Οι φαιδρότητες περί την Αγία Σοφία

του Αριστείδη Πανώτη, Καθηγητή-Ιστορικού, Μ. Ιερομνήμωνα της Εκκλησίας

Στις Η.Π.Α. υπάρχουν και σοβαροί κληρικοί και διαπρεπείς θεολόγοι και βυζαντινολόγοι για να απευθυνθούν όσοι αγνοούν θέματα ιστορικά και λειτουργικά προκειμένου να μην γελοιοπούνται με φαιδρότητες όπως είναι αυτή η αυτόβουλη δήθεν «λειτουργία στην Αγία Σοφία» στις 17 Σεπτεμβρίου! Οσοι από μακρού προπαγανδίζουν αυτή την ανοησία δεν είχαν χρόνο να ερωτήσουν κάποιους ειδικούς ότι τέτοια ευαίσθητα θέματα δεν προσφέρονται για δημόσιες σχέσεις και πολιτική αυτοδιαφήμιση, αλλά ούτε ακόμη και για να εξάψουν την φαντασία των εραστών της τραγικά πληρωθείσης το 1922 «Μεγάλης Ιδέας»!

Η αμέλειά τους φανερώνει πόσο αδιάβαστοι είναι για το θέμα που δήθεν κόπτονται να «υπηρετήσουν» και πόσο άσχετοι παραμένουν με την Ιστορία, την λειτουργική και κανονική τάξη της Ορθοδόξου Εκκλησίας! Διαβάζοντας τις δηλώσεις τους καταλαβαίνει κάθε Ελληνορθόδοξος πόσο άσχετοι είναι με τα εκκλησιαστικά θέματα και πως τώρα μάλλον παρεμβάλλονται για άλλους στόχους, ένας των οποίων είναι να προκαλέσουν τους εθνικιστές και τους ισλαμιστές της Τουρκίας να αντιδράσουν κατά των Ορθοδόξων τώρα που μετά το 1923 η τουρκική κυβέρνηση έχει αρχίζει να διαλέγεται δειλά και πολιτισμένα με το Πατριαρχείο μας;

Δυστυχώς, οι κύριοι που πρωτοστατούν σ’ αυτές τις φαιδρότητες φαίνεται πως αγνούν το όλο θέμα της ΑΓΙΑΣ ΣΟΦΙΑΣ!

α) Η σημερινή Αγιά Σοφιά είναι το τρίτο κτίσμα του ναού στην ίδια θέση που οικοδομήθηκε μέσα σε μια πενταετία από τον Ιουστινιανό το 532-537. Το κτίσιμο τελείωσε στις 22 Δεκεμβρίου 537 και εγκαινιάστηκε μετά πενθήμερο στις 27 Δεκεμβρίου, ημέρα που από τότε εόρταζε κάθε χρόνο ο ναός, κατά τα κρατούντα στην αρχαία Εκκλησία. Τότε οι ναοί «εόρταζαν μόνον τα γενέθλια των εγκαινίων τους» και όχι οπως μεταγενέστερα στη μνήμη του α ή β Αγίου που μετά τον αφιέρωσαν. Επομένως κανείς εορτασμός δεν γινόταν κατά την μνήμη της μάρτυρος Αγία Σοφίας στις 17 Σεπτεμβρίου στον ναό «της του Θεού Σοφίας», γιατι η Κων/πολη δεν είχε σχέση με την Ρωμαία μάρτυρα επειδή στην Πόλη ετιμάτο κυρίως η Αγία Ευφημία, όπως δείχνουν τα ερείπια του ναού της παρά τον Ιππόδρομο.

β) Ο ναός «της του Θεού Σοφίας», είναι αφιερωμένος στην ιδιότητα της Πανσοφίας του Θεού, που γνωρίζει και κατευθύνει τα πάντα στη φύση και στην Ιστορία με τη σάρκωση του Λόγου Του για τη σωτηρία μας, που είναι ο Ιησούς Χριστός. Ο περίπυστος αυτός ναός μετά του αρχαιότερου ναού «της του Θεού Ειρήνης», στην παλαιότερη μορφή του από την Ιουστινιάνειο σημερινή, αποτελούσαν την αρχιεπισκοπική καθέδρα της «Μεγάλης του Χριστού Εκκλησία» η οποία λειτουργούσε «υπερόρια» και όχι «ενόρια» όπως ψευδώς τώρα οι άσχετοι διαδίδουν. Αυτό δείχνουν οι Ασματικές Ακολουθίες της και το μέγα πλήθος των πρεσβυτέρων, των διακόνων, των ψαλτών και οστιαρίων της κλπ που διακονούσαν στις πολλές γύρω εκκλησίες της Βασιλεύουσας, όπως σήμερα περίπου λειτουργεί ο καθεδρικός ναός του Σωτήρος Χριστού στο Λατερανό της Ρώμης, μετωνομαστείς αργότερα σε Άγιο Ιωάννη, για να τιμώνται ο Πρόδρομος και ο Ευαγγελιστής. Επομένως, ο ναός «της του Θεού Σοφίας» της βασιλεύουσας δεν ήταν μια μικρή μονάδα του εκκλησιαστικού σώματος, όπως είναι κάθε άλλη ενορία μέσα στη δικαιοδοσία του κλίματος της αρχιεπισκοπής Κων/πόλεως. Ήταν ο πυρήνας της Αποστολικης Καθέδρας της Νέας Ρώμης και λειτουργούσε ως θεσμικόν κέντρο της κατ’ Ανατολάς Εκκλησίας και δεν μπορούν κατά το δοκούν να μεταχειρίζονται τις ιερές μνήμες του Γένους μας όσοι αγνούν την Ιστορία του. Ήδη κάποιες άκριτες ενέργειες για την λειτουργική χρήση του ναού υπό των Ορθοδόξων το 1919-1921, δημιούργησαν προβλήματα στην Εκκλησία μας στη Λωζάννη και ενίσχυσαν τις σκανδαλώδεις φιλοτουρκικές διαθέσεις των Γάλλων το 1922-1923 εναντίον μας!

γ) Το πόσον ξένοι προς τα εκκλησιαστικά πράγματα μας είναι όσοι σκέπτονται τέτοια τολμήματα φαίνεται αφου αγνοούν πως κανείς κανονικός ορθόδοξος κληρικός δεν μπορεί να φορέσει καν πετραχήλι για να κάνει κάπου ακολουθία στη Πόλη χωρίς την ευλογία του αρχιεπισκόπου Κων/πόλεως. Αν αυθαιρετίσει αμέσως θα τιμωρηθεί και αν αυθαδιάσει θα καθαιρεθεί. Μόνον κάποιος αναρχικός ψευτοκληρικός μπορεί να επιχειρήσει τέτοια προσβολή στον «Πρώτο» της κατ’ Ανατολάς Εκκλησίας, ο οποίος όπως είναι γνωστό δεν φοβήθηκε ποτέ να διεκδικήσει από τις τουρκικές αρχές τα δίκαια της Εκκλησίας.

Πληροφορώ τους απερίσκεπτους οργανωτές ότι: πριν και πέραν του γεγονότος της προσευχής στην Αγιά Σοφιά της 25ης Ιουλίου 1967 του πάπα Παύλου ΣΤ , πολλοί Ορθόδοξοι Πατριάρχες, ιεράρχες και κληρικοί και λαϊκοί προσευχήθηκαν σιωπηρά στον ίδιο τόπο από το 1934 που ο Μουσαφά Κεμάλ γνωρίζοντας τον σεβασμό της χριστιανοσύνης στην ιστορία του ναού τον μετέβαλε σε μουσείο υπερβαίνοντας τον εθνικισμό του και τις αντιδράσεις των μουσουλμάνων συμπατριωτών του! Στη συνέχεια επέτρεψε την αποκάλυψη των ψηφιδωτών του που είναι διδασκαλείο της πίστεως των κτιτόρων του στους προσκυνητές και στους επισκέπτες του, αψευδής μαρτυρία της χριστιανικής καταβολής του.

Πολλά από τα γραφόμενα όζουν προτεσταντικής ασυναρτησίας. Η Εκκλησία μας δεν είναι ασύντακτη αγέλη βόσκουσαν στους αφύλακτους λειμώνες των Η.Π.Α. Λίγη μελέτη και πρόσοχή διαφυλάσσει και τις πολιτικές φιλοδοξίες όσων τολμούν να παίζουν ακόμη και με την Ιστορία ενός πάνσεπτου ναού.


amen