Η ομηρεία ενός ναού ... μουσείου!

Πολλές φορές φαίνεται πώς κάνω απλά υπερβολικές σκέψεις, σκέψεις πού ο κόσμος χαρακτηρίζει απόρροια μισαλλοδοξίας ή τυφλού φανατισμού. Ας είναι. Σε μια κοινωνία ελεύθερης έκφρασης πού πάσχει για την πολυφωνία και επιζητεί την τιμιότητα, πρέπει να υπάρχουμε και κάποιοι "άτιμοι", "μισαλλόδοξοι" και στραβοξυλιασμένοι για να διατηρείται μια πρέπουσα ισορροπία. Όταν μάλιστα αυτή η ισορροπία είναι απαραίτητη για να μην επιβεβαιώνουμε την ανωτερότητα και τον πολιτισμό μας.Όμοια και την υπεροχή τους τινές, έναντι των απολιτίστων και αμορφώτων ημών.

Υπηρετώ στον μητροπολιτικό ναό της Καλύμνου. Ο ναός χαρακτηρίζεται αξιοθέατο μιας και φιλοξενεί(!) το περίφημο τέμπλο του οίκου Χαλεπά και τις περίφημες δυτικότροπες εικόνες(ωστόσο, υποκειμενική άποψη, με άπλετο "δικό" μας φως), προτείνεται από όλους τους σοβαρούς τουριστικούς οδηγούς και προσελκύει τους τουρίστες σαν κάτι το ιδιάζον και περίφημο του τοπικού πολιτισμού μας. Χαρακτηριστικά, ονομάζεται και από πολλούς ημετέρους "μουσείον", λες και δεν πρόκειται για ζωντανό χώρο λατρείας , αλλά για κάτι το αξιοθέατον και ιδιαίτερον, που μας γεμίζει τοπική υπερηφάνεια. Και πανάθεμα με αν βέβαια οι περισσότεροι αισθάνονται και αυτή την καλλιτεχνική αξία των πινάκων και του τέμπλου. Στην Ελλάδα τα απεμπολούμε όλα στο όνομα του ειδημονικού καθωσπρεπισμού και της τουριστολαγνείας, πού καθιστά και τον πλέον αμόρφωτο, αν μη τί άλλο έμπειρο εκτιμητή έργων καλλιτεχνικών και αρχαιοτήτων. Και το πλέον απρεπές και βλάσφημο και ελεεινό;; Οφείλουμε να είμαστε θεματοφύλακες της μουσειολατρίας και τιμητές του αρσακειαδισμού τινών παραγόντων πού δεν επιτρέπουν παρεμβάσεις, έστω και λειτουργικές και "μελετημένες" εν τω ναώ, εν τω ναώ που διακονούμε, εν τω ναώ πού είναι βωμός της λατρείας του υπερτάτου και όχι της φύλαξης του υποκειμενικά καλλιτεχνικού και ωραίου.

Προσωπικά, λατρεύω κάθε πίνακα και κάθε σπιθαμή αυτού του ναού. Πρόκειται για ένα υποβλητικό και επιβλητικό περιβάλλον που σε ανεβάζει σε άλλες σφαίρες και ας μην έχει το δικό μας "χρώμα", το "βυζαντινό", το παραδοσιακό και κατανυκτικό . Επίσης, το λατρεύω και ας είμαι άσχετος από καλλιτεχνίες και αισθητικές, γιατί περιέχει εν πίναξι και σκεύεσι και τέμπλω όλη την καλλιτεχνική και οικεία ζωγραφική μας παράδοση, την οποία διασώζει και για την οποία είμαστε ψωροπερήφανοι. Ας είναι ο τάδε πίνακας της μεταμόρφωσης, αντιγραφή απ'τον Ραφαήλο ή η τάδε pietas κακότεχνο αντίγραφο του πρωτοτύπου του δασκάλου . Είναι δικά μας. Ζυμωμένα με το δικό μας φως, την ιστορία, το λιβάνι και την παράδοση. Είναι πράγματα χαϊδεμένα , ημέτερα. Κανενας καθηγητής αισθητικής από το υψηλό του έδρανο δεν μπορεί να μας πείσει πώς είναι κακότεχνα και κοινά αντίγραφα. Αν και απο αισθητικής πλευράς μερικά είναι απλά αριστουργήματα. Αλλά δεν είναι εκεί το θέμα. Ξεφύγαμε...

Ο λόγος περί ομηρείας. Και πρώτον η ομηρεία μας εις χείρας ειδήμονας και προστατευτικάς τοπικών παραγόντων που μπερδεύουν την πολιτική με τον πολιτισμό, την υπευθυνότητα με τον κοτζαμπασισμό και την τάχα ευσέβεια και τον φιλοπολιτισμό με έναν σχεδόν ... καθηκοντικό αντικληρικαλισμό. Οφείλουν τα παιδάκια εκείνα τα λαοπρόβλητα, να προστατέψουν το "μουσείον"(ως της βλασφημίας και της παραφροσύνης τέτοιου χαρακτηρισμού) από τους άσχετους βαρβαροπαπάδες, οι οποίοι είναι όμηροι της επαρχιώτικης βλαχιάς του κάθε καραγκιοζάκου και αποτρέπονται να κάνουν οποιαδήποτε "εικαστική παρέμβαση" στον ναό(στην πραγματικότητα πρόκειται για θέματα ευταξίας και ευπρεπισμού) για να μην χαλάσουν την πολιτιστική και αισθητική του αξία. Παράλληλα, ενώ άλλα κτίσματα επιδοτούνται, ευτρεπίζονται και διασώζονται, το κόσμημα αυτό της Καλύμνου, για το οποίο ψωροπερηφανεύονται όλοι οι ειδήμονες αφήνεται στην τύχη του, με εικόνες ακάθαρτες, με τέμπλο αλλοιωμενο από αρρώστια του μαρμάρου, με σοβάδες να πέφτουνε. Και όταν γίνει λόγος για ευπρεπισμό ή αναστήλωση τίθεται απαραίτητη προϋπόθεση να "φιλήσουμε την παντόφλα" του κάθε μάγκα, προκειμένου να έχουμε και άποψη.

Δεύτερο θέμα ομηρείας. Η κολακεία προς τους ημεδαπούς και αλλοδαπούς τουρίστες. Ήτοι να αφήσουμε ξέφραγο τον ναό να μπαίνει ο κάθε ξεβράκωτος και η κάθε αναίσχυντη εντός να προσκυνά και να περιεργάζεται(!). Είπαμε θερινή περίοδος, μουσείον γαρ ο ναός και ούτως είναι απολύτως φυσιολογικό να μπαίνουν οι μπικινοφορούσες και οι σορτσοφόροι στον τόπο λατρείας του Θεού, με αναισχυντία και περιέργεια και πολλές φορές με ύφος ειρωνικό πατερναλιστικο αποικιοκράτη που θαυμάζει και ειρωνεύεται την γραφικότητα των ανόητων γραικών με βάρβαρα επιφωνήματα και ανθυπομειδιάματα αρείου. Θυμάμαι , πού συνέλαβα δύο τουριστριούλες έξω ακριβώς από το άγιο βήμα, ενώ ένας τρίτος(μάλλον αρσενικού γένους) εντός του βηματος περιεργαζόταν με την ησυχία του, τον σταυρό ευλογίας της αγίας τράπεζας! Το λιγότερο πού θα μπορούσα να κάνω είναι να καλούσα την αστυνομια. Περιορίστηκα να τον σύρω έξω και να τους ζητήσω να φύγουν με αυστηροτατο ύφος. Ο βησιγοτθισμός σε όλο του το μεγαλείο. Γιατί δεν μπορώ να δεκτώ έστω για μια στιγμή πώς ο κύριος αυτός δεν είχε δει αλτάριο(ας το πούμε έτσι) στην ζωή του και να μην ήξερε τα όρια και τους στοιχειώδεις κανόνες συμπεριφοράς και σεβασμού των θρησκευτικών χώρων λατρείας ανά άπασαν την οικουμένην. Οφείλω, βέβαια να πώ πώς πολλοί ξένοι μπαίνουν ευπρεπώς ενδεδυμένοι στον ναό, κυρίως καθολικοί, περιεργάζονται και θαυμάζουν τον χώρο , από την περιοχή του προσκυνηταρίου και φεύγοντας κάνουν με συγκινητική ευλάβεια τον σταυρό τους(ας είναι και με τα τέσσερα δάκτυλα) , πού σε κάνει να σκέφτεσαι: ναι υπάρχει Θεός και η καταγωγή του ανθρώπου είναι από τον Θεό. Πάντως, ο ναός είναι ναός και οφείλει ακόμα και ο βασιλιάς να μπαίνει σ'αυτόν με την στοιχειώδη ευπρέπεια και την κατάλληλη ενδυμασία. Και όποιος δεν καταλαβαίνει ή δεν θέλει να καταλάβει αυτή την αυστηρότητα, ΔΕΝ ΞΕΡΕΙ ΠΟΥ ΠΑΤΑ ΚΑΙ ΠΟΥ ΠΗΓΑΙΝΕΙ.

Όσο και αν θέλουν να μας πείσουν κάποιοι, ημέτεροι ή αλλογενείς πώς είμαστε μια Μπανανία ανεκδιήγητων οττεντότων πού οφείλουν να κάνουν τεμενάδες στα υπερβόρεια γένη και να ξεπουλούν τα πάντα στους βωμούς της εύκολης δεκάρας, δεν θα το καταφέρουν. Μετά και από τα πρόσφατα γεγονότα, ο έλληνας θα έπρεπε τουλάχιστον να ήταν πιο υποψιασμένος, πιο επαναστατημένος τολμώ να πώ και όχι να εξακολουθεί να πορεύεται με ραγιαδισμό και με την γλοιωδία του yes sir και το κόμπλεξ κατωτερότητας του γραικύλου.

Ο Έλληνας σήμερα αρνείται την αρχοντική καταγωγή του, ακόμα και ο πιο συνειδητοποιημένος μιλά για κορεσμό τέτοιων ύποπτων ιδεών εθνικής υπερηφάνειας. Όμως η αρχοντιά κάθε λαού και κάθε ανθρώπου δεν αίρεται αν δεν την ξεπουλήσεις. Κανείς δεν μπορεί να σας παρει τον θησαυρό πού κρύβεται μέσα σας. Ας λάβουν γνώση οι προσκυνημένοι.

Κλείνω με σχετικό ποίημα του π. Βασιλείου Θερμού:

Το μοναστήρι του νησιού/ επισκέφτηκαν οι τουρίστες. Με τα σορτσάκια τους δοκίμασαν/ τα πεπαλαιωμένα στασίδια. Δείχνοντας τις ξεθωριασμένες τοιχογραφίες /πιστοποίησαν την υπεροχή των νυχιών τους./ Εν γένει επεκράτησε άνεση/ και φιλοπερίεργη ζωηρότητα./ Αλλωστε η ποσότητα του αντηλιακού/ εγγυάτο ότι δεν κινδύνευαν/ από τον Ηλιο της Δικαιοσύνης»-«Daily Excursions».