Αυτόν που προσκυνούμε και κηρύσσουμε, αυτός είναι
ο μόνος αληθινός Θεός· είναι ο Κύριος όλου του σύμπαντος και
δημιουργός κάθε πλάσματος.
Ποιός άλλος λοιπόν είναι αυτός παρά ο πανάγιος και υπερβατικός, πέρα
από κάθε δημιουργημένη φύση, ο Πατέρας δηλαδή του Χριστού; Αυτός,
σαν άριστος κυβερνήτης, με τη σοφία του και τον Υιό και Λόγο του Κύριό
μας Ιησού Χριστό, όλα τα εξουσιάζει και προνοεί
για τη σωτηρία τους· ενεργεί όπως Αυτός θεωρεί ότι είναι καλά.
Και είναι όλα καλά, όπως δημιουργήθηκαν και δημιουργούνται, επειδή
Εκείνος αυτό θέλει. Αυτό κανείς δεν μπορεί να το αμφισβητήσει. Διότι, αν
η κτίση κινούνταν όχι με λογική βούληση κι όλα ήταν τυχαία,
καλά θα έκανε κάποιος ν' αμφισβητούσε αυτά που λέμε. Αφού όμως όλα έχουν
συσταθεί και διακοσμηθεί με λογική, σοφία και γνώση, υποχρεωτικά αυτός
που στέκεται από πάνω τους και τα προνοεί δεν είναι άλλος παρά ο Υιός
και Λόγος του Θεού.
Λόγο ονομάζω όχι αυτόν που είναι συνυφασμένος και σύμφυτος με κάθε
δημιούργημα, τον οποίο συνήθως ορισμένοι ονομάζουν σπερματικό· αυτός
είναι άψυχος, χωρίς λογική και νόηση· ενεργεί με τη δύναμη της τέχνης που
έρχεται απέξω και με τη σοφία εκείνου που τον εξουσιάζει. Ούτε είναι σαν
το λόγο που έχουν οι λογικοί άνθρωποι και αποτελείται από συλλαβές και
μεταδίδεται με τον αέρα.
Ονομάζω Λόγο τον ζωντανό και ενεργή Θεό, τον αίτιο της υπάρξεώς του,
το Λόγο του αγαθού Θεού· Αυτός διαφέρει από κάθε δημιούργημα και
κτιστό· είναι ο μόνος όμοιος Λόγος του αγαθού Πατέρα του· Αυτός
στόλισε το σύμπαν και το φωτίζει με την πρόνοιά του. Επειδή είναι του
καλού Πατέρα ο καλός Λόγος, αυτός διαρρύθμισε την τάξη όλων·
προσάρμοσε τα αντίθετα μεταξύ τους κι έτσι προέκυψε μία όμορφη αρμονία.
Αυτός είναι η δύναμη και η σοφία του Θεού· περιστρέφει τον ουρανό,
κρέμασε τη γη και, ενώ δεν στηρίζεται πουθενά, με το νεύμα του τη
στερέωσε. Απ' Αυτόν παίρνει φως ο ήλιος και φωτίζει την οικουμένη,
ενώ δίνει λιγοστό φως και στη σελήνη. Αυτός κρεμά το νερό στα σύννεφα
και οι βροχές κατακλύζουν τη γη· η θάλασσα περιορίζεται ενώ η γη
φυτρώνει κάθε είδους φυτά και βλαστάνει χόρτο.
Αν κάποιος άπιστος, μετά απ' όσα είπαμε, ζητεί να μάθει αν υπάρχει ο
Υιός και Λόγος του Θεού, αυτός δεν είναι καλά που αμφιβάλλει! Έχει τις
αποδείξεις απ' όσα βλέπει· όλα δημιουργήθηκαν από το Λόγο και τη
Σοφία του Θεού. Δεν θα στεκόταν κανένα δημιούργημα, αν δεν το έκανε
ο Λόγος, ο Υιός και Λόγος του Θεού, όπως είπαμε.
Είναι Λόγος, όπως είπα, χωρίς να έχει σχέση και ομοιότητα με τον
ανθρώπινο λόγο που συνίσταται από συλλαβές· αλλά είναι καθ' όλα όμοια
εικόνα του Θεού Πατέρα. Διότι οι άνθρωποι, επειδή αποτελούνται από
διάφορα μέρη και προήλθαν από το μηδέν, έχουν σύνθετο λόγο που διαλύεται.
Ο Θεός όμως είναι ο πάντοτε υπάρχων και δεν είναι σύνθετος·
γι' αυτό και ο Λόγος του υφίσταται πάντα και δεν είναι σύνθετος.
Ο Λόγος είναι ο ένας και μονογενής Υιός Θεός του Θεού Πατέρα· προήλθε
από τον Πατέρα σαν από αγαθή πηγή· προνοεί και συγκρατεί τα πάντα.
Η αιτία πάλι για την οποία ο Λόγος του Θεού ήλθε στα δημιουργήματα,
είναι όντως αξιοθαύμαστη· μας πληροφορεί ότι μόνο έτσι, όπως συνέβη,
έπρεπε να γίνει και όχι αλλιώς.
Διότι, η φύση των δημιουργημάτων, επειδή προήλθε από την ανυπαρξία,
είναι επιρρεπής, αδύναμη και θνητή, όπως το πιστοποιεί η εξέτασή της.
Ο Θεός όμως των δημιουργημάτων είναι αγαθός και πάνω από καλός στη
φύση του· γι' αυτό και αγαπά τους ανθρώπους, επειδή στον αγαθό δεν
υπάρχει φθόνος για τίποτε. Δεν φθονεί την ύπαρξη των άλλων, αλλά θέλει όλοι να υπάρχουν, για να μπορεί να τους ευεργετεί.
Ο Θεός, λοιπόν, βλέπει ότι κάθε δημιούργημα μόνο με τις δικές του λογικές
δυνάμεις είναι θνητό και διαλύεται· και για να μην πάθει πάλι το ίδιο και χαθεί στην ανυπαρξία το σύμπαν, που το έπλασε με τον αιώνιο Λόγο του
και το έδωσε ουσία, δεν άφησε πλέον τα δημιουργήματά του να
παρασύρονται και ταλαιπωρούνται από τη θνητή φύση τους· έτσι ώστε
να μην κινδυνεύουν να έλθουν πάλι στην ανυπαρξία.
Αλλά ο Θεός, ως αγαθός που είναι, με το Λόγο του, που είναι κι αυτός Θεός,
κυβερνά και φροντίζει όλο τον κόσμο· με την εξουσία, την πρόνοια και τη
φροντίδα του Λόγου φωτίζει τη κτίση να μένει σταθερή στη ζωή· διότι
μετέχει στον αίτιο της ύπαρξης, το Λόγο του Πατέρα, που τη βοηθεί να
παραμένει κι αυτή στην ύπαρξη. Έτσι δεν παθαίνει εκείνο που θα πάθαινε,
αν δεν την συγκρατούσε ο Λόγος, δηλαδή να οδηγηθεί στην ανυπαρξία·
διότι, «Αυτός είναι εικόνα του αόρατου Θεού, ο πρώτος άνθρωπος απ' όλη
τη δημιουργία για τη Βασιλεία του Θεού· Αυτός και χάρη σ' αυτόν
δημιουργήθηκαν και συντηρούνται όλα, ορατά και αόρατα· Αυτός
αποτελεί τον αρχηγό της Εκκλησίας», όπως μας το λένε στις Άγιες Γραφές
οι Πατέρες που διδάσκουν την αλήθεια.
Αυτός, λοιπόν, ο παντοδύναμος και τέλειος σε όλα Λόγος του Πατέρα στάθηκε πάνω απ' όλα και τα σκέπασε παντού με τη δύναμή του·
έδωσε φως σε όλα, τα ορατά και αόρατα. Έτσι, όλα τα δίνει σύσταση και τα συγκρατεί· από κανένα δεν στερεί την ευεργετική του δύναμη.
Όλα και με όλα, το καθένα χωριστά και όλα μαζί, τα ζωοποιεί και τα προστατεύει.
ο μόνος αληθινός Θεός· είναι ο Κύριος όλου του σύμπαντος και
δημιουργός κάθε πλάσματος.
Ποιός άλλος λοιπόν είναι αυτός παρά ο πανάγιος και υπερβατικός, πέρα
από κάθε δημιουργημένη φύση, ο Πατέρας δηλαδή του Χριστού; Αυτός,
σαν άριστος κυβερνήτης, με τη σοφία του και τον Υιό και Λόγο του Κύριό
μας Ιησού Χριστό, όλα τα εξουσιάζει και προνοεί
για τη σωτηρία τους· ενεργεί όπως Αυτός θεωρεί ότι είναι καλά.
Και είναι όλα καλά, όπως δημιουργήθηκαν και δημιουργούνται, επειδή
Εκείνος αυτό θέλει. Αυτό κανείς δεν μπορεί να το αμφισβητήσει. Διότι, αν
η κτίση κινούνταν όχι με λογική βούληση κι όλα ήταν τυχαία,
καλά θα έκανε κάποιος ν' αμφισβητούσε αυτά που λέμε. Αφού όμως όλα έχουν
συσταθεί και διακοσμηθεί με λογική, σοφία και γνώση, υποχρεωτικά αυτός
που στέκεται από πάνω τους και τα προνοεί δεν είναι άλλος παρά ο Υιός
και Λόγος του Θεού.
Λόγο ονομάζω όχι αυτόν που είναι συνυφασμένος και σύμφυτος με κάθε
δημιούργημα, τον οποίο συνήθως ορισμένοι ονομάζουν σπερματικό· αυτός
είναι άψυχος, χωρίς λογική και νόηση· ενεργεί με τη δύναμη της τέχνης που
έρχεται απέξω και με τη σοφία εκείνου που τον εξουσιάζει. Ούτε είναι σαν
το λόγο που έχουν οι λογικοί άνθρωποι και αποτελείται από συλλαβές και
μεταδίδεται με τον αέρα.
Ονομάζω Λόγο τον ζωντανό και ενεργή Θεό, τον αίτιο της υπάρξεώς του,
το Λόγο του αγαθού Θεού· Αυτός διαφέρει από κάθε δημιούργημα και
κτιστό· είναι ο μόνος όμοιος Λόγος του αγαθού Πατέρα του· Αυτός
στόλισε το σύμπαν και το φωτίζει με την πρόνοιά του. Επειδή είναι του
καλού Πατέρα ο καλός Λόγος, αυτός διαρρύθμισε την τάξη όλων·
προσάρμοσε τα αντίθετα μεταξύ τους κι έτσι προέκυψε μία όμορφη αρμονία.
Αυτός είναι η δύναμη και η σοφία του Θεού· περιστρέφει τον ουρανό,
κρέμασε τη γη και, ενώ δεν στηρίζεται πουθενά, με το νεύμα του τη
στερέωσε. Απ' Αυτόν παίρνει φως ο ήλιος και φωτίζει την οικουμένη,
ενώ δίνει λιγοστό φως και στη σελήνη. Αυτός κρεμά το νερό στα σύννεφα
και οι βροχές κατακλύζουν τη γη· η θάλασσα περιορίζεται ενώ η γη
φυτρώνει κάθε είδους φυτά και βλαστάνει χόρτο.
Αν κάποιος άπιστος, μετά απ' όσα είπαμε, ζητεί να μάθει αν υπάρχει ο
Υιός και Λόγος του Θεού, αυτός δεν είναι καλά που αμφιβάλλει! Έχει τις
αποδείξεις απ' όσα βλέπει· όλα δημιουργήθηκαν από το Λόγο και τη
Σοφία του Θεού. Δεν θα στεκόταν κανένα δημιούργημα, αν δεν το έκανε
ο Λόγος, ο Υιός και Λόγος του Θεού, όπως είπαμε.
Είναι Λόγος, όπως είπα, χωρίς να έχει σχέση και ομοιότητα με τον
ανθρώπινο λόγο που συνίσταται από συλλαβές· αλλά είναι καθ' όλα όμοια
εικόνα του Θεού Πατέρα. Διότι οι άνθρωποι, επειδή αποτελούνται από
διάφορα μέρη και προήλθαν από το μηδέν, έχουν σύνθετο λόγο που διαλύεται.
Ο Θεός όμως είναι ο πάντοτε υπάρχων και δεν είναι σύνθετος·
γι' αυτό και ο Λόγος του υφίσταται πάντα και δεν είναι σύνθετος.
Ο Λόγος είναι ο ένας και μονογενής Υιός Θεός του Θεού Πατέρα· προήλθε
από τον Πατέρα σαν από αγαθή πηγή· προνοεί και συγκρατεί τα πάντα.
Η αιτία πάλι για την οποία ο Λόγος του Θεού ήλθε στα δημιουργήματα,
είναι όντως αξιοθαύμαστη· μας πληροφορεί ότι μόνο έτσι, όπως συνέβη,
έπρεπε να γίνει και όχι αλλιώς.
Διότι, η φύση των δημιουργημάτων, επειδή προήλθε από την ανυπαρξία,
είναι επιρρεπής, αδύναμη και θνητή, όπως το πιστοποιεί η εξέτασή της.
Ο Θεός όμως των δημιουργημάτων είναι αγαθός και πάνω από καλός στη
φύση του· γι' αυτό και αγαπά τους ανθρώπους, επειδή στον αγαθό δεν
υπάρχει φθόνος για τίποτε. Δεν φθονεί την ύπαρξη των άλλων, αλλά θέλει όλοι να υπάρχουν, για να μπορεί να τους ευεργετεί.
Ο Θεός, λοιπόν, βλέπει ότι κάθε δημιούργημα μόνο με τις δικές του λογικές
δυνάμεις είναι θνητό και διαλύεται· και για να μην πάθει πάλι το ίδιο και χαθεί στην ανυπαρξία το σύμπαν, που το έπλασε με τον αιώνιο Λόγο του
και το έδωσε ουσία, δεν άφησε πλέον τα δημιουργήματά του να
παρασύρονται και ταλαιπωρούνται από τη θνητή φύση τους· έτσι ώστε
να μην κινδυνεύουν να έλθουν πάλι στην ανυπαρξία.
Αλλά ο Θεός, ως αγαθός που είναι, με το Λόγο του, που είναι κι αυτός Θεός,
κυβερνά και φροντίζει όλο τον κόσμο· με την εξουσία, την πρόνοια και τη
φροντίδα του Λόγου φωτίζει τη κτίση να μένει σταθερή στη ζωή· διότι
μετέχει στον αίτιο της ύπαρξης, το Λόγο του Πατέρα, που τη βοηθεί να
παραμένει κι αυτή στην ύπαρξη. Έτσι δεν παθαίνει εκείνο που θα πάθαινε,
αν δεν την συγκρατούσε ο Λόγος, δηλαδή να οδηγηθεί στην ανυπαρξία·
διότι, «Αυτός είναι εικόνα του αόρατου Θεού, ο πρώτος άνθρωπος απ' όλη
τη δημιουργία για τη Βασιλεία του Θεού· Αυτός και χάρη σ' αυτόν
δημιουργήθηκαν και συντηρούνται όλα, ορατά και αόρατα· Αυτός
αποτελεί τον αρχηγό της Εκκλησίας», όπως μας το λένε στις Άγιες Γραφές
οι Πατέρες που διδάσκουν την αλήθεια.
Αυτός, λοιπόν, ο παντοδύναμος και τέλειος σε όλα Λόγος του Πατέρα στάθηκε πάνω απ' όλα και τα σκέπασε παντού με τη δύναμή του·
έδωσε φως σε όλα, τα ορατά και αόρατα. Έτσι, όλα τα δίνει σύσταση και τα συγκρατεί· από κανένα δεν στερεί την ευεργετική του δύναμη.
Όλα και με όλα, το καθένα χωριστά και όλα μαζί, τα ζωοποιεί και τα προστατεύει.
Αγίου Αθανασίου του Μεγάλου, Κατά Ειδώλων
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου