Από πολλούς χριστιανούς της εθιμοτυπίας, προβάλλεται το επιχείρημα πώς αφού το ευαγγέλιο γράφει ρητά πώς τα "εισερχόμενα δεν βλάπτουν, τα δε εξερχόμενα βλάπτουν", η νηστεία από τις τροφές είναι τυπική και ανώφελη. Αφορά όμως την νηστεία, η ευαγγελική αυτή διαπίστωση του Κυρίου; Ας δούμε το σχετικό χωρίο από το ευαγγέλιο του Μάρκου, για να βγάλουμε ένα καθαρό συμπέρασμα και να δούμε μέσα σε ποιά πλαίσια ειπώθηκαν αυτά τα λόγια και με ποιά έννοια:
" 1 Καὶ συνάγονται πρὸς αὐτὸν οἱ Φαρισαῖοι καί τινες τῶν γραμματέων ἐλθόντες ἀπὸ Ἱεροσολύμων· 2 καὶ ἰδόντες τινὰς τῶν μαθητῶν αὐτοῦ κοιναῖς χερσί, τοῦτ' ἔστιν ἀνίπτοις, ἐσθίοντας ἄρτους, ἐμέμψαντο· 3
οἱ γὰρ Φαρισαῖοι καὶ πάντες οἱ Ἰουδαῖοι, ἐὰν μὴ πυγμῇ νίψωνται τὰς
χεῖρας, οὐκ ἐσθίουσι, κρατοῦντες τὴν παράδοσιν τῶν πρεσβυτέρων· 4
καὶ ἀπὸ ἀγορᾶς, ἐὰν μὴ βαπτίσωνται, οὐκ ἐσθίουσι· καὶ ἄλλα πολλά ἐστιν ἃ
παρέλαβον κρατεῖν, βαπτισμοὺς ποτηρίων καὶ ξεστῶν καὶ χαλκίων καὶ
κλινῶν· 5 ἔπειτα
ἐπερωτῶσιν αὐτὸν οἱ Φαρισαῖοι καὶ οἱ γραμματεῖς· Διατί οὐ περιπατοῦσιν
οἱ μαθηταί σου κατὰ τὴν παράδοσιν τῶν πρεσβυτέρων, ἀλλ' ἀνίπτοις χερσὶν
ἐσθίουσι τὸν ἄρτον; 6 ὁ
δὲ εἶπεν αὐτοῖς ὅτι Καλῶς προεφήτευσεν Ἡσαΐας περὶ ὑμῶν τῶν ὑποκριτῶν,
ὡς γέγραπται· οὗτος ὁ λαὸς τοῖς χείλεσί με τιμᾷ, ἡ δὲ καρδία αὐτῶν πόρρω
ἀπέχει ἀπ' ἐμοῦ· 7 μάτην δὲ σέβονταί με, διδάσκοντες διδασκαλίας ἐντάλματα ἀνθρώπων. 8
ἀφέντες γὰρ τὴν ἐντολὴν τοῦ Θεοῦ κρατεῖτε τὴν παράδοσιν τῶν ἀνθρώπων,
βαπτισμοὺς ξεστῶν καὶ ποτηρίων, καὶ ἄλλα παρόμοια τοιαῦτα πολλὰ ποιεῖτε.
9 καὶ ἔλεγεν αὐτοῖς· Καλῶς ἀθετεῖτε τὴν ἐντολὴν τοῦ Θεοῦ ἵνα τὴν παράδοσιν ὑμῶν τηρήσητε. 10 Μωϋσῆς γὰρ εἶπε· τίμα τὸν πατέρα σου καὶ τὴν μητέρα σου· καί· ὁ κακολογῶν πατέρα ἢ μητέρα θανάτῳ τελευτάτω· 11 ὑμεῖς δὲ λέγετε· ἐὰν εἴπῃ ἄνθρωπος τῷ πατρὶ ἢ τῇ μητρί, κορβᾶν, ὅ ἐστι, δῶρον, ὃ ἐὰν ἐξ ἐμοῦ ὠφεληθῇς, 12 καί οὐκέτι ἀφίετε αὐτὸν οὐδὲν ποιῆσαι τῷ πατρὶ αὐτοῦ ἢ τῇ μητρί αὐτοῦ, 13 ἀκυροῦντες τὸν λόγον τοῦ Θεοῦ τῇ παραδόσει ὑμῶν ᾗ παρεδώκατε· καὶ παρόμοια τοιαῦτα πολλὰ ποιεῖτε. 14 Καὶ προσκαλεσάμενος πάντα τὸν ὄχλον ἔλεγεν αὐτοῖς· Ἀκούετέ μου πάντες καὶ συνίετε. 15
οὐδέν ἐστιν ἔξωθεν τοῦ ἀνθρώπου εἰσπορευόμενον εἰς αὐτὸν ὃ δύναται
αὐτόν κοινῶσαι, ἀλλὰ τὰ ἐκπορευόμενά ἐστι τὰ κοινοῦντα τὸν ἄνθρωπον. 16 εἴ τις ἔχει ὦτα ἀκούειν ἀκουέτω. 17 Καὶ ὅτε εἰσῆλθεν εἰς οἶκον ἀπὸ τοῦ ὄχλου, ἐπηρώτων αὐτὸν οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ περὶ τῆς παραβολῆς. 18
καὶ λέγει αὐτοῖς· Οὕτω καὶ ὑμεῖς ἀσύνετοί ἐστε; οὔπω νοεῖτε ὅτι πᾶν τὸ
ἔξωθεν εἰσπορευόμενον εἰς τὸν ἄνθρωπον οὐ δύναται αὐτὸν κοινῶσαι; 19
ὅτι οὐκ εἰσπορεύεται αὐτοῦ εἰς τὴν καρδίαν, ἀλλὰ εἰς τὴν κοιλίαν, καὶ
εἰς τὸν ἀφεδρῶνα ἐκπορεύεται, καθαρίζον πάντα τὰ βρώματα. 20 ἔλεγε δὲ ὅτι Τὸ ἐκ τοῦ ἀνθρώπου ἐκπορευόμενον, ἐκεῖνο κοινοῖ τὸν ἄνθρωπον. 21 ἔσωθεν γὰρ ἐκ τῆς καρδίας τῶν ἀνθρώπων οἱ διαλογισμοὶ οἱ κακοὶ ἐκπορεύονται, μοιχεῖαι, πορνεῖαι, φόνοι, 22 κλοπαί, πλεονεξίαι, πονηρίαι, δόλος, ἀσέλγεια, ὀφθαλμὸς πονηρός, βλασφημία, ὑπερηφανία, ἀφροσύνη· 23 πάντα ταῦτα τὰ πονηρὰ ἔσωθεν ἐκπορεύεται καὶ κοινοῖ τὸν ἄνθρωπον."( Μκ ζ΄ 1-23)
Είναι λοιπόν προφανές, προφανέστατα προφανές, πώς πουθενά δεν γίνεται λόγος για την νηστεία την εκκλησιαστική, αλλά για την στενόμυαλη τυπολατρεία των πρεσβυτέρων ιουδαίων, με την οποία ασφυκτικά δυνάστευαν τους ανθρώπους. Γίνεται λόγος για κάποιες ανθρώπινες παραδόσεις της εποχής του Χριστού, οι οποίες είχαν πάρει διαστάσεις βαρύτερης εντολής μέσα στον Νόμο, ισόκυρης και με την Τορά ακόμα, τις μωσαϊκές διατάξεις. Για τον Χριστό είναι ανώφελο και υποκριτικό να είναι καθαρά τα ποτήρια, οι λεκάνες και οι πιατέλες και τα χέρια των δαιτημόνων,το "έξωθεν της παροψίδος", ενώ το έσωθεν να είναι βρώμικο και ακάθαρτο από πάσης "αρπαγής και αδικίας", πραγματικότητα για την οποία αργότερα καυτηρίασε ανοικτά τους πλούσιους και άρπαγες και τυπολάτρες φαρισαίους. Επίσης, καθιστά σαφές πώς καμία τροφή δεν είναι ακάθαρτη και απαγορευμένη, αλλά τα κακά και τα ακάθαρτα είναι οι διαλογισμοί των ανθρώπων: μοιχεῖαι, πορνεῖαι, φόνοι, κλοπαί, πλεονεξίαι, πονηρίαι, δόλος, ἀσέλγεια, ὀφθαλμὸς πονηρός, βλασφημία, ὑπερηφανία, ἀφροσύνη.
Τούτων δοθέντων όμως, μπορούμε να ισχυριστούμε πώς τα παραπάνω λόγια έχουν εφαρμογή και στο δικό μας ήθος και στην δική μας νηστεία;Σε κάποια παράμετρο και μέγεθος ναι! Όχι επειδή αφορούν αυτήν καθ εαυτήν την νηστεία, γιατί ο Χριστός δεν κατήργησε αλλά χαρίτωσε και επλήρωσε τον τύπο. Έχουν εφαρμογή όμως στα είδη της νηστείας(τροφές) και στο είδος της νηστείας(στον τρόπο πού γίνεται). Αφ' ενός δηλαδή, οι τροφές στο πιάτο μας δεν πρέπει να είναι απλά μη αρτύσιμες, πρέπει να είναι καρπός τίμιας εργασίας και όχι προϊόν αρπαγής και αδικίας, αφ' ετέρου δε η νηστεία των τροφών πρέπει να λαμβάνει ουσία από την νηστεία των διαλογισμών και από πάσαν άλλη ευπρέπεια και εγκράτεια, αφού νηστεία καθαρά είναι η αποχή από κακολογία, κατάκριση και παν άλλο αρνητικό και βδελυρό αίσθημα, αποκοπή συνήθειας και απόλαυσης και θετική προσφορά διά της ελεημοσύνης και της άσκησης των αρετών. Πλην όμως η αποχή από τις τροφές, και υποβοηθά την πνευματική νηστεία και τα πάθη χαλιναγωγεί και την ταπείνωση και την ευσπλαχνία εμπνέει. Αχρείαστη είναι μόνον όταν γίνεται τυπολατρικά, αλλά ποτε μα ποτέ καταργούμενη και αντιχριστιανική. Ο άνθρωπος αποτελείται από ψυχή και σώμα. Η ορθόδοξη πνευματικότητα δίνει κάποιο προβάδισμα στην επιμέλεια της ψυχής, αλλά δεν παραλείπει την επιμέλεια του σώματος, το οποίο είναι ναός του αγίου Πνεύματος, προωρισμένο να αναστηθεί, να δοξαστεί, να μεταστοιχειωθεί και χρειάζεται φροντίδα πνευματική.Κάθε άλλη θεώρηση, είναι εγκρατιτισμός, μίσος στο σώμα, νεφελολογία και πνευματολογία, αίρεση καταδικασμένη από την εκκλησία του Χριστού.
Ας δούμε όμως πώς και ο ίδιος ο Κύριος δεν απαξιώνει την νηστεία από τις τροφές, αφού μάλιστα είναι θεόσδοτη και πρώτη εντολή και ο ίδιος ενήστευσε όχι σε πνευματικό επίπεδο, αλλά καθαρά σε πρακτικό: σε αποχή άρτου και ΄"ύστερον επείνασεν" . Και πάλι στην Γραφή, αναφέρεται ρητά:" 18 Καὶ ἦσαν οἱ μαθηταὶ
Ἰωάννου καὶ οἱ τῶν Φαρισαῖων νηστεύοντες. καὶ ἔρχονται καὶ λέγουσιν
αὐτῷ· Διατί οἱ μαθηταὶ Ἰωάννου καὶ οἱ τῶν Φαρισαίων νηστεύουσιν, οἱ δὲ
σοὶ μαθηταὶ οὐ νηστεύουσι; 19
καὶ εἶπεν αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς· Μὴ δύνανται οἱ υἱοὶ τοῦ νυμφῶνος, ἐν ᾧ ὁ
νυμφίος μετ' αὐτῶν ἐστι, νηστεύειν; ὅσον χρόνον μεθ' ἑαυτῶν ἔχουσι τὸν
νυμφίον, οὐ δύνανται νηστεύειν. 20 ἐλεύσονται δὲ ἡμέραι ὅταν ἀπαρθῇ ἀπ' αὐτῶν ὁ νυμφίος, καὶ τότε νηστεύσουσιν ἐν ἐκείναις ταῖς ἡμέραις".( Μκ β 18-20).Δεν είναι εντελώς καταχρηστικό λοιπόν να ισχυρίζονται κάποιοι πώς αφ ενός ο Κύριος είναι ο εισηγητής της σωματικής νηστείας και πέντε κεφάλαια παρακάτω στο ευαγγέλιο την απαξιώνει τελείως; Απαγε της ανοησίας και της αφροσύνης και της φιλοσαρκίας!
Τί συμβαίνει λοιπόν με τους προφασιζόμενους; Πρώτον, αλόγιστη υπερηφάνεια και περιέργεια. Περιεργαζόμαστε τις εντολές του Θεού και τα έθη της εκκλησίας, ποιούμε τον εαυτό μας ανώτερο από την Εκκλησία, με ευλαβείς προφάσεις, χρησιμοποιούμε λόγια από την Γραφή, όπως οι πρεσβύτεροι των ιουδαίων, για να επιβάλουμε την δική μας άποψη. Η άποψη στην εκκλησία δηλώνει έλλειψη εμπιστοσύνης και υπακοής και ακυρώνει ούτως ή άλλως την νηστεία. Δεύτερον, ηθική και πνευματική θεώρηση της νηστείας. Ένας εγκρατιτισμός. Για αυτούς, η εκκλησία και το ευαγγέλιο κινούνται μόνον στον χώρο του πνεύματος και της ιδέας και όχι στον πραγματικό κόσμο. Καταλαβαίνετε ποσο αντορθόδοξο είναι αυτό. Τρίτον, εξαιρετική φιλοσαρκία. Όταν μιλάει το σαρκικό φρόνημα και ο νους μας είναι υποταγμένος σε αυτό, εφευρίσκουμε χιλιάδες προφάσεις για να το υπηρετήσουμε,να μην κακοπαθήσουμε, να μην αγωνιστούμε και κουραστούμε. Δειλία, μικροψυχία και αγάπη για τον κόσμο και τον εαυτό μας.Δουλεία. Υποταγή.
Τελος, να υπενθυμίσουμε πώς η νηστεία είναι μεν εκκλησιαστική υπόθεση και αφορά όλους μας, αλλά παράλληλα και ποτε ξεχωριστά βέβαια, είναι και προσωπικη υπόθεση. Και αυτό σημαίνει πώς ναι μεν όλοι καλούμαστε στην εγκράτεια ως εκκλησιαστικό σώμα, αλλά από την άλλη λόγω σωματικής ή και πνευματικής αδυναμίας, ο καθένας μας με οδηγό τον πνευματικό του και τον ποιμένα του, προσαρμόζει και την άσκηση και την εγκράτεια στα δικά του σωματικά και πνευματικά μέτρα. Άλλωστε πόσοι και πόσοι χριστιανοί , άμα τη ενάρξη της τεσσαρακοστής δεν εστιάζουν σε κάτι πού τους απασχολεί, πάθος, πειρασμό, συνήθεια, μη παραλείποντας όμως τα άλλα; Θέλω να πώ πώς η Εκκλησία μας γνωρίζει πώς έχει να κάνει με ανθρώπους και όχι με ασώματους αγγέλους."Ολα τα επιτρέπει", αλλά εφιστά και την προσοχή "να μην εξουσιαστούμε υπό τινός". Μέσα σε αυτήν την φιλανθρωπία και την ελευθερία, ποιά θέση έχουν οι προφάσεις σαν αυτή του τίτλου, η δειλία, η γκρίνια και η έλλειψη ειλικρινείας; Αφού για όλους μεριμνά και όλους τους βλέπει όχι μόνον ως σώμα, αλλά και σαν ξεχωριστή, μοναδική, ανεπανάληπτη περίπτωση; Αν δεν θες να νηστεψεις, αδελφε, μην νηστέψεις, αλλά μην έρχεσαι να με πικράνεις με το ψέμα στα χείλη.Και δεν είναι πού πικραίνεις εμένα και τους άλλους, αλλά τον εαυτό σου εξαπατάς! Υπάρχουν και άνθρωποι ασθενείς, πού δεν νηστεύουν διόλου από τις τροφές. Δεν είναι κάτι ξένο και πρωτοφανές στην Εκκλησία μας. Αν ανήκεις σε αυτούς, μπορείς να το προσαρμόσεις και να το εφαρμόσεις, με καθοδήγηση του πνευματικού σου πατέρα.
Ας αγνιστούμε ενώπιον του Κυρίου της αλήθειας. Δεν χρειάζεται μεγάλος και εξαιρετικός αγώνας, αλλά φιλότιμο, εμπιστοσύνη, γνησιότητα, παλληκαριά, ειλικρινεια, χαρά. Μια στάλα απ όλα αυτά. Όχι παραπάνω.Αν αγαπούσαμε τον Θεό θα τρώγαμε και πέτρες και δεν θα μας ένοιαζαν οι στερήσεις και οι ασκήσεις. Είναι πολύ απλό. Τίποτα δεν είναι δικό μας κατόρθωμα. Όλα είναι χαρισμένα από τον Θεό μας.Εμείς μόνο ειλικρινείς και φιλότιμοι χρεωστούμε να μαστε και η νηστεία η αληθινή θα προστεθεί "εις ημάς". Ας αποφύγουμε την π ο ν η ρ ί α. Τον εαυτό μας αδικούμε.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου