Αντίπαλοι στη ζωή, άγιοι στον ουρανό

Στην ιστορία της Εκκλησίας μας έχουμε και αυτό το παράδοξο για τον κόσμο, αλλά κατά Θεόν μικρό και ασήμαντο: να αγιοποιούνται επίσκοποι που στην εκκλησιαστική τους ζωή υπήρξαν αντίπαλοι. Και αυτό βέβαια μπορεί να σκανδαλίζει τον άνθρωπο των κοσμικών κριτηρίων αλλά η εκκλησιαστική κρίση και οι βουλές του Θεού διαφέρουν κατά πολύ απ'αυτές των ανθρώπων.

Η αγιοποίηση ενός προσώπου εξαρτάται από το εκκλησιστικό και μάλιστα λαϊκό θέλημα που στηρίζεται σε αποδείξεις αγιότητας όπως χριστιανικός βίος, αγώνες για την ορθοδοξία, ασκητική βιοτή, έργα αγάπης, αναγνωρισμένη προσφορά στον άνθρωπο και την Εκκλησία, εν ζωή και μετά θάνατον θαυματοποιία κ.α. Η αγιότητα του αναφέρεται στη σχέση του με το θείο και στην κατά Χριστόν άψογη πολιτεία, μαρτυρία ή και μαρτύριο του.

Ο κοσμικός άνθρωπος συνηθίζει να μετρά τα πάντα με την ηθική του "καλού και του κακού", του "άσπρου και του μαύρου" , του απαρέγκλιτα ορθού , του σωστού image όπως θα λέγαμε που επιβάλεται να είναι ξένο κάθε ψόγου ή παρεκκλίνουσας συμπεριφοράς.
Αυτά είναι και τα κριτήρια του "άγιου" και ηθικού πολίτη αυτού του κόσμου.
Όμως η Εκκλησία πορεύεται σύμφωνα με την ηθική και όχι με τον ηθικισμό, την ορθοδοξία και όχι την κοσμική θρησκεία, το σεβασμό προς το πρόσωπο και την ιδιαιτερότητα του και όχι την επίθεση βάρους ευσεβιστικών καθηκόντων και χρεών στον άνθρωπο.

Παράδειγμα η στάση του αγίου Κυρίλλου Αλεξανδρείας έναντι στον Ιερό Χρυσόστομο. Από την αρχή εχθρική , στάση πολεμικής, κληροδοτημένη από τον θείο του Θεόφιλο Αλεξανδρείας. Σε αυτήν παρέσυρε και τον άγιο Επιφάνιο. Και αυτό διότι οι άγιοι μας δεν υπήρξαν αναμάρτητοι κατ'αρχήν αλλά σταδιακά πάλεψαν για τον αγιασμό τους στον στίβο της άσκησης, της ομολογίας και της αληθινής θεολογίας. Ίσως αυτό τους κάνει πλεόν συμπαθείς και οικειότερους προς τα δικά μας δεδομένα. Οι άγιοι δεν ήταν εξωγήινοι αλλά άνθρωποι χοϊκοί, πήλινοι που πάλεψαν με τους δαίμονες τους και τα πάθη τους. Γνώρισαν στιγμές πτώσης και ανάστασης και τελικά απεκόμισαν "τον στέφανον της δικαιοσύνης". Ποιός αρνείται την αγιότητα του υπερασκητή και ομολογητή Κυρίλλου ή την πανάγια πατερική ακτινοβολία του Χρυσοστόμου σήμερα; Η δύναμη του χρόνου και η αδυναμία των παθών που δημιουργούνται για να αυτοκαταστραφούν και πάνω απ'ολα η θεϊκή βούληση φέρνουν την ομαλότητα και εξουθενώνουν κάθε ίχνος ανωμαλίας. Στο ζύγι της εκκλησιαστικής συνείδησης και της άνωθεν θεϊκής κρίσης βαραίνουν πράγματα ουσίας και όχι υποθέσεις υποκρισίας.

Η σημερινή ημέρα προβάλει σαν μεγάλο φωστήρα τον Ιερό Φώτιο,στύλο της ορθοδοξίας. Στην σχέση του με τον άγιο Ιγνάτιο πατριάρχη Κων/πόλεως, ζηλωτή λάτρη των ιερών εικόνων και αποδεδειγμένα μαχητή της αλήθειας, τίθεται θέμα εκκλησιαστικής κανονικότητας, αφού ο Φώτιος "αθρόον" χειροτονηθείς καταλαμβάνει τον θρόνο του εξόριστου Ιγνατίου. Αργότερα για λόγους ορθόδοξης ομολογίας αντίθετους με τα αυτοκρατορικά συμφέροντα, ο Φώτιος εξορίζεται και αποκαθίσταται πάλι ο Ιγνάτιος!

Η αυστηρή κριτική του Ιγνάτιου προς τον Καίσαρα Βάρδα, θείο του αυτοκράτορα Μιχαήλ Γ' και ισχυρό άνδρα μετά την απομάκρυνση της Θεοδώρας από την εξουσία, είχε ως αποτέλεσμα να κατηγορηθεί για συμμετοχή σε συνωμοσία, να εξαναγκαστεί σε παραίτηση και να εξοριστεί στη νήσο Τερέβινθο. Στη θέση του εξελέγη ο Φώτιος, ο οποίος μέσα σε ελάχιστες μέρες από λαϊκός ανήλθε στις τρεις βαθμίδες της ιεροσύνης. Αρχικά η εκλογή του Φώτιου δεν ενόχλησε τον Ιγνάτιο, όταν όμως ο λόγιος πατριάρχης ήρθε σε αντίθεση με τους Ζηλωτές Στουδίτες, τότε οι υποστηρικτές του Ιγνατίου απευθύνθηκαν για υποστήριξη στον Πάπα Νικόλαο Α΄. Αυτός αρχικά δεν αντέδρασε, εξάλλου είχε αμφισβητηθεί η κανονικότητα της εκλογής και του Ιγνατίου, αργότερα όμως καταδίκασε τον Φώτιο. Οπωσδήποτε, πίσω από την παπική καταδίκη υπήρχε η αξίωση για το πρωτείο και η προσπάθεια της Ρώμης να αποκτήσει επιρροή στην αρτιγέννητη εκκλησία της Βουλγαρίας.

Το 867 ο Βασίλειος Α' ο Μακεδών δολοφόνησε τον Μιχαήλ Γ' και ανέβηκε στο θρόνο. Επιδιώκοντας τη συμμαχία με τον Νικόλαο Α΄ και τον Λουδοβίκο Β΄, αυτοκράτορα της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, ο Βασίλειος εξόρισε το Φώτιο και αποκατέστησε τον Ιγνάτιο στον πατριαρχικό θρόνο. Μετά την αποκατάστασή του από σύνοδο, στην οποία συμμετείχαν αντιπρόσωποι του Πάπα και θεωρείται από τους Δυτικούς ως η Η΄ Οικουμενική, ο Ιγνάτιος δεν υποχώρησε στο βουλγαρικό ζήτημα και το 870 η βουλγαρική εκκλησία επανήλθε στη βυζαντινή σφαίρα επιρροής.

Αργότερα ο Ιγνάτιος συμφιλιώθηκε με τον Φώτιο, ο οποίος ανακλήθηκε από την εξορία και ανέλαβε τη διαπαιδαγώγηση των παιδιών του αυτοκράτορα. Όταν ο Ιγνάτιος πέθανε το 877, ο Φώτιος επανήλθε κανονικά στο θρόνο και συνέβαλε στην αγιοποίηση του προκατόχου του. Η μνήμη του Ιγνατίου τιμάται από την Ορθόδοξη Εκκλησία στις 23 Οκτωβρίου. Ενώ ο Ιερός Φώτιος την σημερινή ημέρα.

Ποιός θα αμφισβητήσει την ορθοδοξία ή την ιερότητα των δυό αγίων ανδρών;





(πηγές: wikipedia)