Δεύτερη Κυριακή των Νηστειών: Μνήμη του αγίου Γρηγορίου του Παλαμά

Την δεύτερη Κυριακή των Νηστειών, η Εκκλησία μας θυμάται την συμβολή του αγίου Γρηγορίου του Παλαμά στην υπεράσπιση της ορθής πίστης.

Δευτέρα Κυριακή της ορθοδοξίας χαρακτηρίζεται η μνήμη του Αγίου Γρηγορίου. Τέτοια είναι η συμβολή του στα εκκλησιαστικά και θεολογικά πράγματα. Ως θεολόγος πρακτικός και θεωρητικός της ησυχαστικής ζωής, στέκεται σαν το άγιο όρος Θαβώρ στην πενθηρή πεδιάδα της τεσσαρακοστής, υπενθυμίζοντας μας τι δύναται και τι οφείλει να γίνει ο αληθινός αγωνιστής της νηστείας: αγιασμένος, όργανο του παρακλήτου,καθαρός και όχι σχολαστικός θεολόγος , θεόπτης του αγίου φωτός. 

Η ορθοδοξία του αγίου Γρηγορίου Παλαμά διέσωσε την εκκλησία από τον κίνδυνο της ειδωλολατρίας του σχολαστικού σοφιστικού λόγου ως μοναδικής αυθεντίας στην θεολογία .  Απέδειξε ο άγιος με συγγράμματα και παραστάσεις σε Συνόδους, αλλά κυρίως με  το πρακτικό βίωμα του, ότι ο Θεός δεν είναι σύλληψη της διάνοιας μας και πλάσμα της φαντασίας μας και αφηρημένη δοξασία, αλλά Πνεύμα αληθινό που συναντά με τις ενέργειες Του τον άνθρωπο της προσευχής και της πίστης στον πραγματικό χρόνο και χώρο και αγιάζει την ύλη χωρίς να εκπίπτει  η αναφής ουσία του στην κτιστότητα, χωρίς να εκπίπτει από την θεότητα Του ερχόμενος σε επαφή με την κτίση.Η ενέργεια του Θεού είναι εκ της ακτίστου ουσίας Του και όχι κτιστή. Ο Θεός είναι μεθεκτός στις ενέργειες Του. Ο Θεός ήλθε κοντά στους ανθρώπους.

Ο Θεός είναι τόσο μακρυά μας όσο και δίπλα μας. Ακατάληπτος και καταληπτός. Κύριος στον ουρανό και σύντροφος στην γη. Δεν είμαστε σε φυσική θέση και γνώση να γνωρίζουμε τί είναι ο Θεός, αλλά γνωρίζουμε τί κάνει Εκείνος για εμάς. Μας δίνει ουσία, μας συντηρεί, μας αγιάζει,μας οδηγεί στη θέωση.

Όταν ο Θεός "αποστρέφει το πρόσωπο Του από τα πλάσματα Του", τίποτα πλέον δεν υπάρχει, αλλά χάνεται στην ανυπαρξία...Ο άνθρωπος δεν είναι θεός ο ίδιος, δεν αυτονομείται από την πηγή της Ζωής και της ύπαρξης. Η αυτονόμηση του, συνεπάγεται τον θάνατο.Βέβαια, αυτά είναι σχήματα θεωρητικά. Εμείς αρκούμαστε να δοξάζουμε την απέραντη φιλανθρωπία Του γιατί ζούμε και αναπνέουμε, επειδή Εκείνος Είναι και θέλει μέσα στην ακατάληπτη αγάπη Του για εμάς.

Ο Θεός δεν είναι ένα θέμα ανάλυσης σε φιλοσοφικά σεμινάρια, ούτε επινόηση του ανθρώπινου νου , αλλά Αυτός που υπάρχει από πάντα και έρχεται να μας συναντήσει, να μας αποκαλυφθεί ως θεατός στην θαβώρεια δόξα Του, για να μας χαρίσει τη βασιλεία Του. Όπως οι μαθητές στο όρος Θαβώρ είδαν την θεότητα, καθώς ηδύναντο, όταν εισήλθαν στην νεφέλη την φωτεινή, έτσι και ο ησυχαστής είναι σε θέση να ορά την άκτιστη θέα Του.Τον Θεό τον ζούμε και τον αναπνέουμε με ζωή μετανοϊκή, μυστηριακή, προσευχητική.

Ο άγιος Γρηγόριος αποστομώνει τους "τεχνολόγους" και ρήτορες της ανθρώπινης σοφίας και διασώζει την Εκκλησία από την ολέθρια πλάνη τους. Προβάλλει την ορθοδοξία του ζώντος Θεού , του αληθινού Θεού.Του Θεού του υπάρχοντος.

Στο ευαγγελικό ανάγνωσμα , εξάλλου προβάλλεται η ανάγκη για άφεση αμαρτιών ώστε να υγιαίνει ο άνθρωπος και σε ψυχή και σε σώμα. Η αμαρτία γεννά την ασθένεια , την φθορά και τον θάνατο. Ο παραλυτικός της ευαγγελικής περικοπής εικονίζει την πεσμένη στη φθορά και τον θάνατο μερίδα της ανθρωπότητας,η οποία αναζητά απεγνωσμένα την πνευματική και σωματική υγεία και πέρα από αυτή την συμβατότητα, την υπέρβαση, δηλαδή την αγιότητα και την κατά χάριν θέωση .

Τόση είναι η πίστη του παράλυτου, τόσο εναργής  η συνείδηση ότι ο Χριστός είναι ο απόλυτος σωτήρας του, ώστε πείθει τους φίλους να χαλάσουν μέρος της σκεπής και να συναντήσει τον Χριστό, από τον οποίο τον χωρίζει πλήθος ανθρώπων. Προτού του δώσει την υγεία του σώματος ο Κύριος του δίνει πρώτον την άφεση των αμαρτιών. Η αμαρτία είναι η αιτία της παράλυσης του ανθρώπου , αλλά και η αληθινή παράλυση. Οι απόγονοι του Αδάμ ζούνε σε ένα κόσμο πόνου και δακρύων, φθοράς και θανάτου. Στη βασιλεία του νέου Αδάμ, του Χριστού, δεν έχει θέση ο πόνος και ο θάνατος. Ο άνθρωπος ανακαινίζεται, γίνεται κτίσμα όχι ερείπιο πλέον αλλά λαμπρό και ανακαινισμένο.Περιβάλλεται από την χάρη του Θεού και αντανακλά την θεότητα.

Με την άφεση των αμαρτιών, ο παραλυτικός λαμβάνει μετά και την υγεία του σώματος.

Κάτω από το ευλογημένο πετραχήλι , αγαπητοί μου, στο μυστήριο της εξομολόγησης, την  λειτουργία ανακαίνισης του πεσμένου ανθρώπου, συντελείται και πάλιν και πολλάκις το θαύμα του παραλυτικού. Έρχεται ο άνθρωπος με μετάνοια και πίστη, έρχεται με συνείδηση αμαρτωλότητας,έρχεται εικόνα χαλασμένη και ψυχή που ασθενεί και προσπίπτει στην θεραπευτική αγκαλιά του Χριστού. Λαμβάνει σαν θυμίαμα δεκτό τη μετάνοια ο Κύριος και επιδιορθώνει τις βλάβες. Αφαιρεί τα χαλάσματα , καθοδηγεί στην ανακατασκευή με όργανο τον άξιο πνευματικό και με πηλό που φτιάχνει από τα δάκρυα του αμαρτωλού, αναπλάθει και επιδιορθώνει τις ατέλειες του μετανοημένου πλάσματος Του.Με τη μυστηριακή ζωή και την ορθή προσευχή και πίστη μεταμορφώνει σε δοχείο του αγίου φωτός τον πρώην εσκοτισμένο.Και κατέρχεται η αόρατη χάρη του αγίου Πνεύματος για να μεταβάλλει τον μετανοημένο σε καινή κτίση και πολλές φορές σε ποιμένα των αδελφών του. Δεν είναι λίγα τα παραδείγματα "ξεγραμμένων" ανθρώπων, οι οποίοι μέσα από την μετάνοια, όχι μόνο σώθηκαν, αλλά ξεπέρασαν και αυτούς τους αγγέλους.

3-3-2018 ππκ