«Το πρότζεκτ (project) της ελιάς» – Γράφει ο Αθανάσιος Στρίκος

Μας μένει μόνο στη ζωή μια γλώσσα μια πατρίδα
Η μόνη μας παρηγοριά και η στερνή ελπίδα
(Ν. Γκάτσος)

«Τι αφασικό μαλάκιο»» είναι τούτο πάλι, θα ξεφώνιζε ο Κώστας Ζουράρις. Και θα λέγαμε: Ο τρελός… Γιατί ή θα το ειπείς μέ­σα στο όλο κλίμα της γλώσσας αγγλικά ή στα ελληνικά. Και γιατί πάλι τι σημαίνει αυ­τό; Άγγλος γεωπόνος είσαι; Αλλιώς κά­νεις Καραγκιόζη με την ελιά και τα πρότζεκτ.

«Το πρότζεκτ της ελιάς» λοιπόν ήταν η άσκηση. Να κάνουν, το πρότζεκτ της ελιάς. Και το παιδί μ΄ άφηκε άγαλμα. Με μαρμάρωσε. Το πρότζεκτ της ελιάς ήθελε η δασκάλα του και με «κούφανε».

Τι λες παιδάκι μου; Μην έκανες, καμάρι μου, λάθος;

Και στο τετράδιο το είχε γραμμένο έτσι ακριβώς… Μοναχούλι του. Ένα-ένα τα γραμματάκια στρογγυλά και καθαρά. Αντιγραφή από τον πίνακα, όπως είπε, που τό ΄γραψε η δασκάλα τους. Και μ΄ αγ­γλικά γράμματα.

Το χειρότερο όμως ήταν, δάσκαλος να σου πετύχει, που δεν ήξερα το πρότζεκτ. Και το ακόμα χειρότερο, το κατάλαβε και το παιδί. Τα κοροϊδεύεις τα παιδιά; Και για λί­γο έπεσε βαθειά σιωπή. Και πώς έγινε; Μετά αρχίσαμε να γελάμε μαζί. Και την αρ­χή έκανε το παιδί. Διότι εφωράθην αδιά­βαστος. Και μάλωσα την τύχη μου.

Ναι. Έτσι ακριβώς. «Το πρότζεκτ της ελιάς» ήθελε.

Τ΄ ακούτε σεις οι σύμβουλοι, πρώτα της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης; Το πρότζε­κτ. Και είμαι βέβαιος πως το πρότζεκτ δεν το ξέρετε κι’ ας είστε και σύμβουλοι. Και ας το λέει συχνά-πυκνά ο κ. Ευαγγελάτος από ξενόκλητον τηλεοπτικόν σταθμόν «Σκάι» ονόματι. Σας ρούμπωσε (καπάκω­σε) η δασκάλα.

Και τι μ’ αυτό; Θα ειπούν μερικοί, απο­κλείεται η δασκάλα νά ΄ναι πιο προχωρημέ­νη απ’ τους συμβούλους;

Καθόλου. Ιδιαίτερα μάλιστα αν είναι προοδευτικιά και προοδευμένη, τους ρουμπώ­νει (τους προλαβαίνει και τους μαγεύει) όλους. Και αναρωτιέμαι: Είναι Ελληνίδα δασκάλα; Αγγλίδα, Αμερικάνα, κοσσοβο-σπουδαγμένη στην Πρίστινα και μοντέρ­να, με νέες μεθόδους διδασκαλίας και καινοτόμες προσεγγίσεις εις το «δια βίου μά­θησης υπουργείο;» Και το σχολειό ελληνι­κό;

Και επιτέλους, τι ζητάει από παιδιά των πρώτων τάξεων του Δημοτικού; Τι “ναι τούτα; Αποκρυφισμοί, αινιγματικά, σιβυλλικά,  γύφτικα και άμπρα κατάμπρα; Και αυτά στον τόπο πού΄ναι λουσμένος ελιά, ήλιο και Ελλάδα, λισγάρι και ασημόφυλλα και Ακάθιστον Ύμνον!

Και καλά. Ας πούμε πως το παιδί ρώτη­σε τον πατέρα του, τη μάννα του, που μπορεί νά ΄ναι και μορφωμένοι και ξενό­γλωσσοι, πήγαινε και σε λεξικά της αγγλικής, όπως του λόγου μου, κι’ έβρι­σκε ότι πρότζεκτ είναι (αντιγράφω από το λεξικό). 1. Ένα σημαντικό και προσε­χτικά σχεδιασμένο θέμα εργασίας που αποσκοπεί να κατασκευάσει ή να παρά­γει κάτι καινούργιο ή να διαχειριστεί ένα πρόβλημα (Και τον όρο χρησιμοποιεί ο Ευαγγελάτος όταν αναφέρεται στα ελ­ληνικά πετρέλαια και φυσικά αέρια) και 2, Μέρος ενός σχολικού μαθήματος -εδώ είμαστε είπα- που περιλαμβάνει προσεκτική μελέτη συγκεκριμένου θέματος για μια χρονική περίοδο. Και βοή­θησαν το παιδί τους κι έγραψε. Τι του προσέφεραν; Όχι με, το πρότζεκτ, αλλά της ελιάς το πρότζεκτ.

Πάει να ειπώ στο «εδώ στον ήσκιο μου αποκάτω / ήρθ’ ο Χριστός ν΄ αναπαυθεί / κι ακούστηκε η γλυκειά λαλιά του / λίγο προτού να σταυρωθεί» και από πάνου το πρότζεκτ; Και στο λυχνάρι και το καντήλι και στα μυστήρια όλα πάει το πρότζεκτ «με το χαρακτήρα πούχει», όπως έλεγε η συχωρεμένη η Μαλβίνα;

Και αν υποθέσουμε ότι πήγαινε ακόμα πιο αλάργα. Στον Σοφοκλή ας πούμε, που γράφει την ελιά «αυτοποιόν και αχείρω- τον φύτευμα». Αυτοφύτρωτη δηλαδή και χέρι ανθρώπινο δεν έχει μπει. Και αφού εί­ναι αυτοφύτρωτη τι χρειάζεται το αχείρω- τον; Δεν είναι πλεονασμός; Και τελικά εδώ με το λόγο έχει αναιρεθεί (καταργηθεί) ο λόγος, για ποιο πρότζεκτ θα μιλάμε;

Ή αν θα ειπεί για το δέντρο της Αθηνάς, της θεάς της σοφίας, και για τα στεφανώ­ματα των ολυμπιονικών μ’ ένα στεφάνι αγριλίδι {ούτε καν ήμερης ελιάς, τι θέλει, αλήθεια εδώ να ειπεί ο ποιητής;) κομμένο από το ιερό της Άλτεως και τις όχθες του Κλάδεω… θα ήταν μέσα στο πρότζεκτ;

Και αν έγραφε για τις ελιές που «στην άγρια και ανεμόδαρτη Μάνη είναι σαν πολυμεταχειρισμένες   σκούπες» όπως λέει ο Κώστας Ουράνης, ή για το Μουσείο της ελιάς που έτυχε να επισκεφτεί με τους γο­νείς του ή το σχολείο του και είχε ιδει  τον όνον να κινεί στο λαδόμυλο  τον «ονικόν μύλον» (τη μυλόπετρα) κι έλεγε καλύτερα να κρεμαστεί επί τον τράχηλόν μας μύ­λος σνικός και καταποντιστούμε εν τω πελάγει της θαλάσσης, αφού ανακατεύουμε την ελιά, που ως λέξη ακούγεται εδώ χι­λιάδες χρόνια ίδια, μετο πρότζεκτ, και χω­ρίς να το καταλαβαίνουμε στέλνουμε πα­ρακαταθήκες αιώνων σιγά-σιγά στ’ αζήτητα, θα ήτσν μέσα στο θέμα;

Αλήθεια έχουμε τέτοια στη γλώσσα μας (ιστορία, μυθολογία, παράδοση, φυτολογικές παρατηρήσεις) που τροφοδοτούμε όλες τις επιστήμες, και λέξεις ελληνικές μπαίνουν κάθε μέρα σ’ αυτές, γιατί στις γλώσσες τους δεν έχουν πιο εύστοχες και ωραίες ή δεν βρίσκουν καν, και μεις μιλά­με για πρότζεκτ; Ή με την ξενομανία μας κυνηγάμε εντυπώσεις και επιδείξεις βλα­κώδεις;

Ντροπή! Ντροπή δεν είναι για τη δασκά­λα και την άλλη, πανεπιστημιακιά μάλι­στα, που την άκουγα προ ημερών διδά­σκουσα τις άλλες, τις παρακατιανές, από κοινού με μέγαν επιστήμονα σεξολόγον από αθυρόστομης τηλεοράσεως (αθυρό- στομη – κοινό στόμα χωρίς θύρα και θυ­ρόφυλλα δεν θα κουραστώ να το λέω) και με τον αέρα της μεγάλης ειδικού έλε­γε: «Έμβρυο. Ακσυς  έμβρυο; Τι θα πει έμ­βρυο, Δεν πρέπει να το λέμε έμβρυο, αλλά προϊόν σεξουαλικής επαφής. Ούτε να χρησιμοποιούμε υποκοριστικά όπως ψωμάκι, νεράκι, γαλατάκι, μαννούλα κ.α. στα μικρά παιδιά, γιατί όταν θα πάνε στο σχο­λείο θα μπερδεύουν τη γλώσσα…» και άλ­λες θεωρίες των επιστημών της παλά­βρας, του μπλα-μπλα και της ανεμοζάλης, καθώς έλεγε ο Δημ. Λιαντίνης, και δεν βρέθηκε κανείς να της αστράψει δυο μπούφλες στη μούρη ή να της ειπεί του­λάχιστον να σκάσει, Αφού έμβρυο είναι το εν + βρύω = βλαστάνω μέσα. (Και αλήθεια σαν βλασταράκι δεν είναι μέσα στη κοιλιά της μαννούλας του).

Και τι θα ειπεί «προϊόν σεξουαλικής επα­φής;» Και κάθε τέτοια επαφή λισπόπυγων, ομοφυλόφιλων δηλαδή, ήτοι μεγαρικών σφιγγών και τριβάδων παράγει τέτοιο προϊόν;

Και τη μαννούλα δεν τη λέμε πια ούτε μάννα αλλά Μαρία, Πωργία, Ελένη…]

Τι κατάρα και τούτη} Κάποιοι δεν είχαν γλώσσα και φτιάσανε. Εμείς έχουμε θη­σαυρούς, δανείζουμε όλες τις άλλες και έρχονται μερικοί και ταΐζουντα παιδιά μας κόκκαλα. Και δυστυχώς υπάρχουν πολλοί τρόποι να εκτροχιαστεί μια γλώσσα από τη φυσική της πορεία και ας είναι η ιστορικότερη. Και ένας τέτοιος είναι, στον τόπο της ελιάς να μιλείς για πρότζεκτ της σε παιδάκια μικρά του δημοτικού σχολείου, να είσαι δάσκαλος και να τα κάνεις ραγιά­δες. Γιατί ραγιάδες θα γίνουν αν χάσουν τη γλώσσα τους.

Δίπλα σε δέντρο, αιωνόβιο, καρποφόρο και ιερό, να πηγαίνεις και να φυτεύεις κισ­σό (το πρότζεκτ) που σε λίγο θα καλύψει το δέντρο. Και κισσό θα βλέπουμε και κισ­σό θα θαυμάζουμε. Και είναι τούτο το γένικό ξεστράτισμα με τη γλώσσα, μας που με τρομάζει (γκρίκλις, μεταφράσεις Παπαδιαμάντη, μονοτονικό, κατάργηση γ΄ κλίσεως, παραμορφώσεις επιρρημάτων κ.τ.λ. κ.τ.λ.)

Και κάτι πιο πέρα: Πώς θα πλημμυρίσει από χαρά η καρδιά του ελληνόπουλου με το πρότζεκτ; Και η μάννα, η γιαγιά πώς θα ενθουσιαστεί όταν ακούει το παιδάκι της ή το εγγονάκι της να μιλεί για ελιά με πρό­τζεκτ; Γίνεται ελιά όταν έχει νοθευτεί η φωνή της ελιάς; Και πώς να τη συνδέσει με την ιστορία της πατρίδος; Συνδέει το πρότζεκτ; Γιατί τι είναι η Ελλάδα; Μη δεν είναι μια ελιά, ένα κλήμα και ένα καράβι, καθώς λέει ο Ελύτης;

Και όταν κυματίζουν την άνοιξη με τον άνεμο τ’ ασημόφυλλα της ελιάς στη θά­λασσα του κάμπου, θα του ειπεί τίποτα το πρότζεκτ; Και «θέλω να σκίσω τα βουνά με της ελιάς το φύλλο!», ποιος υπερρεαλι­στής ποιητής θα βρεθεί να το ξεπεράσει;

Μα, πολύ το ψηλώσαμε. Σταματώ λοι­πόν, να μη παρεξηγηθώ.

Θα κλείσω μ’ ένα περιστατικό με το Γιάννη Ψυχάρη.
Κάποτε στο Καρπενήσι, που είχε επισκεφτεί έδωσε φεύγοντας στον σερβιτόρο ένα καλό φιλοδώρημα. Και: «μερσί» του λέει εκείνος ο σερβιτόρος.
Ο Ψυχάρης παρετήρησε πως δεν πρέπει πάνω σ’ εκείνα τα πανώρια βουνά τα ελλη­νικά να λέει «γαλλικούρες». Είναι ντροπή του είπε. Ευχαριστώ λέει ο Έλληνας,
Και το γκαρσόνι απάντησε: «Παρντόν κύριε».

Τι έγινε από ΄κει και πέρα δεν ξέρω.
Και εκείνο τουλάχιστον ήταν γκαρσόνι. Αυτή όμως δασκάλα και για την ελιά πρό­τζεκτ; Ντροπή άλλη μια φορά. Και όπου κά­νω λάθος ή εμφανίζομαι υποχόντριος πα­ρακαλώ να με διορθώσουν οι ειδικοί, γιατί μπορεί αυτά να διδάσκει τώρα πια η νέα παιδαγωγική μελέτη με τη νέα… γλωσσο­λογία. Και να είμαι εκτός τάιμινγκ.

Θα κλείσω για σήμερα λέγοντας τούτο: Αν θέλουν οι δάσκαλοι και οι καθηγητές τα παιδιά μας να μάθουν σωστά ελληνικά και όχι μόνο που είμαι σίγουρος ότι θέ­λουν να τα παρακινούν να μελετούν Ελληνική λογοτεχνία. Να εξοικειωθούν με τον πόνο της γης, των προγόνων και τη δι­κή μας γλώσσα τη ζωντανή Ελληνική και ανόθευτη.

Σημ. Δεν αναφέρω σχολειό, πρόσωπα ή άλλα προσδιοριστικά στοιχεία, γιατί σκο­πός μου δεν είναι να γίνω βαθμολογητής ή ελεγκτής ή αξιολογητής και εκτιμητής κανενός. Μόνο να στηλιτεύσω τη βλακεία. Και δεν φταίω αν αγάπησα τη γλώσσα την ελληνική. Κάποιοι άλλοι μου μίλησαν γι αυτήν, για Βόρειο Ήπειρο κτλ., ενώ τώ­ρα ακόμα και στη Βουλή των Ελλήνων μι­λούν για παγκοσμιοποιήσεις και παγκό­σμιες οικονομικές διακυβερνήσεις.

Αθανάσιος Στρίκος

από εδώ