Ψευδοδίλημμα το γλωσσικό

Δυστυχώς, βλέπω με θλίψη , την εκκλησία και τους ιερείς του Χριστού να διχάζονται για το ζήτημα της λειτουργικής μας γλώσσας. Νομίζω πώς τοποθετήθηκα ήδη ευρέως και όπως ακριβώς ένιωθα, χωρίς έξωθεν παρεμβάσεις και χωρίς να θαμπώνομαι από τα ηχηρά ονόματα των θιασωτών και των δύο παρατάξεων και τάχτηκα υπέρ της διατήρησης της λειτουργικής γλώσσας ως έχει. 

Δυστυχώς βλέπω αγανάχτηση και ζήλο και από τις δύο πλευρές και πάνω απ'όλα λογικά, ορθολογικά επιχειρήματα που επιθυμούν να ανατρέψουν το ένα το ενάντιο του και το άλλο να διασκεδάσει την αυθεντική παραδοσιακότητα ή την ποιμαντική αγωνία του άλλου. Έτσι στήνεται μια μάχη χωρίς αντικειμενικό σκοπό και αποτέλεσμα αλλά μόνο γα να υφίσταται η σύγκρουση ανάμεσα σε δύο "υπολογίσιμες δυνάμεις", πού συμπτωματικά(;) δηλώνουν και οι δυο παραδοσιακές και ορθόδοξες. Και μάλιστα θεοποιείται ο ορθολογισμός και η διαλεκτική από ιερούς ανθρώπους πού θα έπρεπε να είχαν άλλο ήθος και άλλα πρότυπα έκφρασης(στην πραγματικότητα ομιλώ και για τις δύο "παρατάξεις").

Εν ολίγοις, ομολογώ πώς δεν πιστεύω σε μαγικές γλώσσες και διαδικασίες, ούτε κατατρύχομαι από συντηρητικά σχήματα καινοτομοφοβίας ή "ιεροεξεταστικού ελέγχου" . Ούτε πάλι πιστεύω από την άλλη πώς οι θιασώτες της καινοτομίας είναι άνθρωποι ανεύθυνοι και επιπόλαιοι . Οπωσδήποτε υπαρχει γνήσια αγωνία ποιμαντική και στα δύο στρατόπεδα.

Δεν αναδιπλώνομαι, ούτε συμβιβάζομαι με την υπάρχουσα κατάσταση. Έχω ξαναγράψει η προσευχή της εκκλησίας δεν είναι διανοητική, για να υπάρχει η ανάγκη να την "καταλαβαίνει" κάποιος και να την κάνει κτήμα του , σαν να πρόκειται για ένα αξιόλογο φιλολογικό μνημείο, γιατί όντως πραγματική συντήρηση και οπισθοδρόμηση είναι η θεώρηση της λειτουργικής γλώσσας ως μουσειακό στοιχείο στο οποίο μπορούμε να παρέμβουμε και να το ελέγξουμε, να το απορρίψουμε και να το βάλουμε στο ράφι σαν κάτι θαυμαστό μεν αλλά απαρχαιωμένο. Η πραγματική συντήρηση είναι ο ξενισμός και ο "ξιπασμός" μας μπροστα σε κάτι ζωντανό και ακμαίο όπως η λειτουργική γλώσσα. Η προσευχή της εκκλησίας θα είναι πάντα καρδιακή , γιατί έτσι μας παρεδόθη και έτσι εκείνη λειτουργεί. Δεν είναι κάτι το οποίο ελέγχουμε, αλλά κάτι το οποίο ασπαζόμαστε και πορευόμαστε μ'αυτό σαν το μόνο αυθεντικό και ενδεδειγμένο εργαλείο λατρευτικής προσέγγισης.

Μίλησα για ύφος και ήθος ιερατικό, σύγχρονο και παλαιό. Το θέμα της γλώσσας δεν είναι κάτι το αυτόνομο από τα διάφορα εκκλησιαστικά ρεύματα που προσπαθεί να επιβληθεί το ένα στο άλλο, όπως ούτε η λειτουργική αναγέννηση λχ σημαίνει πάντα και αυτονόητα προαγωγή του ήθους προς κάτι αυθεντικό και καλύτερο, όπως ούτε η συντήρηση σε αντιπαραδοσιακά λειτουργικά σχήματα πού τα βαπτίσαμε "παράδοση" είναι κάτι το αυθεντικό και ορθόδοξο. Νομίζω , ότι προτεσταντίζουμε επικίνδυνα όταν ζητάμε την μεταγλώττιση , όπως όμως ρωμαιοκαθολικίζουμε όταν εκδηλωνόμαστε παράταιρα και υπερβολικά μπροστά σε κάτι το νεωτερικό και διαφορετικό. Η λειτουργική μας παράδοση έχει τις δικές της αντιστάσεις που είναι πιο ισχυρές από τον δικό μας ζήλο ή την δική μας σοφία. Ειλικρινά, υπάρχει άνθρωπος  πού κατά βάθος πιστεύει πως θα επιβληθεί η μεταγλωττισμένη λειτουργία ως ιερό και παραδοσιακό στοιχείο στην λαϊκή συνείδηση; Καίτοι, μετερχόμαστε συνήθως πολλών μεθόδων marketting για να ελκύσουμε τα πλήθη προς εκκλησιασμόν ,συνήθως "σπάμε τα μούτρα μας" ή γινόμαστε αντικείμενο κριτικής και χλεύης. Μήπως τελικά δεν είναι το ζήτημα περί λειτουργικής γλώσσης, αλλά περί αυτοδικαίωσης και πειραματισμού;

Ψευδοδίλημμα λοιπόν η μεταγλώττιση ή όχι της λειτουργικής γλώσσας και η ούτως χρήση της στην λειτουργική ζωή. Είναι όντως ένα ψευδοδίλημμα, πού όμως δεν έχουμε την διάθεση να το αντιμετωπίσουμε σαν τέτοιο .  Εμείς οι "παραδοσιακοί" και "συντηρητικοί" δεν είμαστε λιγότερο ποιμένες με αγωνία για τους πολλούς, ούτε περισσότερο καχύποπτοι και "μεσαιωνικοί".  Ίσως από κάποιο κρυφό ένστιχτο ή κάποια λανθάνουσα διάκριση βλέπουμε κάτι, πού δεν βλέπουν οι λοιποί. Δεν ισχυρίζομαι πώς είναι κριτήριο αγιότητας η υπόθεση. Αλλοίμονο αν ένα λειτουργικό θέμα διέκρινε τους "αγίους από τους αμαρτωλούς". Αλλά θυμηθείτε το κίνημα των αγίων κολλυβάδων. Ο άγιος Νικόδημος λχ τολμά και νεωτερίζει και γράφει για τους υπόδουλους έλληνες σε γλώσσα όχι απλά δημοτική, αλλά κοινώς καθομιλουμένη, για να τους φωτίσει και να τους λυτρώσει από την αμάθεια. "Χυδαία και λαϊκή" θα την ονόμαζαν οι λόγιοι του ΙΘ' αιώνος και δή οι εκκλησιαστικοί. Όμως την αγία λειτουργία και τις ιερές ακολουθίες, που μάλιστα μαζί με την νοερά προσευχή είναι το κέντρο της κολλυβάδικης έκφρασης και ζωής, δεν την άγγιξε καθόλου, την άφησε ως είχε. Ος έχει νουν και σοφίαν ας καταλάβει και ας εννοήσει την διαφορά. Εκεί διανοητική καθοδήγηση και διαφωτιστική μόρφωση(στα ηθικά και κατηχητικά) , εδώ (στα λατρευτικά) καρδιοκεντρική προσευχή και προσήλωση ιερή στην ενδεδειγμένη γλώσσα, την αποστολική λατρευτική γλώσσα, την μη αλλοίωση της παράδοσης.

Τελικά, ότι είναι άγιο και "πρακτικό" θα επιβληθεί, ενώ ό,τι είναι ξένο,πρόχειρο  θα αποβληθεί. Ας μην απαγορεύσει κανείς λοιπόν, τους πειραματισμούς σε κανέναν, να δούμε πού θα καταλήξουμε. Εντελώς ταπεινά και χωρίς ίχνος εμπαθείας ή χαιρεκακίας είμαι ήδη σίγουρος για το αν θα ευδοκιμήσουν οι πειραματισμοί ή όχι. Δεν μου το υπαγορεύει πνεύμα εγωιστικό, μου το έχει (α)υποδείξει ήδη η πραγματικότητα της ιστορικής παράδοσης