"Και αυτός προσδοκία εθνών..."

Πιο κάτω, θα παρουσιάσουμε τη γέννηση του Θεανθρώπου, όπως φαίνεται μέσα από την προσδοκία όλων των λαών της ανθρωπότητας, από αρχαίων χρόνων μέχρι σήμερα.Γιατί, η ανθρώπινη ψυχή, από την πρώτη κι όλας στιγμή μετά την πτώση και την έξοδό της από τον Παράδεισο, αναζητούσε τον τρόπο και τα μέσα με τα οποία θα μπορούσε να επανέλθει στην κατάσταση από την οποία εξέπεσε. Αισθανόταν την ανάγκη να γεφυρώσει το χάσμα που είχε δημιουργηθεί μεταξύ Θεού και ανθρώπων με την πτώση. Κάθε προσπάθεια όμως για συνδιαλλαγή του ανθρώπου με τον Θεό αποτύγχανε, απέβαινε μάταια. Έτσι κατάλαβε ο άνθρωπος ότι αφού ο ίδιος δεν μπορούσε να ανεβεί προς τον Θεό, έπρεπε ο Θεός να κατεβεί στη γη.Η σκέψη αυτή καλλιεργήθηκε σιγά-σιγά μέσα στη συνείδησή του και διαμόρφωσε μέσα του την προσδοκία της καθόδου στη γη, του Θεού με τη μορφή ανθρώπου. Από τον πέμπτο προ Χριστού αιώνα και μετά, η προσδοκία αυτή παίρνει παγκόσμια έκταση σε μεγάλο βαθμό.Στην Κίνα, ο Κομφούκιος περίμενε τον «άγιο» από τη Δύση, τον «θεάνθρωπο», τον θεόπεμπτο βασιλέα που θα επιτύγχανε την επιστροφή της ανθρωπότητας στο Αγαθό.Στην κινέζικη γραμματεία γίνεται λόγος για κάποιον ήρωα που καλείται Κιούν-Τσεούν, δηλαδή ποιμένας και άρχοντας και που θα αποκαταστήσει τα πάντα στην προτέρα τους λαμπρότητα. Θα είναι ο μόνος που αξίζει να θυσιαστεί στον Υπέρτατο Δεσπότη για να επανέλθει η τάξη και η ειρήνη στον κόσμο. ΄Εχει μορφή ανθρώπινη και είναι ενωμένος με τον ουρανό. Γι’ αυτό ονομάζεται «ουρανάνθρωπος», «θεάνθρωπος». Αυτός θα βρεθεί στον κόσμο αλλά ο κόσμος δεν θα τον αναγνωρίσει. Θα πληγωθεί, θα μαστιγωθεί και αντ’ αυτού θα αφεθούν ελεύθεροι οι κακοποιοί.Στην Ινδία οι παραδόσεις και οι θρύλοι υπήρξαν ανάλογες: στον Βουδισμό, αρχαιότατο ινδικό θρήσκευμα, περίμεναν τον A g n i, θεό του πυρός και του ήλιου, να ενανθρωπηθεί από Παρθένο και να σταθεί μεσίτης μεταξύ Θεού και ανθρώπων.Κατά τα πηγαία κείμενα του Ινδικού Βουδισμού, ο ιστορικός Βούδας Gotama είχε προείπει τον πέμπτο π.Χ. αιώνα: «μετά 500 έτη θα χρεωκοπήσει η διδασκαλία μου».Σωτήρα θεάνθρωπο περίμεναν και οι Πέρσες, ταυτίζοντάς τον με το Θεό Μίθρα. Θα εγεννάτο από Παρθένα και τη γέννησή του θα προανήγγειλε η εμφάνιση ενός αστέρος ξεχωριστού στο ουράνιο στερέωμα.Σχετικές παραδόσεις υπήρχαν και στην Αίγυπτο. Εδώ υπάρχει ο μύθος της Ίσιδος και του Τυφώνος. Κατ’ αυτόν, διά της γυναίκας με την επίδραση του πονηρού πνεύματος με μορφή φιδιού μπήκε στον κόσμο η αμαρτία. Με κάποιο δε απόγονο της γυναίκας θα έρθει η σωτηρία στο λαό.Στους αρχαίους ΄Ελληνες υπήρχε συγκεκριμένη αναμονή ενός πραγματικού Λυτρωτή. Χαρακτηριστικός είναι ο μύθος του Προμηθέα όπως τον παρουσιάζει ο Αισχύλος: Ο Προμηθέας, επειδή αμάρτησε απέναντι στο Θεό, τιμωρήθηκε με την τιμωρία της «επί βράχου προσπασαλεύσεως». Λύτρωση θα είχε μόνο από τον απόγονο της παρθένου Ιούς.Ο σοφός Σωκράτης μιλά για τη μεγάλη νοσταλγία του Λυτρωτή που θα ξυπνήσει από τον πνευματικό ύπνο τους ανθρώπους.Και στους Ρωμαίους η προσδοκία του Λυτρωτή είναι φανερή. Γράφει ο ποιητής Βιργίλιος: «Όπου να ’ναι έρχεται νέα χρονική περίοδος παγκοσμίου τάξεως. Νέα χρυσή γενεά, στέλνεται από τα ουράνια ύψη στη γη».Εκεί βέβαια που φαίνεται ξεκάθαρα η προσδοκία ενός λυτρωτή, που θα σώσει το λαό του κι όλο τον κόσμο, είναι στον Ισραηλιτικό λαό. Οι προφήτες της Παλαιάς Διαθήκης έχουν γράψει, με τις προφητείες τους, την ιστορία του Χριστού προ Χριστού.Ο προφήτης Ησαΐας ονομάστηκε «ο πέμπτος Ευαγγελιστής» που δείχνει τις λεπτομέρειες, στις οποίες αναφέρεται για τον Ιησού Χριστό.Ο Ευαγγελιστής Ματθαίος περιγράφει ως εξής τη γέννησή Του. «Όταν λοιπόν ο Ιησούς γεννήθηκε στη Βηθλεέμ της Ιουδαίας κατά τις ημέρες του βασιλιά Ηρώδη, ιδού μάγοι από τα ανατολικά παρουσιάστηκαν στα Ιεροσόλυμα, λέγοντας: «Πού είναι ο βασιλιάς των Ιουδαίων που γεννήθηκε; Γιατί είδαμε τον αστέρα του στην ανατολή και ήρθαμε να τον προσκυνήσουμε». Όταν όμως το άκουσε ο βασιλιάς Ηρώδης, ταράχτηκε και όλα τα Ιεροσόλυμα μαζί του. Και αφού σύναξε όλους τους αρχιερείς και τους γραμματείς του λαού, ζητούσε να μάθει από αυτούς πού γεννιέται ο Χριστός. Αυτοί του είπαν: «Στη Βηθλεέμ της Ιουδαίας. Γιατί έτσι είναι γραμμένο μέσω του προφήτη: Κι εσύ Βηθλεέμ, γη του Ιούδα, καθόλου ελάχιστη δεν είσαι μεταξύ των ηγεμονικών πόλεων του Ιούδα. Γιατί από σένα θα εξέλθει ηγέτης, που θα ποιμάνει το λαό μου τον Ισραήλ». Τότε ο Ηρώδης κάλεσε κρυφά τους μάγους και εξακρίβωσε από αυτούς το χρόνο που φαινόταν ο αστέρας. Κατόπιν τους έστειλε στη Βηθλεέμ και είπε: «Πορευτείτε και εξετάστε ακριβώς για το παιδί. Και όταν το βρείτε, να μου το αναγγείλετε, για να έρθω κι εγώ να το προσκυνήσω». Αυτοί, αφού άκουσαν το βασιλιά, έφυγαν. Και ιδού, ο αστέρας που είδαν στην ανατολή προχωρούσε μπροστά τους, ωσότου ήρθε και στάθηκε πάνω εκεί όπου ήταν το παιδί. Όταν είδαν λοιπόν τον αστέρα, χάρηκαν με πάρα πολύ μεγάλη χαρά. Και ήρθαν στην οικία και είδαν το παιδί μαζί με τη Μαρία, τη μητέρα του. Και αφού έπεσαν, το προσκύνησαν και άνοιξαν τους θησαυρούς τους και του πρόσφεραν δώρα: χρυσό και λιβάνι και σμύρνα. Και επειδή τους πρόσταξε ο Θεός κατά το όνειρο να μην επιστρέψουν προς τον Ηρώδη, αναχώρησαν από άλλη οδό για τη χώρα τους. Όταν λοιπόν αυτοί αναχώρησαν, ιδού, άγγελος Κυρίου φάνηκε κατά το όνειρο στον Ιωσήφ, λέγοντας: «Σήκω, παράλαβε το παιδί και τη μητέρα του και φεύγε για την Αίγυπτο. και να είσαι εκεί ωσότου σου πω. Γιατί μέλλει ο Ηρώδης να ζητά το παιδί, για να το σκοτώσει». Εκείνος αφού σηκώθηκε, παράλαβε νύχτα το παιδί και τη μητέρα του και αναχώρησε για την Αίγυπτο. Και ήταν εκεί ως το θάνατο του Ηρώδη – για να εκπληρωθεί αυτό που ειπώθηκε από τον Κύριο μέσω του προφήτη, όταν έλεγε: Από την Αίγυπτο κάλεσα τον Υιό μου».Σήμερα, δύο χιλιάδες χρόνια μετά, υπάρχουν άνθρωποι που ζουν αμέριμνοι για τη μεγάλη παρουσία ή ψάχνουν για λυτρωτή που θα τους λυτρώσει από τη μοναξιά, το άγχος, τη φθορά και το θάνατο.Η Εκκλησία του Χριστού προκαλεί και προσκαλεί για ζωή χωρίς θάνατο, για θάνατο που νικιέται δια του θανάτου, για χαρά και ειρήνη που κανείς δεν μπορεί ν’ αφαιρέσει από μέσα μας, παρά μόνο εμείς με την υποχώρησή μας στην αμαρτία.«Δεύτε προς με πάντες οι κοπιώντες και πεφορτισμένοι καγώ αναπαύσω υμάς»: Τα λόγια του Κυρίου, διέξοδο στο αδιέξοδό μας, σιγουριά στην αβεβαιότητα του κόσμου μας.«Σήμερον η παρθένος τίκτει ένδον εν τω σπηλαίω.» Στα βάθη του είναι μας γίνεται εδώ και τώρα η μεγάλη γέννηση. Απλά, αθόρυβα, μυστικά, καρδιακά, γεννιέται μέσα μας ο Χριστός! Γινόμαστε ένα μαζί Του και Εκείνος μαζί μας. Σήμερα, όχι στο παρελθόν όχι στο μέλλον. Ελεύθερα, χωρίς ψυχολογικές πιέσεις και φοβίες. Αν θέλεις, όσο θέλεις, όποτε θέλεις.Η Αγάπη δεν πιέζει, προσκαλεί, περιμένει τον αγαπημένο ν’ ανταποκριθεί στην αγάπη Του.«Λέει ο Κύριος: Εγώ για σένα πατέρας, εγώ αδελφός, εγώ σύζυγος, εγώ σπίτι, εγώ τροφή, εγώ ρούχο, εγώ ρίζα, εγώ θεμέλιο, ό,τι θέλεις εγώ. Να μη σου λείψει τίποτα. Θα δουλέψω εγώ. Ήρθα να σε υπηρετήσω, όχι να με υπηρετήσεις. Εγώ και φίλος, και μέλος του σώματός σου και κεφάλι, και αδελφός και αδελφή και μητέρα, όλα εγώ. Μόνο να είσαι κοντά μου. Εγώ φτωχός για σένα και αλήτης για σένα. Στο σταυρό για σένα, στον τάφο για σένα, Στον ουρανό παρακαλώ για σένα τον Πατέρα μου, στη γη έρχομαι πρεσβευτής του Πατέρα μου για σένα, Εσύ είσαι τα πάντα για μένα, και αδελφός και συγκληρονόμος και φίλος μου και μέλος του σώματός μου. Τι άλλο θέλεις;» (Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος). π. Ανδρέας ΑγαθοκλέουςΛάρνακα, Δεκέμβριος 2005 Βοήθημα: Περιοδικό «Ενοριακή επίσκεψη»