Κυριακή Δ΄ Νηστειών

Δύσκολος είναι ο δρόμος της αρετής, αδελφοί μου, γεμάτος αγκάθια και πειρασμούς, παγίδες και δυσκολίες. Κατά τις πνευματικές και πραγματικές εμπειρίες της παράδοσης μας ,όποιος αποφάσισε να σηκώσει τον σταυρό του και να γίνει στρατιώτης και ακόλουθος του Σταυρωμένου έχει να αντιμετωπίσει δαίμονες και φαντάσματα, γίγαντες αντιπάλους και εκδικητικούς νάνους. Πειρασμούς , πάθη, εμπαιγμούς, δισταγμούς , πόλεμο μέχρι εξόντωσης από τον κόσμο, αν είναι δυνατόν και πληγές θανάτου ακόμα, φτάνει να ξεστρατίσει και να λογιστεί υπήκοος της απάτης του αιώνα.

Όλα αυτά τα φρικτά και δεινά είναι τα φόβητρα μιας πνευματικής προσπάθειας για ανάβαση εν Χριστώ που όμως αποτελούν τη μία μόνο όψη του νομίσματος. Γιατί από την άλλη όψη , την μυστική και σε λίγους φανερή , αλλά όχι καταφρονεμένη ατενίζουμε πράγματα και υποθέσεις θαυμασμού και χαράς. Στεφάνια πνευματικά και βραβεία ακατάληπτα. Θέα του Θεού και μυστική ευφροσύνη, εμπειρία αποκάλυψης και χαρά της αληθινής ζωής. Δύσκολες οι αναβάσεις, ιστοί αράχνης τα πολεμήματα, θρασύδειλα σκιάχτρα τα τελώνια, δύσκολες μα κατορθωτές οι αρετές,βασιλικό διάδημα η κορυφή. Αυτή η παραβολική κλίμακα που παρουσιάζουμε βέβαια αναφέρεται στη θεματική της ημέρας: στη μνήμη του αγίου Ιωάννη του Σιναΐτη που είναι και συγγραφέας της "Κλίμακας".

Λιοντάρι και αετός ο Ιωάννης. Θεριό και άγγελος της ερήμου. Ζει κοντά στους αγίους και τους ασκητές. Καταγράφει τις αρετές τους και σκιαγραφεί τις πτώσεις τους. Γνωρίζει από προσωπική εμπειρία τί σημαίνει να ανεβαίνεις την κλίμακα των αρετών. Τί σημαίνει να σε προσκαλεί ο παράδεισος και να σε διεκδικεί η κόλαση. Γνωρίζει και καταγράφει τί σημαίνει ανάσταση και πτώση, ορμή και πισωγύρισμα, νήψη και ακηδία και μας το προσφέρει με λόγο ποιητικό,διαδακτικό, αληθινά θεολογικό. Στα συγγράμματα και τις υποθέσεις της "Κλίμακας", ο πιστός μπορεί να βρεί λες ολόκληρο το ευαγγέλιο και συνάμα την Ιερά Παράδοση εξηγημένη και αναλυμένη με τρόπο τέτοιο ώστε τα μυστικά να γίνονται κοινόχρηστα και τα απλά να παρουσιάζονται μεγαλόπρεπα. Όλη η ορθόδοξη χριστιανοσύνη ξεδίψασε από το βιβλίο αυτό.

Από την άλλη έχουμε την ευαγγελική περικοπή της ημέρας που αναφέρεται στη θεραπεία ενός δαιμονισμένου παιδιού. Δεν είναι άστοχη και ασύνδετη ίσως η περικοπή με τη μνήμη του αγίου Ιωάννη ως συγγραφέως της "Κλίμακας των αρετών", αν και δεν τέθηκε σ'αυτό το σημείο της Τεσσαρακοστής για αυτόν ακριβώς τον λόγο. Όταν ατενίζουμε τον εσωτερικό μας κόσμο και τον κόσμο γενικότερα, ας μην ψάξουμε να βρούμε τον δαιμονισμό της φύσης και του ανθρώπου στην φρικτή μόνο περίπτωση ενός ταλαίπωρου δαιμονισμένου. Ας κοιτάξουμε τα πράγματα πίσω από τα πράγματα. Ο δαιμονισμός και η πτώση είναι το ύπουλο σαράκι που τρώει ότι απομακρύνθηκε από την χάρη του Θεού, ότι είναι μακρυά και διάφορα από την αληθινή πηγή της ζώης. Διαστροφή και ασχημονία, κακότητα και μίσος, αντιπαλότητα και παραποίηση, φθορά και καταστροφή, εγωκεντρισμός και θεοποίηση των κτισμάτων. Ο κόσμος σε πολλές περιπτώσεις πορεύεται αντίστροφα. Σε μια κλίμακα οπισθοδρόμησης και πτώσης που κατάληξη έχει τον παμφάγο άδη και την ανυπαρξία. Η εκκλησιαστική και ασκητική ζωή είναι ο δρόμος που πάει ίσια, εξελικτικά προς την πραγμάτωση, την δικαίωση, την θέωση, το φυσικό , το αληθινό, το αυθεντικό,το θεϊκό. Η Εκκλησία κάθε χρονική στιγμή αλλά ιδιαίτερα την σαρακοστή, τώρα δηλαδή που μας βγάζει στην έρημο της άσκησης στην αυτογνωσία, μας προτείνει την συμπόρευση με το λογικό, αυτό που ο εσκοτισμένος νους βλέπει ως παράλογο γιατί συνήθισε να συμπορεύεται με την αμαρτία και να ηδονίζεται μέσα σ'αυτήν. Και ότι είναι λογικό είναι πάντα εκκλησιαστικό. Νηστεία και σαρακοστή σημαίνει κυρίως επιστροφή στην Εκκλησία και στον τρόπο ζωής που αυτή προτείνει, επιστροφή στο δρόμο της.

Το δίλημμα της σαρακοστής και το αεί δίλημμα που θέτει η Εκκλησία ως πραγματικότητα στον άνθρωπο κάθε εποχής είναι: δαιμονισμός ή θέωση. Και στις δύο περιπτώσεις ο άνθρωπος δεν μπορεί να διακρίνει την αλήθεια ή να αποδείξει και να αποτινάξει το ψέμα παρά μόνο μέσα από ένα ασφαλές και διαυγέστατο μέσο: το δίπτυχο προσευχή και νηστεία. 

Καλό υπόλοιπο και καλό παράδεισο.