ΙΕΡΕΑΣ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ

Δος μου κι εμένα άνεση, Παναγιά μου,
πριν ν’ απέλθω και πλέον δεν θα υπάρχω.(Αλεξ. Παπαδ.)

Τετάρτη, Απριλίου 17, 2013

"Αυτείδωλον εγενόμην"


Τή αυτή ημέρα, Πέμπτη τής πέμπτης Εβδομάδος τών Νηστειών(Τετάρτη εσπέρας), κατά τήν αρχαίαν παράδοσιν, ψάλλομεν τήν Ακολουθίαν τού Μεγάλου καί κατανυκτικού Κανόνος, ποίημα του Αγίου Ανδρέου Κρήτης.

Oύτος ήτον εν έτει χξ΄ [660], εκατάγετο δε από την πόλιν Δαμασκόν, το νυν λεγόμενον Σιάμ, γεννηθείς από γονείς θεοφιλείς... Mαθών δε τα ιερά γράμματα, όταν έγινε χρόνων δεκατεσσάρων εσυναριθμήθη εις το τάγμα των κληρικών: ήτοι έγινεν Aναγνώστης από τον τότε Πατριάρχην των Iεροσολύμων... Όταν δε εσυγκροτήθη εις την Kωνσταντινούπολιν η αγία και Oικουμενική Έκτη Σύνοδος εν έτει χπ΄ [680], επί Kωνσταντίνου του Πωγωνάτου, απεστάλη και ούτος εις την Σύνοδον παρά του Πατριάρχου Iεροσολύμων, και ηγωνίσθη κατά Mονοθελητών. Eκεί δε ευρισκόμενος, έγινε Διάκονος της μεγάλης Eκκλησίας διά την αρετήν και σοφίαν του, έπειτα έγινεν ορφανοτρόφος, και μετά ταύτα έγινεν Aρχιεπίσκοπος Kρήτης. Πηγαίνωντας δε εις την επαρχίαν του δεύτερον, έφθασεν έως εις την Mιτυλήνην, και εκεί παρέδωκε την ψυχήν του εις χείρας Θεού, εν τόπω λεγομένω Eρεσσός, αφήσας εις την Eκκλησίαν του Xριστού πάμπολλα συγγράμματα... (1)

Η πέμπτη εβδομάς των Νηστειών είναι το λειτουργικό αποκορύφωμα της Τεσσαρακοστής. Οι ακολουθίες είναι μακρότερες και εκλεκτότερες. Στη συνήθη ακολουθία των λοιπών εβδομάδων θα προστεθούν δύο νέες εκτενείς ακολουθίες· την Πέμπτη ο Μέγας Κανών και το Σάββατο ο Ακάθιστος ύμνος. Κανονικά το αποκορύφωμα αυτό θα έπρεπε να αναζητηθή στην επομένη, στην έκτη εβδομάδα των Νηστειών, που είναι και η τελευταία της περιόδου αυτής. Αλλά όλα στη λατρεία μας έχουν τακτοποιηθή από τους Πατέρας με πολλή μελέτη και περίσκεψι. Με «διάκρισι», κατά την εκκλησιαστική έκφρασι. Μετά από την τελευταία εβδομάδα ακολουθεί η Μεγάλη Εβδομάς, με πυκνές και μακρές ακολουθίες, ανάλογες προς τα μεγάλα εορτολογικά της θέματα. Μεταξύ αυτής και του αποκορυφώματος της Τεσσαρακοστής έπρεπε να μεσολαβήση μία περίοδος σχετικής αναπαύσεως, μία μικρά ανάπαυλα. Το τόσο λοιπόν ανθρωπίνως αναγκαίο μεσοδιάστημα είναι η τελευταία εβδομάς και την έξαρσι του τέλους βαστάζει η προτελευταία... (2)
Ακούμε συχνά την φράση ότι ποτέ τα σπίτια των ανθρώπων δεν υπήρξαν τόσο κοντά το ένα στο άλλο, αλλά και ταυτόχροα οι καρδιές των ανθρώπων τόσο απόμακρισμένες.
Σε αυτήν την πραγματικότητα η Εκκλησία δεν αποτελεί εξαίρεση. Σημειώνει εύστοχα ένας σύγχρονος θεολόγος ότι η μεγαλύτερη αίρεση (με την θεολογική ερμηνεία του όρου) που καλείται να αντιμετωπίσει η σημερινή Εκκλησία είναι η Ατομική Θρησκευτικότητα. Ο Ατομοκεντρισμός ως στάση ζωής. Η πλήρης αποκοπή μας από το εκκλησιαστικό γεγονός.

Το Πρόσωπον μεταβάλλεται σε Άτομο.
Η Αλήθεια από γεγονός σχέσης μεταβάλλεται σε προνόμιο ατομικής υπεροχής και επιβολής.
Ο μικρόκοσμος της καθημερινότητας μας αποτελεί το ασφαλές καταφύγιο της Οίησης.

Το μόνο που τελικά καταφέρνει η εγωτική μας υπεροψία είναι να επιβεβαιώσει την πνευματική μας γύμνια, κατά τη φράση του Μεγάλου Κανόνα «Αυτοείδωλον εγενόμην... και άρτι κείμαι γυμνός...»

Αδαμιαίος θρήνος, αξαίσιο ποίημα, σταθμός μετανοίας στην πορεία μας προς την Ανάσταση.

Ιλάσθητι, ως ο Τελώνης βοώ σοι...
Ου δάκρυα, ουδέ μετάνοιαν έχω, ουδέ κατάνυξιν...
Προσέβλεψα, τού φυτού τό ωραίον, καί ηπατήθην τόν νούν, καί άρτι κείμαι γυμνός...
Απώλεσα, τό πρωτόκτιστον κάλλος, καί τήν ευπρέπειάν μου, καί άρτι κείμαι γυμνός...


ΕΥΡΟΚΛΥΔΩΝ

2 σχόλια:

Vater Panajiotis είπε...

Από τα πιο εύστοχα που έχεις αναρτήσει. Η ατομική θρησκευτικότητα (που οδηγεί είτε στην αίρεση είτε στον δαιμονισμό, όπως έγραφε ο πανεπιστημιακός δάσκαλός μου Β.Γιούλτσης) είναι ίσως από τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε. Μέχρι ένα βαυμό φταίμε και οι ιερείς αλλά και το ποίμνιο είναι λογικό, άρα κάνει τις επιλογές του.

π Παντελεήμων Kρούσκος είπε...

Δυστυχώς την πραγματικότητα αυτή την συναντάμε σε πολλά "εκκλησιαστικά" πρόσωπα, λαϊκούς επί το πλείστον. Και δεν ξέρεις και πώς να φερθείς:διακριτικά με αγάπη ή αφυπνιστικά με "μαλακού τύπου" στηλίτευση. Αλλά μήπως ο υποφαινόμενος μονοχνωτος ων
δεν ολισθαίνει μοιραία και ο ίδιος;...

Πάντως η πατρότητα του άρθρου ανήκει σ'αλλον.
Καλό κουράγιο για σήμερα.