...και όχι η ιδεολογική ορθοδοξία

Γράφει λοιπόν ο Τερτσέτης: «Κατά τα 1820, ένας βοσκός της Ελλάδος έβοσκε το κοπάδι του εις τα πράσινα χορτάρια. καθήμενος εις το πεζούλι μικρής εκκλησίας, πότε έπαιζε τη φλογέρα του, πότε εσφύριζε εις τα αρνιά του. 

Κατά τύχην, περιδιαβάζοντας, επέρασεν εκείθεν φιλέρημος Άγγλος περιηγητής, είδε το βοσκό, τον πλησίασε, εχαιρετήθησαν. έπειτα του λέγει, ο περιηγητής, τι πιστεύεις; Ο βοσκός, υψώνοντας την μαγκούρα του και κτυπώντας τον τοίχο της εκκλησίας αποκρίνεται: – «Ό,τι πιστεύει ετούτη». – «Και τί πιστεύει ετούτη;» του λέγει με χαμόγελο ο περιηγητής. – «Ό,τι πιστεύω εγώ» (απάντησε ο βοσκός) . 

 

Αν περιμέναμε από τον αγράμματο βοσκό να αναπτύξει ιδεολογικά το πιστεύω του, πιθανότατα θα μας φαινόταν ή Αρειανός ή Πνευματομάχος ή Νεστοριανός ή Μονοφυσίτης ή και όλα αυτά μαζί, καθώς και πολλά άλλα, γιατί ασφαλώς δεν θα γνώριζε τίποτε άλλο από τη δογματική διδασκαλία της Εκκλησίας παρά μόνον «Ιησούν Χριστόν και τούτον εσταυρωμένον» και αναστάντα. Εκείνο όμως που έσωσε την ορθοδοξία του είναι όχι το ιδεολογικό του πιστεύω, αλλά η πλήρης ταύτισή του με την πίστη της Εκκλησίας, δηλ. η κοινωνία του με την Εκκλησία. Άλλωστε, αν κάνουμε μια δημοσκόπηση μεταξύ των ορθοδόξων χριστιανών, συμπεριλαμβανομένων μάλιστα και μοναχών και κληρικών, ζητώντας τους να απαντήσουν ακόμη και σε βασικά δογματικά ερωτήματα, είναι βέβαιο ότι πολλοί, αν όχι οι πλείστοι εξ αυτών, θα δώσουν αιρετικές απαντήσεις. - Τι είναι αυτό λοιπόν που σώζει την ορθοδοξία τους και τους κάνει να είναι μέλη της Ορθοδόξου Εκκλησίας; - Τίποτε άλλο παρά η κοινωνία τους με την Εκκλησία. Κατά συνέπεια είναι περισσότερο από σαφές ότι δεν ταυτίζεται η εκκλησιαστική ορθοδοξία με την ιδεολογική, ούτε εκφράζεται απαραίτητα μέσα από ένα απολύτως ακριβές ορθόδοξο ιδεολογικό πιστεύω, ώστε να χάνει η πίστη το υπαρξιακό της περιεχόμενο και να εκφυλλίζεται σε ιδεολογία. Αντίθετα, η κοινωνία με την Εκκλησία είναι, χάρις στην οποία η ιδεολογική ορθοδοξία, όπως τονίσαμε ήδη, αποκτά την πληρότητα και το αγιοπνευματικό περιεχόμενο της εκκλησιαστικής Ορθοδοξίας. Από την άποψη αυτή, όπως φάνηκε ήδη από όσα είπαμε παραπάνω, η κοινωνία και η πλήρης ταύτιση με την Εκκλησία είναι που συνιστά το ουσιώδες κριτήριο της Ορθοδοξίας μέσα στην ορθόδοξη παράδοση και τη συνείδηση της Εκκλησίας. Γι’ αυτό και αυτή είναι εκείνη, χάρις στην οποία σωζόμαστε, και όχι η ιδεολογική ορθοδοξία.

ΓΕΩΡΓΙΟΥ Δ. ΜΑΡΤΖΕΛΟΥ
Καθηγητού του ΑΠΘ