ΙΕΡΕΑΣ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ

Δος μου κι εμένα άνεση, Παναγιά μου,
πριν ν’ απέλθω και πλέον δεν θα υπάρχω.(Αλεξ. Παπαδ.)

Σάββατο, Αυγούστου 28, 2010

ΤΟ ΠΛΕΓΜΑ ΨΥΧΩΤΙΚΟΥ ΑΓΧΟΥΣ ΤΟΥ ΗΡΩΔΗ & Ο ΙΩΑΝΝΗΣ-ΒΑΠΤΙΣΤΗΣ


Γράφει ο Αντώνης Ιακ. Ελευθεριάδης Δρ. Φιλολογίας και Θεολόγος
E-Mail: aelef@acci.gr
Site: http://www.eleftheriadis.edu.gr

Θα συμφωνούσατε πως τα ερωτικά σκάνδαλα δεν απασχολούν μόνο την σημερινή επικαιρότητα. Υπήρχαν και στην ελληνική και σε πολλές άλλες κοινωνίες του παρελθόντος.

Να θυμηθούμε, για παράδειγμα, τον βασιλιά Δαβίδ, τον προπάτορα του Χριστού, που δόλια υπέκλεψε την όμορφη Βηρσαβεέ, σύζυγο του στρατηγού Ουρία, τον οποίο έστειλε σε βέβαιο θάνατο στον πόλεμο με τους Αμμωνίτες. Τότε βρέθηκε ο θαρραλέος προφήτης Νάθαν ο οποίος τον επιτίμησε δημόσια γι’ αυτή την εγκληματική του ενέργεια. Αλλά εξίσου είναι γνωστή και η σεξουαλική παρεκτροπή του βασιλιά Ηρώδη του Αντίπα, που χώρισε τη νόμιμη γυναίκα του για να νυμφευθεί τη γυναίκα του αδελφού του Φιλίππου. Ποιος δεν ξέρει την Ηρωδιάδα και την κόρη της Σαλώμη, για τα όμορφα μάτια της οποίας και τα καπρίτσια της μάνας της αποκεφάλισε ο Αντίπας τον ανένδοτο ελεγκτή της ανακτορικής φαυλότητας Ιωάννη Βαπτιστή;
Με την ευκαιρία της Σύναξης του Ιωάννου Βαπτιστή που η Εκκλησία μας εοτάζει την 7η Ιανουαρίου, ας εξετάσουμε από την συγκλονιστική αυτή ιστορία του τιμίου Προδρόμου μια πλευρά που αναφέρεται στον κρίσιμο ρόλο που έπαιξε το ψυχωτικό άγχος στον Ηρώδη Αντίπα, του οποίου το έγκλημα του αποκεφαλισμού του Ιωάννη Βαπτιστή τον ακολουθούσε ως εφιαλτική σκιά σε όλη τη διάρκεια της ζωής του.

Λίγο ως πολύ η ιστορία του αγίου Ιωάννη του Προδρόμου είναι σε όλους μας γνωστή. Και οι τέσσερις ευαγγελιστές συμφωνούν στην ίδια παράδοση ότι η ιστορία της λυτρωτικής διακονίας στον κόσμο του Ιησού αρχίζει με την είσοδο στη σκηνή του Ιωάννη Βαπτιστή.

Σύμφωνα με τη μαρτυρία του Λουκά (στο 3ο κεφάλαιο του Ευαγγελίου του), ο Ιωάννης κατά το παράδειγμα πολλών αγίων ανδρών όπως ο Ηλίας (Γ΄Βασ.19:1-9) μετέβη στην έρημο, όπου καλλιεργήθηκε, καταρτίσθηκε και ανδρώθηκε πνευματικά Μετά, κατόπιν εντολής του Κυρίου, έρχεται από την έρημο όπου ζούσε, -κατά το δέκατο πέμπτο έτος της αυτοκρατορίας του Τιβερίου Καίσαρα, όταν ηγεμών της Ιουδαίας ήταν ο Πόντιος Πιλάτος και τετράρχης της Γαλιλαίας ο Ηρώδης Αντίπας- στην περιοχή του Ιορδάνη ποταμού, κοντά μάλιστα στο Μοναστήρι των Εσσαίων, κηρύσσοντας προς το λαό του Ισραήλ και προτρέποντάς τους να βαπτισθούν βάπτισμα μετανοίας για να πάρουν εντός ολίγου άφεση αμαρτιών που θα τους έδινε ο Μεσσίας. Αυτή είναι η καλύτερη ηθική προετοιμασία κάθε ανθρώπου καλής θέλησης, προκειμένου να δει και να απολαύσει τη Σωτηρία που στέλνει ο Θεός. Δεν αρκούν τα λόγια, χρειάζονται να γίνουν έργα αγαθά, άξια και σύμφωνα με την μετάνοιά σας, δίδασκε ο Πρόδρομος. Όποιος δεν παράγει καλό καρπό σαν ένα δέντρο που έχει ξεραμένες ρίζες κόβεται και ξεριζώνεται και ρίχνεται στη φωτιά. Στο ερώτημα του πλήθους τι να κάνουν για να σωθούν από την οργή του Θεού εκείνος τους απαντούσε και τους έλεγε: «αυτός που έχει δύο χιτώνες, ας δώσει τον ένα σε κείνον που δεν έχει, και εκείνος που έχει τροφές ας κάμει το ίδιο». Στους τελώνες που ήρθαν να βαπτιστούν είπε: «μην εισπράττετε τίποτε παραπάνω από ό,τι έχει ορισθεί από το νόμο». Στους στρατιώτες που τον ρωτούσαν τι να κάνουν, ο Ιωάννης τούς απάντησε ως εξής: «κανέναν να μην συκοφαντήσετε, κανέναν να μην εκφοβίσετε με απειλές για να τους αποσπάσετε χρήματα και να αρκείσθε στο μισθό σας». Αυτά όλα που έλεγε έδιναν την εντύπωση στον κόσμο που τον ακολουθούσε πως αυτός ήταν ο αναμενόμενος Μεσσίας. Κι εκείνος αποκρίθηκε και τους είπε «εγώ μεν ύδατι βαπτίζω υμάς. Έρχεται δε ο ισχυρότερός μου, ου (=του οποίου) ουκ ειμί ικανός λύσαι τον ιμάντα των υποδημάτων αυτού». Έτσι, ο Πρόδρομος του Χριστού έφερε στην ανθρωπότητα το «ευαγγέλιον», το χαρμόσυνο δηλαδή μήνυμα της ελεύσεως του Χριστού. Και στη νέα περίοδο της ζωής του έζησε βίο εκούσιων στερήσεων και θεληματικής πτωχείας. Όταν αργότερα ο Ιησούς θα μακαρίσει τους πτωχούς υποσχόμενος σε αυτούς τη Βασιλεία των Ουρανών ίσως να έχει υπόψη του και την περίπτωση του τιμίου Προδρόμου. Την καταπληκτική απλότητα, την πτωχεία και το ασκητικό του Ιωάννη χαρακτήρα παρουσιάζει ο Ματθαίος (3:19), όταν λέει ότι είχε το ένδυμά του φτιαγμένο από τρίχες καμήλας και ζώνη δερμάτινη στη μέση του. Και η τροφή του ήταν ακρίδες και μέλι άγριο. Αυτός ο Πρόδρομος που ονομάστηκε ο τελευταίος των Προφητών του Παλαιού Κόσμου δεν κήρυττε μόνο μετάνοια και βάπτιζε αυτούς που προσέρχονταν σε εκείνον, αλλά με παρρησία ήλεγχε τους καταπατητές των εντολών του Θεού, οποιοιδήποτε ήταν αυτοί. Δεν δείλιασε μάλιστα να ελέγξει και αυτόν το βασιλικό οίκο, των ανήθικων τυραννίσκων της οικογένειας των Ηρωδών, λέγοντας τα εξής εκπληκτικά λόγια: «ουκ έξεστί σοι έχειν την γυναίκα του αδελφού σου» (=δεν σου επιτρέπεται να έχεις τη γυναίκα του αδελφού σου). Ο Ηρώδης αυτός, υποσχέθηκε με όρκο στη θυγατέρα της Ηρωδιάδας, η οποία «ωρχίσατο» (=χόρεψε) στη γιορτή των γενεθλίων του, ότι θα της έδινε ό,τι του ζητούσε. Αυτή λοιπόν με την προτροπή της παμπόνηρης μάνας της ζήτησε να της φέρουν επί τόπου και «επί πίνακι την κεφαλήν Ιωάννου του Βαπτιστού». Ο Ιωάννης είχε στο μεταξύ φυλακιστεί και έτσι ήταν ευχερής η εκτέλεση του φρικτού εγκλήματος, εφόσον το θύμα ήταν ήδη δέσμιο. Έτσι, ο Ιωάννης βαπτίσθηκε στο αίμα του μαρτυρίου (Ματθαίος, 14:3-12).

Να δούμε τώρα μερικά στοιχεία από την προσωπικότητα του μοιραίου άνδρα που είχε το θλιβερό «προνόμιο» να αποδείξει στον κόσμο έως πού μπορεί να φτάσει η αλαζονεία της εξουσίας. Ο Ηρώδης Αντίπας ήταν γιος του Ηρώδη του Μεγάλου. Στα Ευαγγέλια αναφέρεται ως τετράρχης αλλά και ως βασιλεύς. Μετά το θάνατο του πατέρα του είχε λάβει τις τετραρχίες της Γαλιλαίας και της Περαίας. Είχε πολλά κοινά με τον πατέρα του, τον οποίο μιμήθηκε τόσο στην σκληρότητά του όσον και τον έκλυτο βίο του. Στην αρχή νυμφεύθηκε την κόρη του πανίσχυρου βασιλιά της Αραβίας, Αρέτα Δ΄, ύστερα από λίγο την εγκαταλείπει, λόγω του ερωτικού συνδέσμου που είχε εν τω μεταξύ δημιουργήσει με την ανηψιά του, Ηρωδιάδα, η οποία ήταν σύζυγος του αδελφού του Φιλίππου. Η Ηρωδιάδα είχε θείο τόσο τον πρώτο της άνδρα Φίλιππο όσο και τον Αντίπα. Μια λοιπόν οικογένεια τέτοιας ηθικής ποιότητας δεν μπορούσε να ανεχθεί τους προφητικούς ελέγχους του Ιωάννη Προδρόμου (Ματθαίος, 14:4). Τον Ιωάννη φυλάκισε ο Αντίπας, τον οποίο μετέπειτα, με τα πανούργα σχέδια της Ηρωδιάδας που δεν μπορούσε να υποφέρει τον βαρύ έλεγχο του Βαπτιστή και κατόπιν του χορού της Σαλώμης, αποκεφάλισε.

Μέχρις εδώ έχουμε να κάνουμε με την κλασική περίπτωση ενός άνδρα που φοβάται ακόμα και τη σκιά του. Ξέρει το ολίσθημά του που τεχνητά θέλει να ξεχάσει. Στη ζωή του Αντίπα κυριαρχούν τα χαρακτηριστικά των αγχωτικών καταστάσεων, τα αισθήματα του φόβου, της έντασης και του τρόμου, μπροστά στο ενδεχόμενο να ξανακούσει εκείνο το «ουκ έξεστί σοι έχειν την γυναίκα του αδελφού σου…». Δεν πέρασαν πολλά χρόνια από την αποκεφάλιση του Προδρόμου, και να, βγήκε η φήμη ότι στο πρόσωπο του δραστήριου Ιησού έχει αναβιώσει ο Ιωάννης Βαπτιστής. Η εγκληματική εφιαλτική ψύχωση που τον κατατρύχει παρουσιάζει τον Πρόδρομο να έχει αναστηθεί από τους νεκρούς και να έχει μπει στο σώμα του Ιησού. Τρέμει με αυτήν την ιδέα. Η λογική τον έχει αφήσει. Αμφισβητεί την πληροφορία που ασφαλώς θα είχε λάβει από την «Ιωάννα, γυναίκα Χουζά επιτρόπου Ηρώδου», μια γυναίκα από εκείνες που θεράπευσε ο Ιησούς. Την εφιαλτική ψύχωση του Ηρώδη από την φήμη περί Ιησού φανερώνουν τα εξής λόγια του : «Ιωάννην εγώ απεκεφάλισα. Τις έστιν ούτος περί ού ακούω τοιαύτα;» (Λουκάς, 9:9αβ), «ον εγώ απεκεφάλισα Ιωάννην, ούτος ηγέρθη» ((Μάρκος, 6:16). «Και εζήτει ιδείν αυτόν» (Λουκάς, 9:9γ). Στον ψυχικό του κόσμο λειτουργεί το εξοντωτικό σύνδρομο ενάντια στον Ιησού, ο οποίος συνειδητά και δημόσια χαρακτήρισε τον Ηρώδη «αλώπεκα», και του δήλωσε ανοικτά και θαρραλέα ότι συνεχίζει τη δυναμική του δράση. Διακρίνουμε ένα αίσθημα ικανοποίησης και ηδονής, όταν από τη θέση του ηγεμόνα-δικαστή αντίκρυσε τον Ιησού: «ήν γαρ θέλων εξ ικανού ιδείν αυτόν, διά το ακούειν πολλά περί αυτού. Και ήλπιζέ τι σημείον ιδείν υπ’ αυτού γινόμενον» ((Λουκάς, 23:8). Φαντάζεσθε έναν κριτή να έχει απέναντί του ένα υπόδικο και αντί να εξετάζει το κατηγορητήριο αρκείται στο να ικανοποιεί την περιέργειά του αν τελικά ο Ιησούς είναι η μετενσάρκωση του Βαπτιστή. Τι κι αν συνοδεύεται από τόσους αξιωματούχους Εβραίους που επιζητούν την παραπομπή του κατηγορουμένου στα Μεγάλα Δικαστήρια! Αυτό που τον ενδιαφέρει είναι να μάθει ποιος είναι, ποια είναι η καταγωγή του, ποιο είναι το έργο του και η αποστολή του. Κι όμως, ο Ιησούς σιωπά, ουδέν αποκρίνεται στις αλλεπάλληλες ερωτήσεις του. Δέστε τον, έχει γίνει έξω φρενών, η σιγή του Χριστού γιγαντώνει το άγχος του, ανακινεί τους εφιάλτες του και αφυπνίζει το φονικό του μένος. Αυτήν την δυσάρεστη συγκινησιακή κατάσταση εκμεταλλεύονται οι αρχιερείς και οι γραμματείς που άρχισαν «ευτόνως» να κατηγορούν τον Ιησού, εκβιάζοντας έτσι τον Ηρώδη να αφήσει τις μη δικανικές ερωτήσεις και να μπει στην ουσία των κατηγοριών. Πού όμως διάθεση και ψυχραιμία για να ανακρίνει ο Αντίπας και να δικάσει! Έξαλλος, τώρα, μαζί με τους στρατιώτες της φρουράς του, εκτρέπεται σε εξευτελισμό και εξουθένωση του Ιησού, κάτι που ήταν υποσυνείδητη αντίδραση του αγχώδους πλέγματος συναισθημάτων φόβου και μίσους κατά του δυναμικού Ιησού Χριστού και του εφιαλτικού φάσματος του «αιμάσσοντα» Προδρόμου!



ΠΗΓΗ

Δεν υπάρχουν σχόλια: