Φώς και ελευθερία σε όλους τους δαιμονισμένους...

Παραμονές των Χριστουγέννων κυκλοφόρησε ένα κατάπτυστο άρθρο, πού θυμίζει ναζιστική ή  σοβιετική προπαγάνδα στις πλέον ξύλινες και γραφικές της μορφές.Ήταν ανερυθρίαστα αντικληρικαλιστικό και απόλυτα αφοριστικό σε βαθμό γραφικης υστερίας. Για την ακρίβεια παρουσίαζε όλο τον ιερό κλήρο της χώρας, σαν εσμό φιλάργυρων και παιδοφίλων.Σε μια ένδειξη μεγαλοψυχίας χαλάλιζε τον τίτλο του άξιου θρησκευτικού λειτουργού(μια και η λέξη ιερέας είναι αναθεματισμένη τη σήμερον) σε πολύ λίγους.

Η συντάκτης ή μάλλον πιό ορθά και δίκαια , οι απαιτούντες ένα τέτοιο άρθρο διάλεξαν την εποχή. Είναι σύνηθες και σχεδόν εθιμικό, σαν τις χριστουγεννιάτικες μπάλες του δέντρου ή τα λαμπροκούλουρα, κάθε Χριστούγεννα και Πάσχα, να γράφεται κάτι "δυνατό" και "αποκαλυπτικό" για την ... σάπια ηθική και την προκλητική πολιτεία ημών των ιερέων. Το μόνιμο σκάνδαλο της εκκλησιαστικής περιουσίας, πού την διαχειριζόμαστε σαν στυγνοί Αλ Καπόνε και φυσικά η αυτόματη μετάλλαξη μας σε σεξουαλικά τέρατα μόλις φορέσουμε το ράσο.

Δεν θέλω να μπώ σε διαδικασία απολογητικής για το ποιόν των ιερέων ή το έργο της Εκκλησίας , πού είναι εγνωσμένα και τα δύο σε αυτούς πού δεν ζούν μέσα από πάνελ μισθωτών παπαγαλακίων και μανιφέστα γεροντοκοριασμένων ψυχών, αλλά στην πραγματική οδυνηρή ζωή. Η καλύτερη απόδειξη και τα πιστοποιητικά μας σαν Εκκλησία ή σαν ιερέων, σαν προσώπων και θεσμών τελικά, βρίσκεται στα χέρια και τις καρδιές, του απλού κοινού μέσου πολίτη του μόχθου και της ζωηρής πραγματικότητας. Γράφονται πολλά εις μάτην για την υπεράσπιση μας. Την αφήνω σιωπηρά και με εμπιστοσύνη σε εκείνους πού ξέρουν.Άλλωστε η περιπτωσιολογία και το ψιλολόγι είτε μας ευνοεί είτε στρέφεται εναντίον μας υπόκειται στον ψεύτη νόμο της στυγνής σχετικότητας πού δεν αποδεικνύει αλήθεια ή αλήθειες.

Όμως δεν διστάζω να πώ και αυτό είναι τραγική αλήθεια και ορθό ψηλαφητό συμπέρασμα, πώς όλες αυτές οι κινήσεις, όλα αυτά τα ψόφια ψελλίσματα ταπεινής και μοχθηρής μίσθαρνης δημοσιογραφίας δεν είναι παρά μικρές ομολογιακές πράξεις απόταξης του ιδίου του Χριστού. Η λάσπη στους ιερείς αφορά στο πρόσωπο του Χριστού. Καμία τάξη ή κάστα δεν πολεμήθηκε τόσο όσο αυτή των ιερέων, των ορθόδοξων ιερέων δηλαδή. Γιατί ο Χριστός δεν βολεύει. Ο Χριστός θέτει ηθικά διλήμματα αιματηρά και μια στάση ζωής σταυρώσιμης και επώδυνης για γενναίες και όχι τυχάρπαστες ψυχές. Ο συντάκτης και ο πανελίστας καλούνται να δώσουν όρκο πίστης και απόταξης, μικρά ομολογιακά κείμενα πείρας(δοκιμασίας), υπογραφές σε δηλώσεις, δηλωσίες πού επιζητούν ανέλιξη και αναγνώριση στην θρησκεία της επαγγελματικής και κοινωνικής ανέλιξης, στρατιωτάκια του στάτους.

Ποτέ δεν κατάλαβα πώς είναι να ζείς συνειδητά τρώγοντας σάπιο και πουλημένο ψωμί. Ποτέ δεν κατάλαβα την μικροψυχολογία του συκοφάντη υπαλληλίσκου, την αναξιοπρέπεια της στρατευμένης πένας, το να ζείς υπό τον ήλιο με φιλοδοξίες ψιχίων, πιπτόντων από της τραπέζης επιτήδειων προαγωγών(λαϊκά νταβατζήδες) και να καμαρώνεις για την συστράτευση σου με τις δυνάμεις προπαγάνδας και επιβολής.

Έρχεται κάποια στιγμή η ώρα για τον καθένα να ξεπληρώσει ενώπιον του εαυτού του ακριβά τιμήματα, λέξεις πού δύσκολα αναθιβάλονται και είναι δυσπρόφερτες μέσα στον ζόφο του συνειδελέγχου.

Εύχομαι για περισσότερο φώς και ελευθερία σε όλους τους δαιμονισμένους...

Πού είναι ο Χριστός;

 Γράφει ο  Πέτρος Παναγιωτόπουλος

Με την ευκαιρία της μεγάλης γιορτής της χριστιανοσύνης, των Χριστουγέννων, τα Μέσα και τα blogs θα «θυμηθούν» και πάλι την ιστορία του αστεριού, που οδήγησε τους Μάγους από την Ανατολή στη φάτνη του νεογέννητου Βασιλιά. Θα ακουστούν και πάλι γνώμες ειδικών (στην καλύτερη περίπτωση), εικασίες, εκτιμήσεις και υποθέσεις για την προέλευση και τη φύση αυτού του μυστηριώδους ουράνιου σημαδιού. Μύθος, θαύμα, σύνηθες αστρονομικό φαινόμενο; Και πάλι θα παρελάσουν μπροστά μας οι ποικίλες αντιλήψεις και απόψεις για το τι συνέβη δυο χιλιάδες χρόνια πριν.

Το σίγουρο είναι πάντως ότι κανείς δεν μπορεί να διατυπώσει μια ασφαλή εκτίμηση για το φαινόμενο. Οπότε επανερχόμαστε στον ίδιο παρονομαστή: οι πιστοί αποδέχονται την υπερφυσική εξήγηση του φαινομένου. Οι άλλοι κρατούν τις επιφυλάξεις τους. Εξάλλου, όπως έλεγε και ο αείμνηστος καθηγητής του Πανεπιστημίου της Θεσσαλονίκης Νίκος Ματσούκας, «οι ουρανοί διηγούνται δόξαν Θεού γι’ αυτούς που πιστεύουν… για όσους δεν πιστεύουν, δεν διηγούνται τίποτα».

Έτσι εξηγείται, μάλλον, γιατί τα μυστήρια της Βασιλείας είναι «εσφραγισμένα σφραγίσιν επτά» και γιατί στα «μωρά του κόσμου» επιλέχθηκε να αποκαλυφθεί το μυστήριο της σωτηρίας. Και το νεογέννητο Βασιλέα δεν τον «πήραν είδηση» ούτε οι τρανοί ούτε οι ιστορικοί της εποχής. Αυτοί που τον προσκυνούν είναι οι απλοί βοσκοί και οι (ξένοι) σοφοί μάγοι. Σ’ αυτούς αποκαλύπτεται η ανατολή του Ήλιου της Δικαιοσύνης.  Η απλότητα και η βαθιά και ουσιαστική σοφία αξιώνονται να δουν τη σάρκωση της αλήθειας στη γη.

Πριν από μερικές δεκαετίες, ένα θρησκευτικό έντυπο αναδημοσίευε τέτοιες μέρες το διήγημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη «Τα Πτερόεντα Δώρα». Σ’ αυτό ένας άγγελος κατεβαίνει την Πρωτοχρονιά στη γη για ν’ αφήσει τρία δώρα σε όσους ανθρώπους θα τα δέχονταν: ένα αστέρι για να φωτίζει τις συνειδήσεις, τη ζωή για να πάλλονται οι καρδιές και μία αύρα που θα δροσίζει τις ψυχές και φέρνει τη γαλήνη. Όμως δεν βρήκε πουθενά ανθρώπους που θα τα ήθελαν: ούτε σε πλούσια αρχοντικά, ούτε σε φτωχικά χαμόσπιτα, ούτε σε τόπους διασκέδασης, ούτε έξω στους δρόμους. Αυτό που βρήκε ήταν υποκρισία, μιζέρια, πλεονεξία και αυθάδεια.

Ο Σκιαθίτης λογοτέχνης λέει ότι κατόπιν ο άγγελος πήγε σε μια εκκλησία. Και εκεί όμως συνάντησε φιλοχρηματία και επίδειξη αμφίων. Το τελευταίο, βέβαια, θεώρησε σκόπιμο να το παραλείψει το ευσεβές φύλλο, για να μη σκανδαλισθούν προφανώς οι αναγνώστες του. Το σημαντικό όμως είναι ότι στο διήγημα, ο άγγελος πήρε τα δώρα και έφυγε από τη γη απογοητευμένος, αφού δεν βρήκε κανέναν που να τα θέλει πραγματικά.

Εκτός από το άστρο της Βηθλεέμ, πολλά λόγια πρόκειται ν’ ακούσουμε αυτές τις μέρες και για το νόημα των γιορτών. Και πολλά κηρύγματα επίσης, εντός και εκτός ναών. Σε πολλά από αυτά κατακεραυνώνεται – και όχι άδικα – το καταναλωτικό πνεύμα, με το οποίο επενδύονται οι μέρες αυτές. Όμως τα πράγματα δεν σταματούν εκεί. Θέλει κι άλλες υπερβάσεις, για να μπορέσει κανείς να ζήσει τη γέννηση του Θεού. Αν η ζωή της Εκκλησίας θεωρηθεί μια τυπική υποχρέωση, ένας ακόμη ιδεολογικός χώρος ή πεδίο κατεξουσιασμού των ανθρώπων, τα λόγια δεν αρκούν για να εξοβελίσουν την επιφανειακότητα του καταναλωτισμού. Ο Παπαδιαμάντης ήταν αρκούντως αποκαλυπτικός επ’ αυτού.

Ποιες είναι οι υπερβάσεις αυτές; Ο λόγος της Εκκλησίας δεν ήταν ποτέ μονοδιάστατος σχετικά. Εξάλλου, η βάση του κηρύγματος του Ιησού ήταν η αγάπη. Από ‘κει και πέρα οι δρόμοι ποικίλλουν. Όπως λέει ο άγ. Ιωάννης Χρυσόστομος, ο Κύριος γνώριζε πως αν χάραζε ένα δρόμο για τη Βασιλεία, πολλοί θα δίσταζαν να τον ακολουθήσουν. Γι’ αυτό και χάραξε πολλές οδούς, που όλες οδηγούν στον Παράδεισο. Αν λ.χ. δεν μπορεί κάποιος να ακολουθήσει την οδό της παρθενίας, μπορεί να ακολουθήσει την οδό του γάμου. Και αν δεν μπορεί με ένα γάμο, ας κάνει και δεύτερο. Και αν δεν μπορεί με τη σωφροσύνη να εισέλθει στη Βασιλεία, μπορεί να ασκήσει ελεημοσύνη. Και αν δεν είναι σε θέση να ασκήσει ελεημοσύνη, τότε μπορεί να ακολουθήσει την οδό της νηστείας, κ.ο.κ.

Αναλογικά θα λέγαμε, ότι τα Χριστούγεννα προσφέρονται για να δει κάποιος το πρόσωπο του Χριστού στον ξένο, τον άστεγο, τον ανήμπορο και τον καταφρονεμένο που ζει δίπλα μας. Και αν δεν μπορεί να φτάσει ως εκεί, ίσως να μπορεί να ανοίξει την καρδιά του και να διώξει τη μιζέρια που την καταπλακώνει, για να δει τους δικούς του ανθρώπους με άλλη ματιά, αυτή της αγάπης. Τότε θα καταλάβει το μυστήριο της σαρκώσεως, ότι ο Θεός δεν βρίσκεται κάπου ψηλά, κάπου μακριά, αδιάφορος για τα δικά μας προβλήματα και ένας απόμακρος τιμωρός. Ότι γεννήθηκε άνθρωπος, «ντύθηκε» τη φύση μας, για να μας νιώσει και να μας κάνει θεούς. Ότι στέλνει αδιάκοπα το αστέρι να φωτίζει τις συνειδήσεις μας, τη ζωή για να ζούμε αιώνια και τη λεπτή Του αύρα για να γαληνεύουμε.

πηγη

Η σιωπή του Ιωσήφ

Γράφει ο π. Βασίλειος Ι. Καλλιακμάνης

α) Εάν είναι αληθές ότι η γλώσσα του μέλλοντος αιώνος θα είναι η σιωπή, τότε ο Ιωσήφ, ο Μνήστωρ της Παρθένου, είναι τύπος του ανθρώπου του μέλλοντος αιώνος.
Στα ευαγγέλια δεν διασώζεται κανένας λόγος του, δεν αναφέρεται καμιά συνομιλία του. Περιγράφονται μόνο οι σκέψεις του και οι ενέργειές του. Προσεγγίζει το μυστήριο της άφατης κένωσης του Υιού και Λόγου του Θεού με δέος, περίσκεψη και σιωπή. Κι όταν λογισμοί αμφιβολίας τον κατακλύζουν, κι όταν η ταραχή τού προξενεί ανυπόφορο ψυχικό πόνο, τότε μιλάει ο ουρανός. β) Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Ο Ιωσήφ επιλέχθηκε στο κατώφλι του γήρατός του να γίνει προστάτης και φύλαξ της Παρθένου. Όμως στη διάρκεια της μνηστείας, Εκείνη βρέθηκε έγκυος «εκ Πνεύματος Αγίου». Το γεγονός αυτό του προκάλεσε αμφιβολίες και την θεώρησε «κλεψίγαμο». Σύμφωνα με τον ποιητή του Ακαθίστου ΄Υμνου: «Ζάλην ένδοθεν έχων λογισμών αμφιβόλων, ο σώφρων Ιωσήφ εταράχθη». γ) Η ταραχή αυτή «μεταφράζεται» με γλαφυρό και δραματικό τρόπο από άλλο υμνωδό: «Τάδε λέγει Ιωσήφ προς την Παρθένον· Μαρία, τι το δράμα τούτο, ο εν σοι τεθέαμαι; Απορώ και εξίσταμαι, και τον νουν καταπλήττομαι. Αντί τιμής, αισχύνην· αντ’ ευφροσύνης, την λύπην· αντί του απαινείσθαι, τον ψόγον μοι προσήγαγες. Ουκ έτι φέρω λοιπόν, το όνειδος ανθρώπων· υπό γαρ ιερέων εκ του ναού ως άμεμπτον Κυρίου σε παρέλαβον· και τι το ορώμενον;». δ) Όμως παρά τους λογισμούς, επειδή ο Ιωσήφ ήταν ευσεβής και δίκαιος, δεν θέλησε να διαπομπεύσει τη Μαριάμ. Αποφάσισε να διαλύσει τον αρραβώνα χωρίς επίσημη διαδικασία. Τότε ακριβώς εμφανίστηκε στον ύπνο του άγγελος Κυρίου και του είπε: «Ιωσήφ, απόγονε του Δαβίδ, μη διστάσεις να πάρεις στο σπίτι σου τη Μαριάμ, γιατί το παιδί που περιμένει προέρχεται από το Άγιο Πνεύμα. Θα γεννήσει γιο, και θα του δώσεις το όνομα Ιησούς, γιατί αυτός θα σώσει το λαό του από τις αμαρτίες του» (Ματθ. 1, 20-21).   ε) Ο Ιωσήφ είναι μοναδικό πρόσωπο, διότι ακολούθησε την οδό της καρδιάς και όχι την αυστηρότητα του νόμου. Χαρακτηρίστηκε δίκαιος, παρότι δεν έμεινε προσκολλημένος στον παλαιό νόμο, τον οποίο υπερέβη συνεργώντας στο έργο της χάριτος. Έγινε διάκονος της νέας διαθήκης, όχι του γράμματος του νόμου αλλά του Πνεύματος του Θεού. «Το γαρ γράμμα αποκτέννει, το δε πνεύμα ζωοποιεί» (Β’ Κορ. 3,7). Εξάλλου, η χριστιανική δικαιοσύνη βρίσκεται πέρα και πάνω από τα όρια οποιασδήποτε προσκόλλησης στο γράμμα του νόμου. στ) Ο ευαγγελικός λόγος είναι ζωντανός και δραστικός, πιο κοφτερός κι από κάθε δίκοπο σπαθί· εισχωρεί βαθιά και κρίνει τους διαλογισμούς και τις προθέσεις των ανθρώπων (βλ. Εβρ. 4,12). Εξίσου όμως σωστική μπορεί να αποβεί και η σιωπή. Όχι η ένοχη σιωπή, αλλά εκείνη που συνοδεύεται από απλότητα καρδιάς, διαύγεια, ευρυχωρία και άνευ όρων υπακοή στο θείο θέλημα. Στην περίπτωση του Ιωσήφ η σιωπή υπουργεί το θαύμα της Γεννήσεως του Χριστού. ζ) Σε εποχή πολυλογίας, αργολογίας και πληθωρισμού ακόμη και του εκκλησιαστικού λόγου, είναι σχεδόν αδύνατο να εκτιμηθεί η αξία της σιωπής. Είναι ακόμη δύσκολο στη σύγχρονη ορθολογιστική εποχή να προσεγγίσει κάποιος τη θεία Γέννηση όπως ο Ιωσήφ. Εκείνος όμως που θα υπερβεί το κέλυφος της ανθρώπινης λογικής και θα λευκάνει την καρδιά του, θα γευθεί έστω και αμυδρά την παρουσία του «πτωχεύσαντος δι’ ημάς» Λυτρωτή, είτε «ένδον εν τη καρδία», είτε στα πρόσωπα των αγαπητών αδελφών αλλά και των «άλλων», των ελαχίστων.

από ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ

Έτη πολλά και ευλογημένα!

παναγία αγγελόκτιστη

Τὴν Ἐδὲμ Βηθλεὲμ ἤνοιξε, δεῦτε ἴδωμεν·

τὴν τρυφὴν ἐν κρυφῇ εὕρομεν, δεῦτε λάβωμεν,

τὰ τοῦ Παραδείσου ἔνδον τοῦ Σπηλαίου.


Ἐκεῖ ἐφάνη ῥίζα ἀπότιστος, βλαστάνουσα ἄφεσιν·

ἐκεῖ εὑρέθη φρέαρ ἀνώρυκτον, οὗ πιεῖν Δαυῒδ πρὶν ἐπεθύμησεν·


ἐκεῖ Παρθένος τεκοῦσα βρέφος, τὴν δίψαν ἔπαυσεν εὐθύς, τὴν τοῦ Ἀδὰμ καὶ τοῦ Δαυΐδ·



διὰ τοῦτο πρὸς τοῦτο ἐπειχθῶμεν, οὗ ἐτέχθη,

Παιδίον νέον, ὁ πρὸ αἰώνων Θεός.

ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΠΑΡΑΔΟΞΟ

Μυστήριο παράξενο και παράδοξο αντικρύζω. Βοσκών φωνές φτάνουν στ' αυτιά μου. Δεν παίζουν σήμερα με τις φλογέρες τους κάποιον τυχαίο σκοπό. Τα χείλη τους ψάλλουν ύμνο ουράνιο.
Οι άγγελοι υμνολογούν, οι αρχάγγελοι ανυμνούν, ψάλλουν τα Χερουβείμ και δοξολογούν τα Σεραφείμ. Πανηγυρίζουν όλοι, βλέποντας το Θεό στη γη και τον άνθρωπο στους ουρανούς.

Σήμερα η Βηθλεέμ μιμήθηκε τον ουρανό: Αντί γι' αστέρια, δέχτηκε τους αγγέλους· αντί για ήλιο, δέχτηκε τον Ήλιο της δικαιοσύνης. Και μη ζητάς να μάθεις το πώς. Γιατί όπου θέλει ο Θεός, ανατρέπονται οι φυσικοί νόμοι.
Εκείνος λοιπόν το θέλησε. Και το έκανε. Κατέβηκε στη γη κι έσωσε τον άνθρωπο. Όλα συνεργάστηκαν μαζί Του γι' αυτόν το σκοπό.
Σήμερα γεννιέται Αυτός που υπάρχει αιώνια, και γίνεται αυτό που ποτέ δεν υπήρξε. Είναι Θεός και γίνεται άνθρωπος! Γίνεται άνθρωπος και πάλι Θεός μένει!

 Βλέπω εκείνη που γέννησε. Βλέπω κι Εκείνον που γεννήθηκε. Αλλά τον τρόπο της γεννήσεως δεν μπορώ να τον καταλάβω. Όπου θέλει, βλέπετε, ο Θεός, νικώνται οι φυσικοί νόμοι. Έτσι έγινε κι εδώ: Παραμερίστηκε η φυσική τάξη και ενέργησε η θεία θέληση.
Πόσο ανέκφραστη είναι η ευσπλαχνία του Θεού!
Ο προαιώνιος Υιός του Θεού, ο άφθαρτος και αόρατος και ασώματος, κατοίκησε μέσα στο φθαρτό και ορατό σώμα μας. Για ποιό λόγο; Να, όπως ξέρετε, εμείς οι άνθρωποι πιστεύουμε περισσότερο σ' ό,τι βλέπουμε παρά σ' ό,τι ακούμε. Στα ορατά πιστεύουμε. Στ' αόρατα όχι. Έτσι δεν πιστεύαμε στον αόρατο αληθινό Θεό, αλλά λατρεύαμε ορατά είδωλα με μορφή ανθρώπων.
Δέχτηκε λοιπόν ο Θεός να παρουσιαστεί μπροστά μας με ορατή μορφή ανθρώπου, για να διαλύσει μ' αυτόν τον τρόπο κάθε αμφιβολία για την ύπαρξή Του. Κι ύστερα, αφού μας διδάξει με την αισθητή και αναμφισβήτητη παρουσία Του, να μας οδηγήσει εύκολα στην αληθινή πίστη, στ' αόρατα και υπερφυσικά.
 
Κατάπληξη με γεμίζει το θαύμα!
Παιδί βλέπω τον προαιώνιο Θεό!
Σε φάτνη αναπαύεται, Αυτός που έχει θρόνο τον ουρανό!
Χέρια ανθρώπινα αγγίζουν τον απρόσιτο κι ασώματο!
Με σπάργανα είναι σφιχτοδεμένος, Αυτός που σπάει τα δεσμά της αμαρτίας!
Όμως... τούτο είναι το θέλημά Του: Την ατιμία να μεταβάλει σε τιμή· με δόξα να ντύσει την ευτέλεια· και την προσβολή σ' αρετή να μεταπλάσει.
Πήρε το σώμα μου. Μου προσφέρει το Πνεύμα Του. Μου χαρίζει το θησαυρό της αιώνιας ζωής, παίρνοντας αλλά και δίνοντάς μου: Παίρνει τη σάρκα μου για να με αγιάσει· μου δίνει το Πνεύμα Του για να με σώσει.


 Τί να πω και τί να λαλήσω;
Να Βρέφος σπαργανωμένο!
Να η Μαρία, Μητέρα και Παρθένος μαζί!



 Ο λόγος της Εύας έδειξε το δέντρο, που έβγαλε τον Αδάμ από τον παράδεισο.
Ο Λόγος της Μαρίας έδειξε το Σταυρό, που έβαλε τον Αδάμ πάλι στον παράδεισο.

Σ' αυτόν λοιπόν, το Λόγο του Θεού και Υιό της Παρθένου, που άνοιξε δρόμο μέσα σε τόπο αδιάβατο, ας αναπέμψουμε δοξολογία μαζί με τον Πατέρα και το Άγιο Πνεύμα στους αιώνες των αιώνων. Αμήν.

Ιερός Χρυσόστομος

Ο παραλογισμός του αντισημιτισμού

Μια πού το καλούν οι ημέρες και η παρελθούσα Κυριακή των προπατόρων θα σας ξεκαθαρίσω κάτι: Δεν συμπάθησα ποτέ , ούτε κατάλαβα τον αντισημιτισμό.Και μάλιστα από χριστιανούς.Και όχι τώρα πού οι κοινές και συρμιαίες γνώμες τις εποχής και η επιβολή του δημοκρατικά ορθού το επιβάλει. Ποτέ δεν συμπάθησα μανιφέστα και προκατ αντιρατσιστικές στομφολογίες. Γιατί κάτι πού το θεωρώ απότοκο της ανθρωπίνης συναίσθησης και της ιερατικής ορθοδόξου συνείδησης μου, ως ορθό δεν χρειάζεται να το προσλάβω σαν πολιτικό ή ουμανιστικό σύνθημα για να το ασπαστώ.Ο αντισημιτισμός μου είναι αδιανόητος γιατί είναι απλά απάνθρωπος και ψυχοφθόρος σαν παράλογο μίσος, όπως κάθε μίσος.

Ας ξεκαθαρίσουμε κάτι. Ο σιωνισμός είναι αυτό που μας ξενίζει, μας πονά και μας βρίσκει πολέμιους ενάντια του. Όπως κάθε τυφλή εθνικιστική και μισαλλόδοξη θρησκευτική κίνηση. Οι σιωνιστές δεν είναι απλά ανθέλληνες. Είναι αντί οποιουδήποτε δεν είναι ορθόδοξος εβραίος. Αυτό συμβαίνει σε όλες τις ζηλωτικές ομάδες. Το ισλάμ έχει τους ταλιμπάν και τους ισλαμιστές της τζιχάντ, ο καθολικισμός τους ιησουίτες και την ιερά εξέταση, οι καθ ημάς μερικούς ανορθόδοξους φανατικούς πού δεν έχουν σχέση με Χριστό και εκκλησία. Έτσι και οι ιουδαίοι έχουν τους σιωνιστές, οι οποίοι κάποτε επηρεάζουν και επιβάλλουν την γνώμη τους στους πολλούς, κάποτε βρίσκονται εν υπνώσει.

Λοιπόν οι εβραίοι είναι ένας καταδιωγμένος λαός μέσα στην ιστορία, με υψηλή την αίσθηση της εθνικής και θρησκευτικής ενότητας, έπαθαν τα πάνδεινα χωρίς να αφανιστούν, αναπτύσσουν θαυμαστή αλληλεγγύη μεταξύ τους και μας παρέδωσαν θαυμαστή φιλολογία εκ της οποίας το μεγαλύτερο μέρος είναι η Παλαιά Διαθήκη, ιερό βιβλίο των Χριστιανών. Καταλαβαίνω πώς η απολογητική πολλών χριστιανών και στις μέρες μας έναντι εθνικών και αντιχρίστων επιβάλει πολλές φορές όχι απλά την διαφοροποίηση από τον ιουδαϊσμό- πράγμα δεδομένο και αυτονόητο για την υπεροικουμενική Εκκλησία- αλλά και μια πολεμική εναντίον τους προς επίρρωσιν της διαφοροποίησης και της ανάσχεσης συκοφαντιών, ότι είμαστε δηλαδή ιουδαιοχριστιανοί και συνέχεια του ιουδαϊσμού. Όμως πιστέψτε με δεν χρειάζεται αυτή η μανιώδης υπαναχώρηση και απολογητική γιατί δεν έχουμε να αποδείξουμε τίποτα ενάντι αμαθών και κακοβούλων ανθρώπων ΠΟΥ ΔΕΝ ΘΕΛΟΥΝ ΝΑ ΠΕΙΣΤΟΥΝ στην συντριπτική τους πλειοψηφία. Ο Χριστός πρώτον είναι ο υπερεθνικός Λυτρωτής και δεύτερον δεν κινδυνεύει η ελληνικότητα μας από την χριστιανική μας πίστη και ταυτότητα. Αντιθέτως εμείς οι έλληνες προσφέραμε με την Γλώσσα και την Διανόηση μας αρκετά στην υπόθεση της ορθόδοξης θεολογίας και του Ευαγγελίου, χωρίς να διεκδικούμε τα πρωτοτόκια.

Ας μην ξεχνάμε πώς ο Ιησούς Χριστός, η Υπεραγία Θεοτόκος, οι Απόστολοι, οι προφήτες, οι πρώτοι χριστιανοί ήταν ιουδαίοι, έζησαν και αναπτύχθηκαν σε ιουδαϊκό περιβάλλον και παρέμειναν "μισητοί ιουδαίοι" και για την εποχή τους, αλλά και για κάθε εποχή.

Από τη Γέννηση του Χριστού στη γέννηση των Χριστουγέννων

Τα πρώτα χριστιανικά χρόνια η γέννηση του Χριστού δεν αποτελούσε ιδιαίτερη γιορτή και οι χριστιανοί την γιόρταζαν μαζί με τη βάφτιση στις 6 Ιανουαρίου. Μάλιστα σύμφωνα με την παράδοση πρώτος ο Μέγας Βασίλειος στην Καισάρεια της Καππαδοκίας το έτος 376 μ.Χ εκφώνησε την πρώτη ομιλία για τη γιορτή των Χριστουγέννων.

Νωρίτερα πάντως το 354 μ.Χ μετά από πολλές αντιρρήσεις ορίστηκε στη Ρώμη επί Πάπα Ιουλίου Α' σαν ημέρα γέννησης του Χριστού η 25η Δεκεμβρίου για τον εξής λόγο: Η ημέρα ήταν καθιερωμένη από τους Ρωμαίους σαν ημέρα γέννησης του Περσικού θεού Μίθρα. Οι Ρωμαίοι επιστρέφοντας από πολέμους της Ανατολής έφεραν μαζί τους την λατρεία πολλών θεών. Από τους πιο δημοφιλείς ήταν ο Μίθρας γιατί ήταν ο θεός του φωτός, του Ήλιου που μάχεται και διώχνει το σκοτάδι.

Το Γενέθλιον του είχε συνδυαστεί με τη χειμερινή τροπή του ήλιου που στις 25 Δεκεμβρίου αρχίζει να κερδίζει έδαφος και να στέκεται περισσότερο στο Ουράνιο στερέωμα.

Αυτή ήταν ημέρα χαράς για τους Ρωμαίους διότι έφευγε το σκοτάδι και ερχόταν το φως. Ήταν μέρα τόσο γιορτινή και αγαπητή που καμία προτροπή των πατέρων της Εκκλησίας δε στάθηκε ικανή να ελαττώσει τη συμμετοχή των πρώτων Χριστιανών.

Γι' αυτό οι πατέρες της Εκκλησίας βρήκαν ένα δοκιμασμένο μέσο, την «υποκατάσταση». Όρισαν δηλαδή την 25η Δεκεμβρίου σαν ημέρα γέννησης του Χριστού, δηλαδή του νέου Ήλιου που έδιωξε τα σκοτάδια της ειδωλολατρίας, από τις ψυχές των ανθρώπων και τις πλημμύρισε με χριστιανικό φως.

Έτσι στις 25 Δεκέμβρη ο ένας Ήλιος υποκατέστησε τον άλλο με αποτέλεσμα η ημερομηνία να οριστεί ως η επίσημη ημερομηνία γέννησης του Χριστού.

Ο εορτασμός της Γεννήσεως στις 25 Δεκεμβρίου πέρασε και από τη Δύση στην Ανατολή γύρω στο 376. Μάλιστα το 386 ο Αγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος παρότρυνε την εκκλησία της Αντιόχειας να συμφωνήσει στην 25η Δεκεμβρίου ως ημέρα εορτασμού της Γέννησης.

Πολύ αργότερα το 529 ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός απαγόρευσε την εργασία και τα δημόσια έργα κατά τη διάρκεια των Χριστουγέννων και τα ανακήρυξε δημόσια αργία. Ως το 1100, καθώς είχε επεκταθεί η δράση των ιεραποστολών στις παγανιστικές ευρωπαϊκές φυλές, όλα τα έθνη της Ευρώπης γιόρταζαν τα Χριστούγεννα.

Τι πληροφορίες μας δίνουν τα Ευαγγέλια

Στοιχεία που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη κατά προσέγγιση χρονολόγηση της γέννησης του Ιησού προέρχονται από το Ευαγγέλιο του Λουκά και του Ματθαίου:

Τη γέννηση του Ιησού επί αυτοκράτορα Αυγούστου (Λουκ. 2,1), του οποίου η βασιλεία διήρκεσε για μεγάλο χρονικό διάστημα (27 π.Χ. - 14 μ.Χ.)

Τη γέννηση του Ιησού «εν ταις ημέραις Ηρώδου βασιλέως της Ιουδαίας» (Λουκ. 1,5), του οποίου επίσης η βασιλεία στην Ιουδαία ήταν από τις μακρότερες χρονικά (37-4 π.Χ.).

Στις περιγραφές για το άστρο της Βηθλεέμ (Ματθ. 2,2)

Στα γεγονότα της «πρώτης» απογραφής, η οποία "εγένετο ηγεμονεύοντος της Συρίας Κυρηνίου" (Λουκ. 2,2) (12-8 π.Χ. ή 8-6 π.Χ.)

 

 

πηγη

Πίστευε ότι αληθώς ο Θεός έγινεν άνθρωπος.

Αφού οι άνθρωποι εγκατέλειψαν τον Θεόν, εδημιούργησαν ανθρωπόμορφα είδωλα. Επειδή λοιπόν μέσα στην πλάνη τους οι άνθρωποι προσκυνούσαν ψευδή μορφήν ανθρώπου, έγινεν ο Θεός αληθώς άνθρωπος, ώστε να διαλυθή το ψεύδος. Ο διάβολος είχε χρησιμοποιήσει ως όργανον εναντίον μας την σάρκα. Και αυτό γνωρίζοντας ο Παύλος λέγει: «Βλέπω δε έτερον νόμον εν τοις μέλεσί μου, αντιστρατευόμενον τω νόμω του νοός μου και αιχμαλωτίζοντά με» και τα λοιπά. Με τα ίδια λοιπόν όπλα με τα οποία μας πολεμούσε ο διάβολος, με αυτά ακριβώς και έχουμε σωθή. Ανέλαβεν ο Κύριος από εμάς την ιδική μας φύση, ώστε να της δώση ό,τι της έλειπε, την πλουσίαν χάρη. Για να γίνη η φύσις των ανθρώπων η αμαρτωλός, Θεού κοινωνός. Και έτσι «όπου επλεόνασεν η αμαρτία, υπερεπερίσσευσεν η χάρις». Έπρεπεν ο Κύριος να πάθη υπέρ ημών. Δεν θα τολμούσε όμως ο διάβολος να τον πλησιάση, εάν τον ανεγνώριζε. Το σώμα δηλαδή έγινε δόλωμα για τον θάνατον, ώστε ο δράκοντας, ενώ ήλπιζε ότι θα τον καταπιή, να εμέση και όσους είχεν ήδη καταπιή. «Κατέπιε γαρ ο θάνατος ισχύσας» και «αφείλεν ο Θεός παν δάκρυον από προσώπου παντός», είχε προείπει ο Ησαϊας. Μήπως ο Χριστός ματαίως έγινεν άνθρωπος; Μήπως οι διδασκαλίες του είναι ρητορικά εφευρήματα και ανθρώπινα σοφίσματα; Δεν είναι οι θείες Γραφές που μας οδηγούν στην σωτηρία; Εκεί μέσα δεν συναντούμε τις προρρήσεις των Προφητών; Κράτα, λοιπόν, σε παρακαλώ σταθερά μέσα σου αυτήν την παρακαταθήκη, και κανείς ας μη σε μετακινήση. Πίστευε ότι αληθώς ο Θεός έγινεν άνθρωπος.

Το ότι ήταν λοιπόν δυνατόν ο Θεός να γίνη άνθρωπος έχει αποδειχθή. Αν όμως οι Ιουδαίοι ακόμη απιστούν, θα τους κάνωμε την εξής ερώτηση: Τί παράδοξο κηρύττουμε λέγοντας ότι ο Θεός έγινεν άνθρωπος, αφού σεις οι ίδιοι λέγετε ότι ο Αβραάμ υπεδέχθη τον Κύριον; Τί παράδοξο κηρύττουμε αφού και ο Ιακώβ λέγει: «είδον γαρ Θεόν πρόσωπον προς πρόσωπον, και εσώθη μου η ψυχή». Ο Κύριος, ο οποίος εφιλοξενήθη και έφαγε στην σκηνήν του Αβραάμ, έφαγε και μαζί μας. Τί το παράδοξον λοιπόν κηρύττουμε; Έχουμε όμως να παρουσιάσωμε και δύο μάρτυρες, οι οποίοι εστάθησαν στο όρος Σινά ενώπιον του ιδίου του Κυρίου. Ο Μωυσής, όταν ευρίσκετο μέσα στην οπή του βράχου, και ο Ηλίας αργότερα, που τον είδε επίσης μέσα στην οπή ενός σπηλαίου. Εκείνοι παρουσιάσθησαν κατά την Μεταμόρφωσή του και στο Όρος Θαβώρ και «έλεγον τοις μαθηταίς την έξοδον, ην έμελλε πληρούν εν Ιερουσαλήμ». Αλλά όπως προείπα, έχει αποδειχθή ότι ήταν δυνατόν να λάβη ο Θεός την ανθρωπίνη φύση. Ας αφήσωμε λοιπόν να ασχολούνται με τις αποδείξεις εκείνοι που αρέσκονται να επανέρχωνται συνεχώς στα ίδια.

άγιος Κύριλλος Ιεροσολύμων

Και Αυτός προσδοκία εθνών...

Πιο κάτω, θα παρουσιάσουμε τη γέννηση του Θεανθρώπου, όπως φαίνεται μέσα από την προσδοκία όλων των λαών της ανθρωπότητας, από αρχαίων χρόνων μέχρι σήμερα.

Γιατί, η ανθρώπινη ψυχή, από την πρώτη κι όλας στιγμή μετά την πτώση και την έξοδό της από τον Παράδεισο, αναζητούσε τον τρόπο και τα μέσα με τα οποία θα μπορούσε να επανέλθει στην κατάσταση από την οποία εξέπεσε. Αισθανόταν την ανάγκη να γεφυρώσει το χάσμα που είχε δημιουργηθεί μεταξύ Θεού και ανθρώπων με την πτώση. Κάθε προσπάθεια όμως για συνδιαλλαγή του ανθρώπου με τον Θεό αποτύγχανε, απέβαινε μάταια. Έτσι κατάλαβε ο άνθρωπος ότι αφού ο ίδιος δεν μπορούσε να ανεβεί προς τον Θεό, έπρεπε ο Θεός να κατεβεί στη γη.

Η σκέψη αυτή καλλιεργήθηκε σιγά-σιγά μέσα στη συνείδησή του και διαμόρφωσε μέσα του την προσδοκία της καθόδου στη γη, του Θεού με τη μορφή ανθρώπου.

Από τον πέμπτο προ Χριστού αιώνα και μετά, η προσδοκία αυτή παίρνει παγκόσμια έκταση σε μεγάλο βαθμό.

Στην Κίνα, ο Κομφούκιος περίμενε τον «άγιο» από τη Δύση, τον «θεάνθρωπο», τον θεόπεμπτο βασιλέα που θα επιτύγχανε την επιστροφή της ανθρωπότητας στο Αγαθό.Στην κινέζικη γραμματεία γίνεται λόγος για κάποιον ήρωα που καλείται Κιούν-Τσεούν, δηλαδή ποιμένας και άρχοντας και που θα αποκαταστήσει τα πάντα στην προτέρα τους λαμπρότητα. Θα είναι ο μόνος που αξίζει να θυσιαστεί στον Υπέρτατο Δεσπότη για να επανέλθει η τάξη και η ειρήνη στον κόσμο. ΄Εχει μορφή ανθρώπινη και είναι ενωμένος με τον ουρανό. Γι’ αυτό ονομάζεται «ουρανάνθρωπος», «θεάνθρωπος». Αυτός θα βρεθεί στον κόσμο αλλά ο κόσμος δεν θα τον αναγνωρίσει. Θα πληγωθεί, θα μαστιγωθεί και αντ’ αυτού θα αφεθούν ελεύθεροι οι κακοποιοί.

Στην Ινδία οι παραδόσεις και οι θρύλοι υπήρξαν ανάλογες: στον Βουδισμό, αρχαιότατο ινδικό θρήσκευμα, περίμεναν τον A g n i, θεό του πυρός και του ήλιου, να ενανθρωπηθεί από Παρθένο και να σταθεί μεσίτης μεταξύ Θεού και ανθρώπων.Κατά τα πηγαία κείμενα του Ινδικού Βουδισμού, ο ιστορικός Βούδας Gotama είχε προείπει τον πέμπτο π.Χ. αιώνα: «μετά 500 έτη θα χρεωκοπήσει η διδασκαλία μου».

Σωτήρα θεάνθρωπο περίμεναν και οι Πέρσες, ταυτίζοντάς τον με το Θεό Μίθρα. Θα εγεννάτο από Παρθένα και τη γέννησή του θα προανήγγειλε η εμφάνιση ενός αστέρος ξεχωριστού στο ουράνιο στερέωμα.

Σχετικές παραδόσεις υπήρχαν και στην Αίγυπτο. Εδώ υπάρχει ο μύθος της Ίσιδος και του Τυφώνος. Κατ’ αυτόν, διά της γυναίκας με την επίδραση του πονηρού πνεύματος με μορφή φιδιού μπήκε στον κόσμο η αμαρτία. Με κάποιο δε απόγονο της γυναίκας θα έρθει η σωτηρία στο λαό.

Στους αρχαίους ΄Ελληνες υπήρχε συγκεκριμένη αναμονή ενός πραγματικού Λυτρωτή. Χαρακτηριστικός είναι ο μύθος του Προμηθέα όπως τον παρουσιάζει ο Αισχύλος: Ο Προμηθέας, επειδή αμάρτησε απέναντι στο Θεό, τιμωρήθηκε με την τιμωρία της «επί βράχου προσπασαλεύσεως». Λύτρωση θα είχε μόνο από τον απόγονο της παρθένου Ιούς.Ο σοφός Σωκράτης μιλά για τη μεγάλη νοσταλγία του Λυτρωτή που θα ξυπνήσει από τον πνευματικό ύπνο τους ανθρώπους.Και στους Ρωμαίους η προσδοκία του Λυτρωτή είναι φανερή. Γράφει ο ποιητής Βιργίλιος: «Όπου να ’ναι έρχεται νέα χρονική περίοδος παγκοσμίου τάξεως. Νέα χρυσή γενεά, στέλνεται από τα ουράνια ύψη στη γη».

Εκεί βέβαια που φαίνεται ξεκάθαρα η προσδοκία ενός λυτρωτή, που θα σώσει το λαό του κι όλο τον κόσμο, είναι στον Ισραηλιτικό λαό. Οι προφήτες της Παλαιάς Διαθήκης έχουν γράψει, με τις προφητείες τους, την ιστορία του Χριστού προ Χριστού.

Ο προφήτης Ησαΐας ονομάστηκε «ο πέμπτος Ευαγγελιστής» που δείχνει τις λεπτομέρειες, στις οποίες αναφέρεται για τον Ιησού Χριστό.Ο Ευαγγελιστής Ματθαίος περιγράφει ως εξής τη γέννησή Του. «Όταν λοιπόν ο Ιησούς γεννήθηκε στη Βηθλεέμ της Ιουδαίας κατά τις ημέρες του βασιλιά Ηρώδη, ιδού μάγοι από τα ανατολικά παρουσιάστηκαν στα Ιεροσόλυμα, λέγοντας: «Πού είναι ο βασιλιάς των Ιουδαίων που γεννήθηκε; Γιατί είδαμε τον αστέρα του στην ανατολή και ήρθαμε να τον προσκυνήσουμε». Όταν όμως το άκουσε ο βασιλιάς Ηρώδης, ταράχτηκε και όλα τα Ιεροσόλυμα μαζί του. Και αφού σύναξε όλους τους αρχιερείς και τους γραμματείς του λαού, ζητούσε να μάθει από αυτούς πού γεννιέται ο Χριστός. Αυτοί του είπαν: «Στη Βηθλεέμ της Ιουδαίας. Γιατί έτσι είναι γραμμένο μέσω του προφήτη: Κι εσύ Βηθλεέμ, γη του Ιούδα, καθόλου ελάχιστη δεν είσαι μεταξύ των ηγεμονικών πόλεων του Ιούδα. Γιατί από σένα θα εξέλθει ηγέτης, που θα ποιμάνει το λαό μου τον Ισραήλ». Τότε ο Ηρώδης κάλεσε κρυφά τους μάγους και εξακρίβωσε από αυτούς το χρόνο που φαινόταν ο αστέρας. Κατόπιν τους έστειλε στη Βηθλεέμ και είπε: «Πορευτείτε και εξετάστε ακριβώς για το παιδί. Και όταν το βρείτε, να μου το αναγγείλετε, για να έρθω κι εγώ να το προσκυνήσω». Αυτοί, αφού άκουσαν το βασιλιά, έφυγαν. 

Και ιδού, ο αστέρας που είδαν στην ανατολή προχωρούσε μπροστά τους, ωσότου ήρθε και στάθηκε πάνω εκεί όπου ήταν το παιδί. Όταν είδαν λοιπόν τον αστέρα, χάρηκαν με πάρα πολύ μεγάλη χαρά. Και ήρθαν στην οικία και είδαν το παιδί μαζί με τη Μαρία, τη μητέρα του. Και αφού έπεσαν, το προσκύνησαν και άνοιξαν τους θησαυρούς τους και του πρόσφεραν δώρα: χρυσό και λιβάνι και σμύρνα. Και επειδή τους πρόσταξε ο Θεός κατά το όνειρο να μην επιστρέψουν προς τον Ηρώδη, αναχώρησαν από άλλη οδό για τη χώρα τους. Όταν λοιπόν αυτοί αναχώρησαν, ιδού, άγγελος Κυρίου φάνηκε κατά το όνειρο στον Ιωσήφ, λέγοντας: «Σήκω, παράλαβε το παιδί και τη μητέρα του και φεύγε για την Αίγυπτο. και να είσαι εκεί ωσότου σου πω. Γιατί μέλλει ο Ηρώδης να ζητά το παιδί, για να το σκοτώσει». Εκείνος αφού σηκώθηκε, παράλαβε νύχτα το παιδί και τη μητέρα του και αναχώρησε για την Αίγυπτο. Και ήταν εκεί ως το θάνατο του Ηρώδη – για να εκπληρωθεί αυτό που ειπώθηκε από τον Κύριο μέσω του προφήτη, όταν έλεγε: Από την Αίγυπτο κάλεσα τον Υιό μου».

Σήμερα, δύο χιλιάδες χρόνια μετά, υπάρχουν άνθρωποι που ζουν αμέριμνοι για τη μεγάλη παρουσία ή ψάχνουν για λυτρωτή που θα τους λυτρώσει από τη μοναξιά, το άγχος, τη φθορά και το θάνατο.Η Εκκλησία του Χριστού προκαλεί και προσκαλεί για ζωή χωρίς θάνατο, για θάνατο που νικιέται δια του θανάτου, για χαρά και ειρήνη που κανείς δεν μπορεί ν’ αφαιρέσει από μέσα μας, παρά μόνο εμείς με την υποχώρησή μας στην αμαρτία.«Δεύτε προς με πάντες οι κοπιώντες και πεφορτισμένοι καγώ αναπαύσω υμάς»: Τα λόγια του Κυρίου, διέξοδο στο αδιέξοδό μας, σιγουριά στην αβεβαιότητα του κόσμου μας.«Σήμερον η παρθένος τίκτει ένδον εν τω σπηλαίω.» Στα βάθη του είναι μας γίνεται εδώ και τώρα η μεγάλη γέννηση. Απλά, αθόρυβα, μυστικά, καρδιακά, γεννιέται μέσα μας ο Χριστός! Γινόμαστε ένα μαζί Του και Εκείνος μαζί μας. Σήμερα, όχι στο παρελθόν όχι στο μέλλον. Ελεύθερα, χωρίς ψυχολογικές πιέσεις και φοβίες. Αν θέλεις, όσο θέλεις, όποτε θέλεις.Η Αγάπη δεν πιέζει, προσκαλεί, περιμένει τον αγαπημένο ν’ ανταποκριθεί στην αγάπη Του.«Λέει ο Κύριος: Εγώ για σένα πατέρας, εγώ αδελφός, εγώ σύζυγος, εγώ σπίτι, εγώ τροφή, εγώ ρούχο, εγώ ρίζα, εγώ θεμέλιο, ό,τι θέλεις εγώ. Να μη σου λείψει τίποτα. Θα δουλέψω εγώ. Ήρθα να σε υπηρετήσω, όχι να με υπηρετήσεις. Εγώ και φίλος, και μέλος του σώματός σου και κεφάλι, και αδελφός και αδελφή και μητέρα, όλα εγώ. Μόνο να είσαι κοντά μου. Εγώ φτωχός για σένα και αλήτης για σένα. Στο σταυρό για σένα, στον τάφο για σένα, Στον ουρανό παρακαλώ για σένα τον Πατέρα μου, στη γη έρχομαι πρεσβευτής του Πατέρα μου για σένα, Εσύ είσαι τα πάντα για μένα, και αδελφός και συγκληρονόμος και φίλος μου και μέλος του σώματός μου. Τι άλλο θέλεις;» (Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος). 

 π. Ανδρέας ΑγαθοκλέουςΛάρνακα, Δεκέμβριος 2005 Βοήθημα: Περιοδικό «Ενοριακή επίσκεψη»

π. Συμεών Κραγιόπουλος: Ομιλία την Κυριακή προ των Χριστουγέννων

Ο Θεός όλα τα βάζει μέσα στο σχέδιό του

Κυριακή προ της Χριστού Γεννήσεως σήμερα και εορτή πάντων των απ΄ αιώνος Θεώ ευαρεστησάντων, από Αδάμ έως και Ιωσήφ του μνήστορος. Κάθε χρόνο αυτή την ημέρα, αυτή την Κυριακή, ως ευαγγελική περικοπή ακούμε αυτόν τον κατάλογο των ονομάτων από τον Αβραάμ μέχρι και τον Ιωσήφ, τον μνήστορα της Παναγίας. Όλοι λίγο-πολύ γνωρίζουμε ότι όλοι αυτοί που αναφέρονται σ' αυτόν τον κατάλογο, και που είναι το γενεαλογικό δένδρο του Κυρίου, δεν είναι άγιοι, αλλά οι περισσότεροι είναι συνηθισμένοι άνθρωποι με πτώσεις, με αμαρτίες. Αναφέρονται και δυό, τρεις γυναίκες.


Από την πλευρά βέβαια των ανθρώπων τα πράγματα πήγαν όπως πήγαν, όμως ο Θεός είχε το σχέδιό του, είχε το πρόγραμμά του, και ό,τι κι αν ήταν οι άνθρωποι, τελικά ο Θεός έκανε εκείνο που ήθελε να κάνει. Ο Ιακώβ γέννησε τον Ιωσήφ, τον μνήστορα της Μαρίας, «εξ ης εγεννήθη Ιησούς ο λεγόμενος Χριστός». Στο τέλος τέλος εμφανίσθηκε η Παναγία, από την οποία γεννιέται ο Χριστός. Τα πράγματα δηλαδή έφθασαν, οδηγήθηκαν, εκεί που ήθελε ο Θεός. Εγεννήθη ο Χριστός, έγινε άνθρωπος.

Θα έλεγε κανείς ότι κάπως έτσι συμβαίνει και με τον κάθε άνθρωπο, διότι η ανθρωπότητα είναι και ως ένας άνθρωπος. Κάπως έτσι συμβαίνει και με τον κάθε χριστιανό, ο οποίος τελικά μπαίνει στο σχέδιο του Θεού, μπαίνει στη βουλή του Θεού, μπαίνει στον δρόμο του Θεού. Μπορεί να περάσει κανείς από πολλές διακυμάνσεις. Να πέσει, να σηκωθεί, και να μοιάζει ο δρόμος του περίπου με αυτόν τον μακρύ δρόμο όλων αυτών των Προπατόρων του Κυρίου. Εάν ρίξει κανείς μια ματιά στο παρελθόν του, στην όλη ζωή του, θα δει πολλά: και καλά και μη καλά και παράξενα. Θα δει πολλά τα οποία, τότε που γίνονταν, φαίνονταν ότι δεν είχαν καμιά σημασία, όμως όλα ο Θεός τα βάζει μέσα στο σχέδιό του, μέσα στον δρόμο αυτό και ο Θεός, εφόσον βέβαια δεν αντιδρά και εφόσον συγκατατίθεται η ψυχή, την οδηγεί στο τέλος.

Στο τέλος περίπου η καθεμιά ψυχή γίνεται Παναγία, εξ ης γεννιέται ο Χριστός. Διότι μέσα στην ψυχή του καθενός, του κάθε χριστιανού, τελικά πρέπει να γεννηθεί ο Χριστός. Όχι απλώς ο άνθρωπος να λύσει τα προβλήματά του, όχι απλώς να γίνει ένας καλός άνθρωπος, αλλά να κυοφορήσει τον Χριστό, να γεννήσει τον Χριστό. Θα έλεγε κανείς ότι ο σκοπός μας αυτός είναι. Ή, αν θέλετε, ο σκοπός της σαρκώσεως του Χριστού είναι να αξιωθεί ο καθένας, ο κάθε άνθρωπος, να δεχθεί μέσα του τον Χριστό, και να γεννηθεί εξ αυτού ο Χριστός. Δηλαδή η όλη ζωή του ανθρώπου να είναι όχι απλώς ζωή καλού ανθρώπου, αλλά ζωή Χριστού.

Ο σκοπός των εορτών

Ο κατάλογος των ονομάτων που αναφέρεται στην ευαγγελική περικοπή αυτή την ημέρα και που είναι το γενεαλογικό δένδρο του Χριστού μας ενθαρρύνει όλους. Άσχετα ποιά είναι η προϊστορία μας, άσχετα τι μας συνέβη, ακόμη, αν θέλετε, και τι θα συμβεί, εάν τελικά μείνουμε στον Χριστο - ό,τι κι αν συμβεί, εμείς επιστρέφουμε στον Χριστό, μετανοούμε, αυτόν ζητούμε, αυτόν θέλουμε, γι' αυτόν ζούμε-, αρχίζουμε και σιγά σιγά συνειδητοποιούμε τον σκοπό μας. Όπως, όσο πλησίαζαν οι ημέρες του ερχομού του Χριστού, όλο και περισσότερο συνειδητοποιούσε αυτός ο λαός ότι έρχεται ο Μεσσίας, έτσι ακριβώς και εμείς συνειδητοποιούμε τον σκοπό μας.

Τελικά, ό,τι και να γίνει, ο Κύριος θα μας αξιώσει να μορφωθεί μέσα μας, όπως λέει ο απόστολος Παύλος. Θα μας αξιώσει να γίνουμε κατάλληλοι να κατοικήσει μέσα μας, να μείνει μαζί μας, να μείνουμε μαζί του. Όχι για λίγο καιρό, όχι, αν θέλετε, σ' όλη μας τη ζωή αλλά στον αιώνα τον άπαντα.

Αυτός είναι ο σκοπός αυτών των ημερών, αυτός είναι ο σκοπός που κι αυτή την ώρα είμαστε εδώ στον ναό. Αυτός είναι ο σκοπός που γίνονται όσα γίνονται πάνω στη γη από μέρους του Θεού μέσα στην Εκκλησία. Αυτός είναι ο σκοπός που είμαστε χριστιανοί, και αυτό κατά βάθος ζητάει η ψυχή μας: να ενωθεί με τον Θεό, με τον πλάστη, με τον δημιουργό της. Να ενωθεί από εδώ δια της πίστεως, δια των έργων, να ενωθεί εν μυστηρίω. Να γεννηθεί μέσα μας ο Χριστός, να ζήσει κανείς εν Χριστώ, να ζήσει εν αυτώ ο Χριστός, να φύγει απ΄ αυτόν τον κόσμο με τον Χριστό και να ζήσει αιώνια με τον Χριστό.

21-12-1986

 

εδω

Από την απάτη των Christmas στη γιορτή των Χριστουγέννων

 

Του θεολόγου Παναγιώτη Ασημακόπουλου

 

Το τοπίο θυμίζει έντονα αυτό της Αμερικής μετά το μεγάλο οικονομικό κραχ του 1929. Η μουδιασμένη τότε και απελπισμένη κοινωνία δεχόταν ασμένως την προ τριών ετών (1926) ανακάλυψη της Coca Cola ως παυσίπονο στα δεινά της. Αναφέρομαι στον Santa Claus (τον ψευδεπίγραφο Άη Βασίλη), ο οποίος προβλήθηκε – κυρίως στα παιδιά, το καλύτερο αγοραστικό κοινό – ως η ελπίδα μέσα στις δυσκολίες, ως το αμυδρό φως μέσα στο σκοτάδι της οικονομικής κατάρρευσης με τα υλικά δωράκια που έφερνε μέσα από τις καμινάδες. Εμπόριο με ισχυρές δόσεις καπήλευσης της θρησκείας: το καλύτερο όπιο για το λαό. Πόσο δίκιο είχες, Κάρολε!!

Περνώντας τα χρόνια, η χαζοχαρούμενη φυσιογνωμία του Santa επιβλήθηκε ως σήμα κατατεθέν της εορταστικής περιόδου ακόμη και σε αυτούς που είναι αντίθετοι με τον καπιταλισμό, ακόμη και σε αυτούς που αντιτίθενται στον οδοστρωτήρα των πολυεθνικών. Βάλαμε κι άλλα εμπορικά και διανοητικά κατασκευάσματα για να «εμπλουτίσουμε» τις άγιες ημέρες. Έτσι φτάσαμε σήμερα σε μια γλυκανάλατη γιορτή, με κούφιες και μηχανικές ευχές για αγάπη, ειρήνη και υγεία. Φτάσαμε στον ωραίο μύθο περί Χριστού και στη μαγική νύχτα των Χριστουγέννων. Έτσι, η θρησκεία που φοράει «τα γιορτινά της» είναι μόνο μια ωραία ιστορία δίπλα στο τζάκι, ο Χριστούλης είναι απλά ένα ροδοκόκκινο πλαστικό μωράκι, η καρδιά μας γίνεται πρόσκαιρα γλυκιά και απλόχερη (προς φίλους και συγγενείς βέβαια…). Ως συνέπεια, το συμπέρασμα ότι οι γιορτές είναι για τα παιδιά με τη βασική έννοια ότι σε αυτά αρέσουν τα παραμυθάκια, είναι αναπόφευκτο.

Ο οίκτος μας για τα παιδάκια που πεινάνε, εύκολα παραμερίζεται μετά από δυό μπουκιές ροδοψημένη γαλοπούλα. Μπορεί να αγοράσαμε και ευχετήριες κάρτες από φιλανθρωπικούς συλλόγους ή να δώσαμε κατιτίς στον ταλαίπωρο που μας καθάρισε το τζάμι του αυτοκινήτου στο φανάρι, χωρίς βέβαια να καταφέρουμε να απωθήσουμε αρκετά βαθιά την αμφιβολία μήπως δεν έχει πραγματική ανάγκη. Ε, αυτές τις μέρες η φιλανθρωπική μας διάθεση φουντώνει, άσχετα αν λίγο πριν αναστενάξαμε όταν πληροφορηθήκαμε πόσο κοστίζει το καλάθι της νοικοκυράς. Χαρήκαμε που θα γίνουν από τους δήμους εορταστικά συσσίτια για τους απόρους και άστεγους, λες και τις άλλες ημέρες του χρόνου έχουν πού να φάνε και να μείνουν. (Ας είναι καλά κάποιες ενορίες)…

Όλα αυτά τα συναισθήματα λίγες ημέρες μετά την Πρωτοχρονιά θα τα κλείσουμε στο κουτί με τα Χριστουγεννιάτικα για να τα βάλουμε στο πατάρι ή θα τα αποθέσουμε στον κάδο απορριμμάτων μαζί με το πλαστικό δεντράκι και τις στιμμένες λεμονόκουπες για το ψητό, εφόσον του χρόνου θα αγοράσουμε καινούρια.

Δυστυχώς, αυτή τη γιορτή στην «ορθόδοξη» Ελλάδα την έχουμε καταντήσει αγνώριστη. Μια ματιά να ρίξει κανείς γύρω του, ελάχιστα θυμίζουν την παράδοσή μας και την ορθόδοξη θεολογία περί της γέννησης του Χριστού. Ακόμη και τα λόγια από τα κάλαντα αντί να γίνονται αντικείμενο προσοχής συχνά χάνονται στον αέρα, καθώς έχουμε άλλα πιο σημαντικά να κάνουμε. Αλήθεια, ποιος επιλέγει να διαβάσει τις χριστουγεννιάτικες ιστορίες του Παπαδιαμάντη από το να δει τα «Μαγικά Χριστούγεννα» της Disney;

Προσωπικά, δεν θα είχα κανένα πρόβλημα με το κοσμικό – εορταστικό περιτύλιγμα των Χριστουγέννων (που δεν είναι απαραίτητα κακό), εάν ήταν έντονη και η εκκλησιαστική και ορθόδοξη διάσταση της γιορτής. Μήπως όμως και εμείς οι «εκκλησιαστικοί» (κληρικοί, θεολόγοι, πιστός λαός) χάσκουμε αποβλακωμένοι ενώπιον των ψεύτικων λαμπιονιών που αναβοσβήνουν;

Είναι ο Χριστός ο αληθινός Θεός μας που γίνεται άνθρωπος για να διώξει το σκοτάδι της αμαρτίας και να μας οδηγήσει πάλι στη ζωή του Παραδείσου; Λέει κάτι στην προσωπική μας ζωή η γέννησή Του; Στη γέννησή Του συγκλονίζεται κανένας ή οι προετοιμασίες μας περιορίζονται στην ετοιμασία των μελομακάρονων, στην προμήθεια του άφθονου κρέατος και στην αγορά των ρούχων που θα κάνουν εντύπωση; Λίγο να προσεγγίζαμε το μυστήριο της γέννησης του Θεανθρώπου μέσα από την υμνολογία της Εκκλησίας θα κατανοούσαμε πόσο κενό είναι το περίφημο «πνεύμα των Χριστουγέννων» μπροστά στην αληθινά χριστουγεννιάτικη φράση ότι «ο Θεός έγινε άνθρωπος για να κάνει τον άνθρωπο Θεό».

Τι έχουμε κάνει και ως διοικούσα Εκκλησία και ως χριστιανικό πλήρωμα, ώστε να προβάλουμε την προσωπικότητα, το έργο και τη διδασκαλία του ασκητή επισκόπου Μεγάλου Βασιλείου απέναντι στο χαζοχαρούμενο κατασκεύασμα των πολυεθνικών κερδοσκοπικών εταιριών; Ενοχλείται κανείς από την πλαστογράφηση του ονόματος του σπουδαίου αυτού Πατέρα της Εκκλησίας, του μεγάλου θεολόγου και σπουδαίου κοινωνικού αγωνιστή, στον οποίο αποδίδονται ιδιότητες προσβλητικές και αντιχριστιανικές;

Ρώτησαν κάποιον τι σημαίνουν γι’ αυτόν τα Χριστούγεννα. Και είπε: «Στα παιδικά μου χρόνια ένα ωραίο παραμύθι για να κοιμάμαι γλυκά, αργότερα άγχος και τρέξιμο για να προλάβω να αγοράσω, να στολίσω, να φάω και να διασκεδάσω και τώρα… τίποτα». Τελικά, μήπως να ξανακοιταχτούμε στον καθρέπτη της πίστης και να αναρωτηθούμε αν βλέπουμε πουθενά το Χριστό; Φανταστείτε στο σπίτι μας να πηγαίναμε στο παιδικό δωμάτιο, να κοιτάζαμε την κούνια και… το μωρό μας να έλειπε. Να μην βρίσκαμε τίποτα. Άραγε, τι θα κάναμε; Έχει το Χριστό μέσα η φάτνη της καρδιάς μας ή είναι άδεια; Σε λίγο η περιλάλητη «μαγεία των ημερών» θα φύγει. Ο Χριστός θα μείνει; Θα Τον ακολουθήσει κανείς μας μετά τη φάτνη ξέροντας ότι τον περιμένει σταυρός; Έχουμε κατανοήσει ότι η χριστιανική ζωή για όσους την επιλέγουν δεν είναι μια μαγική θρησκευτική υπόθεση, αλλά συνοδοιπόρευση με το Χριστό, μια σταυροαναστάσιμη πορεία; Θα φορτώσουμε πάλι στην πλάτη του Χριστού τα λάθη των Χριστιανών ώστε να έχουμε ένα ωραίο πρόσχημα για να Του κλείσουμε την πόρτα; Θα κάνουμε και τα φετινά Χριστούγεννα άλλο ένα αποπροσανατολιστικό ψυχοναρκωτικό ή θα γίνουμε πραγματικοί μαθητές Αυτού που είπε ότι η Βασιλεία του Θεού είναι μέσα μας;

Καλά Χριστούγεννα μαζί με το Χριστό. Ας μην είναι τα Χρόνια μας Πολλά, αρκεί να είμαστε μαζί Του…

πηγή

Ο Μέγας Βασίλειος και ο αι-Βασίλης

Επισκόπου Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου π.Ιεροθέου


Το θέμα το οποίο επέλεξα σήμερα να αναπτύξω στην αγάπη σας είναι « ο Μ. Βασίλειος και ο αι-Βασίλης» . Μπορεί να φαίνεται ότι στερείται πρωτοτυπίας, αλλά όπως θα διαπιστώσετε στην συνέχεια έχει μεγάλη σημασία για την εποχή μας.

1. Η προσωπικότητα του Μ. Βασιλείου

Ο Μ. Βασίλειος υπήρξε ένας μεγάλος Πατέρας της Εκκλησίας, αλλά και ένας οικουμενικός διδάσκαλος. Το σημαντικό είναι ότι ο τίτλος Μέγας του αποδόθηκε από τα αδέλφια του, πράγμα το οποίο δείχνει την μεγάλη επιρροή που είχε στα μέλη της οικογενείας του. Από τα εννέα αδέλφια της οικογενείας του οι πέντε είναι γνωστοί άγιοι της Εκκλησίας μας.

Δεν πρόκειται να παρουσιάσω τα στοιχεία της προσωπικότητος του, αλλά να αναπτύξω με συντομία τα τρία σημεία τα οποία περιγράφονται στο απολυτίκιό του. Το απολυτίκιο είναι το εξής:

« Εις πάσαν την γήν εξήλθεν ο φθόγγος σου,

ως δεξαμένην τον λόγον σου,

δι’ ου θεοπρεπώς εδογμάτισας,

τήν φύσιν των όντων ετράνωσας,

τά των ανθρώπων ήθη κατεκόσμησας,

Βασίλειον ιεράτευμα, πάτερ όσιε,

πρέσβευε Χριστώ τω Θεώ σωθήναι τα ψυχάς ημών» .

Τα τρία σημεία, τα οποία θα υπογραμμίσω, είναι τα εξής: Το ένα « δι’ ου θεοπρεπώς εδογμάτισας» , το δεύτερο « τήν φύσιν των όντων ετράνωσας» και το τρίτο « τά των ανθρώπων ήθη κατεκόσμησας» .

« Δι’ ου θεοπρεπώς εδογμάτισας»

Ο Μ. Βασίλειος έζησε ως επίσκοπος σε μια πολύ δύσκολη περίοδο της Εκκλησιαστικής ιστορίας. Εννοώ την περίοδο μεταξύ της Α´ Οικουμενικής Συνόδου, που έγινε στην Νίκαια της Βιθυνίας το 325 μ.Χ., και της Β´ Οικουμενικής Συνόδου, που έγινε το 381 μ.Χ. Ο Μ. Βασίλειος αντιμετώπισε όλα τα θεολογικά ζητήματα της εποχής εκείνης με σοφία, διάκριση, σύνεση, αλλά και θεολογική προοπτική και ενώ εκοιμήθη σε ηλικία 49 ετών δύο μόλις χρόνια –τό 379– πριν συνέλθη η Β´ Οικουμενική Σύνοδος το έτος 381, εν τούτοις είχε προετοιμάσει όλο το θεολογικό έδαφος πάνω στο οποίο στηρίχθηκε η Σύνοδος αυτή.

Ο Μ. Βασίλειος δογμάτισε για τον Τριαδικό Θεό χρησιμοποιώντας νέα ορολογία και αυτό έγινε για να αντιμετωπίση τις διάφορες αιρέσεις που εμφανίσθηκαν και οι οποίες χρησιμοποιούσαν την αρχαία ελληνική φιλοσοφία για να κατανοήσουν την αποκεκαλυμμένη αλήθεια. Ο Φωστήρ της Καισαρείας δογμάτισε για το Άγιον Πνεύμα, για τις σχέσεις μεταξύ των Προσώπων της Αγίας Τριάδος. Το σημαντικό και πρωτόγνωρο, ακόμη και για την φιλοσοφία, είναι ότι για πρώτη φορά ο Μ. Βασίλειος ταύτισε την υπόσταση με το πρόσωπο. Μέχρι τότε το πρόσωπο σήμαινε το προσωπείο, την μάσκα που χρησιμοποιούσε ο ηθοποιός για να παίξη έναν ρόλο, δηλαδή το πρόσωπο ήταν ένα επίθεμα του όντος. Ο Μ. Βασίλειος ανέπτυξε την άποψη ότι το πρόσωπο δεν είναι επίθεμα του όντος, αλλά ταυτίζεται με την υπόσταση, δηλαδή είναι αυτό που κάνει το όν να είναι όντως όν.

Όλη αυτήν την θεολογία ο Μ. Βασίλειος την ανέπτυξε « θεοπρεπώς» , ακριβώς γιατί ζούσε την υπαρξιακή θεολογία, είχε εμπειρίες του Θεού, όπως φαίνεται στα κείμενά του. Η θεολογία του δεν ήταν ακαδημαϊκή, ορθολογιστική, συναισθηματική, αισθητική, αλλά καθαρά υπαρξιακή.

« Την φύσιν των όντων ετράνωσας» .

Στην αρχαία ελληνική φιλοσοφία γινόταν διαρκώς λόγος για τα όντα, που υπάρχουν στον κόσμο, και το όν, του οποίου αντιγραφή είναι τα όντα. Βασικό κεντρικό ερώτημα της αρχαίας ελληνικής μεταφυσικής, όπως ισχυρίζεται ο Χάϊντεγκερ, είναι « γιατί να υπάρχουν τα όντα και όχι το τίποτε» .

Ο Μ. Βασίλειος σπούδασε στην Αθήνα την αρχαία ελληνική φιλοσοφία, αλλά και όλη την επιστήμη της εποχής του, που ησχολείτο με τα όντα. Κατά την μαρτυρία του αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου, που ήταν προσωπικός του φίλος και συμμαθητής του στην Αθήνα, έμαθε εννέα επιστήμες της εποχής εκείνης. Αν διαβάση κανείς την « εξαήμερό» του, δηλαδή την ερμηνεία που κάνει στην δημιουργία του κόσμου σε έξι ημέρες, θα διαπιστώση ότι μέσα στο βιβλίο αυτό κατόρθωσε να συγκεντρώση όλες τις επιστημονικές γνώσεις της εποχής του για τον κόσμο και την δημιουργία του. Ερεύνησε την φύση και τα όντα –τά φυτά, τα έντομα, τα πτηνά, τα ψάρια, τα ζώα κλπ.– είδε την ουσία των όντων, τις ενέργειες του Θεού στην κτίση, καθώς και την εντελέχεια και την τελολογία όλων των αισθητών πραγμάτων. Ο Μ. Βασίλειος αγάπησε την φύση και έκανε στις επιστολές του υπέροχες περιγραφές του τοπίου στο οποίο εμόναζε παρά τον Ίρι ποταμό.

« Τα των ανθρώπων ήθη κατεκόσμησας»

Ο Μ. Βασίλειος δεν ήταν ένας θεωρητικός Θεολόγος και επιστήμονας, αλλά ήταν και μεγάλος μεταρρυθμιστής. Ενδιαφερόταν για τους δούλους, τους πτωχούς, για την ελάφρυνση της φορολογίας του λαού, για τις αδικίες που υφίσταντο διάφοροι άνθρωποι, διοργάνωσε την φιλανθρωπία. Είναι ο θεμελιωτής των φιλανθρωπικών ιδρυμάτων. Μέχρι τότε το Κράτος δεν είχε αναπτύξει την κοινωνική πρόνοια. Ο Μ. Βασίλειος εμφορούμενος από τις Χριστιανικές του αρχές ανέπτυξε σε μεγάλο βαθμό την φιλανθρωπία. Είναι γνωστή στην ιστορία η « Βασιλειάδα» του. Ο ιστορικός Σωζόμενος κάνει λόγο περί « Βασιλειάδος ό πτωχών εστιν επισημότατον καταγώγιον, υπό Βασιλείου κατασκευασθέν, αφ’ ου την προσηγορίαν την αρχήν έλαβε και εις έτι νυν έχει» . Ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος κάνει λόγο για την « καινήν πόλιν» όπου « νόσος φιλοσοφείται και συμφορά μακαρίζεται και το συμπαθές δοκιμάζεται» . Πρόκειται για μια καινούρια πόλη. Ο ίδιος ο Μ. Βασίλειος σε μια επιστολή του (επιστολή 94 προς Ηλίαν) δίδει μια μαρτυρία για το κέντρο αυτό της φιλανθρωπίας. Μέσα στην « Βασιλειάδα» υπήρχε μεγαλοπρεπής καθεδρικός Ναός, οικήματα γύρω από τον Ναό για τον Επίσκοπο και τους Κληρικούς, οικήματα για την φιλοξενία των αρχόντων και των δημοσίων λειτουργών, ξενώνας για την φιλοξενία των ξένων και των περαστικών από την πόλη, νοσοκομείο για την θεραπεία των ασθενών με το αναγκαίο προσωπικό από ιατρούς, νοσοκόμους, οδηγούς, υποζύγια, οίκους για στέγαση των απαραιτήτων εργαστηρίων και τεχνητών. Υπάρχει πληροφορία που διασώζεται από τον άγιο Γρηγόριο τον Θεολόγο ότι τους λεπρούς, οι οποίοι την εποχή εκείνη ήταν απόβλητοι από την κοινωνία, διότι είχαν την αθεράπευτη και κολλητική ασθένεια της λέπρας, που ομοίαζε κάπως με την σημερινή ασθένεια του ααάέ, τους φρόντιζε ο ίδιος ο Μ. Βασίλειος και μάλιστα αφού τους καθάριζε τις πληγές στην συνέχεια τις ασπαζόταν για να τους δείξη την αγάπη του. Ποιός θα το έκανε αυτό σήμερα για τους ασθενείς του ααάέ;

Το σπουδαιότερο είναι ότι ο Μ. Βασίλειος έκανε όλο αυτό το έργο της φιλανθρωπίας, δείχνοντας το προσωπικό του παράδειγμα, αφού καίτοι ήταν εύπορος έδωσε όλην την περιουσία του σε όσους είχαν ανάγκη και μάλιστα όταν απέθανε είχε ως μόνα περουσιακά στοιχεία ένα τρίχινο ράσο και λίγα βιβλία. Αλλά η αγάπη του ήταν τέτοια, ώστε στην κηδεία του, από τον συνωστισμό του κόσμου, απέθαναν και άνθρωποι.

Η κοινωνική προσφορά του Μ. Βασιλείου σε συνδυασμό με την αγάπη του, την εξυπνάδα του και τις θαυματουργικές του επεμβάσεις φαίνεται και στο περιστατικό σύμφωνα με το οποίο υπάρχει η παράδοση της Βασιλόπιττας, όπως την διέσωσε ο Καθηγητής Φαίδων Κουκουλές, κατά την παρουσίαση του Δημήτρη Λουκάτου. Σύμφωνα με αυτήν « όταν ο άγιος Βασίλειος ήταν Επίσκοπος στην Καισάρεια, ο τότε Έπαρχος της Καππαδοκίας πήγε με σκληρές διαθέσεις να εισπράξει φόρους. Οι κάτοικοι φοβισμένοι εζήτησαν την προστασία του ποιμενάρχη τους. –"Σάς προτρέπω ευθύς, τους είπε εκείνος, να μου φέρει έκαστος ό,τι πολύτιμον έχει αντικείμενον". Μάζεψαν πολλά δώρα, και βγήκαν μαζί με τον Δεσπότη τους οι Καισαρείς να προϋπαντήσουν τον Έπαρχο. Ήταν όμως τέτοια η εμφάνιση και η πειθώ του Μ. Βασιλείου, που ο Έπαρχος καταπραΰνθηκε, χωρίς να θελήσει να πάρει τα δώρα. Γύρισαν πίσω χαρούμενοι, κι ο άγιος Βασίλειος πήρε να τους ξαναδώσει τα τιμαλφή. Ο χωρισμός όμως ήτο δυσχερής, διότι πολλά όμοια είχον προσφέρει, δακτυλίους δηλαδή, νομίσματα κλπ. Ο Βασίλειος τότε σκέφθηκε ένα θαυματουργόν τρόπο: Διέταξε να κατασκευασθώσι την εσπέραν του Σαββάτου πλακούντια (δηλ. μικρές πίτες) και εντός ενός εκάστου έθηκεν ανά έν αντικείμενον, την δ’ επομένην έδωκεν ανά έν εις έκαστον Χριστιανόν. Ποίον θαύμα! Εντός του πλακουντίου του εύρεν έκαστος ό,τι είχε προσφέρει! Από τότε, λέγει η παράδοση, κάθε στη γιορτή του αγ. Βασιλείου κάνουμε κι εμείς πίτες και βάζουμε μέσα νομίσματα» .

Ο Μ. Βασίλειος υπήρξε μεγάλη προσωπικότητα που δεν εξαντλείται στα λίγα που ανέφερα πιο πάνω. Αλλά ο χρόνος είναι περιορισμένος και δεν μπορώ να αναφερθώ και σε άλλα σημεία.

2. Η μορφή του αι-Βασίλη

Ενώ η Εκκλησία με την λατρεία της, την θεολογία της, την εικονογραφία της και το συναξάριο της τιμά σε μεγάλο βαθμό την μεγάλη προσωπικότητα του Μ. Βασιλείου, εν τούτοις η λαϊκή παράδοση και κυρίως η δυτική –ευρωπαϊκή και αμερικανική– νοοτροπία παρουσιάζει κατά ιδιαίτερο τρόπο τον Μ. Βασίλειο, δηλαδή από Μέγα Βασίλειο τον έκανε αι-Βασίλη, με πολλές παραλλαγές.

Όταν διαβάση κανείς σχετικά κείμενα και αναλύσεις θα διαπιστώση ότι η μορφή του Μ. Βασιλείου αλλοιώθηκε στην Ευρώπη και τον Νέο Κόσμο.

Ο καθηγητής της Λαογραφίας Δημήτρης Λουκάτος στο βιβλίο του « Χριστουγεννιάτικα και των γιορτών» γράφει ότι ο δικός μας άγιος Βασίλης « ήταν ένας καθαρά πρωτοχρονιάτικος άγιος, κάτι ανάμεσα στον πραγματικό Ιεράρχη της Καισάρειας και σ’ ένα πρόσωπο συμβολικό του Ελληνισμού, που ξεκινούσε από τα βάθη της ελληνικής Ασίας, κι έφτανε την ίδια μέρα σ’ όλα τα πλάτη, από τον Πόντο ώς την Επτάνησο κι από την Ήπειρο ώς την Κύπρο. Ξεκινούσε σαν μεσαιωνικός πεζοπόρος, αμέσως ύστερ’ από τα Χριστούγεννα, με το ραβδί στο χέρι, και περνούσε απ’ τους διάφορους τόπους, καλόβολος πάντα και κουβεντιαστής με όσους συναντούσε» . Και συνεχίζει ο Καθηγητής: « Δεν κρατούσε κοφίνι στην πλάτη του ούτε σακκί φορτωμένο με δώρα. Εκείνο που έφερνε στους ανθρώπους ήταν περισσότερο συμβολικό: η καλή τύχη ιδιαίτερα κι η ιερατική ευλογία του. Το μόνο κάπως συγκεκριμένο ήταν το μαγικό ραβδί του, απ’ όπου με θαυμαστόν τρόπο βλάσταιναν ή ζωντάνευαν κλαδιά και πέρδικες, σύμβολα των αντίστοιχων δώρων, που θα μπορούσε να μοιράσει στους ευνοουμένους του» . Και συνεχίζει ο Καθηγητής: “Δεν έφερνε τίποτα ο άγιος Βασίλης. Αντίθετα λές και ζητούσαν την ευλογία του, με το να μοιράζουν από δική τους πρόθεση οι άνθρωποι δώρα και λεφτά”, δηλαδή “γονείς και συγγενείς έδιναν στα παιδιά τους μπουναμάδες ή και μεταξύ τους τα δώρα"” (ένθ. ανωτ., σελ. 121). Γενικά στην δική μας παράδοση ο αι-Βασίλης ήταν « μικρασιάτης, μελαχρινός, αδύνατος, γελαστός, με μαύρα γένια και καμαρωτά φρύδια. Ντυμένος σαν βυζαντινός πεζοπόρος, με σκουφί και πέδιλα, στο χέρι του κρατούσε ένα ραβδί» (Σπύρος Δημητρέλης).

Η πατρίδα του ανατολικού αι-Βασίλη είναι η Μικρά Ασία, και είναι γραμματισμένος, κατάγεται από την Καισάρεια και « βαστάει κόλλα και χαρτί, χαρτί και καλαμάρι» και προσφέρει ως δώρο « τή σταθερή και διαχρονική χαρά της γνώσης» .

Στην Δύση υπήρχε άλλος τύπος του δικού μας αι-Βασίλη. Στην Ευρώπη και ιδίως στην Ολλανδία ήταν ο Sinter Klaas, ο οποίος ήταν « ο προστάτης των ναυτικών, των εμπόρων και των παιδιών, έτσι όπως αυτός λατρεύτηκε στις κάτω Χώρες, κυρίως από τον 12ο αιώνα και μετά» . Τον 17ο αιώνα Ολλανδοί Καλβινιστές « μεταναστεύοντας στην Αμερική έπαιρναν μαζί τους και την εικόνα του Αγίου Νικολάου» , και έγινε ο Saint Nick και ο Santa Claus. Μετακινήθηκε όμως μερικές εβδομάδες αργότερα για να επισκεφθή τα παιδιά την παραμονή των Χριστουγέννων. Ο τύπος αυτός ταξίδευσε και σε άλλες Χώρες. « Γύρω στα 1870 η γλυκιά και γενναιόδωρη μορφή του ταξίδεψε και στην Βρεταννία, όπου και συγχωνεύτηκε με τον σκανδιναυϊκής προέλευσης, πατέρα των Χριστουγέννων και γέννησε μύθους, θρύλους, τραγουδάκια και αξεπέραστες συνήθειες» .

Ταυτιζόμενος ο Saint Nick, με τον Santa Claus και τον Father Christmas μεταφέρθηκε στην Αμερική από τους Ευρωπαίους μετανάστες και όπως ήταν επόμενο εκεί αλλάζει μορφή, αποκτά την μορφή « τού καλοθρεμμένου και ολοπόρφυρου αγίου, που επειδή δεν μπορεί να ζεί στις χιονισμένες πλαγιές του Άσπεν ή του Βερμόντ για λόγους παραδοσιακής αλλά και εμπορικής αποστασιοποίησης μένει κάπου στον Βόρειο Πόλο» .

Βεβαίως, εδώ πρέπει να σημειωθή ότι αυτός ο “τύπος”, που στην Ευρώπη και την Αμερική ονομάσθηκε Saint Nick, Santa Claus και Father Cristmas, από μας ονομάζεται αι-Βασίλης. Οι δυτικοί δεν τον ονομάζουν αι-Βασίλη, αλλά Saint Nick, Santa Claus και Father Cristmas. Εμείς ταυτίσαμε τον δυτικό αυτόν “τύπο” με τον αι-Βασίλη, αφού εξοβελίσαμε τον δικό μας Άγιο Βασίλειο. Ο Καθηγητής Δημ. Λουκάτος λέγει ότι αυτός ο δυτικός τύπος ήρθε σε μας “μέ πρωτοβουλία των αστικών τάξεων” και ονομάσθηκε αι-Βασίλης. Χάρη συννενοήσεως στα επόμενα θα τον τιτλοφορώ αι-Βασίλη.

Ο σημερινός αι-Βασίλης είναι δημιούργημα του αγγλοσαξωνικού κόσμου και απηχεί την νοοτροπία του. Ο αι-Βασίλης αυτός γεννήθηκε αρχές του 19ου αιώνα από έναν αστό προτεστάντη καθηγητή, τον Κλημέντιο Κλάρκ Μούρ « πού έγραψε για τα παιδιά του μια ιστορία με ήρωα έναν αι-Βασίλη, την The Night Before Christmas » και δημοσιεύθηκε την 23 Δεκεμβρίου του έτους 1823 στην εφημερίδα « Sentinel» . Η ιστορία αυτή εικονογραφήθηκε από τον πατέρα του χιουμοριστικού αμερικανικού σχεδίου Τόμας Νάστ, ο οποίος ήταν γερμανικής καταγωγής και « δανείστηκε στοιχεία από την γερμανική λαϊκή παράδοση των Χριστουγέννων αλλά και την παραδομένη μορφή του πλανόδιου γερμανού εμπόρου» .

Υπάρχουν αναλύσεις σύμφωνα με τις οποίες « ο Άγιος Βασίλης γεννήθηκε κατά τη διάρκεια του αμερικανικού Εμφυλίου, όταν ο Νάστ εργαζόταν στο Harper’s Weekly, στο μεγαλύτερο περιοδικό της εποχής, και του είχε ανατεθεί να απεικονίζει με αλληγορικές εικόνες τα δρώμενα του πολέμου. Μία από αυτές ήταν “ο Άγιος Βασίλης στο στρατόπεδο”, όπου παρουσιάζεται για πρώτη φορά ο Άγιος με τα χαρακτηριστικά ενός ευτραφούς άνδρα, ολοστρόγγυλου και ροδαλού, καλυμμένου από άστρα, ο οποίος μοίραζε δώρα σε ένα στρατόπεδο των Βορείων. Ο Άγιος Βασίλης του Νάστ δεν εξελίχθηκε, παρέμεινε ο ίδιος με το κόκκινο κουστούμι με τα λευκά γουνάκια, την άσπρη γενιάδα και τα παιχνίδια του. Με αυτό το σκίτσο, τα Χριστούγεννα έγιναν ημέρα αργίας και ο Άγιος Βασίλης αναγορεύτηκε σε τοπική θεότητα - καλόκαρδο πνεύμα που αντιπροσώπευε την ευημερία και την οικογενειακή ζωή των Βορείων, σε αντίθεση με το μύθο της ιπποτικής παράδοσης και της βαθύτατα ιθαγενούς κολτούρας του Νότου.

Βασισμένος στην επιτυχία που γνώρισε το έργο του το 1862, ο Νάστ συνέχισε να παράγει σχέδια του Άγιου Βασίλη κάθε Χριστούγεννα κατά την περίοδο του Εμφυλίου Πολέμου. Και η σύλληψή του έγινε αποδεκτή, διότι έδωσε στην παραδοσιακή ασκητική αυστηρή και αποστεωμένη εικόνα του Father Christmas του Pelze - Nicol και του Pere Noel, μια άλλη διάσταση που αντικατόπτριζε την αφθονία και την ευμάρεια.

Ο Ντίκενς είχε ήδη μετατρέψει τα Χριστούγεννα σε γιορτή της αστικής τάξης. Όμως ο Άγιος Βασίλης δεν διαδραματίζει κανένα ρόλο στις εορταστικές προετοιμασίες του Ντίκενς. Τα Χριστούγεννα του Ντίκενς στρέφονται ενάντια στον πυρήνα του βικτωριανού καπιταλισμού και υπογραμμίζουν την ατομική συνείδηση, το κοινωνικό σύνολο, την φιλανθρωπία. Τα Χριστούγεννα του Εμφυλίου του Νάστ –καί του Άγιου Βασίλη που τα συνοδεύει– βρίσκονται σε τέλεια συμφωνία με την ουσία της παράδοσης των Βορείων, η οποία είναι ο συγκερασμός της αρετής με το εμπόριο. Βέβαια ο Άγιος του Νάστ διανέμει δώρα αρχικά σε στρατιώτες και έπειτα σε παιδιά, μια ανταμοιβή για όποιον υπήρξε καλός κατά την διάρκεια της χρονιάς. Η πιο διάσημη απεικόνιση του Αγίου, κυκλοφόρησε το 1866 –στό τέλος του πρώτου ειρηνικού χρόνου– και εδραίωσε την εικονογραφία του χαρακτήρα. Τον βλέπουμε να διακοσμεί ένα έλατο, να φτιάχνει παιχνίδια, να διαβάζει το βιβλίο του με τα παραμύθια, να ράβει τα ρούχα του και τέλος να εξερευνά τον κόσμο με το τηλεσκόπιό του “πρός αναζήτηση σοφών παιδιών”. Με αυτόν τον τρόπο αποδίδεται η πολυάσχολη πλευρά του χαρακτήρα του και το πρότυπο του περιπετειώδους Yankee.

Ίσως αυτό που αποτελεί το πιο συμπαθητικό στοιχείο στον Άγιο Βασίλη του Νάστ είναι η τρυφερότητα που δείχνει απέναντι στα παιδιά. Τα παιδιά, τα οποία παρουσιάζονται τόσο συχνά όσο και ο Άγιος Βασίλης στο έργο του Νάστ, δεν μοιάζουν σε τίποτα με τα δυστυχισμένα παιδιά του δρόμου της βικτωριανής εποχής» .

Είναι φανερό ότι ο αι-Βασίλης του Τόμας Νάστ δείχνει το όνειρο της αμερικανικής κοινωνίας, που στηρίζεται στην ευημερία, την ευδαιμονία, την καλοπέραση, την αγαθωσύνη και την μακροημέρευση του ανθρώπου. Ένας τέτοιος αι-Βασίλης « είναι προσωποποίηση του αμερικανικού υλισμού, της αφθονίας, της χαράς και της ευδαιμονίας» . Βεβαίως πρέπει να σημειωθή ότι « ο εφευρέτης του χοντρούλη και αγαθούλη γέροντα είναι ο ίδιος που σχεδίασε τα σήματα των αμερικανικών κομμάτων, δηλαδή του γαϊδάρου για τους Δημοκρατικούς και του ελέφαντα για τους Ρεμπουμπλικανούς»

Στις αρχές του αιώνα μας ο αι-Βασίλης άλλαξε κάπως μορφή, και έγινε όπως ακριβώς τον γνωρίζουμε σήμερα. Σε αυτό συνετέλεσε η Κόκα-Κόλα. « Κι αν ήταν ο σκιτσογράφος Τόμας Νάστ που τον φαντάστηκε πρώτος, περίπου όπως είναι σήμερα, η Κόκα-Κόλα αποτέλεσε την αφορμή για να γίνει η μορφή του τόσο δημοφιλής. Στα 1931, που η Κόκα Κόλα αποφάσισε να χρησιμοποιήσει τον Σάντα Κλάους στη χειμωνιάτικη διαφημιστική της εκστρατεία και ανέθεσε σε έναν άλλο Αμερικανό καλλιτέχνη, τον Χάντον Σάνμπλομ, να τον σχεδιάσει. Εκείνος διάλεξε για τον Άγιο τα χρώματα της Κόκα Κόλα καί... να τος, με τις μαύρες μπότες του, το μακρύ σκουφί του, το κόκκινο κοστούμι του και την άσπρη του γούνα, όπως τον γνωρίσαμε και τον αγαπήσαμε» .

Η παράδοση σύμφωνα με την οποία ο αι-Βασίλης περνά μέσα από καμινάδες για να δώση δώρα στα παιδιά προέρχεται από το ποίημα του Κλέμεντ Μούρ με τίτλο « μιά επίσκεψη του Αγίου Νικόλα» , ο οποίος « δανείστηκε την ιδέα της καμινάδας, μαζί με την ιδέα του έλκηθρου και των οκτώ ελαφιών που το σέρνουν, από ένα φινλανδικό παραμύθι» .

Εν τω μεταξύ, αυτές τις ημέρες σε περιοδικά και εφημερίδες διαβάσαμε πολλά παράξενα γύρω από τον αι-Βασίλη. Το ένα από αυτά είναι ότι ο αι-Βασίλης έγινε “υποκείμενο πολιτικής αντιπαράθεσης και όργανο οικονομικών συμφερόντων”, ότι “χωρίζει αντί να ενώνει” τους ανθρώπους και ότι “ο παγκοσμιοποιημένος Santa Claus” προκαλεί “τίς αντανακλαστικές αντιδράσεις των τοπικών κοινωνιών”, από την άποψη ότι πολλά Κράτη διεκδικούν, ερίζουν για την καταγωγή του αι-Βασίλη, από την “Γροιλανδία μέχρι την Αυστραλία και από την Λαπωνία μέχρι την Αυστρία”. Και βέβαια αυτό συσχετίζεται με το εμπόριο, την διαφήμιση και την πολιτική. Το άλλο είναι ότι εφέτος είδαμε σε περιοδικό, αλλά αυτό γίνεται και αλλού, μαζί με τον αι-Βασίλη και αι-βασιλοπούλες, γυναίκες ντυμένες ως αι-Βασίληδες. Έξι στάρ του Χόλιγουντ “φόρεσαν την κόκκινη στολή και στάθηκαν μπροστά στο φακό όπως μόνο αυτές ξέρουν”. Είναι και αυτό γνώρισμα της εποχής μας.

Επομένως ο αι-Βασίλης της Μικράς Ασίας που είναι εγγράμματος και δίδει ως δώρο την γνώση, μετατρέπεται στον Σάντα Κλάους που δίδει « τήν εφήμερη ηδονή της κατανάλωσης» και έρχεται σε μας μετονομαζόμενος σε αι-Βασίλη. Δεν είναι ένα πρόσωπο με τα υπαρξιακά του ερωτήματα και τις αγωνίες, με την ασκητική του διάσταση, αλλά διακρίνεται για την « προτεταμένη κοιλιά, τα ροδοκόκκινα μάγουλα» και είναι η εικόνα της « καλοπέρασης και της αισιοδοξίας» . Είναι δε γνωστόν από τις διάφορες μελέτες ότι όλη η νοοτροπία της Αμερικανικής κοινωνίας διακρίνεται από ένα κράμα μεταξύ του πουριτανικού-καλβινιστικού πνεύματος σε συνδυασμό με μερικές απόψεις του διαφωτισμού και του ρομαντισμού, όπως απέδειξε δια πολλών ο Schaeffer. Κατά κάποιο τρόπο ο αμερικανικός αι-Βασίλης είναι έκφραση αυτού του πνεύματος. Αυτό δε το πνεύμα δημιούργησε διάφορα προβλήματα, με τα οποία θέλησε να ασχοληθή η επιστήμη της ψυχανάλυσης, γιατί η απώθηση των υπαρξιακών προβλημάτων δημιουργεί ποικίλες αρρώστιες, σωματικές και ψυχολογικές.

Αγαπητοί μου,

Η πορεία του ανθρώπου από τον Μ. Βασίλειο της Ορθοδόξου Παραδόσεως στον αι-Βασίλη αγγλοσαξωνικού τύπου δείχνει την υποβάθμιση του πολιτισμού, την πορεία από την οντολογία στον ευδαιμονισμό, τον ωφελιμισμό και την χρησιμοθηρία. Ο ιστορικός Ντανιελού έχει παρατηρήσει ότι οι αρχαίοι Έλληνες εξετάζοντας τον κόσμο ερωτούσαν τί είναι το όν και τί είναι τα όντα, έκαναν, δηλαδή οντολογία. Οι Πατέρες της Εκκλησίας ασχολήθηκαν με το νόημα του κόσμου, αλλά κυρίως απαντούσαν στο ερώτημα ποιός έκανε τον κόσμο και ποιός είναι ο σκοπός του. Οι δυτικοί όμως, αντίθετα από τις προηγούμενες παραδόσεις, ερωτούν τί μας χρησιμεύει ο κόσμος, δηλαδή αναπτύχθηκε η χρησιμοθηρία και ο ωφελισμός.

Εάν η πορεία από τον Μ. Βασίλειο στον αι-Βασίλη δείχνη την επιπεδοποίηση του ανθρώπου, αλλά και την υποβάθμισή του, η αντίστροφη πορεία από τον αι-Βασίλη του καταναλωτισμού και του ευδαιμονισμού στον Μ. Βασίλειο της Εκκλησίας δείχνει την αναβάθμιση του ανθρώπου, την ανύψωσή του, την πορεία του δηλαδή από το πράγμα στην υπόσταση, από το άτομο στο πρόσωπο. Αυτό είναι το νόημα των εορτών. Αυτό ας ευχηθούμε για εαυτούς και αλλήλους τον νέο χρόνο.

πηγή

Φώτης Κόντογλου- Ελληνική Παράδοση

 

 

Μικρός πρόλογος μας: Πλησιάζουν οι δεσποτικές εορτές και παρόλη την μαυρίλα και τον ηθικό εκβιασμό της μιζέριας θα εορτάσουμε Χριστό.Γιατί τελικά η Εκκλησία είναι το τελευταίο καταφύγιο και η μόνη παρηγοριά.Και φτωχοί και πένητες θα εορτάσουμε, γιατί εχουμε ελληνική παράδοση και έχουμε κουλτούρα και δεν είμαστε κακομοίρηδες ακόμα και όταν δυστυχούμε.Σε πείσμα κάθε δολοφόνου και κάθε σαδιστή. Και έχουμε την ευγένεια της ξεπεσμένης αρχοντιάς πού είναι σπάνια ανάμεσα σε όλα τα έθνη. Και έχουμε Χριστούγεννα και Θεοφάνεια και Ανάσταση. Και δεν μας τα παίρνει κανείς, πειναλέος λιμοκοντόρος μήδος, από αυτά τα άθεα κοράκια πού έπεσαν πάνω στο πληγιασμένο σώμα της Μάνας μας.

Όπως κάθε άνθρωπος έχει το δικό του χαρακτήρα, έτσι και κάθε έθνος έχει κι αυτό το δικό του χαρακτήρα. Τον πιο ζωηρό χαρακτήρα και τον πιο ιδιόρρυθμο τον έχει η πατρίδα μας, η Ελλάδα.
Αυτή η Ελλάδα έχει μέσα της κάποια δύναμη δραστική, που δεν την έχει κανένα έθνος.
Κι αυτή η δύναμη της είναι δύναμη πνευματική. Δεν είναι μονάχα η εξυπνάδα, αλλά είναι προπάντων η φλόγα της καρδιάς και κάποια ιδιαίτερη σεμνή καρτερία της ψυχής, που δε βρίσκεται σε κανένα λαό.
Πολλά έθνη έχουν μεγάλη ιστορία. Μα όποιος διαβάζει την ιστορία της Ελλάδας νομίζει πως τον τραβά μια ανεξήγητη δύναμη, γλυκιά και ποιητική, σαν ένας μαγνήτης που δεν ξέρει που είναι κρυμμένος.
Απορεί, διαβάζοντας πολέμους και σκληρά βάσανα, πού βρίσκεται αυτή η μυστηριώδης πηγή απ' όπου αναβρύζει τόση ποίηση που τον μαγεύει και τον κάνει να την αγαπήσει. Αυτό το μυστήριο μάγεψε τον κόσμο όλο και ιόν έκανε να παραμιλά για την Ελλάδα.
Και το πιο μικρό επεισόδιο της ιστορίας μας, το πιο τιποτένιο περιστατικό, ένας απλός λόγος που είπε ο Μιλτιάδης, ή ο Επαμεινώνδας, ένα ρητό που είπε ο χρηστός Φωκίωνας, μία χειρονομία που έκανε ο Αγησίλαος, μια απλή προσευχή που είπε ο Παλαιολόγος, παίρνουν τέτοια σημασία στις ψυχές όλων των ανθρώπων, που ζούνε σ' όλη τη ζωή τους μ' αυτά, σαν τα παιδιά που θυμούνται έως τα γηρατειά τους κάποια παραμύθια που γλυκάνανε τη φαντασία τους.
Τι είναι λοιπόν τούτη η μαγική ουσία που έχει μέσα της αυτή η Ελλάδα και κάνει τον κόσμο να νιώθει σαν δική του ιστορία την ιστορία της;
Είναι αυτό το άπιαστο πνεύμα που έχουμε μέσα μας όλοι οι Έλληνες, αυτό που έχετε κι εσείς, και που μπαίνει σε κάθε πράξη σας, σε κάθε σκέψη σας, σε κάθε αίσθημα σας, φυσικά κι αβίαστα, απροσπάθητα, χωρίς καν να το καταλάβετε. Αυτό το ήθος, αυτή η φυσική ουσία που μας δώρισε ο θεός, είναι στολισμένη με κάποιες μυστηριώδεις χάρες, που αγιάζουνε τον πόνο, ημερεύουνε το θάνατο, νοστιμεύουνε το καθετί που δημιουργούμε, μ' ένα λόγο «κάνουμε την έρημο ν' ανθίσει» κατά το λόγο του προφήτη Ησαΐα. Κι αυτά όλα μεταδίδονται από γενιά σε γενιά μέσ' από το αίμα, μα πιο πολύ με κάποια ιερή και καταπληκτική λειτουργία που λέγεται Ελληνική παράδοση.
Αυτή η παράδοση είναι το θησαυροφυλάκιο που κλείνει μέσα του και φυλάγει στον αιώνα την αθάνατη ψυχή μας, την αθάνατη καρδιά μας. Μ' αυτή ζούμε και κινούμαστε και υπάρχουμε. Αυτή έκανε τον τυφλό τον Όμηρο να δείξει στους ανθρώπους που είχανε μάτια τη μυστική ομορφιά του κόσμου, αυτή έκανε τον Αισχύλο να πετά απάνω από τη γη σαν αετός χρυσοφτέρουγος, αυτή έκανε τον Μεγαλέξανδρο να 'χει τον Όμηρο κάτω από το προσκέφαλο του και να ζήσει μια ζωή τριάντα μονάχα χρονών σαν ένα εξαίσιο παραμύθι που βάσταξε αιώνες, αυτή έκανε τον Πολύκλειτο και τον Φειδία και τον Λύσιππο να μεταμορφώσουν σε ανθρώπους τα λιθάρια της Ελλάδας, αυτή έκανε τον Θουκυδίδη να κλαίγει από χαρά ακούγοντας τον Ηρόδοτο να διαβάζει την ιστορία του, αυτή έκανε τον Κολοκοτρώνη να φορά την περικεφαλαία σαν αρχαίος Έλληνας και να πολεμά χαμογελώντας, αυτή έκανε τον Ρήγα να βγάζει φωτιά από το στήθος σαν τον αρχαίο Πίνδαρο, αυτή έκανε τον Νικηταρά, τον Διάκο, τον Ανδρούτσο, τον Τζαβέλλα, τον Ησαΐα Σαλώνων να κλαίνε απάνω στα αρχαία λιθάρια, και να ποθούνε να πεθάνουνε αντρειωμένα πολεμώντας για το βασανισμένο και το ατίμητο χώμα που κληρονομήσανε.

[...] Και δεν έφτασε πως η Ελλάδα τιμήθηκε με την ανθρώπινη δόξα και στάθηκε η χαρά και η ελπίδα της οικουμένης, αλλά σαν ήρθε ο Χριστός στον κόσμο τιμήθηκε και με θεϊκή δόξα, γιατί αυτή την αγαπημένη θυγατέρα Του διάλεξε ο θεός για να της παραδώσει το Ευαγγέλιο του και να της παραγγείλει να το κηρύξει σ' όλο τον κόσμο με τη δική της τη γλυκύτατη γλώσσα, που την άπλωσε ο Μεγαλέξανδρος κατά θεϊκή οικονομία, μέχρι την Ινδία και τη Βακτριανή.
Το Βυζάντιο στάθηκε το χρυσό παλάτι απ' όπου βγήκε η νέα λάμψη του Ελληνισμού.
Ο σκοτεινιασμένος και ξεραμένος κόσμος, πάλι ξανάνθισε σαν περιβόλι μοσχοβολημένο, κι ο σπόρος ήταν ο ένας κι ακατάλυτος σπόρος της ζωής, ο Ελληνικός.
Αυτό έκανε το μεγάλο ποιητή της Ιταλίας Λεοπάρδη να πει κατάπληκτος, γράφοντας για το βυζαντινό φιλόσοφο Πλήθωνα:
«Ακατάλυτη και τρομερή δύναμη Ελλάδα! Χωρίς το δικό σου πνεύμα, τίποτα δε γίνεται στον κόσμο. Όλα τα γονιμοποιείς εσύ. Για μια στιγμή φαίνεται πως πεθαίνεις, κι άξαφνα παρουσιάζεσαι πάλι ολοζώντανη και δροσερή εκεί που δε σε περίμενε κανείς!» [...]

εδώ

Η αλήθεια για τα Χριστούγεννα και η μυθοποίηση των Χριστουγέννων (Γεώργιος Μεταλληνός)

Με την ενανθρώπηση και τη γέννησή Του ο Θεάνθρωπος Ιησούς Χριστός πραγματοποιεί το σκοπό της πλάσεως του ανθρώπου, την εμφάνιση του Θεανθρώπου στην Ιστορία. Την ένωση του κτιστού πλάσματος με τον Άκτιστο Πλάστη. Ο σκοπός της ενανθρωπήσεως είναι η θέωση του ανθρώπου. «Άνθρωπος γίνεται Θεός, ίνα Θεόν τον Αδάμ απεργάσηται» (τροπάριο Χριστουγέννων). «Αυτός ενηνθρώπησεν, ίνα ημείς θεοποιηθώμεν» (Μ. Αθανάσιος). «Άνθρωπος γαρ εγένετο ο Θεός και Θεός ο άνθρωπος» (Ι. Χρυσόστομος). Στη λογική ενός ηθικιστού ο όρος «θεοποιηθώμεν», που χρησιμοποιούν Πατέρες, όπως ο Μ. Αθανάσιος, είναι σκάνδαλο. Γι’ αυτό μιλούν για «ηθική θέωση». Διότι φοβούνται να δεχθούν ότι με τη θέωση μεταβάλλεται «κατά χάριν» αυτό που ο Τριαδικός Θεός είναι «κατά φύσιν» (άκτιστος, άναρχος, αθάνατος). Τα Χριστούγεννα είναι, γι’αυτό, άμεσα συνδεδεμένα και με τη Σταύρωση και την Ανάσταση, αλλά και την Ανάληψη και την Πεντηκοστή. Ο Χριστός-Θεάνθρωπος χαράζει το δρόμο, που καλείται να βαδίσει κάθε σωζόμενος άνθρωπος, ενούμενος μαζί Του.

Ο Ευαγγελισμός και τα Χριστούγεννα οδηγούν στην Πεντηκοστή,, το γεγονός της θεώσεως του ανθρώπου εν Χριστώ, μέσα δηλαδή στο σώμα του Χριστού. Αν τα Χριστούγεννα είναι η γέννηση του Θεού ως ανθρώπου, η Πεντηκοστή είναι η τελείωση του ανθρώπου ως Θεού κατά χάριν. Με το βάπτισμά μας μετέχουμε στη σάρκωση, το θάνατο και την ανάσταση του Χριστού, ζούμε και μεις τα «Χριστούγεννά μας», την ανά-πλασή μας. Οι Άγιοι δε, που φθάνουν στην ένωση με το Χριστό, τη θέωση, μετέχουν στην Πεντηκοστή και φθάνουν έτσι στη τελείωση και ολοκλήρωση του αναγεννημένου εν Χριστώ ανθρώπου. Αυτό σημαίνει εκκλησιαστικά πραγμάτωση του ανθρώπου, εκπλήρωση δηλαδή του σκοπού της υπάρξεώς του.

Όσο και αν είναι κουραστικός ο θεολογικός λόγος, και μάλιστα στον αμύητο θεολογικά σύγχρονο άνθρωπο, δεν εκφράζει παρά την πραγματικότητα της εμπειρίας των Αγίων μας. Μέσα από αυτήν την εμπειρία και μόνο μπορούν να κατανοηθούν εκκλησιαστικά, δηλαδή Χριστοκεντρικά, τα Χριστούγεννα. Αντίθετα, η αδυναμία του μη αναγεννημένου εν Χριστώ ανθρώπου να νοηματοδοτήσει τα Χριστούγεννα έχει οδηγήσει σε κάποιους γύρω απ’ αυτά μύθους. Οι άγευστοι της αγιοπνευματικής ζωής, μη μπορώντας να ζήσουν τα Χριστούγεννα, μυθολογούν γι’αυτά, στα όρια της φαντασίας και μυθοπλασίας, χάνοντας το αληθινό νόημά τους. Όπως μάλιστα θα δούμε, ο αποπροσανατολισμός αυτός δεν συνδέεται πάντοτε με την άρνηση του μυστηρίου, αλλά με αδυναμία βιώσεώς του, που οδηγεί αναπόφευκτα στην παρερμηνεία του.

Μία πρώτη μυθολογική απάντηση στο ερώτημα των Χριστουγέννων δίνεται από την αίρεση, τη στοχαστική και ανέρειστη –ανεμπειρική δηλαδή- θεολόγηση. Ο δοκητισμός, η φοβερότερη αίρεση όλων των αιώνων, δέχθηκε κατά φαντασίαν νάρκωση του Θεού Λόγου (δοκείν-φαίνεσθαι). Φαινομενική, δηλαδή, παρουσία του Θεού στην ενδοκοσμική πραγματικότητα. Για ποιο λόγο θα μπορούσε να ερωτήσει κανείς. Οι Δοκήται ή Δοκηταί κάθε εποχής δεν μπορούν να ανεχθούν, στα όρια της λογικής τους, τη σάρκωση και τη γέννηση του Θεού ως ανθρώπου. Μεταβαλλόμενοι σε αυτόκλητους υπερασπιστές του κύρους του Θεού, ντρέπονται να δεχθούν κάτι που ο ίδιος ο Θεός επέλεξε για τη σωτηρία μας. Το δρόμο της μητρότητας. Να γεννηθεί δηλαδή από μια Μάνα, έστω και αν αυτή δεν είναι άλλη από το καθαρότερο πλάσμα όλης της ανθρώπινης ιστορίας, την Παναγία Παρθένο.

Όλοι αυτοί μπορούν να καταταχθούν στους «υπεράγαν» Ορθοδόξους (κατά τον άγ. Γρηγόριο το Θεολόγο). Γιατί ο Δοκητισμός οδήγησε στο Μονοφυσιτισμό, στην άρνηση της ανθρωπότητας του Χριστού. Είναι οι συντηρητικοί, οι τυποκράτες, οι ευσκανδάλιστοι. Γι' αυτούς όλους είναι σκάνδαλο η αλήθεια, η πραγματικότητα, η ιστορικότητα. Ενώ άλλοι απορρτίπτουν τη θεότητα του Χριστού, αυτοί αρνούνται την ανθρωπότητά του. Και όμως, η Ορθοδοξία ως Χριστιανισμός στην αυθεντικότητά του, είναι η «ιστορικότερη θρησκεία», κατά τον αείμνηστο π. Γεώργιο Φλωρόφσκυ. Ζει στην πραγματικότητα των ενεργειών του Θεού για τη σωτηρία μας και τις δέχεται με το ρεαλισμό της Θεοτόκου: «Ιδού η δούλη Κυρίου, γένοιτό μοι κατά το ρήμα σου» (Λουκ. 1,38)! «Και ο Πιλάτος στο Σύμβολο» λέγει μια ωραία σερβική παροιμία. Διότι ο Πιλάτος, ο πιο άβουλος αξιωματούχος της ιστορίας, ως υπαρκτό ιστορικό πρόσωπο, βεβαιώνει την ιστορικότητα του Ευαγγελίου. Εις πείσμα όμως των Δοκητών ο Θεός-Λόγος «σαρξ εγένετο -δηλαδή άνθρωπος- και εσκήνωσεν εν ημίν, και εθεασάμεθα την δόξαν αυτού (το άκτιστο φως της θεότητάς Του)» (Ιωάνν. 1, 14). Διότι «εν αυτώ κατοικεί παν το πλήρωμα της θεότητος σωματικώς» (Κολ. 2,9), είναι δηλαδή τέλειος Θεός και τέλειος άνθρωπος.

Η σάρκωση και γέννηση του Θεανθρώπου είναι σκάνδαλο για την ανθρώπινη σοφία, που αυτοκαταργούμενη και αυτοαναιρούμενη σπεύδει να χαραχτηρίσει «μωρία» το μυστήριο του Χριστού, που κορυφώνεται στον σταυρικό του θάνατο (Α' Κορ. 1,23). Είναι δυνατόν ο Θεός να φθάσει σε τέτοιο όριο κενώσεως, ώστε να πεθάνει πάνω στο σταυρό ως Θεάνθρωπος; Αυτό είναι το σκάνδαλο για τους σοφούς του κόσμου. Γι' αυτούς οι «θεοί» του κόσμου τούτου συνήθως θυσιάζουν τους ανθρώπους γι' αυτούς, δεν θυσιάζονται αυτοί για τους ανθρώπους. Πώς θα δεχθούν το μυστήριο της Θείας Ανιδιοτέλειας; «Ούτως ηγάπησεν ο Θεός τον κόσμον, ώστε τον υιόν αυτού τον μονογενή έδωκεν (θυσίασε) ... ίνα σωθή ο κόσμος δι' αυτού» (Ιωανν. 3, 16. 17). Στα όρια της «λογικής» ή «φυσικής» θεολογήσεως χάνεται τελικά το θείο στοιχείο στο πρόσωπο του Χριστού και μένει το ανθρώπινο, παρανοημένο και αυτό και παρερμηνευόμενο. Διότι δεν υπάρχει ιστορικά άνθρωπος-Χριστός, αλλά Θεάνθρωπος. Η ένωση Θεού και ανθρώπου στο πρόσωπο Θεού-Λόγου είναι «ασύγχητη» μεν, αλλά και «αδιαίρετη». Οι «λογικές» ερμηνείες του Προσώπου του Χριστού αποδεικνύονται παράλογες, διότι αδυνατούν να συλλάβουν με τη λογική το «υπέρλογο».

Η νομική-δικανική συνείδηση ζει και αυτή στο Χριστό το σκάνδαλό της. Αναζητεί σκοπιμότητα κοινωνική στη Σάρκωση και καταλήγει και αυτή στο μύθο, όταν δεν αυτοπαραδίδεται στον Θείο Λόγο. Οι Φράγκοι κατασκεύασαν, μέσω του διακεκριμένου σχολαστικού τους Ανσέλμου (11ος αι.), το μύθο της «ικανοποιήσεως της θείας δικαιοσύνης». Ο Θεός-Λόγος σαρκούται, διά να σταυρωθεί-θυσιασθεί και δώσει έτσι ικανοποίηση στην προσβλή που προξένησε στο Θεό η ανθρώπινη αμαρτία! Τα κρατούντα τότε στη φραγκική φεουδαρχική κοινωνία προβάλλονται (μυθολογικά) στο Θεό, που παίρνει τη θέση στη φραγκογερμανική φαντασία ενός υπεραυτοκράτορα.

Ας φωνάζει ο Ιωάννης: «ούτως ηγάπησεν ο Θεός τον κόσμον, ώστε τον υιόν αυτού τον μονογενή έδωκεν...» (3,16), ή ο Παύλος: «συνίστησι δε την εαυτού αγάπην προς ημάς ο Θεός, ότι έτι αμαρτωλών όντων ημών, Χριστός υπέρ ημών απέθανεν» (Ρωμ. 5,8). Όχι! «Για να πάρει εκδίκηση» και «ζητώντας ικανοποίηση» θα μάθει να φωνάζει ο δυτικός (ή δυτικοποιημένος) άνθρωπος.

Έτσι πλάσθηκε ένας «Χριστιανισμός» άλλου είδους, που δεν διαφέρει από μυθοπλασία, αφού προβάλλει στο Θεό τη φαντασία και τις προλήψεις μας. Η εκλογίκευση και η εκνομίκευση του μυστηρίου του Θεανθρώπου είναι ο μεγαλύτερος κίνδυνος του Χριστιανισμού στην ιστορία.

Η θρησκευτική (τυπολατρική) συνείδηση ζει το «σκάνδαλο» της ενανθρωπήσεως καταφεύγοντας στη θρησκειοποίηση της Πίστεως. Εξαντλεί το νόημα των Χριστουγέννων στις τελετές και χάνει τον αληθινό σκοπό τους, που είναι η «υιοθεσία» (θέωση). «Ίνα την υιοθεσίαν απολάβωμεν...» (Γαλ. 4,5). Είναι το σκάνδαλο του φαρισαϊσμού, έστω και αν λέγεται Χριστιανισμός.

Είναι όμως οι εχθροί του «παιδίου» που βιώνουν το σκάνδαλο της εξουσίας. Ο Ηρωδισμός! Οι κρατούντες ή μάλλον «δοκούντες άρχειν...» (νομίζοντες ότι κυβερνούν) (Μαρκ. 10,42), όπως ο Ηρώδης, βλέπουν στον νεογέννητο Χριστό κάποιον ανταγωνιστή και κίνδυνο των συμφερόντων τους. Γι' αυτό «ζητούσι την ψυχήν του παιδίου» (Ματθ. 2,20). Παρερμηνεύουν έτσι τον αληθινό χαραχτήρα της βασιλικής ιδιότητας του Χριστού, της οποίας «ουκ έσται τέλος». Ο Χριστός ως Βασιλεύς όλης της κτίσεως είναι ο μόνος αληθινός Κύριός της, ο δημιουργός και σωτήρας της και όχι ως οι Ηρώδες του κόσμου τούτου, που αδίστακτοι δολοφονούν, για να κρατήσουν την εξουσία τους.

Ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος (Ε.Π. 36,516) προσφέρει δυνατότητα ορθής προσεγγίσεως των Χριστουγέννων, δηλαδή αγιοπνευματικής: «Τοίνυν εορτάζομεν μη πανηγυρικώς, αλλά θεϊκώς. μη κοσμικώς, αλλά υπερκοσμίως . μη τα ημέτερα, αλλά τα του ημετέρου (=όχι δηλαδή τους εαυτούς μας, αλλά τον Χριστόν ας τιμάμε...). μάλλον δε τα του Δεσπότου. μη τα της ασθενείας, αλλά τα της ιατρείας. μη τα της πλάσεως, αλλά τα της αναπλάσεως.

Παρεμβάσεις Ιστορικές και Θεολογικές Εκδ. «Διήγηση», Αθήνα 1998.