To ένατο εωθινό ευαγγέλιο, το οποίο διάβάστηκε αυτή την Κυριακή στον όρθρο, είναι και αυτό από το κατά Ιωάννην ευαγγέλιον και είναι ίσως από τα θεολογικότερα κείμενα της εκκλησίας. Χωρίζεται σε τρία μέρη. Πρώτον, την εμφάνιση του Χριστού στους έντεκα μαθητές το βράδυ της Κυριακής, όπου τους έδωσε την ειρήνη, το άγιο Πνεύμα και την εξουσία να δένουν και να λύνουν αμαρτήματα. Δεύτερον, την εμφάνιση του Χριστού στον δύσπιστο Θωμά, μετά οκτώ ημέρες της αναστάσεως και τρίτον μία σύντομη αναφορά του ευαγγελιστή Ιωάννη, για τον σκοπό συγγραφής του Ευαγγελίου.
Το βράδυ λοιπόν της Κυριακής, ενώ ήταν ήδη αργά, εμφανίστηκε ο Χριστός στους ένδεκα, ενώ οι θύρες ήταν κεκλεισμένες και στάθηκε στο μέσον τους.Βράδυ εμφανίστηκε ο Χριστός, αφού πρώτα εμφανίστηκε στις μυροφόρες και σε άλλα πρόσωπα, για να δώσει την ευκαιρία στους μαθητές να πιστέψουν την Ανάσταση χωρίς να Τον δουν πρώτα, αλλά μέσω τρίτων για να διακονήσει και να ερεθίσει την καλή τους πίστη.Βράδυ εμφανίστηκε, γιατί βράδυ και πάλι θα επανέλθει ως κλέπτης εν νυκτί, για να κρίνει ζώντας και νεκρούς και μετά να επακολουθήσει η αιώνια και ανέσπερη μέρα της βασιλείας Του. Κεκλεισμένων των θυρών εμφανίστηκε. γιατί δεν τον περιορίζει κανένας φυσικός νόμος μετά την Ανάσταση, αλλά το άφθαρτο και καινό Του σώμα, νικά της φύσεως την τάξη. Εσφραγισμένου του μνήματος ανέστη, κεκλεισμένων των θυρών εμφανίστηκε.Και στάθηκε στο μέσον των μαθητών, όπως στέκεται και παραμένει και σήμερα στο μέσον της Εκκλησίας , ακτινοβολώντας την χάρη του αγίου Πνεύματος , συντηρώντας και ζωοποιώντας την εκκλησία Του και συγκεντρώνοντας επί το αυτό τους πιστούς στην Ανάσταση Του, για να δοξολογήσουν τα μεγαλεία Του. Το μέσον των μαθητών σημαίνει επίσης πώς έγινε εμφανής σε όλους.Και μας λέει ο Ιωάννης πώς οι μαθητές ήταν κεκλεισμένοι σε έναν χώρο και κρυμμένοι για τον φόβο των Ιουδαίων, δηλαδή των σταυρωτών του Χριστού, πού μάλλον εδίωκαν από την πρώτη στιγμή τους οπαδούς Του, ειδικά τις πρώτες μέρες γιατί φοβόντουσαν για την διάδοση της ανάστασης.Αυτός ο χώρος μάλλον ταυτίζεται με το υπερώο, όπου πρώτον έγινε ο μυστικός δείπνος, έπειτα η πεντηκοστή και η αποστολική σύνοδος και κατά την παράδοση ήταν το σπίτι του αποστόλου Μάρκου.
Και αφού εμφανίστηκε στο μέσον τους, τους είπε : Ειρήνη υμίν. Ειρήνη σε σας. Είπαμε πώς αυτός ο τυπικός ιουδαϊκός χαιρετισμός, παίρνει τώρα άλλο νόημα, αφού δίνει την ειρήνη στους ταραγμένους και φοβισμένους μαθητές, δηλαδή την δύναμη και την παράκληση να χαρούν με την Ανάσταση Του και να εννοήσουν πώς επήλθε η συμφιλίωση Θεού και ανθρώπου και εγκαινιάστηκε η βασιλεία της ειρήνης του Χριστού. Και για να διασκεδάσει τις ταραγμένες τους διάνοιες από την αμφιβολία τους δείχνει τις φανερές πληγές Του. Είναι αυτός ο ίδιος ο διδάσκαλος τους, πού Τον είδαν να μαρτυρεί και να πεθαίνει στον Σταυρό και όχι πνεύμα ή φαντασία και η Ανάσταση Του είναι πραγματική. Ακόμα το σώμα Του είναι μωλωπισμένο και αιμορραγεί. Ένας ρεαλισμός! Και χάρηκαν οι μαθητές όταν πιστοποιήθηκε η ανάσταση και έλαβαν την ειρήνη πού διασκεδάζει τα νέφη της απιστίας, της αμφιβολίας και του πένθους.
Και πάλι τους δίνει την ειρήνη και αυτή την φορά κάτι επιπλέον, αυτό το Άγιο Πνεύμα!Η κίνηση πού κάνει ο Χριστός είναι χαρακτηριστική και εύγλωττη. Φυσάει προς το μέρος τους και τους λέγει: Λάβετε Άγιο Πνεύμα, αν κάποιων τις αμαρτίες τις συγχωρήσετε να είναι συγχωρημένες, αν όμως τις κρατήσετε ασυγχώρητες ας μείνουν ασυγγχώρητες. Όπως παλιότερα στην Εδέμ ο ίδιος ο Υιός και Λόγος του Θεού ενεφύσησε στο πλάσμα Του τον Αδάμ και τον έφερε στην ζωή με την δύναμη του αγίου Πνεύματος, έτσι και τώρα στο υπερώο φυσάει πνοή αναδημιουργίας και ανακαίνισης προς τους μαθητές και τους δίνει το άγιο Πνεύμα και πάλι. Ο δημιουργός γίνεται αναδημιουργός. Τότε έδωσε την ζωή, τώρα δίνει την καινή ζωή. Ανακαινίζει το πλάσμα Του και πλάθει την καινή κτίση την Εκκλησία. Εδώ οι άγιοι πατέρες ομιλούν για πεντηκοστή προ της πεντηκοστής. Και πράγματι πριν την ανάσταση ο Χριστός είχε μιλήσει για τον κατακλυσμό του αγίου Πνεύματος στην Εκκλησία, μετά την ανάσταση το δίνει τώρα μερικώς, αν μπορούμε να μιλήσουμε για μερικότητες στον Θεό, με τον τρόπο πού Εκείνος γνωρίζει στους μαθητές Του και μετά πενήντα μέρες το αποστέλει για να κατακλύσει ολόκληρη την Εκκλησία γενικώς και καθολικώς και σε πληρότητα.Μαζί με το άγιο Πνεύμα τους δίνει και την εξουσία να λύνουν και να δένουν αμαρτίες.Εδώ έχουμε εγκαινιασμό μυστηρίων. Πρόκειται για το Ιερό Μυστηριο της άφεσης, της εξομολόγησης, του πνευματικού πατέρα. Πριν την ανάσταση, τέτοια εξουσία έδωσε ο Χριστούς στους αποστόλους στο πρόσωπο του Πέτρου, τώρα την δίνει σε όλους τους μαθητές και δι αυτών στους διαδόχους τους, τους επισκόπους της Εκκλησίας και τους εντεταλμένους ιερείς. Αυτή όμως η εξουσία μπορεί να περικλείει δύναμη και αυθεντία, αλλά είναι στην ουσία της διακονία των ανθρώπων, αναμόρφωση,έργο της Εκκλησίας, χάρη και χάρισμα. Ο Χριστός θεραπεύοντας τον παραλυτικό, αλλά και άλλους ασθενείς τους έδωσε ταυτόχρονα και την άφεση των αμαρτιών, γιατί ήταν Υιός του Ανθρώπου και Υιός του Θεού, Θεάνθρωπος δηλαδή και είχε την εξουσία της άφεσης αμαρτιών. Σαν σημείον αντιλεγόμενον επίσης ήταν και είναι ο λίθος πρόσκρουσης πολλών απίστων προς απώλειαν πού δεν Τον αποδέχτηκαν ως Θεό, από δική τους βέβαια υπαιτιότητα. Τώρα ως Κύριος των πάντων ,μετά την Ανάσταση, πρώτον δίνει την εξουσία της άφεσης στους αγαπημένους Του αποστόλους, την μεταδίδει δηλαδή στο εκκλησιαστικό σώμα και τους ποιμένες του, δεύτερον ποιεί την Εκκλησίαν σημείο αντιλεγόμενον, με εξουσία όχι μόνον να δίνει λύση , αλλά και να δένει αμετανόητους και να γίνεται η ίδια λίθος κρίσης του κόσμου έναντι του Χριστού. Η ανάσταση είναι το σημείον έναρξης και κρίσης γιατί μαζί με τον Εαυτό Του, δόξασε και εμάς και μας έθεσε κριτές της οικουμένης, ως έχων ο ίδιος την κυριότητα.
Στην συνέχεια έχουμε την περίπτωση του Θωμά, πού ερμηνεύεται κατά τον Ιωάννην Δίδυμος. Δίδυμος λέγεται όχι επειδή ήταν δίδυμος αδελφός με κάποιον άλλον απόστολο ή γνωστό των αποστόλων, αλλά γιατί το αραμαϊκό όνομα Θωμάς, ερμηνεύεται στην ελληνική Δίδυμος. Και πράγματι είναι ένα συνηθισμένο όνομα του ελληνορωμαϊκού κόσμου, μάλλον σημαίνει αυτόν πού είναι υπό την προστασία των διοσκούρων.Ο Θωμάς λοιπόν, απίστησε όταν οι άλλοι μαθητές του είπαν πώς είδαν τον Κύριο και τους είπε χαρακτηριστικά πώς αν δεν δει το αποτύπωμα των καρφιών στα χέρια του Χριστού και αν δε το αγγίξει με τα δάχτυλα του τα ίδια και αν δεν αγγίξει και αυτήν την πλευρά Του, δηλαδή τα πιστοποιητικά θανάτου Του, πού δείχνουν αληθινή και την Ανάσταση δεν θα πιστέψει. Πράγματι, στο πρόσωπο του αποστόλου Θωμά, έχουμε έναν άλλον τύπο χριστιανού και έναν άλλο δρόμο προσέγγισης και της ανάστασης του Χριστού αλλά και αυτής της πίστης. Τον δρόμο έρευνας και ρεαλιστικής, ακόμα και ορθολογικής προσέγγισης του μυστηρίου του Θεού. Ο ίδιος ο Χριστός βέβαια, είπε πώς αληθινα μακάριοι είναι αυτοί πού δεν είδαν , δεν εμπιστεύτηκαν δηλαδή το όργανο της λογικής και πίστεψαν, ¨Ομως εκτός από την λογική , πού αρμόζει περισσότερο στο ήθος του δυτικού χριστιανισμού, με ασφυκτικό και τυρρανικο τρόπο πού υποβιβάζει το μυστήριο του Θεού στην σχολαστική γνώση, καλύτερα αγνωσία, έχουμε στην ορθόδοξη παράδοση μας το στοιχείο της εμπειρίας. Η γνώση του Θεού δεν είναι αφηρημένη αλλά εμπειρική, αφού η άκτιστη ενέργεια Του προσεγγίζει τον άνθρωπο, μέσα στην ορθόδοξη πνευματική ζωή της προσευχής και ο άνθρωπος ανέρχεται στον κόσμο του Θεού για να απολαύσει την αληθινότητα της εμπειρίας Του, ψυχή και σώματι.
Ο Χριστός λοιπόν δεν αφήνει απληροφόρητο τον Θωμά, γιατί εκτός του ότι συμπονά το πλάσμα Του και θέλει να το οδηγήσει από την απειρία στην εμπειρία και από την αγνωσία στην γνώση και από τον άδη της απιστίας στην χάρη της πίστης, επιθυμεί και για δική μας πληροφόρηση να διατρανώσει την αλήθεια της ανάστασης. Και γι αυτό οι υμνωδοί ομιλούν για καλή απιστία του Θωμά. Γιατί αυτή η απιστία του, είλκε το έλεος του Θεού, προκάλεσε την επανεμφάνιση Του μετά από οκτώ ημέρες, και προσκάλεσε τον Θωμά να αγγίξει τον τύπο των ήλων και να βάλει το δάχτυλο στην πλευρά Του και να τα δει όλα αυτά με τα μάτια του και έτσι όχι μόνο να πιστέψει , αλλά και να πιστοποιήσει εμπειρικά και διά της αφής και της όρασης την πραγματικότητα του Αναστημένου Σώματος. Και όλα αυτά γίνονται μετά από οκτώ ημέρες. Όχι μόνο για να ενισχυθεί η καλή αγωνία και έρευνα του μαθητή, αλλά γιατί ο αριθμός οκτώ έχει πνευματική σημασία.Σημαίνει πώς η εμφάνιση του Αναστάντος στον Θωμά, έγινε και πάλι Κυριακή, την επομένη Κυριακή της αναστάσεως και εξαίρεται η ημέρα του Κυρίου, ως ημέρα της αποκάλυψης Του στον κόσμο, αφιερωμένης στην εμπειρία της ανάστασης και εικόνα του ογδόου και μέλλοντος αιώνος. Ας τιμούμε λοιπόν την Κυριακή πού είναι μία ημέρα, πρώτη δηλαδή διότι κατ αυτήν πλάστηκε ο κόσμος και εγένετο φως, αλλά και κατ αυτήν αναπλάστηκε ο κόσμος διά της Αναστάσεως και τα πάντα πεπλήρωται φωτός, ουρανός τε και γη και τα καταχθόνια κατά τον άγιο Ιωάννη Δαμασκηνό. Ας την τιμάμε και ως ογδόη ημέρα γιατί προαναγγέλει τον ανέσπερο και μακάριο μέλλοντα αιώνια της βασιλείας του εσφαγμένου και αναστημένου Αρνίου Χριστού.
Ο Θωμάς λοιπόν μετά την εμφάνιση του Χριστού, καταπλήττεται, πληροφορείται για την ανάσταση του Κυρίου Του, πληρούται με τον φωτισμό του αγίου πνεύματος και αναγνωρίζει ποιόν έχει πλέον μπροστά Του, αναφωνεί λοιπόν : Ο Κύριος μου και ο Θεός μου!Διά της αναστάσεως λοιπόν για ακόμα μια φορά, αποκαλύπτεται η φύση του Χριστού, η θεότητα Του, πού ως τότε ήταν συγκαλυμμένη και άγνωστη.Ο Θωμάς διά της εμπειρίας πίστεψε στην ανάσταση. Χωρίς αυτή η εμπειρία να αποτελεί αμάρτημα και πτώση, αλλά μάλλον είναι και ευκαιρία αποκάλυψης, κατά τον ίδιο τον Χριστό όμως δεν είναι ο τέλειος και ενδεδειγμένος τρόπος γνώσης του Θεού. Του λέει : Επειδή με είδες, πίστεψες. Μακάριοι είναι όμως αυτοί πού ΔΕΝ είδαν, παρ ότι δεν είδαν και δεν άγγιξαν πίστεψαν! Και αυτοί είναι οι απλοί τη καρδία, οι πτωχοί τω πνεύματι, αυτοί πού ταπεινώνουν την γνώση και την σοφία τους και την απληστία της εμπειρικής γνώσης του Θεού, λές και ο Θεός είναι ένα επίγειο σχετικό φυσικό φαινόμενο και θέλουν να Τον ορίσουν, ταπεινώνουν αυτή την τάση και τον πειρασμό σε μια ηθελημένη μωρία και αδειάζουν από τις αγωνίες, την ασφάλεια και τα στεγανά τους για την αγάπη του Χριστού. Και στα μωρά αυτά και εξουθενημένα, πού σαν θυσία ευπρόσδεκτη εταπείνωσαν τον εαυτό τους, έναντι του Θεού, συγκαταβαίνει ο Θεός και τους χαρίζει την γνώση, την πίστη και την αποκάλυψη. Και γίνονται οι εκούσια πτωχοί και μωροί κατά χάριν πλούσιοι και σοφοί και ηγεμόνες και διδάσκαλοι των αδελφών τους.
Τέλος, έχουμε μια σύντομη αναφορά από τον αγιο Ιωάννη για τον σκοπό του ευαγγελίου. Μας λέει λοιπόν, πώς πολλά και άλλα έκαμε και εδίδαξε ο Χριστός, ενώπιον των μαθητών Του, σίγουρα και προ και μετά της αναστάσεως, τα οποία δεν γράφτηκαν στο ευαγγέλιο. Πολλά και άλλα είναι βέβαια θαύματα και διδασκαλίες του Χριστού πού δεν εγράφησαν ούτε από τον Ιωάννη, ούτε από τους άλλους τρείς, αλλά και τα θαυμάσια, γνωστά και άγνωστα πού ποιεί ο Θεός, ο Υιός του Θεού, σε όλους εμάς αναμέσον των αιώνων.Σκοπός μας, όμως λέει ο Ιωάννης, δεν είναι να γράψουμε μια λεπτομερή αναφορά στην ζωή και τα βιογραφικά στοιχεία του Ιησού Χριστού, αλλά μέσω της παράθεσης κάποιων σημείων και γεγονότων να φανεί περίτρανα, πώς ο Ιησούς, ο δάσκαλος μας, ο Ιησούς από την Ναζαρετ, πού σκήνωσε ανάμεσα μας σαν ψιλός άνθρωπος,είναι όντως ο Χριστός, ο Υιός του Θεού, Θεός ο ίδιος και έχοντας αυτή την πίστη να έχετε Ζωή στο Όνομα Του!Πολλοί είναι αυτοί οι αιρετικοί, αλλά και φαντασιοκόποι, πού επιχείρησαν να αναπληρώσουν κενά βιογραφικά της ζωής και της διδασκαλίας του Χριστού, είτε για σκοπούς διάδοσης αιρετικής διδασκαλίας , είτε με αφελή λογοτεχνική διάθεση. Σκοπός όμως του ευαγγελιου δεν ειναι μια λεπτομερής βιογραφική αναφορά της ζωής κάποιου Ιησού, διδασκάλου των Ιουδαίων, αλλά η παράθεση σημείων και σημαντικών γεγονότων πού αποκαλύπτουν την αλήθεια της σάρκωσης του Θεού στο πρόσωπο του Ιησού. Έχουμε το ευαγγέλιο γιατί μας αποκαλύπτει πως ο χρισμένος από τον Θεό, Θεός ο ίδιος εσαρκωμένος είναι ο Ιησούς Χριστός. Αυτό καταδεικνύει η Εκκλησία, το κήρυγμα και η εμπειρία της. Και το ευαγγέλιο δεν είναι ένα βιβλίο και κώδικας συμπεριφοράς και ηθικών παραγγελμάτων , τα οποία τηρώντας ο άνθρωπος θα φτάσει σε μια ηθική τελειότητα και μία γνώση εμπειριών και πληρότητας, αλλά ευαγγέλιο είναι η εγκόλπωση και η πίστη και το βίωμα του θεανδρικού προσώπου, μια κατά Χριστόν και δια Χριστόν πνευματική ζωή, πού γεννά την αληθινή Ζωή την αιώνια. Ζωή στο κατά Ιωάννην ευαγγέλιο λέγεται αυτή η κατάσταση πού στους άλλους τρείς ευαγγελιστές, ονομάζεται βασιλεία του Θεού. Και Αυτή η βασιλεία του Θεού είναι μέσα μας. Η καλλιέργεια λοιπόν της εν Χριστώ ζωής και η πληρότητα αυτής της βασιλείας ποιείται με την αφιέρωση στο πρόσωπο του Ιησού Χριστού! Ευαγγελική ζωή είναι η ορθόδοξη ζωή και η ασκηση της ορθόδοξης πνευματικότητας, με αφετηρία, κέντρο και τέλος το πρόσωπο του Ιησού Χριστού. Κάθε άλλη θεώρηση του ευαγγελίου του Χριστού, φιλολογική, ηθική ή ψιλή θρησκευτική οδηγεί στην πλάνη και την αίρεση και στο τέλμα και δεν γεννά στην αληθινή ζωή. Ας ποιήσουμε λοιπόν εαυτούς ευαγγέλιον Ιησού Χριστού εις ζωήν αιώνιον, παραμένοντας εντός της Εκκλησίας και καλλιεργώντας την ζωή για την οποίαν ερμήνευσαν με λόγια και τρόπους και οι ίδιοι οι απόστολοι και πατέρες. Και ελπίζουμε στην αιωνιότητα μας.
18-7-2015
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου