Μπορεί να μην καταφύγεις σε γογγυσμούς, όπως ο Λάζαρος της παραβολής, να την εκμεταλλευτείς κατάλληλα και να κερδήσεις και την πνευματική φτώχεια. Όμως αυτό είναι πάντα καρπός ελεύθερης προαιρέσεως και διαθέσεως.Δεν πάνε όλοι οι πλούσιοι στην κόλαση, ούτε όλοι οι φτωχοί στον Παράδεισο.


Ούτε τα κηρύγματα περί πτωχείας σώζουν, αν εμείς πρώτα δεν θεραπεύσουμε το κοινωνικό αυτό καρκίνωμα, ή έστω να το διακονήσουμε όχι μόνο με πνευματική αλλα κυρίως πρώτον με υλική προσφορά και ζωντανή συμπαράσταση. Ας επιχειρήσουμε να μακαρίσουμε έναν φτωχό πατέρα με πέντε πεινασμένα παιδιά , για την κατάσταση του,χωρίς πρώτον να κρατάμε τεμάχιον άρτου στα χέρια μας, προσφορά αγάπης  και μετά ας κρίνουμε τον εαυτό μας για την ποιότητα της διάκρισης μας. Η απάντηση της συνείδησης μας θα είναι κραυγή ελέγχου προς την αδιακρισία μας!

Όχι δεν χρεωστάμε χάρη σε αυτόν πού αδικεί και καταπνίγει τον φτωχό. Αυτός δεν είναι μόνο εχθρός της φτώχειας, αλλά και την καλή προαίρεση του φτωχού προς την αγία μακαριότητα της πενίας, αμβλύνει με την απάνθρωπη μανία και την κακία του.Οι Πατέρες της Εκκλησίας εδιώχθησαν αλλά και αγίασαν ακριβώς για έναν τέτοιον έλεγχο...

Οι σύγχρονοι τοκογλύφοι (Σεβασμ. Μητροπ. Ναυπάκτου και αγ. Βλασίου Ιερόθεος)

Σε δύσκολες εποχές, όπως οι σημερινές, εμφανίζονται και διάφοροι τοκογλύφοι που εκμεταλλεύονται την ανημπόρια του λαού ή των λαών και πλουτίζουν χωρίς να έχουν μέσα τους κανένα αίσθημα αγάπης και συμπόνοιας για αυτούς που δυστυχούν.

1 Η τοκογλυφία ορίζεται ως ο δανεισμός χρημάτων με υψηλό επιτόκιο που συνήθως είναι παράνομο. Αυτό προκαλείται από συγκεκριμένα άτομα που εκμεταλλεύονται κάθε δύσκολη κατάσταση των συνανθρώπων τους. Μερικές φορές αυτό γίνεται και μέσα από τη λεγόμενη «νόμιμη» οδό, όταν οι τραπεζίτες προτρέπουν τους ανθρώπους να λαμβάνουν καταναλωτικά ή άλλα δάνεια, εκμεταλλευόμενοι την τάση τους για ευμάρεια, ευδαιμονία και εύκολο πλουτισμό.

Στην τοκογλυφία μπορώ να εντάξω και τις λεγόμενες παγκόσμιες «αγορές» που ανεβάζουν τα επιτόκιά τους, τα λεγόμενα σπρεντς, εκμεταλλευόμενοι μερικές δύσκολες καταστάσεις που περνούν διάφορες χώρες. Δεν μπόρεσα να «χωνέψω» αυτόν τον όρο «αγορές» που παρουσιάζεται τόσο εύηχα, σαν να πρόκειται για τα γνωστά μας καταστήματα, από τα οποία προμηθευόμαστε τα αναγκαία για τον βίο μας! Οταν όμως σε αυτές τις παγκόσμιες «αγορές» της καπιταλιστικής κοινωνίας οι συζητήσεις γίνονται με «γεμάτο το πιστόλι πάνω στο τραπέζι», έστω κι αν αυτό λέγεται μεταφορικά, τότε δεν πρόκειται για συνηθισμένες αγορές, αλλά για συνομιλίες με ανθρώπους που κάνουν οικονομικά εγκλήματα, για να μη χρησιμοποιήσω έναν άλλον αγγλικό όρο.

2 Από πλευράς χριστιανικής η τοκογλυφία είναι ένα έγκλημα και ο τοκογλύφος είναι πράγματι ένας εγκληματίας, με κοινωνικό και αγγελικό πρόσωπο. Οι Πατέρες της Εκκλησίας ομίλησαν σκληρά και κατήγγειλαν την τοκογλυφία, όπως επίσης κατηγόρησαν με ισχυρές λέξεις τον τοκογλύφο που δρα στις ανθρώπινες κοινωνίες.

Ο Μ. Βασίλειος χαρακτηρίζει τον τόκο «πονηρών γονέων, πονηρόν έκγονον». Περιγράφει με απαράμιλλο λόγο τη νοοτροπία του τοκογλύφου που προσφέρει στους ανθρώπους «δηλητήρια», και ομοιάζει με τους γιατρούς που αντί να θεραπεύουν τους αρρώστους, τους αφαιρούν και την ελάχιστη δύναμη που έχουν. Στη συνέχεια περιγράφει την κατάσταση του δανειζομένου, ο οποίος στην αρχή που παίρνει το δάνειο είναι χαρούμενος, γιατί επέτυχε τον σκοπό του, αλλά μετά ζει έναν εφιάλτη, ακόμη και στον ύπνο του, όταν πρόκειται να αποδώση το δάνειο. Ο δανειστής ομοιάζει με τον «σκύλο» που τρέχει στο θήραμά του, και ο δανειζόμενος αισθάνεται ως θήραμα που τρέμει τη συνάντηση αυτή.

Ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος θεωρεί την τοκογλυφία ως «εσχάτην αναισχυντίαν», αφού ο τόκος είναι «διαβεβλημένος και κατηγορίας άξιος», πρόκειται για «ευπρόσωπον αρπαγήν, ευπροφάσιστον πλεονεξίαν». Θεωρεί ότι οι τόκοι ομοιάζουν με τα φίδια που κατατρώγουν τις ψυχές των δυστυχισμένων ανθρώπων περισσότερο από τα γνωστά δηλητηριώδη φίδια.

3 Υπάρχουν όμως και μερικοί άλλοι τοκογλύφοι που δεν εκμεταλλεύονται την οικονομική ανέχεια του λαού, αλλά τις ελπίδες και τις προσδοκίες του. Οι συνάνθρωποί μας ελπίζουν να ζήσουν σε μια κοινωνία όπου θα επικρατή η διαφάνεια, η αξιοκρατία, η κοινωνική δικαιοσύνη, η φιλανθρωπία, ο αλτρουισμός, η νοηματοδότηση του βίου κ.λπ., και όμως πολλές φορές διαψεύδονται από τα πράγματα, γιατί κάθε φορά εμφανίζονται διάφοροι «τοκογλύφοι» που εκμεταλλεύονται τις προσδοκίες των ανθρώπων, κατασπαράζουν τις ελπίδες και τα όνειρά τους.

Τέτοιους τοκογλύφους βρίσκουμε συνεχώς δίπλα μας. Είναι οι θρησκευτικοί ηγέτες που εκμεταλλεύονται και κατασπαράζουν το λεγόμενο θρησκευτικό συναίσθημα του λαού, με διάφορους τρόπους, χειρότερους από το κοινό έγκλημα, γιατί στην περίπτωση αυτή σκοτώνουν την ψυχή των ανθρώπων. Είναι οι πολιτικοί άρχοντες που χρησιμοποιούν ως δολώματα διάφορες μαγικές λέξεις με τις οποίες κλέβουν την εμπιστοσύνη των ψηφοφόρων τους, όπως «μεταπολίτευση», «αλλαγή», «κάθαρση», «εκσυγχρονισμός», «επανίδρυση του κράτους» κ.λπ. Είναι λέξειςόπλα που σκότωσαν τις ελπίδες και τις προσδοκίες του λαού και τον οδήγησαν στην απόγνωση και στην έκφραση μεγάλου θυμού που ελπίζουμε να δράση θετικά στην κοινωνία μας.

Το εκπληκτικό είναι ότι όλη αυτή τη διάψευση των ελπίδων, των προσδοκιών και των οραμάτων του λαού την προξένησαν μερικοί της ηρωικής γενιάς του Πολυτεχνείου, που όταν κλήθηκαν να κυβερνήσουν τον λαό, τον διέψευσαν. Και διερωτάται κανείς: πώς και γιατί καταπνίγονται τόσο ευγενικά οράματα, όπως της παιδείας, της ελευθερίας και της ευημερίας;

Τα τελευταία σαράντα χρόνια αποκτήσαμε μια συμπεπυκνωμένη πείρα, αφού ζήσαμε διάφορες δικτατορίες, ήτοι στρατιωτικές, πολιτικές, ιδεολογικές, κοινωνικές, θρησκευτικές, σε όλα τα επίπεδα της ζωής μας, γνωρίσαμε διάφορους «τοκογλύφους». Θα έπρεπε όλη αυτή η πείρα να μας διδάξη, να μας ανοίξη το μυαλό για να δούμε καθαρότερα τα πράγματα. Αν τώρα δεν διδαχθούμε από αυτή τη συμπεπυκνωμένη πείρα, τότε είμαστε άξιοι της τύχης μας.

Η βασική πρόταση είναι να διδαχθούμε από όσα έγιναν, και κυρίως να απαξιώσουμε δημιουργικά τους ποικιλώνυμους και ποικιλότροπους τοκογλύφους του λαού, που σκοτώνουν τα οράματά του και τις προσδοκίες του. Ο καθένας θα πρέπει να αναλάβη τις ευθύνες του στο προσωπικό και κοινωνικό επίπεδο που ζει. Και ας αρχίση το δημιουργικό έργο, όπως έχει γραφή εύστοχα, από τις προσεχείς εκλογές για την τοπική αυτοδιοίκηση με το να αναδείξη τους κατάλληλους ηγέτες, πέρα από τις κομματικές επιλογές.

(Πηγή: "ΤΟ ΒΗΜΑ" 20/6/2010)

alopsis