Κυριακή Ζ΄ από του Πάσχα: Των Αγίων 318 Πατέρων της Α΄ εν Νικαία Συνόδου

Αγαπητοί χριστιανοί,

Η Εκκλησία μας σήμερα θυμάται τους 318 θεοφόρους Πατέρες της Α΄ Οικουμενικής Συνόδου. Οικουμενική Σύνοδος για την Εκκλησία είναι η συνέλευση εν αγίω Πνεύματι κληρικών και επισκόπων από τη σύνολη ορθόδοξη οικουμένη, για να επιλυθούν συνοδικά δηλ. δημοκρατικά,εκκλησιαστικά και αγιοπνευματικά διάφορα προβλήματα της εκκλησιαστικής ζωής και θεολογίας και κυρίως για να αντιμετωπιστούν οι αιρέσεις. Οι οικουμενικές σύνοδοι έχουν βάση και έρεισμα στην αγία γραφή και υπόδειγμα την αποστολική σύνοδο του 49 μΧ, όπου οι μαθητές του Χριστού συνήλθαν στα Ιεροσόλυμα για να επιλύσουν αναφυόμενα προβλήματα στην πρώτη εκκλησία. Δηλ. η οικουμενική σύνοδος είναι κάτι το απόλυτα εκκλησιαστικό και παραδοσιακό. Επίσης προηγήθηκαν πολλές τοπικές σύνοδοι, των οποίων τις αποφάσεις επικύρωσαν οικουμενικά οι μεγάλες σύνοδοι αργότερα.

Έτσι στις 20 Μαΐου 325 μΧ ο πρώτος χριστιανός αυτοκράτορας Κων/νος ο μέγας συγκάλεσε σύνοδο στην Νίκαια, πόλη της Βιθυνίας για να αντιμετωπιστεί η αίρεση του αλεξανδρινού πρωτοπρεσβύτερου Αρείου που δίδασκε ότι ο Υιός και Λόγος του Θεού δεν ήταν Θεός ομοούσιος ,συνάναρχος και ομότιμος με τον Πατέρα, αλλά κτίσμα, δηλ. δημούργημα του Πατέρα εν χρόνω και απλώς ειπείν ένας ηθικός και άγιος άνθρωπος. Στη σύνοδο συμμετείχαν μεγάλα πνευματικά και θεολογικά αναστήματα της Εκκλησίας, όπως ο μέγας Αθανάσιος , ο οποίος αν και διάκονος και νέος στην ηλικία, πρωταγωνίστησε αποδεικνύοντας με μαρτυρίες της Αγίας Γραφής και της παράδοσης της Εκκλησίας, τον Υιό και Λόγο του Θεού, ομοούσιο με τον Πατέρα και δημιουργό της Κτίσης και όχι κτίσμα ή δημιούργημα. Επίσης συμμετείχαν στην α΄αυτή σύνοδο οι άγιοι Μακάριος Ιεροσολύμων,Σίλβεστρος Ρώμης,Ευστάθιος Αντιοχείας,μοναχός Παφνούτιος,Νικόλαος και Σπυρίδων, ο άγιος Αλέξανδρος Αλεξανδρείας, ο άγιος Όσιος Κορδούης, πνευματικός σύμβουλος του αυτοκράτορα κ.α.

Η Σύνοδος κατεδίκασε τον Άρειο και τις ιδέες του , διετράνωσε την ορθοδοξία αλλά και θέσπισε ιερούς κανόνες απαραίτητους για την εκκλησιαστική ζωή. Επίσης, καθόρισε τον εορτασμό του Πάσχα, την πρώτη Κυριακή της άνοιξης και εξέδωσε το Σύμβολον της Πίστεως, το γνωστό "Πιστεύω..", το οποίο συμπλήρωσε στην τελική του μορφή όπως το ξέρουμε σήμερα η β΄οικουμενική σύνοδος.Επίσης ξαναδέχτηκε στους κόλπους της εκκλησίας όσους μετανόησαν και ομολόγησαν την ορθοδοξία και έβαλε τα ερείσματα για μια εκκλησία πιστή στην Παράδοση της και την διδασκαλία του Κυρίου, συνοδική, διαλεκτική με τον κόσμο, μια εκκλησία ζωντανών δογμάτων που οδηγούν στην σωτηρία, ενώ κατεδίκασε τον ανθρώπινο δογματισμό και υποκειμενισμό σε θέματα πίστης.

Η μνήμη των αγίων 318 Πατέρων της εν Νικαία Συνόδου, μας υπενθυμίζει τα εξής:

α) Η Σύνοδος συγκλήθηκε μέσα σε ένα κλίμα αγάπης και με σκοπό την εκκλησιαστική ειρήνη και ομόνοια. Δεν αντιμετώπισε τους αιρετικούς με εχθρότητα και μισαλλοδοξία, αλλά σαν άρρωστα μέλη του εκκλησιαστικού σώματος, με φιλανθρωπία και ενδιαφέρον αλλά και με προσήλωση στην αυθεντικότητα της Πίστης , στα θέματα της οποίας υπήρθε ανυποχώρητη για να μην διασαλευθεί και αμαυρωθεί η Αλήθεια που ο Χριστός παρέδωσε με το ίδιο Του το Αίμα. Όμοια αποτελέστηκε απο συνέδρους ομότιμους και ίσους μεταξύ τους, χωρίς κάποιος να διεκδικεί το αλάθητο ή το πρωτείο.

β) Στην αίρεση φαίνεται ξεκάθαρα η αρρώστια και η κατάρα της υπερηφάνειας. Ο αιρεσιάρχης Άρειος επήρθη λόγω της υψηλής του θέσης και της ακραιφνούς φιλοσοφικής του κατάρτισης. Ήταν πρωτοπρεσβύτερος της αλεξανδρινής εκκλησίας και δάσκαλος του ευαγγελίου. Στην θεοπαράδοτη όμως διδασκαλία προσέθεσε ανθρώπινες διδασκαλίες και φιλοσοφιστικά φληναφήματα που γέννησε η ανθρώπινη και πεπερασμένη του διάνοια. Προσπάθησε να "περάσει" ως ορθοδοξία την τποκειμενική θέση που του υπαγόρευε η υψηλή αλλά αφώτιστη λογική του, ενώ με όπλα τη φυσική του γοητεία και ηθική ζωή παρέσυρε πλήθος του λαού προς την κακοδοξία. Επίσης, η ίδια η διδασκαλία του προέβαλε μόνο την ηθική αλλά όχι και την ορθή πίστη. Δεν ήταν ο Ιησούς ένας τέλειος ηθικός άνθρωπος και διδάσκαλος μόνο, αλλά ο ενανθρωπήσας Θεός. Απόδειξη πως δεν φτάνει μόνο η ηθική ζωή αλλά και η πίστη για την σωτηρία του ανθρώπου.Ο Άρειος ήταν αρκετά υπερήφανος ώστε να παραδεχτεί κάτι που παρέδωσαν στην Εκκλησία οι αρχαίοι πατέρες και οι απόστολοι, δηλ. η ίδια η συνείδηση της. Αλλά δεν ήταν μόνο η πτώση του εωσφορική, αλλά και το τέλος του έμοιαζε με αυτό του Ιούδα, αφού διερήχθησαν τα εντόσθια του και πέθανε με φρικτό τρόπο μέσα σε ένα δημόσιο απόπατο.

γ) Η Εκκλησία δεν δογματίζει στηριζόμενη σε ανθρώπινες διδασκαλίες αλλά σύμφωνα με αυτά που της παραδόθηκαν. Τα δόγματα, δηλαδή οι ακριβείς αλήθειες δεν είναι επινόηση των πατέρων και των συνόδων αλλά υπήρχαν από πριν στην παράδοση και στην Γραφή. Οι σύνοδοι τα αλίευσαν μέσα απ'αυτήν και διετράνωσαν την αλήθεια. Το δόγμα της ανάστασης του Χριστού λχ το γνώριζαν και το αναγνώριζαν και οι μη θεολόγοι και μάλιστα πριν από την οικουμενική σύνοδο. Είναι θέμα πίστης. ¨Ομως από την στιγμή που αμφεσβητήθη , όφειλε η σύνοδος να το υπενθυμίσει και να το στερεώσει στην εκκλησιαστική συνείδηση ως δόγμα.

δ) Υπάρχει διάκριση δόγματος και δογματισμού. Δόγμα είναι μια αναμφισβήτητη αλήθεια που υπάρχει από πάντα. Πχ. δόγμα φυσικό είναι ότι ο ήλιος ανατέλει από την ανατολή και δύει στην δύση. Δογματισμός είναι ένα καταπιεστικό σύστημα ανθρώπινων επινοήσεων και επιμονής στο εγωιστικό θέλημα. Κάτι που χαρακτήριζε τους αιρετικούς και τον Άρειο. Η Εκκλησία όμως μας προσφέρει με τα δόγματα της, δηλ το πιστεύω της την ελευθερία, την ευλογία, την αυθεντικότητα και την αποδέσμευση από αμφιβολίες και φοβίες υποκειμενικές και λογιστικές.

Ας μακαρίσουμε λοιπόν, αδελφοί μου, τους αγίους αυτούς πατέρες. Τα μυρίπνοα άνθη του παραδείσου, τας σάλπιγγας της θεολογίας, της μυστικής Σιών-Εκκλησίας τους πύργους. Αυτούς τους ομοζήλους και διαδόχους των αποστόλων. Αυτούς που έδωσαν την ζωή τους στον Χριστό και στην αλήθεια. Αυτούς που μας πότισαν με τον μεστό οίνο της ορθοδοξίας και εξαπέστειλαν κενούς τους υδαρούς της κοσμικής σοφίας. Και μαζί τους ας δοξάσουμε τον αναστάντα και αναληφθέντα Κύριο και πάλιν ερχόμενον κρίναι ζώντας και νεκρούς, τον Κύριο και αρχηγό της Ζωής και της Εκκλησίας. ΑΜΗΝ.