Ο σταυρός οριζοντίως και καθέτως

Τὸ σημεῖο τοῦ Σταυροῦ κυριαρχεῖ στὴν ἱστορία τοῦ κόσμου. Τὸν σταυρὸ διακρίνομε στὴ δημιουργία τοῦ ἀνθρώπου ἀπὸ τὸ Θεό. Ὁ ἄνθρωπος πλάστηκε μὲ σταυροειδῆ ἀποστολή. Νὰ ἐφαρμόζει δηλαδὴ τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ, ποὺ κατὰ τὴν ἐφαρμογὴ του εἶναι σταυρός. Γιατί ἔχει δύο διαστάσεις. Μία κάθετη καὶ μία ὁριζόντια. Ὑπακοὴ στὸ Θεό, ἡ κάθετη. Ἀγάπη στὸν συνάνθρωπο, ἡ ὁριζόντια. Ἔπρεπε νὰ γίνει ὁ ἄνθρωπος ἕνας σταυρός. Σταυρὸς ἁγιότητας μὲ τὴν ἐφαρμογὴ τῆς διπλῆς αὐτῆς ἐντολῆς τοῦ Θεοῦ. Τὰ πόδια του νὰ πατοῦν στὴ γῆ κι ὅλη του ἡ ὕπαρξη νὰ κατευθύνεται κάθετα στὸ Θεό. Συγχρόνως νὰ ἁπλώνει τὰ χέρια του καὶ νὰ ἀγκαλιάζει ὅλους τους σὺν-ἀνθρώπους του, ὅλο τὸν κόσμο. Ἔτσι θὰ πραγματοποιεῖτο ἡ διπλὴ ἀποστολὴ τοῦ ἀνθρώπου: ἡ ἁγιότητα καὶ ἡ κοινωνικότητά του. Θὰ σχηματιζόταν ἡ τομὴ τῶν δύο αὐτῶν διαστάσεων, τῆς ἔνθεης ζωῆς τοῦ ἀνθρώπου καὶ ἡ ἀγάπη κατὰ τὸ σχῆμα τοῦ Εὐαγγελίου. «Ἀγαπήσεις Κύριον τὸν Θεόν σου» (κάθετη διάσταση) καὶ «τὸν πλησίον σου ὡς σεαυτὸν» (ὁριζόντια διάσταση).

Μὲ τὴν ἀπάτη τοῦ διαβόλου καὶ τὴ συγκατάθεσή του σ’ αὐτόν, ὁ ἄνθρωπος παρέβηκε τὸ θεῖο θέλημα καὶ πάλι σταυροειδῶς. Μέσα στὸν παράδεισο ὁ Ἀδὰμ μὲ τὴν παρακοὴ καταργεῖ τὴν κατακόρυφη διάσταση τοῦ σταυροῦ. Ἔξω ἀπὸ τὸν παράδεισο καταστρέφει ὁ Κάιν τὴν ὁριζόντια, μὲ τὴν ἀδικία, σκοτώνοντας τὸν ἀδερφό του.

Ἡ περιφρόνηση καὶ ἡ ἀνυπακοὴ στὸ θεῖο θέλημα, ὁ φθόνος καὶ τὸ μίσος ἀνάμεσα στοὺς ἀνθρώπους ἔγινε ὁ ἰσχυρὸς (καὶ μὴ ἀναστρέψιμος) κανόνας στὴν ἱστορία τοῦ ἀνθρώπινου γένους.

Ὁ Χριστὸς ἀποκαθιστᾶ τὸν ἄνθρωπο στὴ σχέση του μὲ τὸ Θεὸ καὶ τὸν συν-άνθρωπό του. Ὅπως σταυροειδῶς ἀπομακρύνθηκε ὁ κόσμος ἀπὸ τὸ Θεό, τὸ ἴδιο σταυροειδῶς σώζει ὁ Χριστὸς τὸν κόσμο. Πῶς;

Μέσα στὴ Γεθσημανή, τὴ νύχτα τῆς Μεγάλης Πέμπτης, τὴν ὥρα ποὺ ὁ Χριστὸς ἑτοιμάζεται νὰ πιεῖ τὸ φοβερὸ ποτήρι, στήνεται τὸ κάθετο δοκάρι τοῦ σταυροῦ Του, μὲ τὸ λόγο του: «Πλὴν οὔχ, ὡς ἐγὼ θέλω, ἀλλ’ ὡς σύ». Στὸ πρόσωπό Του καὶ στὸ σταυρὸ Του πεθαίνει ἡ ἀπείθεια καὶ ἀνυπακοὴ στὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ. Ἡ συμφιλίωση γῆς καὶ οὐρανοῦ γίνεται πάλι πραγματικότητα.

Πάνω στὸ Γολγοθά, ὅταν ἀνάμεσα στοὺς δύο ληστές, ἁπλώνονται καρφωμένα στὸ Σταυρὸ τὰ δύο ματωμένα χέρια τοῦ Χριστοῦ, χαράσσεται καὶ τὸ ὁριζόντιο δοκάρι τοῦ σταυροῦ τοῦ Χριστοῦ μὲ τὸ λόγο Του: «Πάτερ, ἅφες αὐτοῖς, οὐ γὰρ οἴδασι τί ποιούσι».

Αὐτὸς εἶναι ὁ πραγματικὸς σταυρὸς τοῦ Χριστοῦ, πάνω καὶ πέρα ἀπὸ τὸ σταυρὸ τοῦ Πάθους Του.

π. Κ.Ι.Κ.

από την Ιερά Μητρόπολη Σερβίων και Κοζάνης